InfoHub Logo

Neıenkırhtyń mańynda, qalyń ormannyń ortasynda jasyrynǵan jalǵyz ashyq jer bar; onda kishkentaı ǵana qol bar; ol araǵa jan balasy aıaǵyn sırek basady, ol arany tipti árkim bile de bermeıdi. Kógal men kóldi qorshap turǵan qap-qara shyrshalardyń turqynda adamnyń óne boıyn eriksiz titirkendiretin áldeqandaı bir jabyrqańqylyq bar. Sol shyrshalar bul arany jumbaq jamylǵymen tumshalap tastaǵandaı; munda torǵaı da shyryldamaıdy, kúnniń nury da túspeıdi. Kóldiń sýy túpsiz tereń, adamdar bul aradan sondyqtan da bezedi.

Erte kezderde bul jerde qyzyl kirpishti qabyrǵalar men jarystyra eskertkishter ornatqan, uzyn munaraly áıel ǵıbadathanasy turǵan.

Birde qyraý qabaqty qys kúnderiniń túninde monastyrge qaıyrshy aýrý shal keledi; ábden ál-dármeni ketken ol qaqpany soǵyp, túnep shyǵýǵa ruqsat suraıdy. Alaıda, qaqpashy áıel erinshek, tas júrek edi, aıazda tómenge túsip barlyq qulyptar men ilgekterdi ashyp jatqysy kelmedi. Sondyqtan jolyńnan qalmaı, qonatyn jerdi basqa jaqtan izde dep shalǵa ashýlana aıqaı saldy. Biraq shal ábden sharshap qaljyraǵan edi, ary qaraı júrýge shamasy jetpedi; ol taǵy da ótinip, aıanyshty jylady, biraq bári beker boldy. Ǵıbadathana bastyǵy da, basqa monah áıelder de onyń qaıǵysyn elemedi. Tek monah bolýǵa áli ant berip úlgermegen bir qyz ǵana shaldyń kóz jasyn kórip jany ashıdy, shalǵa jaqtasady. Biraq monah áıelder oǵan kúlip, qylyǵyn kelemejdep, baıǵus shaldy sol kúıi qaqpanyń syrtynda qaldyrady.

Sol arada aýa raıy burynǵydan beter buzylyp, shal taıaǵymen qabyrǵany túrtip qalady, sol-aq eken, kózdi ashyp-jumǵansha berik qamal tuńǵıyqqa batady da ketedi. Apannyń aýzynan ot pen tútin kókke býdaqtap, qolma-qol ishi sýǵa tolady da qalady. Tańǵa jýyq daýyl tynady, keshe ǵana altyn munaralary kúnge shaǵylysqan shirkeýdiń ornynda tuńǵıyq qol jatady.

Shalǵa jany ashyǵan álgi izgi júrekti qyz sol aımaqtaǵy ataqty bir seri jigitti jan-tánimen jaqsy kóretin, sondyqtan da monastyr oǵan zyndanmen bara bar-dy. Al seri jigit jasyrynyp, ońasha monastyrǵa orman ishimen talaı kelgen. Aınaladaǵylar múlgigen uıqyǵa shomǵan kezde, qyz hýjrasynyń terezesindegi tor arqyly eki ǵashyq suhbattasýshy edi, kóbine olardyń kezdesýi tań atyp kele jatqanda aıaqtalatyn.

Jigit sol aýa raıy buzylǵan túni de kelip edi. Burynǵy monastyr turǵan jerden túk kóre almaı, tek qoıý tútin kómkergen tustan burq-sarq bolyp jatqan sýdyń dybysyn estigende, seri jigittiń júregi qalaı shanshyp, qandaı sherge toldy eken deseńshi! Seri jigit basyn taýǵa da, tasqa da uryp jylap, súıgen qyzynyń atyn atap kúńirengende, daýsy daýyldy da basyp, alys aımaqqa jetip jatady.

— Tym qurysa bir ret, tek bir ret qana qushaǵyma kelip kirshi! – dep óksıdi jigit.

Sol arada tolqyp, beti kóbiktenip jatqan kóldiń túbinen daýys estiledi:

— Erteńgi túni, saǵat on birde, tap osy araǵa kel! Tolqynnyń ishinen qan sıaqty al qyzyl jibek jipti kóresiń, sony ózińe tart!

Daýys sonymen tynady. Taǵdyrdyń alda taǵy ne daıyndap turǵanyna kózi jetpegen jigit qaıǵy men saǵynyshqa qamalyp úıine qaıtady. Alaıda keshegi aıtylǵan ýaqytta kóldiń jaǵasyna qaıta keledi de, keshegi daýystyń aıtqandarynyń bárin de buljytpaı isteıdi. Qan sıaqty al qyzyl jipti qoly dirildeı ustaıdy da, ushynan tartady sol sát súıgen qyzy qarsy aldyna týra qalady.

— Boljaýsyz taǵdyr beıkúná meni kúnálylarǵa qosyp, tuńǵıyqqa tartyp ketti, biraq maǵan kún saıyn túngi on birden on ekige deıin senimen áńgimelesýge múmkindik beriledi; ol merzimdi buzýǵa bolmaıdy; eger men ony bir ret buzsam, sen meni máńgi-baqı kóre almaıtyn bolasyń,– deıdi qyz. — Jáne meni senen basqa eshkim de kórmeýge tıis, eger kórse, kórinbeıtin qol baryp meniń ómir jibimdi úzip ketedi.

Kól jaǵasyndaǵy túngi kezdesý uzaq, óte uzaq ýaqyttar boıy jalǵasa beredi, ár kez saıyn seri jigit kelip qan sıaqty al qyzyl jipten tartsa boldy, tuńǵıyq sýdan súıgen qyzy shyǵa keletin. Ekeýi qupıa kezdesýlerine qýanyp, ózderin baqytty sezinýshi edi; adamǵa úreı týǵyzatyn, elsiz aıdalada áldekim kezdeısoq kórip qalar dep qaýiptenbeıtin. Biraq qyzǵanysh pen jaman pıǵyl seri jigittiń sońyna túsip, bir kúni áldebir beıtanys jan ǵashyqtardyń sý jaǵasynda qol ustasyp qydyryp júrgenderin kórip qalady. Seri jigit kelesi túnde súıikti kóline jaqyndap kelse, onyń beti qan qusap aı sáýlesimen al qyzyldanyp jatyr eken. Qoly qaltyraı jipti ustasa, ol appaq bolyp ketipti jáne úzilip qalypty.

Yńyrana kúızelgen seri jigit kól jaǵasynda sendelip, súıgen qyzyn shaqyrýmen boldy. Biraq tynyshtyq ózgermeıdi. Qaıǵyǵa shydamaǵan jigit kólge baryp qoıyp ketedi, tolqyndar onyń ústin mezetinde jaba qoıady.

Aýdarǵan B. Nurov

---