InfoHub Logo

Qazaq tili
Sabaqtyń ataýy: Sóz dáldigi – oıdyń aıqyndylyǵy
Maqsaty: Sóz dáldigi – oıdyń aıqyndylyǵy týraly túsinik
Kórnekiligi: Qazaq tilin oqytý ádistemesi
Topqa bólý: Tátti kámpıtter arqyly toptarǵa bólý

Yntymaqtastyq atmosferasyn qalyptastyrý
«Meıirimdilik» trenıńi.
- oqýshylar «meıirimdilik» sózi týraly óz oılaryn aıtady
- sýret salady
- óz oılaryn ortaǵa qorǵaıdy

Úı tapsyrmasyn suraý
Qyzyǵýshylyqty oıatý aza sóıleý – oı aıqyndylyǵynyń belgisi. Sheshendikti qadirlegen halyq «Adam alasynan sóz alasy jaman, ot shalasynan sóz shalasy jaman» degende ana tiliniń baılyǵyn baǵalamaı, týǵan tilinde taza sóıleı almaǵan adamdardyń qoıyrtpaq tiline qarap qynjylyp aıtsa kerek.

Oıdyń aıqyndylyǵy sóz qoldanystaǵy dáldikpen tyǵyz baılanysty. Sóz qoldanystaǵy dáldik sóıleýshiniń taqyrypty qanshalyqty meńgergenimen, oılaý júıesiniń tereńdigimen, kez kelgen ádebı tiliniń baılyǵy men normasyn jetik bilýimen ólshenedi. Sóz maǵynalaryn jaqsy bilgen adam sózdi ornymen jumsaı alady. Sóıleýshi sózderdiń tabıǵı múmkinshilikterin týra maǵynasyn, kóp maǵynalylyǵyn, sınonımdik, antonımdik, omonımdik qasıetterin keń túrde paıdalanýmen birge, sózderdi aýyspaly maǵynada, turaqty tirkester men maqal - mátelderdi qybyn taýyp qoldana bilgeni jón.

Árbir qoldanysta ár túrli maǵynaǵa ıe bolatyn kóp maǵynaly sózderdi óz ornynda utymdy qoldana alsa, oı men uǵym dáldigine jetedi. Mysaly, dúnıe degen sózdiń qansha maǵynasy bar bolsa, sonsha ret qoldanysqa túsedi: búkil álem, jer júzi; ómir, tirshilik; mal, múlik, kóńil - kúı odaǵaıy, t. b. nemese maǵynasy bir - birine jýyq, mándes sózder bolǵanymen, sınonımder kóp jaǵdaıda biriniń ornyna biri júre almaıdy.

Al bir - birine kereǵar, qarama - qarsy maǵynadaǵy antonım sózder – oıdy áserli, beıneli túrde jetkizýdiń ońtaıly quramy bolyp esepteledi.

Kez kelgen tilde dybystalýy birdeı, biraq basqa - basqa maǵynalardy bildiretin sózder qanshama! Ondaı sózderdi omonımder dep ataıdy. Omonımderdi ornymen qoldaný sóıleýde qatelik jiberýden saqtandyrady.

Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini maqal - mátelder men frazeologızmder dáldikpen qoldanǵanda, oıdyń aıqyndalǵanymen qosa, sóıleýdiń kórkemdilik deńgeıin kóteredi.
Oqýlyqtaǵy tapsyrmalardy oryndaý.
Sóz dáldigi – oıdyń aıqyndylyǵy júkteý