InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Shal men bala. Berdibek Soqpaqbaev
Sabaqtyń maqsaty:
1) Oqýshylarǵa Berdibek Soqpaqbaev týraly málimet berip, «Shal men bala» mátinimen tanystyrý jáne túsindirý.
2) Oqýshylardyń tanymdyq qabiletin, oı - órisin, saýatty oqýyn, sózdik qoryn damytý.
3) Úlkendi syılaýǵa, kishige izet kórsetýge árdaıym qarapaıym, tártipti bolýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Kespe qaǵazdar, sýret, plakat.
Sabaqtyń túri: Oıyn sabaq.
Ádisteri: Áńgimelesý, túsindirý, suraq - jaýap, oıyn.
Sabaqtyń barysy

İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsiz be, balalar!
- Sálemetsiz be!
- Balalar, búgingi sabaǵymyzǵa daıynbyz ba?
- Iá.
- Endeshe, balalar búgingi sabaǵymyz ózgeshe bolmaq. Senderdiń jarysqylaryń kele me?
- Iá.
- Endeshe, balalar búgin jarysatyn bolamyz. Ol úshin senderdiń belsene qatysyp, myna dóńgeleksheni kóp jınaýǵa tyrysyńdar. Kim kóp jınasa sol top jeńimpaz atanady. Kelistik pe?
- Endeshe biz kelgen qonaqtarǵa óz bilimimizdi kórseteıik. 3 top bolyp jarysyp, bilimderimizdi ortaǵa salamyz. 1 top – «Zeıin» toby.
2 top – «Aqyl» toby.
3 top – «Bilim» toby.

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Balalar, úı tapsyrmasyna daıynbyz ba?
- Olaı bolsa, úı tapsyrmasy «Aq shash» mátinin mazmunǵa aıtyp berý. Al ekinshi úı jumysy odan ózgeshe bolmaq munda 3 toptyń bir - bir músheleri ortaǵa shyǵyp, biriniń bastaǵan óleńin biri jalǵastyrady. Egerde qatelesse ol topqa upaı berilmeıdi.
(balalardan osylaısha úı tapsyrmasy suralady)

İİİ. Úı tapsyrmasyn qorytyndylaý.
- Balalar, úı tapsyrmasyn jaqsy daıyndap kelipsińder. Endi meniń suraǵyma jaýap berińdershi.
• Balalar, V. Sýhomlınskıı qaı halyqtyń jazýshysy eken?
• Mátinde ne týraly aıtylǵan?
• Ananyń shashy nelikten aǵarady eken?
• Ǵalı Ormanov kim? Ol qaı oblysta dúnıege kelgen?
• Balalar, «aıtqanyńdy eki etpeı, aq sútińdi ótermin» degen óleń joldaryn qalaı túsinesińder?
• Taǵy basqa qandaı ana týraly óleńdi bilesińder?

İÚ. Jańa sabaq.
- Balalar, anamyzdy barlyǵymyz qadirlep, qurmetteımiz be?
- Anamyz bizge únemi jaqsy, tártipti, buzyq bolmaýǵa, úlkendi syılaýǵa, kishige izet kórsetýge árdaıym qarapaıym, ádil bolýǵa tárbıeleıdi solaı emes pe?
- Al, sender analaryńnyń aıtqanyn eki etpeı oryndap júrsińder me?
- Óte jaqsy, sender qandaı jaqsy oqýshylar edińder. Ózderińdeı oqý ozaty, kishipeıil, úlgili balamen tanysqylaryń keleme?
- Olaı bolsa, bizdiń kelesi taqyrybymyz sol balanyń ataǵa kórsetken qaıyrymdylyǵy jaıynda bolmaq. Sonymen qatar bul mátindi jazǵan Berdibek Soqpaqbaev eken. Ol – balalar jazýshysy. Ol týraly ne bilesińder?
(balalar bilgenderin aıtyp beredi.)
- Balalar, bilgenimizdi ortaǵa salaıyq ár bir jaýaptaryńyz úshin upaılaryń kóbeıedi.
- Durys aıtasyńdar. Senderdiń aıtqandaryńdy mende tolyqtyra keteıin.
Berdibek Soqpaqbaev – 1924 jyly, 15 qazanda Almaty oblysy Narynqol aýdanynda týǵan. Ázil ospaq óleńderde shyǵarǵan. Anasynan erte aıyrylyp, ómir taýqymetin erte tartqan. 1950 jyly «Bulaq» atty jyr jınaǵy jaryq kórdi. Ol jıyrmadan astam roman, povest, áńgime jazdy. Onyń «Meniń atym – Qoja» povesindegi Qojanyń minez - qulyǵy ózine uqsaıtyndyǵyn avtordyń ózi aıtqan bolatyn. Onyń «Jekpe - jek», «Aıajan». «Balalyq shaqqa saıahat», «Chempıon» t. b. shyǵarmalary keńinen tanys.

a) Mátinmen jumys.
- Jaqsy, balalar endi mátindi aldymen men oqyp shyǵaıyn, sender muqıat tyńdańdar jaraı ma?
(Muǵalim mátindi baıaý, asyqpaı balalarǵa túsinikti etip oqyp shyǵady, túsindiredi)
- Balalar, mátinniń ishinde sender túsinbeı qalǵan sózder bolýy múmkin. Mysaly esikke qaraı beıimdeldi degen jerde beıimdeldi sózi esikke qaraı jaqyndady degendi bildiredi. Shal ilgeri lyqsyp degen sózde ilgeri jyljyp degendi bildiredi.
- Basqa qandaı sóz senderge túsinikti emes?
- Óte jaqsy balalar, olaı bolsa osy mátindi endi ózderiń eki sóılemnen qatar - qatar boıynsha oqyp shyǵyńdar.
(Balalar muǵalim aıtqandaı eki sóılemnen oqyp shyǵady.)
- Qarańdarshy, balalar bul mátinniń bizge berer tárbıesi óte mol. Mátinniń negizgi mazmunyn túsindik solaı emes pe?
-
á) Bilgenge marjan.
- Olaı bolsa, mátin ne týraly eken?
- Ataı qaıdan kele jatyr edi?
- Mátindegi taqyrbas balanyń aty kim edi?
Biz Máýlennen úlgi alýymyz kerek. Ol úlken jaqsy is jasady. Biraq balalar, urlyq jasaýǵa bola ma?
- Durys aıtasyńdar. Olaı isteýge bolmaıdy. Biz qatelessek keshirim suraýymyz kerek pe?
Óte jaqsy. Máýlen qandaı bala?
- Endi balalar, myna jerde sender neni kórip tursyńdar?
- Shyrsha
- Biz keshe ǵana jańa jyldy qarsy aldyq, shyrshany aınalyp, aıaz atadan syılyq aldyq solaı emes pe?

b)«Jasyl shyrsha» oıyny (toptar bir - birine suraq qoıady)
- Olaı bolsa, balalar osy shyrshany oıynshyqtarmen tolyqtyryp, ásemdeýimiz kerek. Ol úshin top ózara bir - birine suraq qoıady. Mysaly, Zeıin toby Aqyl tobyna, Aqyl toby Bilim tobyna, Bilim toby Zeıin tobyna. Eger, top suraqqa jaýap bermese qarsy toptyń jaýap berýine bolady.
(Muǵalim balalarǵa oıynshyq beredi. Balalar suraqtarǵa jaýap bere otyryp, ony shyrshaǵa iledi. Ár top 2 suraqtan qoıady)

Ú. Dáptermen jumys.
- Jaqsy balalar, sender suraqtarǵa durys jaýap berdińder. Buǵan qarap men senderdiń mátindi durys túsingenderińdi kórip otyrmyn. Balalar, biz mátinniń ishinen qandaı maqal - naqyl sózder kezdestirdik qane, kim taýyp maǵan aıtyp beredi.
• «Urlyq isteý – ol jaqsy adamnyń kásibi emes»
• «Jaqsylyqqa jaqsylyq – ár kisiniń isi.
Jamandyqqa jaqsylyq – er kisiniń isi»
(Balalar naqyl sózderdi tapqannan keıin muǵalim taqtaǵa ilip, ol týraly balalardyń túsinikterin úsh toptan da surap shyǵady jáne dápterlerine jazdyrady.)

Úİ. Aýtotrenıng:
- Qazir ústelge erkin otyryp, eki qolyńyzdy tize ústine qoıyp, kózderińizdi jumyp otyryńyzdar. Eshteńe oılamaı ózderińdi bos, erkin sezinińizder, meni tyńdańyzdar.

Qys. Aınala appaq ulpa qarǵa oranǵan. Aıaǵyń qar ústinde, taıatyndaı bolǵan soń bappen asyqpaı, aıańdaı basasyń. Kóziń appaq qarǵa shaǵylysyp, boıyńdy kúnniń shýaǵy nurǵa bóleıdi, deniń rahattanady. Ózińdi emen erkin sezinip, kóńiliń kóterilip, keýdeńdi án kerneıdi. Aı haı rahat - aı! Qandaı tamasha!

Úİ. Jańa sabaqty bekitý
1. «Ornyn tap» oıyny.
- Balalar, qazir biz oıyn oınaımyz. Sender myna taqtadaǵy shyǵarmanyń oqıǵalaryn
ret - retimen ornalastyrýlaryń kerek jaraı ma?
- Iá
Atanyń áńgimesi – 3
Tramvaıdan túskende – 1
Atanyń nemeresi – 4
Atanyń balaǵa rıza bolýy – 6
Beıtanys balanyń kómegi – 2
Ata men nemeresiniń áńgimesi – 5
2. Toppen jumys.
- Balalar, qazir úsh topqa da úsh túrli tapsyrma beremin.
- « Zeıin» tobyna sýretke qarap áńgimeleý.
- «Aqyl» tobyna mátin boıynsha qandaı sýret salar ediń?
- «Bilim» tobyna jaqsylyq pen jamandyqqa baılanysty maqal quraý, onyń ishinde uqyptylyq pen uqypsyzdyq, adaldyq pen ádildik jáne urlyq týraly bolýy múmkin.
- Endigi balalar, tómende berilgen túsiniktemeni ishterińnen ózderiń oqyp shyǵyńdarshy.
«Mátinde birneshe oqıǵa baıandalýy múmkin. Mátindegi oqıǵalar bir - birimen baılanysty bolady»
(Muǵalim osy túsiniktemeni túsindirip, oqýshylardyń oıyn surap, naqty mysal keltiredi)

Úİİİ. Jańa taqyrypty qorytý.
- Balalar, sonymen búgingi taqyryptan ne túsindik?
- Máýlenniń ataǵa kómekteskeni durys dep oılaısyńdar ma?
- Senderde jolda úlken kisilerge kómektesesińder me?
- Bireýdiń baýynan jemis urlaýǵa bola ma eken?
- Úlgili oqýshy bolýǵa tyrysamyz ba?
- Óte jaqsy balalar, senderdiń mátindi túsingenderińdi kórip turmyn. Endeshe jınaǵan dóńgelekshelerdi sanap kimniń jeńimpaz bolǵanyn anyqtaıyq.

İH. Úıge tapsyrma.
Mátindi oqyp, mazmundaýǵa daıyndalyp kelý.
Baǵalaý.