InfoHub Logo

Bir qart aqyn ómir súripti. Ol naǵyz talantty aqyn bolatyn. Bir kúni ol ádettegideı óziniń úıinde otyrǵan edi. Bul kezde syrttaǵy aýa raıy tym alaı-dúleı, alasapyran bolatyn. Nóser jaýyn beıne bir shelekpen quıǵandaı saryldap turǵan. Laýlaı janǵan jyly peshtiń jany qart aqyn úshin tym jaıly edi: otta qaınap jatqan almanyń kóńildi shurqyly estiledi.

— Qazir osy jańbyrdyń astynda qalǵan adamdar bolsa obal-aq, baıǵustardyń ústi-basy malmandaı sý bolǵan shyǵar-aý! — dedi ol ishteı. Qart aqyn óte meıirimdi jan edi.

— Úıge kirgizińizshi meni, kirgizińizshi ótinemin! Sýǵa malshynyp ábden jaýradym! — dep janushyra aıqaılaǵan balanyń daýsy estildi, osy kezde.

Bala shyryldaı jylap, esik qaǵyp turdy. Jańbyr órshelene quıyp, kúshti jel terezeni sabalaı soǵyp turǵan edi.

— Beıshara-aı! — dep qart aqyn balaǵa esik ashýǵa bettedi.

Esik aldynda múldem jalańash derlikteı bir balaqaı dirdek qaǵyp tur edi. Balanyń altyndaı sary shashynan sý taram-taram sorǵalap turdy. Ábden jaýraǵandyqtan bala dir-dir etedi. Eger qazir úıge kirgizip almaǵanda, onyń mynadaı alaı-dúleıde ólip qalýy da múmkin edi.

— Beıshara-aı! — dep qart aqyn balany qolynan jetelep aldy. — Kel, úıge kire ǵoı, men seni jylytaıyn. Saǵan qazir sharap pen tosap beremin. Qandaı súıkimdi balaqaı ediń óziń!

Ol rasymen de perishtedeı súıkimdi balaqaı bolatyn — eki kózi qos juldyzdaı jaltyldaıdy. Ústi-basy sý-sý, altyndaı sary shashy bup-buıra. Shynymen de naǵyz perishteniń ózi edi! Sýyqtan ábden jaýraǵandyqtan bet-álpeti kókpeńbek bolyp, kókterektiń japyraǵynsha qaltyraıdy. Balanyń qolynda ádemi sadaǵy bar eken. Ókinishke qaraı balanyń sadaǵy da jańbyr sýyna ábden malshynypty. Uzyn jebelerdiń boıaýy óshkindenip, túsi ońyp ketken.

Kári aqyn peshtiń janyna kelip jaıǵasyp, balaqaıdy tizesine otyrǵyzdy. Balanyń buıra shashyn silkileı keptirip, qolyn óz alaqanyna salyp jylytty. Tátti sharap ysytyp berdi. Bala birtindep óz-ózine kelip, betine qan júgirdi. Sóıtip ol edenge sekirip túsip, qart aqynnyń janynda bıleı jóneldi.

— Qaraı gór muny, qandaı kóńildi balaqaı ediń óziń! — deıdi qart aqyn. — Iá, atyń kim seniń?

— Atym — Amýr! — dep jaýap qatty balaqaı. — Sen rasymen de meni tanymaısyń ba? Minekı, meniń qolymda sadaǵym bar. Men munymen ata bilemin! Qarashy, kún aıyǵa bastapty, aspanda aı jarqyrap tur.

— Aý, myna sadaǵyń búlinip qalǵan ba ózi! — dedi qart aqyn.

— Bul da bir basyma qaıǵy boldy-aý! — dep balaqaı sadaǵyn qolyna alyp ony sıpalap qaraı bastady. — Sadaǵymnyń sýy ábden kepken eken, eshteńe ete qoımaǵan shyǵar! Adyrnasy da ádettegideı jap-jaqsy kerilip tur eken! Qazir muny tartyp kóreıinshi.

Amýr jebesin oqtap turyp, sadaǵyn kere tartty. Sóıtti de ol qart aqyndy qaq júrekten kózdep turyp tartyp qaldy!

— Mine, kórdiń be, sadaǵym búlinbegen eken! — dep aıqaılap jibergen balaqaı qatty saqyldaı kúlgen qalpy, úıden shyǵyp qasha jóneldi.

— Ózin úıine kirgizgen, boıyn jylytyp erkeletken, dámdi sharap pen eń jaqsy alma tosabyn usynǵan qart aqyndy atýǵa dáti jetken, súıkimsiz balaqaı! Meıirban qart aqyn edenge qulaǵan qalpy, osylaı dep jylap jatty. Ol júreginen qatty jaralanǵan edi. Onyń taǵy da bylaı dep sóılep jatqany estildi:

— Tfý, bul Amýr degeniń netken súıkimsiz júgirmek edi! Men ol týraly barsha jaqsy balalarǵa budan saqtansyn, onymen eshqashan aralaspasyn dep aıtatyn bolamyn, — sebebi ol balalarǵa da óziniń zıanyn tıgizýi múmkin.

Sóıtip osydan keıin barlyq ádepti balalar — uldar men qyzdar — súıkimsiz Amýrdan saqtanyp júretin boldy. Biraq keı-keıde qalaı da bolmasyn, balalardan aılasyn asyryp ta úlgeretin: ol sondaı erekshe qý zalymnyń ózi edi!

Stýdentter dáris tyńdaýǵa kele jatady. Qoltyǵyna qysqan kitaby bar, uzyn qara súrtik kıip, olarmen qatarlasyp kele jatqan Amýrdy tanymaı da qalasyń! Olar muny ózderi sıaqty stýdent eken dep oılap, qolynan jetekteıdi. Al bul bolsa olardyń keýdesine oq qadaıdy.

Minekı qyzdar pirádardan kele jatyr nemese minájathanaǵa bettep barady — Amýr da ádetinshe áldeqashan sol jaqtan tabylady, ol árdaıym adamdardyń izin ańdyp júredi! Ol keıde teatrdaǵy dáý aspashamnyń ústine shyǵyp alyp, jarqyraı janyp turady. Adamdar áýeli ony sham eken dep qalady. Tek sońynda ǵana munyń ne ekendigin bilip ókinip jatady. Ol koról baǵynda da, qamaldyń dýalynda da asyr salyp júgirip júredi! Áldebir ýaqytta ol seniń ata-anańnyń da júregin jaralaǵan bolar! Eger surasań, olar saǵan muny aıtyp ta bergen bolar edi.

Iá, bul Amýr — súıkimsiz júgirmek, onymen eshqashan aralaspaǵandaryń jón! Onyń bar oılaǵany: adamdardyń sońyna túsip qastyq qylý. Ol tipti seniń kári ájeńdi de kózdep jebesin atty dep oılashy óziń! Bul bir baıaǵy zamanda bolǵan, bolyp boıaýy sińgen, biraq báribir umytylmaǵan jáne eshqashan umytylmaıtyn oqıǵa! Tfý! Súıkimsiz Amýr! Minekı, endi ol týraly, onyń qandaı ońbaǵan júgermek ekenin budan bylaı sen de bilip júretin boldyń!

Aýdarǵan Asylbek BAITANULY

---