InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sút jáne sút ónimderi. (6 - synyp)

Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylardy qazaqtyń ulttyq sút jáne sút taǵamdarymen tanystyrý, sút taǵamdarynyń qunarlylyǵy, paıdalylyǵy men daıyndaý erekshelikteri jóninde, rynok týraly túsinik berý;
Damytýshylyq: oqýshylardyń teorıalyq bilimderin praktıka júzinde qoldana bilýge daǵdylandyrý
Tárbıelik: oqýshylardy tártiptilikke, qarym – qatynas bádenıetine, ózine degen senimdiligine tárbıeleý;

Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, suraq – jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: býklet, slaıd, janýarlar sýreti
Pánaralyq baılanys: bıologıa, ádebıet
Sabaq barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Sálemdesý, sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý, oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
1. Tamaqtaný gıgıenasy degenimiz ne?
2. Dıetologıa degenimiz ne?
3. Kókónis degenimiz ne?
4. Kókónis qandaı zattarǵa baı?
5. Kókónisterdi qandaı toptarǵa jikteıdi?

İİİ. Jańa sabaq.
Bizdiń ata – babalarymyz maldyn qadirin bilgen. Halqymyz mal ósirýdi, mal ónimderin paıdalanýdy sheber meńgergen.
Tórt túlik maldan ár túrli sút óndiriledi. Túıeden – shubat, bıeden – qymyz, sıyrdan – sút, qoıdan – qoımaltyn, eshkiden – sút.
Sút – eń juǵymdy taǵamdardyń biri. Lamyq sútti eń jeńil taǵam retinde baǵalaıdy. Sút sonymen qatar densaýlyqqa paıdaly. Kóptegen aýrýlarǵa em. Óıtkeni sútte kóptegen dárýmender bar.
Súttiń quramynda: sút sý, sút qyshqyly, belok, sút qanty, mıneraldy tuzdar jáne maıdan turady. Sút quramynda on eki túrli A, B, C, D dárýmender, eki júzden asa organıkalyq mıneraldy qosylystar bar.

Jylqynyń qymyzy, túıeniń shubaty, qoı, eshki, sıyrdyń aırany men qurty tamaq pen sýsyn ǵana emes, densaýlyqqa paıdasy bar dárilik qasıetteri de bar taǵamdar. Asqazan, júrek, búırek, baýyr aýrýlaryna paıdaly. Qazirgi óndiris salalarynda sútten daıyndalatyn ónimder óte kóp.
Sútten jasalatyn taǵamdar: qymyz, shubat, qatyq, aıran, sary maı, irimshik, qurt, súzbe, qaımaq sıaqty ishetin, jeıtin, sýsyndaıtyn alýan túrli taǵam ázirleıdi.