InfoHub Logo

“Mahabbatym sizge, taǵdyrym da sizge arnala-a-ad…”

Begimbaıdyń áni

Men sizge qaı kezde, qalaı jáne qansha jasymda ǵashyq bolǵanymdy, nelikten mundaı dertke ushyraǵanymdy, qalaıynsha qatty súıip qalǵanymdy bilmeımin. Áıteýir bir kúni, keshqurymǵy shaqta, qas pen kózdiń arasynda ózimnen-ózim qatty-qatty qýanyp-qýanyp kettim. Júrek shirkin aldymen alqynyp, artynsha alyp-usha atqaqtaı jóneldi. Alqyn-julqyn kúı keshe tura bal tatyǵan mundaı mezetti buryn-sońdy eshqashan bastan keshpegenimdi túısine tańyrqadym. Dál sol sátke deıin boıyma quıylyp kórmegen qupıa aǵyn appaq qusqa aınalyp, júregimniń qaı qaltasynan qanat qaǵyp shyqqanyn qaıdan ǵana bileıin. Ol omyraýymdy aıalaı sıpalap dir etti de, oı-sanamdy sharlaı shyǵandady.

Ápkemniń balkonynda turyp jańadan paıda bola bastaǵan ymyrt juldyzdaryna qaradym. Jyly sýyqtyń jaıma-shýaq kúnderi jańadan bastalǵan-tuǵyn. Bozqaraǵannyń japyraqtary osy kezde, kerisinshe kóbeıip, qoıýlanyp ketetindeı kórinetin. Al sál bylaıyraqtaǵy órik aǵashynyń ushar basy qyzyl jalqyndana araı shashatyn-dy aspanǵa. Meniń bolmys-bitimimdegi bótenshe bulqynys, tótenshe qulshynys neden paıda bolǵanyna bozqaraǵandar da tańyrqaıtyndaı. Óriktiń tóbe tusynan týǵan jańa juldyzdardan jetken sáýleler me eken?! Deı bergenimde, sizdi kórdim kenetten. Ymyrt qarańǵylyǵy qoıýlana qoımaǵan edi. Qyzylqońyr jeıdeńiz ózińizge jarasyp, jymıa kúlimsirep, janyńyzdaǵy kisige áldeneni áńgimelep kele jattyńyz siz. Bizdiń balkon jaqqa jalqy márte janaryńyzdy aýdarsańyz, eshteńeńiz ketpes edi ǵoı. Biraq kóz qıyǵyńyzdy da qımastan ótip bara jattyńyz. Men balkonnyń perdesinen syǵalap, mańdaıyńyzdyń sál-pál tershigenine deıin baıqadym. “Shirkin-aı, bir ret beri burylyńqyrasa qaıtedi”, — dedim ishimnen. Shúkirshilik, dedim sonsoń. Sizdiń men turǵan balkonnan birer qadamdaı ǵana jerden ótkenińizge, jymıa kúlip janymnan qadamdap bara jatqanyńyzǵa shattanǵanymdy aıtsańyzshy. Sonda ǵana, sol bir mınótte ǵana manaǵy mezettiń, bal tatyǵan, alyp-ushqan qýanyshtyń, alqyna atqaqtaǵan júrek lúpiliniń, appaq qusqa aınalǵan qupıa aǵynnyń — bar-barshasynyń sebebi siz, ıá-ıá, siz ekenińizdi sezindim.

Siz ekinshi qabatta turatynsyz. Men birinshi qabattaǵy ápkemniń úıine oqta-tekte baratynmyn. Siz neken-nuqan kórshińizge kirip, nuqyl ápkemmen ázildesip, jezdeme ádeıi ǵana qaramaǵansyp, bir shyny ǵana shaı iship shyǵyp ketetinsiz. Birte-birte men sizdi qyzǵanatynǵa aınalyp bara jatqanymdy jáne mundaı minez-qulyqtyń óz erkimnen tys paıda bola bastaǵanyn baıqadym. Iá-ıá, ápkemdi sizden emes, sizdi ápkemnen qyzǵanatyndaı ádetpen de qashan, qalaı jáne nelikten derttengenimdi bilmeımin.

Áýelgide, osy kisi maǵan da qarasa eken, maǵan da ápkeme ázildegendeı ádemi kúlimsirep, qatty-qatty qaljyńdasa deıtinmin, olaı bolmady. Siz jaı ǵana, qatardaǵy bala-shaǵalarǵa qaraǵandaı bir kóz tastap, keıde menen kishirekterdiń bastarynan sıpalap, óte shyǵatynsyz. Keıde podezdiń aldyndaǵy arqalyǵy bar, uzynsha oryndyqta ápkemniń balalaryn oınatyp otyrǵanymda da sóıtetinsiz. Árıne, men ol kezde siz basymnan sıpalaı qoıatyndaı kishkentaı emespin, kóz toqtatyńqyrap kidiristeıtindeı boıjetken emespin. Biraq burynnan-aq siz kóz qıyǵyn salyńqyrasa eken, jıirek nazar jyqsa eken degendeı nysaı-nıet bar-tuǵyn mende. Al sizdi ápkemnen qyzǵanatyndaı halge dýshar bolǵanymda, osy qylyǵymdy bultartpastaı moıyndaǵanymda, jasym ne bári on tórtte-tuǵyn. Bildińiz be?! Bilmeısiz ony, sezbeısiz de tipti.

Biz Kúnshýaq qalasyna jaqyndaý aýdannyń ortalyǵynda turatynbyz. Árıne, ápkemizdiń úıine jıi-jıi bara bermektiń jóni joq. Qaladaǵylardyń jaı-jaǵdaıy belgili, syry málim. Jezdemiz jantaıyp jatyp, múlgigendi biler. Jumysy asa aýyr. Qanshama jyldardan beri fosfor zaýytynda. Aıtýlaryna qaraǵanda, elý jasqa jetpeı-aq zeınetkerlikke shyǵatyn kórinedi. Qashan barsań-daǵy, qalǵyǵan qalpynan aınymas. Amandasýǵa ázer áli keletindeı. Ápkemiz she, ol kisi jezdemizdi jerden alyp, jerge salyp, aılyqtan-aılyqqa ash-jalańash jetetinderin, myna jatysymen bul dúnıe-jalǵannan dymǵa jarymaı ótetinderin jyrlaı jylap, qulaqty jeıdi. Sóıtetin ápkeńe qalaıynsha qaıta-qaıta bara berersiń? Bertinirekte baıqaǵanymdaı, ápkemiz sizge ketári emes sıaqty-tuǵyn. Kóńildengendeı kórinetin sırek sátterinde siz týraly áńgime bola qalsa, bet-júzine jylý molyraq júgirip, burqyraı beretin samaı shashtaryn jóndep, jezdemizge bir qarap qoıyp: “Qurdastardyń ishindegi qudaı uryp qoıǵany bizdiki ǵoı”, - dep jymıyńqyraıtyn. Sol podezdegi tórt-bes otbasy ıeleriniń bári bir-birimen qurdas ekenin estıtinbiz.

Sóıtip, sol joly, sol bir báseńdeý balkonda turyp, bárine de sizdiń kináli ekendigińizge kóz jetkizdim. Odan keıin she, qanshama márte miz baqpaı kúttim sizdi. Sol balkonda. Ápkemniń ala-qulalaý perdesine jasyrynyp qadalar edim. Keshqurym shaqta. Bozqaraǵandar qalqaıyp, óriktiń ushar bastary ózgergen kezderde. “Keshqurym shaq, qas pen kózdiń arasy; Jeti álde segizderdiń shamasy. Kóz tastaıdy qyz balkonnan tómenge; Qashan keler saǵyndyrǵan aǵasy?!” dep óleń jazýǵa deıin jettim. On bes jasymdy qalada, ápkemniń úıinde atap ótpekti qaladym. Dos qyzdarymnyń bir-ekeýin shaqyryp toılaǵanymyzben, oılaǵanym siz edińiz, bilseńiz. Bilmedińiz biraq ta. Sebep taýyp, ózińizdi kórgim bar. Siz jumystan oralar-aý degen sát te, syrtqa shyǵyp otyrdym. Baqytyma qarata jan balasy joq eken. Qyzyl qońyr jeıdemen, qońyrqaılaý kýrtkamen kele jatyr ekensiz. Birer apta aldynda, poıyzǵa minip alysqa ketipti dep estigem. Saǵyna túskem sarǵaıyp. “Poıyzdar, meni alyp qash; Taýlardyń arǵy jaǵyna. Qandaı jan dertten aıyqpas; Súıgeni kelse janyna!” dep te jyrlar quraǵam.

Siz shynymen-aq jaqyndap kele jattyńyz. Taıanyńqyrap qalǵanyńyzda, batylym jetip, ornymnan tura bergenimde, alaqanyńyzǵa alaqanymdy qondyrmaqqa talpynyp, qolymdy sozbaqqa endi umtylǵanymda, podezden ápkemniń shyǵa bergeni…

Ádetińizshe ázildep, kúlimsiregen keıipte ápkeme sálemdesip, kenet maǵan buryldyńyz. Buryndary da oqta-tekte kórip qalatynsyz, qarap qoıatynsyz. Biraq bul burylysyńyz bólekteý-tuǵyn. Álde, biz on beske tolǵanda, basqasha sezildi me, kim bilsin-aı, kim bilsin. Kidirińkirep, bas-aıaǵyma baıyrqalaı qaraǵanyńyzdy ápkem ańǵarmaı qala almas.

— Búgin bizdiń Aqnurdyń týǵan kúni, — dedi ápkemiz meniń alaburtyp turǵanymdy túsinińkiremeı, tymyraıǵysy kelip. — On beske tolyp qapty. Dep-demde.

— O-o-o! On bes jas deńiz. Quttyqtaımyn! — dedińiz siz meniń qolymdy oń alaqanyńyzǵa qondyryp, sol qolyńyzben bilegimnen ustap. — Osy podezdegilerdiń sulýy seniń ápkeń ǵoı. Al sen, Aqnur, ápkeńnen de kórkemsiń!

On bes jasqa tolǵan kúnimniń, jaryq dúnıege kelgen kúnimniń, týǵan kún keshiniń qalaı ótkeni jadymda joq. Jadymda — jaǵymdy únińiz. Alaqanymda — alaqanyńyzdyń jylýy. Eshqashan ketpes esimnen. Dos qyzdarymnyń qaı kezde kelgeni, qaıtip quttyqtaǵany, ápkem men jezdemniń ne aıtyp, ne qoıǵany… Oıymda túk te qalmapty.

Sol keshten keıin, kim-kimniń bolsyn, týǵan kúnin atap ótpekke barsam boldy, ózińizdi kóz aldymnan ketire almaımyn. Ketirgim kelmeıdi. Alaqanym ysı beredi, bilegime qaraımyn kelip tesile. Sizdiń jazǵandaryńyzdyń bárin, túk qoımaı oqımyn. Gazetten qıyp alyp, omyraýymnyń ortasyna búktep salyp qoıamyn. Keıde aptalap-aılap eshteńeńiz jarıalanbaıdy. Ondaıda ahylap-ýhilep sharshaımyn. Sóıtip júrgende, jarq ete qalasyz. Búktelgen gazet qıyndysy kópke deıin keýde tusymda sybdyrlap, sybyrlap qymbat qazynama aınalǵan qıyndyny uıqyǵa jatarda jastyǵymnyń astyna jasyrarmyn. Gazettiń boıaýy keýde tusyma da, kıim-keshegime de, jastyǵyma da juǵyp qalar. Oǵan qýanbasam, renjimespin. Qıyndyny betime bassam, siz súıgendeı sezinermin. Ańsap-ańsap ketkende she, ernime tıgizermin. Kúnderdiń kúninde dúnıedegi eń jaǵymdy, asa unamdy ıis myna mılaýyńyz úshin gazettiń ıisi bop kete barǵanyn bilmeısiz siz. Jalpy, siz ne bilesiz ózi?! Túkti de bilmeısiz. Eshteńeni de sezbeısiz. Ápkemniń meni mılaý deıtinin de bilmeısiz. Qıalılanyp qala beretinimdi, meńireıip otyra beretinimdi baıqamady deısiz be, birazdan beri ápkem meni Mılaý dep ataıtynǵa kóshken.

Mılaý.

Birer aı ótkende, ápkemmen qatty urysyp qaldym. Oǵan da siz kinálisiz. Siz týraly oılap otyrǵanymda, ápkem:

— Ne oılanyp otyrsyń? Osy sen qyz danyshpan oıshylǵa aınalyp aldyń ǵoı! Mılaý boldyń ǵoı! — dep ashýlandy. Sizdi elestetip otyratynymdy sezetin sekildi.

— Siz kimdi oılasańyz, men de sony oılap otyrmyn, — dedim. Sodan keıin ol úıge barmaı kettim.

Sizdiń jazǵandaryńyzdy túk qoımastan, taqyrlap, kemirip jep oqımyn. Sezdirmedim eshkimge. Jan adamǵa. Qaıtalaı-qaıtalaı jattap alatynmyn. İzdep-surap júrer em. Saǵyna ańsap surar em.

Birte-birte sizdiń birdeńeńiz jaryq kórdi degendi ózimnen ózge bireý aldymnan aıtyp qoısa she, ol adam kim bolsa, ol bolsyn, jek kórip, jaý tutyp, janyp kete jazdaıtyn aýrýǵa ushyradym. Toqsan úshinshi jyly sizdiń qońyr tysty, syrtqy muqabasynda júrektiń beınesi bar kitabyńyzdy dúkennen kórip, qos qoldaı ustap, bas saldym. Sóreden julyp alyp, satýshyǵa bar daýysymmen:

— Myna kitap qashan tústi?! — deppin.

Aınaladaǵy adamdar ańtaryla qarar, bári birdeı burylyp. Satýshy shoshyp keter. Sheginshektep baryp, tańyrqaı túzeler.

Qyrsyqtyǵymnyń tula boıymda tamyrlana jasyrynyp jatatynyn buryn da baıqaıtynmyn. Bulqynyp syrtqa shyǵatynyn sezetinmin. Keıingi kezderi múlde ózgerip baramyn. Mine, myna muntazdaı tap-taza, typ-tynysh, esteri durys kisiler bir-birimen sybyrlasyp qana sóılesetin kitap dúkeninde dúnıeni dúr silkindirip, búkil bıik úı-jaıdy bir silkindirip turyppyn. Dál sol sátte bul qylyǵymdy baǵamdap, bar daýysymmen súreń sala suraq laqtyrǵanyma uıala qoıǵan joqpyn. Tipti, aıqaılaǵanymdy ańǵarmaýym da múmkin ǵoı. Japyrlaı burylyp qaraǵandardy da elemegen sıaqtymyn. Bar dilim men dátim sizdiń kitabyńyzda edi. Qońyr kitapty qos qolymmen qysa ustap alyp, aldymen ary tóńkerip, beri aýnatyp, tesildim-aı telmire. Syrtqy qalyń muqabada júrektiń sýreti. Ústingi jaǵynda sizdiń aty-jónińiz. Júrek sýretiniń astynda kitaptyń aty. Ary da qaraımyn, beri de qaraımyn. Al kitap sóreleriniń mańaılaryndaǵy qalyń qaýym: “Myna bir jap-jas qyz jyndanǵan eken de, kitap dúkeninde nesi bar baıǵus balanyń”, — degendeıin qoǵamdyq pikir túıip úlgergeninde sharýam shamaly. Tek keıinnen ǵana, sheginshektep baryp, tańyrqaı túzelgen satýshynyń abyrjyńqyraǵan turpatynan ǵana túsinip, báseńirek tartqandaımyn:

— Qashan túsip edi bul kitap? — dedim daýys ekpinimdi eseleı kemitip.

— Kóp bolǵan joq, — dedi satýshy áli de ózine-ózi kele almaı.

— Qanshaýy keldi? — dedim qaıtadan qyrsyǵa bastap.

— Úsheýi, — dedi álgi áıel kózin jypylyqtatyp.

— Eshkim aldy ma? — dedim tistene.

— Joq.

— Onda úsheýin de berińiz maǵan!

— Dińkildemeı-aq aıtsań bolmaı ma, shyraǵym? — dedi satýshy áıel esin endi jıyńqyrap.

Sol qońyr kitabyńyz toqsan úshinshi jylǵy maýsym aıynda shyqqan. Baǵasy bar bolǵany elý bes tıyn-tuǵyn. Men jyndanǵan adamdaı sizdiń sol qońyr tysty kitabyńyzben sóılesetinmin. Bir betin ashyp, bira-a-az sóılep otyramyn. Ekinshi betin aýdaryp jáne birdeńelerdi aıtamyn. Kitapqa aıtamyn, keıipkerine aıtamyn, sizge aıtamyn. Osylaısha tórt júz bettik kitabyńyzdyń ár betin qaıyryp qoıyp, tildesetinimdi túk te bilmeısiz. Sezbeısiz.

Ózgereıin, endi sizden uıalmaýǵa sóz bereıin dep sheshtim birde. Esińizde me, men sizdiń kitabyńyzdy qoltyǵyma qysqan kúıimde, qoltańbańyzdy qoıdyryp almaq maqsatta, aldyńyzǵa bardym. Qaıdan qalsyn esińizde, menen basqa da oqyrmandaryńyz kóp shyǵar, sirá. Uzynshalaý, bıik úıdiń birinshi qabatyndaǵy dálizdiń túkpirine taman otyratynsyz. Býyn-býynymdy bıleı almaı, kıreleńdep, onyń ústine kózim buldyrap, kirdim-aý, áıteýirim. Amandastym. Sizdiń ne dep jaýap qatqanyńyzdy estimedim. Janaryńyzdan túkti de sezdirmedińiz. Súlesoq, salǵyrtsyz. Kózińizden eshteńeni oqytpadyńyz. Oqı almaǵam. Erinip otyrǵandaısyz. Taban astynan jynym qozyp, qyrsyǵym qabyndady. Esiktiń janyndaǵy aınadan da sizdiń syqpytty kózim shalyp, odan saıyn jyndana tústim.

— Aldyńǵy býyn aǵalar, nege sonsha qatygezsizder? — dedim.

— Nege olaı deısiń? — dedińiz.

— Solaı, — dedim men.

— Sender, bizden keıingiler, aldyńǵylardan da qatqyl bolaıyn dep tursyńdar ǵoı, — dedińiz siz.

— Men gazettiń ıisine ǵashyqpyn, senesiz be? — dedim men.

— Á-á, jýrnalıs bolaıyn dep júrgen qyzdardyń biri ekensiń, á? — dedińiz sál tirilmekke talpynyp. — Qazir qalamger qyzdar kóbeıdi ǵoı. Bizdiń ýaǵymyzda biren-saran edi.

— Men kóptiń biri emespin, — dedim men tistene túsip.

— Kóptiń biri dep turǵam joq, aınalaıyn, jýrnalıs bolǵysy keletin qyzdar az emes degenim de.

— Mendeı qyzdar kóp emes, — dedim sizben salǵylasa urysqym kelip. — Men de jazyp júrmin. Biraq sizder oqymaısyzdar ǵoı ondaıdy.

— Qandaıdy? — dedińiz tirilmekke talpynǵan túrińizdi qaıta óltirip.

— Ony qaıtesiz, báribir oqymaısyz.

— Ápkelerińe barmaı kettiń-aý, osy? — taǵy da tiriletindeı túrmen osylaı degensiz.

Júregim aýzyma tyǵyla jazdaǵan. Baıqaıdy eken-aý, izdeıdi eken-aý meni! Dep úmittengem. Ne derimdi bilmegem.

— Men sizdi túk qoımastan, taqyrlap, kemirip jep oqımyn, — dedim batylym jetip. Ágárkı, sonda bar ǵoı, ornyńyzdan turyp kep, qolymdy alǵanyńyzda, alaqanymdy alaqanyńyzǵa qondyrǵanyńyzda, sizdiń moınyńyzǵa asyla ketpekke ázir em…

— Rahmet, — dedińiz tek qana. Óli kúıde ǵana.

Áli de oıanar, neǵypty sonsha, birdeńe der, eń quryǵanda qumyǵyńqy únin qulaǵyma sińirip áketermin degendeıin qıal qushaǵyna enip, eltigen em. Báribir siz sol kúıi ún qatpadyńyz. Ún-túnsiz otyra berdińiz. Usynǵan kitabyma selqostaý ǵana sanaýly sózder jazdyńyz.

İshteı býlyǵa jylap, kóz jasymdy shyǵarmaı eńirep men kettim. Esýastyń sanasynan shyqpaıtyn elesteıin sonda da oıdan ketpeısiz. Salqyn jazdy degen qoltańbańyzdyń qanshalyqty qymbat dúnıege aınalǵanyn bilmeısiz ǵoı qazir. Bilmeısiz, túsinbeısiz, sezinbeısiz. Birer mınót bulqan-talqan tútigip, tula boıymdy yza kerneıdi de, ile-shala saǵyna bastaımyn sizdi. Jastyǵymnyń astyndaǵy qońyr kitapty alyp, qysamyn-aı keýdeme, basamyn-aı betime.

Súlesoq, salǵyrt otyratyn sizdi oıatyp, ózińizdi ózgertkim keletin. Ánsheıinde ázildep, jymıa kúlimsirep júretin ádetińizden nege jańylǵansyz? Álde jumysyńyz jaısyzdaý ma? Nemese birdeńe jazarda osylaısha nazaryńyz nazaly júresiz be?

Ózimshe ózgesheleý dep sanaǵan bir dúnıem gazette jarıalandy. Oqydy ma eken dep oılaýmen boldym. Bilgenshe, kórgenshe asyqtym. Sáti túspedi, yǵyty ıkemdelmedi. Qaıtadan qyrsyqtym. Qaıtken kúnde de bir basylymǵa ornalasyp alyp, kóptiń biri emestigimdi dáleldegim keldi. Bir gazettiń bas redaktoryna kirdim. Álgi dúnıemdi alyp bardym. Qıyndysyn.

— Mynany oqyp shyǵýyńyzdy ótinemin, — dedim bas redaktorǵa shegelep, shegendeı sóılep.

— Oqydym, — dedi ol. — Sen qyz bizge mektepte júrgennen jazyp turýshy eń ǵoı. Oqta-tekte bolsa da. Bu jazǵanyńda birdeńe bar sıaqty. Unady.

— Birdeńe bary ras pa? — dedim.

— Aıtyp otyrmyn ǵoı, jattandy emes, jasandylyq joq, — dedi bas redaktor.

— Meni mektepten bilesizder ǵoı?

— Bilemiz. Jas tilshilerdiń tizimine jyl saıyn iligetinsiń.

— Olaı bolsa, meni jumysqa alasyz!

Bas redaktor basyn qısaıta kekjıińkiredi.

— Oryn joq qoı, onyń ústine…

— Neniń ústine? — dep qyrsyqtym men.

— Onyń ústine mamandyq alyp úlgergen joqsyń áli. Solaı emes pe?

— Byltyr qulap qalǵam. Bıyl túsemin, — dedim men.

— Solaı de. Sen áýeli túsip alǵyn. Sosyn bizge oqta-tekte emes, jıi-jıi jazǵyn, jaraı ma? Oryn bosap jatsa, kóreıik.

— Túsemin. Syrttaı bólimge. Sizdiń gazetke qalaı da ornalasamyn.

— Batyldyǵyń unap tur, — dedi bas redaktor jymıa qarap.

Bizdiń jaqtaǵy mádenıet Saraıynda jerles qalamgerlerimizdiń mereıtoıy ótetin edi. Ondaı-ondaı keshterdi onsha jaqtyrmaıtyn bálem bar ǵoı. Sizdiń keletinińizdi sezip, sol toıdy asyǵa kúttim. Kúndi batyra almadym. Sát-saǵat soqty-aý aqyrynda. Qanat bitkendeı usha jónelippin, sizdiń qarsy aldyńyzǵa top etip qonyppyn. Saǵynǵanym sonshalyq, eshkimge de, eshteńege de mán bermesten, jylymaı qoıǵan janaryńyzǵa jaqynnan, janyńyzdan qarap, betińizden súıgim keldi. “Súıińizshi meni!” — dep sybyrlaǵym keldi.

Siz qolymdy jaı ǵana alyp, bas ızedińiz de, óte shyqtyńyz. Bar elep-jebegenińiz sol boldy. Onsha ókinbedim. Kórgenime, alaqanymnyń alaqanyńyzǵa janasqanyna qýandym. Baqytty sanadym ózimdi. Kelmegenińizde, kórmegenimde she, nendeı kúıge túser edim. Dedim.

Mereıtoıdyń jınalysy támámdalǵansha tóralqadaǵy sizden kózimdi almaǵam. Toıdyń dastarhanyna bardyq. Qarsy betińizdegi ústelge jaıǵasyp, rahattana kóz qanyqtyrdym. Jalqy márte nazar jyqpadyńyz. Báribir siz qatysqan jerde baqytty ekenmin, kóńilim kórkeıip, janym jaı taýyp, júregim eljiregen. Biraq bıdiń kezinde bári qaıta búlindi. Jan-dúnıem astań-kesteń, ishtegi qyrsyq syrtqa andyzdady. Ydys-aıaqtyń bárin shetinen qıratqym kelip, alasura alaqtadym. Sebebi sol, siz basqa bireýmen qaıta-qaıta bıledińiz. Meni qaperińizge almadyńyz, kózińizge ilmedińiz. Bizdi bireýler, sizdi basqalar shaqyra bastady. Sozsam qolym jetpedi-aý sizge. Armanda qalyp, jerdiń astymen qaıttym.

Sol jyly syrttaı oqýǵa túsip, baıaǵy Bas redaktordyń ýádesiniń údesinen shyǵyp, gazetke jumysqa ornalastym. Ne jazsam-daǵy, sizden qaımyǵyp, qatty qınalysqa túsetinim nem?! “Osynymdy ol kisi oqıdy-aý!” dep, bir jazǵanymdy myń márte jóndeıtinim qalaı? Siz ony da bilmeısiz. Sezbeısiz. Túkti de bilgińiz, sezgińiz kelmes. Sonda da sizdiń anaý shyǵarmalaryńyzdaǵy sulý qyz sıaqty lırıkalyq keıipkerlermen birge shomylǵym keler. Joǵarǵy synypta júrip ǵashyq bolatyn bozbala keıipkerlerińizdiń ornyna ózińizdi qoıyp, uzaq-uzaq túnder boıy uzaq ta uzaq hattar jazǵym keletin. Birinshi bolyp ózimniń súıgim keletin. Basqany emes, tek qana ózińizdi. Ápkemniń balkony aldynda jyly jymıyp, kúlimsireı ázildeýin múlde umytqan, endi selt etpeýge ketken sizdi súıgim kele beretin.

Gazettiń jańa, jas tilshisi ekendigimdi maldanyp, bozqaraǵannyń bıiginen nurlanatyn umytylmas juldyzyma aldanyp, aldyńyzǵa jıirek barǵyshtadym. Birer aıdyń júzinde on bardym ba, júz bardym ba, bilmedim. Aıtpaq túgil sezdirmekke bata almaı, qaıta qaıtam, qaıteıin. Saý qaıtpaımyn, árıne. Ot bop janam, ishi-syrtym alaýlap. Siz sol kúıi manaýrap…

Osylaısha kúnder ketti nesheme!

Aılar ótti qanshama!

Jyldar da jyljyp, sýsydy!

Baıaǵyda, sizdiń shýaǵyńyzdan shoq túskende sary japyraqty kúz edi ǵoı, kúz edi-aý. Óriktiń basy qyzyljalqyndanyp turǵan. Mine, jetinshi kúz kelipti. Kúni erteń bári-bári qardyń astynda qalmaqshy. Meniń jetim sezimim jeti kúzdi ótkerdi. Jemissiz. Endigi jerde men sizdi mazalamaspyn. Barmaspyn aldyńyzǵa. Almaspyn altynnan qymbat ýaqytyńyzdy. Elemeı-aq, eltimeı-aq qoıyńyz.

Mensinbeńiz meni.

Súlesoq, salǵyrt otyra berińiz.

Meńireıip.

Rızamyn sizge. Ne úshin? Dersiz-aý, bálkim. Bári úshin, meni ózińizge ǵashyq ete alǵanyńyz úshin. Úndemeńizshi tipti. Únsizdik te sizge jarasady. Myń alǵys sizge. Sebebi, siz maǵan emes, men sizge ǵashyqpyn ǵoı…

Dep, qoshtasyp-aq baqtym ózińizben. Bolmady. Eki kúnge ázer shydadym. Qaıtadan tabysyp, kitabyńyzdy aımalap súıip, aqyn bolmasam-daǵy, áldenelerdi shımaılaımyn kelip: “Men sizdi súıgen qyzbyn, birde ot bop janamyn, birde muzbyn. Ózgelerdiń baqytyn kúndemedim, jelken jalǵyz, janymyz bir dep edim. Qıalymda súıgende kúz edi, kúz. Aspandaǵy juldyzym siz edińiz… Bilmedińiz be, jeti kúz jylaǵanymdy?! Taǵdyrdan tek sizdi ǵana, sizdi tek qana suraǵanymdy. Jeti kún emes, jeti jyl boıy ańsadym sizdi. Janyma serik ettim sybaǵa-muńdy…”

Betimniń sút shuńqyry oıyla oımaqtanýshy edi. Jeti kúz ótkende she? Endi qyrlaýyttana qıylyp, qıas syzyqtanar. Surqaılana taıyz tartyp, ájimge aınalyp kete barar ketilip: “Umytylar san ǵasyr men san ǵalam. Umyt bolar sıqyrly únmen salǵan án. Umytylmas beıneńiz bar janymda. Uzaq ǵumyr tileıinshi Alladan”.

Mine, ózińizge sońǵy ret kirdim.

Sonda sońǵy ret kirip otyrǵanymdy da sezbedińiz siz. Túsinbedińiz túkti de. Meıli-daǵy, amal qansha?!

Sol kúni kúıeýge shyqtym. Artymnan qalmastan azaptanatyndardyń birine: “Alyp qashýǵa batylyń jete me?” — dedim. “Qash-sha-shan?!” — dedi ol. “Búgin, dál qazir”, — dedim men qyrsyǵym túgel syrtyma shyǵyp, ystyǵym tutas ishime túsip.

Amal neshik, kúıeýge tıgennen keıin de sizge telefon soǵatyn boldym. Sizdiń: “Iá, bul kim? Tyńdap turmyn”, — degen sózderińiz jáne, árıne, únińiz men úshin qanshalyqty qymbat ekenin bilmeısiz. Bile almaısyz. Sizge sodan bermen qarata únemi qońyraý shalatyn beımálim jannyń kim ekenin sezesiz be? Sezbeısiz. Ózime-ózim ursyp, jer-jebirime jetemin. Sóıte turyp-aq, telefonnyń qulaǵyna qolymnyń qalaı baryp qalǵanyna tańyrqaımyn. Toqtaı almaımyn. Daýysyńyzdy, álgindegideı sózderińizdi estip otyramyn-daǵy: “Bar eken ǵoı, aman júrsinshi”, — deımin ishteı kúbirlep, trýbkany ornyna qoıyp. Kúnderdiń bir kúninde… arǵy jaqtan bóten bireý, beıtanys daýys jaýap qatyp, ańsar-úndi estýdiń ózi arman bolaryn oılasam… Zárem ushatyn.

Osydan úsh kún buryn sondaı surapyl saǵat soqqandaı sendeldim. Sóıtsem, sizdi álgi uzyn da bıik, úlken úıden shyǵaryp jiberipti ǵoı dókeıler. Sizge adam kóp keledi, basqa keńsege kóshirilsin dep sheshipti de. Al men shynymen-aq sheıit kete jazdadym. Qazir telefonyńyz da joq eken. Sodan osynaý jazbamdy shımaılap, burynǵy biraz hattarymdy da qosa joldap otyrmyn. Báriniń de erki ózińizde. Bir býma hattarymdy alyp barar senimdi dosym aıtady: “Kitaptardaǵydaı dos bolyp qalmaısyńdar ma?” — dep.

Dos bolmaı-aq qoıyńyz. Qasym dep qabyldamasym anyq. Tek aman júrińizshi.

Sálemmen, sizdi súıgen AQNUR

---