InfoHub Logo

Balalarmen amandasý. Balalardy oqý qyzmetine daıyndaý.
Daıyndyq jattyǵýlaryn júrgizý.
Maqsaty: dybysty durys aıtýǵa qajet sóılem músheleriniń qalpyn, qımyl qozǵalysyn damytý.
Til jattyǵýlaryn jasatý úshin taqtadaǵy jándiktiń sýretiniń (jasyl qurttyń) denesin ornalastyryp, ár jattyǵýdy oryndaý arqyly tolyq sýret shyǵarady.

2. Eringe arnalǵan jattyǵýlar: «Sýsıyr» (aýyzdy keń ashyp, jabý) «Baqanyń kúlkisi» (tisterdi kórsetip, jymıý),« Pildiń tumsyǵy» (erindi alǵa qaraı sozyp, ý - ý - ý dep aıtý);
Tilge arnalǵan jattyǵýlar:
«Qamyr ıleıik» jattyǵýy
Jymıa otyryp, tildi aýyzdan shyǵaryp, erinmen urǵylaý kerek jáne tisimizden tildi tisteleımiz. Tildiń ushynan, túbine deıin jáne kerisinshe baǵytta oryndalady. 5 - 6 ret jasaý kerek.
«Kúlshe» jattyǵýy
- Aýyzdy ashyp, jalpaq tildi astyńǵy eringe bos ornalastyryp 5 - 10 sek. ustap turamyz.
«Jelkendi qaıyq» jattyǵýy
- Aýyzdy keń ashyp, tildiń ushyn sozyp, aldyńǵy kúrek tistiń tistiń túbine qoıamyz (qaıyqtyń jelkenine uqsatyp). Sol qalypta tildi 5 - 10 sek. ustaımyz.
«Kese» jattyǵýy
- Aýyzdy ashyp, tildiń eki janyn qaıyryp, tildiń ushyn joǵary kóterip, tildi kese pishinine keltirý kerek. Sol qalypta 5 - 10 sek. ustap turý kerek. Til joǵarǵy tisterge tımeýi kerek. Jattyǵýdy 5 - 6 ret qaıtalaý.
Dybysty aıtý kezinde tynystyń qalpyn saqtaý jáne durys tynystaýǵa arnalǵan jattyǵý:
«Qardy ushyraıyq» jattyǵýy
- Aýyzdy keń ashyp, tildi jalpaq etip, aýyzdan shyǵara otyryp, qolǵaptyń ústine qoıylǵan maqtany(qardy), tildiń ushyna qatty úrleý arqyly ushyrý kerek. Birinshi muryn arqyly tereń tynystap, aýany tildiń ushyna úrleý arqyly shyǵarý kerek.

Balalarǵa aldyńǵy oqý qyzmetinde tanysqan dybysty esine túsirý. «Shegirtkeniń» múltfılmin kórsetip, onyń daýsyn tyńdatý arqyly. Bul ne?- dep suraq qoıylady.
- Shegirtke – dep jaýap beriledi.
Shegirtke qandaı dybys shyǵarady.
Aýdıo dybys arqyly shegirtkeniń (shyrylyn) dybystaýy estiledi.
Qane, birge qaıtalap aıtaıyq!
- Sh - Sh - Sh - Sh - Sh
Balalar búgin biz, sol shegirtkeniń dybysyn býynda, sózde jáne sóılemde durys aıtýdy úırenemiz.
Ol úshin «Sh» dybysyn aıtý kezinde erin men tildiń ornalasý qalpyn kóreıik.

Endi «Sh» dybysynyń áriptik tańbasymen tanysaıyq.

Balalarǵa osy «Sh» dybysynan bastalatyn býyndar qataryn birge aıtqyzyp, osy býynnan bastalatyn sózderdiń sýreti kórsetilip, bala ózi jalǵastyryp, býyndy sózge aınaldyryp aıtýy kerek.

«Býyndardy qaıtala» jattyǵýy
Sha - sha - sha - Shana
Sho - sho - sho - Shortan
Shý - shý - shý - Ashý
She - she - she - Shelek
Shı - shı - shı - Shıe
Shu – shu - shu - Shulyq
Ash - ash - ash - Qaryndash
Ysh - ysh - ysh - Ǵarysh
Ush - Ush - Ush - Ushaq
İsh - ish - ish - İlgish

«Saq qulaq» oıyny
Maqsaty: Balanyń estý arqyly «Sh», «S» dybysyn ajyratýǵa jáne «Sh» dybysyn estý arqyly tanýǵa mashyqtandyrý.
Sharty: Ár balanyń qolyna eki jándiktiń (jylan, shegirtke) sýreti bar kótergishter beriledi. Balaǵa birneshe sýretter kórsetilip, aty aıtylady, bala sózdiń «Sh» nemese «S» dybysynan bastalǵanyn estip, ajyratyp, qolyndaǵy sýretti kóterýi kerek.
«Poezdyń terezelerin ornalastyr» oıyny
Maqsaty: Balaǵa sózdegi «Sh» dybysyn tyńdaý arqyly anyq aıtqyzýǵa úıretý. «Sh» dybysyn sózdiń basynda, ortasynda jáne sońynda turǵanyn anyqtap, sózde «Sh» dybysyn durys aıtýǵa mashyqtandyrý. Kórý arqyly este saqtaýyn damytý.
Sharty: Balalarǵa aldyna úsh tústi(qyzyl, sary, jasyl) vagondar qoıylady (vagondarda 4 tereze bolady) jáne olardyń aldyna «Sh» dybysy bar túrli sýretter qoıylady. Ár bala óz aldyndaǵy sýretti alyp qarap, aıtyp, «Sh» dybysy sózdiń basynda kezdesse, birinshi qyzyl vagonnyń terezesine, ortasynda kezdesse, sary vagonǵa, sóz sońynda kezdesse, jasyl tústi vagonnyń terezesine ornalastyrady.

«Az, kóp» oıyny
Maqsaty: Balalardyń sózde «Sh» dybysyn durys, naqty aıtýyn mashyqtandyrý. Zattardyń jekeshe jáne kópshe túrin ajyratý túsinikterin qalyptastyrý.
Sharty: Balalarǵa ekeýden kartochkalar taratylady. Ár kartochkada jekeshe jáne kópshe zattardyń sýreti beınelengen. Bala sol zattyń jekeshe jáne kópshe túrde beınelengen sýretterdi biriktirip, sol zattardy jekeshe jáne kópshe túrde atap berýi kerek.
- Qane, endi biz balalar myna taqtadaǵy sýretterge nazar aýdaraıyq.
Osy sýret boıynsha sóılem quraıyq.
- Sýrette neler jáne kim beınelengen?
- Bala ne istep jatyr?
- Bul kim?- degen suraqtar qoıylyp, baladan sóılem qurap aıtýdy, sóılem ishinde kezdesken «Sh» dybystaryn durys aıtýǵa, baılanystyryp sóıleýge mashyqtandyrý.

Tildi jattyqtyrý.
Sha - sha - sha – Kún qandaı tamasha;
Sha - sha - sha – Qýanamyz balasha;
Sha - sha - sha - Aspanda ushty shaǵala;
She - she - she - Kóktem keldi keshe;
She - she - she - Úlken eken kóshe.
She - she - she - Kórdim seni keshe.

Balalardan búgin qandaı dybysty aıtyp mashyqtanǵanyn jáne ol qandaı, neniń dybysy ekenin qorytyndylap surap, balalarǵa qabyrǵada ilingen jándikterdiń qandaı dybys shyǵaratynyn aıtyp, sol jándikterdi ushyryp, júrgize otyryp, dybystaryn salý(aıtýy) kerek.
- Balaǵa «Shegirtkeni» qozǵaı otyryp, «Sh» dybysyn aıtqyzý.
Balalardy oıynǵa belsendi qatysqany úshin madaqtaý.