T. Moldaǵalıev «On altynshy jeltoqsan». «Qaırattyń jazý dápterinen»
Ádebıettik oqý 2 synyp
Sabaqtyń taqyryby: T. Moldaǵalıev «On altynshy jeltoqsan», «Qaırattyń jazý dápterinen»
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: táýelsizdik uǵymyn túsindirý, Qazaqstan táýelsizdigi jolynda mert bolǵan qaısar rýhty qazaq jastary týraly maǵlumat berý, oqýshylardyń bilimderin tereńdetý, jańa bilim mazmunyn meńgertý.
tárbıelik: oqýshylardy eldi jaýdan qorǵaǵan, eli úshin erlik kórsetken azamattardy qurmetteýge, týǵan jerin súıýge, Otan úshin otqa túsetin eljandy, ultyn súıetin, eliniń bolashaǵyna, ósip - órkendeýine óz úlesin qosatyn el azamaty bolýǵa tárbıeleý.
damytýshylyq: oqý daǵdysyn qalyptastyrý jáne jetildirý, til baılyǵyn damytý, ózindik oı - pikirin aıta bilýine baýlý, sózdik qoryn molaıtý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Ádis - tásilderi: túsindirý, áńgimelesý, suraq - jaýap, baıandaý, sózdik, praktıkalyq, taldaý - jınaqtaý, madaqtaý, kórnekilik
Kórnekiligi: avtor sýreti, jeltoqsan qurbandarynyń sýreti, sózjumbaq, jýrnaldar, Q. Rysqulbekov traly kitap, slaıd.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Psıhologıalyq daıyndyq
Rızamyn búginge
Rızamyn erteńge
Rızamyn, rızamyn
Rızamyn búginge
2. Oqýshylar topqa bólinedi.
- Oqýshylardy topqa bólý. Oqýshylarǵa toptyń aty jazylǵan qaǵaz qıyndylary beriledi. Qaǵaz qıyndylaryn qurý arqyly toptyń atyn qurap shyǵady.
1 – top: Táýelsiz
2 – top: Egemen
3 – top: Azat
İİ. Ótkendi pysyqtaý
- 2, 3 oqýshydan mátinniń mazmuny suralady.
- Oqýshylar biz ótken sabaǵymyzda qandaı shyǵarmamen tanystyq?
- Mádihat Tórejanov degen kim?
- Qaı qalada dúnıege kelgen? Qandaı bilim alǵan?
- Mádihat Tórejanovtyń qandaı jınaqtary jaryq kórdi?
-«Óz izi» shyǵarmasynda ne týraly aıtylady?
- Shyǵarma qaı mezgilde jazylǵan?
- Shyǵarmada aqyn qandaı tilek aıtady?
- Óz izin qaldyrý degendi qalaı túsinemiz?
İİİ. Jańa sabaqqa daıyndyq
«Mıǵa shabýyl»
Sózjumbaq sheshý:
Sózjumbaqtyń suraqtary:
1. Rámiz
2. Qazaqtyń hany
3. Jyl basy
4. Kıeli san
5. Burynǵy astana
6. Reseı halqy
7. Alyp janýar
8. Qasıetti aı
9. Muz aıdyny
10. Jyrtqysh qus
11. Qazaqstan qalasy
- Oqýshylar erekshe joldan qandaı sóz shyqty?
- Táýelsizdik
- Durys aıtasyńdyr.
- Táýelsizdik degendi qalaı túsinesińder?
- Erkin, bostandyq, óz betinshe.
- Qandaı mereke kele jatyr?
- 16 jeltoqsan – Táýelsizdik kúni.
- Qazaqstan táýelsizdigin qashan aldy?
- 1991 jyly 16 jeltoqsanda táýelsizdigin jarıalady.
- Oqýshylar QR - na táýelsizdik ońaı kelgen joq. Táýelsizdik jolynda qyzǵaldaqtaı ul - qyzdarymyz qurban boldy. Olar: Qaırat Rysqulbekov, Lázzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova, Erbol Spataev. Ul - qyzdarymyzdyń jastaıynan ómir tálkegine qalaı túskeni týraly beınejazbany kóreıik. (beınejazba)
İV. Jańa sabaq
Táýelsizdikke oraı aǵa - apalarymyz kóptegen óleń - jyrlaryn mura etip qaldyryp ketti. Solardyń biri Tumanbaı Moldaǵalıevtyń «On altynshy jeltoqsan» óleńi. Aldymen Tumanbaı Moldaǵalıev ómirimen tanystyramyn.
Tumanbaı Moldaǵalıev – 1935 jyly Almaty oblysynda dúnıege kelgen.
1956 jyly – Qazaq Memlekettik ýnıversıtetiniń fılologıa fakúltetin bitirdi. «Kámıla», «Kóktem tańy», «Alataý qyzy»,- atty jınaqtary jaryq kórgen. 2011 jyly 10 qazanda dúnıeden ótken.
Kitappen jumys
«On altynshy jeltoqsan» óleńin oqyp, túsindiriledi.
Dáptermen jumys
Sózdik jumysy:
Táýelsizdik – erkindik
Erekshe – dara, bólek.
Máńgilik – ómir boıy
Jadymyzda – esimizde
Balalar, 16 jeltoqsan, erekshe kún eken, endi sol kúnniń tarıhyna toqtalaıyq. Balalar, 16 jeltoqsan – Táýelsizdik kúni. Iaǵnı, 1986 jyldyń 16 - 17 jeltoqsan kúnideri qazaq jastary óz pikirlerin joǵaryda basqaryp otyrǵan aǵalarǵa bildirý úshin «Óz elin, óz kósemi basqarsyn» degen uranmen Respýblıka alańyna sherýge shyqqan bolatyn. Biraq, beıbit tilekpen shyqqan jastardy aıaýsyz sabaǵan, tipti keıbireýlerin óltirgen. Endi osy jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan batyr aǵa – apalarymyzben tanysaıyq.
Jeltoqsan oqıǵasy kezinde jazyqsyz jala jabylyp, osy oqıǵanyń qurbany bolǵan aǵa - apalarymyzdy esimizde saqtaıyq: Olar: Qaırat Rysqulbekov, Erbol Sypataev, Lazzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova. Mine, balalar, biz osyndaı aǵa - apalarymyzdyń arqasynda 1991 jyldyń 16 jeltoqsanynda táýelsiz el atandyq. Bıyl táýelsizdigimizge 25 jyl.
«Qaırattyń jazý dápterinen» mátinin túsindirip, halyq qaharmany Qaırat Rysqulbekov ómirimen tanystyramyn
Qaırat Rysqulbekov ómirimen tanystyrý.
Esińde saqta!
Qaırat Rysqulbekov – Qazaqstan táýelsizdigi jolynda mert bolǵan qaısar rýhty qazaq. Ol 1966 jyly 13 naýryzda Jambyl oblysy Moıynqum aýdany Birlik aýylynda dúnıege kelgen. 1988 21 mamyrda dúnıeden ótken. 1996 jyly «Halyq Qaharmany» ataǵy berilgen. (Slaıd arqyly tanystyrý)
- Oqýshylar «Qaırattyń jazý dápterinen» atty mátinmen tanysady.
«Qaırattyń jazý dápterinen» mátinin oqý (1 - 2 oqýshy)
Qaırattyń jazý dápterinen
Qorqý, seskený degenimiz qorqaqtyq emes. Ol – júrek tebirenisi, ózin - ózi shekteý sezimi. Qorqaqtyq – ol qıyn jerden bas saýǵalaý sheginý, qashqaqtaý. Alda turǵan asyl mindetten óz qara basyn joǵary ustaý.
Mátindi taldaý:
- Mátinde qorqaqtyq týraly ne delingen? Seniń pikiriń qandaı?
- Qaırattyń asyl mindet dep otyrǵany ne dep oılaısyńdar?
Qaırat Rysqulbekovtyń qoıyn dápterinen óleńin oqytý (2 oqýshyǵa)
Sergitý sáti
— Endeshe, balalar, biz T. Moldaǵalıev atamyzdyń «16 jeltoqsan» óleńimen tanyssaq, basqada aǵalarymyz «Jeltoqsan» oqıǵasyna arnap áýeni men óleńder arnaǵan eken. Solardyń biri «Jeltoqsan jeli» ánin biz qazir beınejazbadan kóreıik, Ábırbek Tinálıevtiń oryndaýynda.
Beınejazba qaraý.
— Mine, balalar jańa biz ándi tyńdap otyryp, vıdeosynan bolǵan oqıǵalardy da kórdik. Aǵalarymyz ben apalarymyzdyń alańǵa shyqqanyn, odan keıingi qıynshylyqtaryn kórdik.
V. Jańa sabaqty bekitý
1 – top: Q. Rysqulbekov týraly toptastyrý.
2 – top: Otan, týǵan jer, atameken týraly maqal - mátelder aıtady.
3 – top: «Táýelsizdikke tartý» taqyrybynda sýret salý.
Vİ. Sabaqty qorytý
Jańa sabaqty qorytý úshin oqýshylarǵa suraqtar qoıamyn.
• Balalar, búgin biz qandaı óleńmen tanystyq? ( «On altynshy jeltoqsan»)
• Óleńniń avtory kim? ( Tumanbaı Moldaǵalıev)
• 16 jeltoqsan qandaı mereke?(Táýelsizdik mekrekesi)
• Qazaqstantáýelsizdigin qashan aldy?(1991 jyly 16 jeltoqsanda)
• Nege 16 jeltoqsan táýelsizdik merekesi dep atalady? (sebebi, 1986 jyly osy kúni jastar alańǵa shyqqan jeltoqsan oqıǵasy boldy.)
• Jeltoqsan qurbandaryn ata. (Qaırat Rysqulbekov, Erbol Sypataev, Lázzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova)
• Qaırat Rysqulbekov kim? (Qazaqtyń qaısar rýhty batyry)
• Jaraısyńdar, balalar, búgingi sabaqty jaqsy meńgeripsińder.
• Bıyl, Qazaqstan táýelsizdigine neshe jyl toldy? (22 jyl)
Vİİ. Úıge tapsyrma
• T. Moldaǵalıevtiń «On altynshy jeltoqsan» óleńin jattaý, «Qaırattyń jazý dápterinen» mazmunyn aıtý.
• «Men elimdi qorǵaımyn» taqyrybynda esse jazý.
Vİİİ. Baǵalaý
Oqýshylar bilim aǵashy arqyly bilim deńgeılerin baǵalaıdy.
T. Moldaǵalıev «On altynshy jeltoqsan». «Qaırattyń jazý dápterinen». júkteý
Sabaqtyń taqyryby: T. Moldaǵalıev «On altynshy jeltoqsan», «Qaırattyń jazý dápterinen»
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: táýelsizdik uǵymyn túsindirý, Qazaqstan táýelsizdigi jolynda mert bolǵan qaısar rýhty qazaq jastary týraly maǵlumat berý, oqýshylardyń bilimderin tereńdetý, jańa bilim mazmunyn meńgertý.
tárbıelik: oqýshylardy eldi jaýdan qorǵaǵan, eli úshin erlik kórsetken azamattardy qurmetteýge, týǵan jerin súıýge, Otan úshin otqa túsetin eljandy, ultyn súıetin, eliniń bolashaǵyna, ósip - órkendeýine óz úlesin qosatyn el azamaty bolýǵa tárbıeleý.
damytýshylyq: oqý daǵdysyn qalyptastyrý jáne jetildirý, til baılyǵyn damytý, ózindik oı - pikirin aıta bilýine baýlý, sózdik qoryn molaıtý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Ádis - tásilderi: túsindirý, áńgimelesý, suraq - jaýap, baıandaý, sózdik, praktıkalyq, taldaý - jınaqtaý, madaqtaý, kórnekilik
Kórnekiligi: avtor sýreti, jeltoqsan qurbandarynyń sýreti, sózjumbaq, jýrnaldar, Q. Rysqulbekov traly kitap, slaıd.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Psıhologıalyq daıyndyq
Rızamyn búginge
Rızamyn erteńge
Rızamyn, rızamyn
Rızamyn búginge
2. Oqýshylar topqa bólinedi.
- Oqýshylardy topqa bólý. Oqýshylarǵa toptyń aty jazylǵan qaǵaz qıyndylary beriledi. Qaǵaz qıyndylaryn qurý arqyly toptyń atyn qurap shyǵady.
1 – top: Táýelsiz
2 – top: Egemen
3 – top: Azat
İİ. Ótkendi pysyqtaý
- 2, 3 oqýshydan mátinniń mazmuny suralady.
- Oqýshylar biz ótken sabaǵymyzda qandaı shyǵarmamen tanystyq?
- Mádihat Tórejanov degen kim?
- Qaı qalada dúnıege kelgen? Qandaı bilim alǵan?
- Mádihat Tórejanovtyń qandaı jınaqtary jaryq kórdi?
-«Óz izi» shyǵarmasynda ne týraly aıtylady?
- Shyǵarma qaı mezgilde jazylǵan?
- Shyǵarmada aqyn qandaı tilek aıtady?
- Óz izin qaldyrý degendi qalaı túsinemiz?
İİİ. Jańa sabaqqa daıyndyq
«Mıǵa shabýyl»
Sózjumbaq sheshý:
Sózjumbaqtyń suraqtary:
1. Rámiz
2. Qazaqtyń hany
3. Jyl basy
4. Kıeli san
5. Burynǵy astana
6. Reseı halqy
7. Alyp janýar
8. Qasıetti aı
9. Muz aıdyny
10. Jyrtqysh qus
11. Qazaqstan qalasy
- Oqýshylar erekshe joldan qandaı sóz shyqty?
- Táýelsizdik
- Durys aıtasyńdyr.
- Táýelsizdik degendi qalaı túsinesińder?
- Erkin, bostandyq, óz betinshe.
- Qandaı mereke kele jatyr?
- 16 jeltoqsan – Táýelsizdik kúni.
- Qazaqstan táýelsizdigin qashan aldy?
- 1991 jyly 16 jeltoqsanda táýelsizdigin jarıalady.
- Oqýshylar QR - na táýelsizdik ońaı kelgen joq. Táýelsizdik jolynda qyzǵaldaqtaı ul - qyzdarymyz qurban boldy. Olar: Qaırat Rysqulbekov, Lázzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova, Erbol Spataev. Ul - qyzdarymyzdyń jastaıynan ómir tálkegine qalaı túskeni týraly beınejazbany kóreıik. (beınejazba)
İV. Jańa sabaq
Táýelsizdikke oraı aǵa - apalarymyz kóptegen óleń - jyrlaryn mura etip qaldyryp ketti. Solardyń biri Tumanbaı Moldaǵalıevtyń «On altynshy jeltoqsan» óleńi. Aldymen Tumanbaı Moldaǵalıev ómirimen tanystyramyn.
Tumanbaı Moldaǵalıev – 1935 jyly Almaty oblysynda dúnıege kelgen.
1956 jyly – Qazaq Memlekettik ýnıversıtetiniń fılologıa fakúltetin bitirdi. «Kámıla», «Kóktem tańy», «Alataý qyzy»,- atty jınaqtary jaryq kórgen. 2011 jyly 10 qazanda dúnıeden ótken.
Kitappen jumys
«On altynshy jeltoqsan» óleńin oqyp, túsindiriledi.
Dáptermen jumys
Sózdik jumysy:
Táýelsizdik – erkindik
Erekshe – dara, bólek.
Máńgilik – ómir boıy
Jadymyzda – esimizde
Balalar, 16 jeltoqsan, erekshe kún eken, endi sol kúnniń tarıhyna toqtalaıyq. Balalar, 16 jeltoqsan – Táýelsizdik kúni. Iaǵnı, 1986 jyldyń 16 - 17 jeltoqsan kúnideri qazaq jastary óz pikirlerin joǵaryda basqaryp otyrǵan aǵalarǵa bildirý úshin «Óz elin, óz kósemi basqarsyn» degen uranmen Respýblıka alańyna sherýge shyqqan bolatyn. Biraq, beıbit tilekpen shyqqan jastardy aıaýsyz sabaǵan, tipti keıbireýlerin óltirgen. Endi osy jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan batyr aǵa – apalarymyzben tanysaıyq.
Jeltoqsan oqıǵasy kezinde jazyqsyz jala jabylyp, osy oqıǵanyń qurbany bolǵan aǵa - apalarymyzdy esimizde saqtaıyq: Olar: Qaırat Rysqulbekov, Erbol Sypataev, Lazzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova. Mine, balalar, biz osyndaı aǵa - apalarymyzdyń arqasynda 1991 jyldyń 16 jeltoqsanynda táýelsiz el atandyq. Bıyl táýelsizdigimizge 25 jyl.
«Qaırattyń jazý dápterinen» mátinin túsindirip, halyq qaharmany Qaırat Rysqulbekov ómirimen tanystyramyn
Qaırat Rysqulbekov ómirimen tanystyrý.
Esińde saqta!
Qaırat Rysqulbekov – Qazaqstan táýelsizdigi jolynda mert bolǵan qaısar rýhty qazaq. Ol 1966 jyly 13 naýryzda Jambyl oblysy Moıynqum aýdany Birlik aýylynda dúnıege kelgen. 1988 21 mamyrda dúnıeden ótken. 1996 jyly «Halyq Qaharmany» ataǵy berilgen. (Slaıd arqyly tanystyrý)
- Oqýshylar «Qaırattyń jazý dápterinen» atty mátinmen tanysady.
«Qaırattyń jazý dápterinen» mátinin oqý (1 - 2 oqýshy)
Qaırattyń jazý dápterinen
Qorqý, seskený degenimiz qorqaqtyq emes. Ol – júrek tebirenisi, ózin - ózi shekteý sezimi. Qorqaqtyq – ol qıyn jerden bas saýǵalaý sheginý, qashqaqtaý. Alda turǵan asyl mindetten óz qara basyn joǵary ustaý.
Mátindi taldaý:
- Mátinde qorqaqtyq týraly ne delingen? Seniń pikiriń qandaı?
- Qaırattyń asyl mindet dep otyrǵany ne dep oılaısyńdar?
Qaırat Rysqulbekovtyń qoıyn dápterinen óleńin oqytý (2 oqýshyǵa)
Sergitý sáti
— Endeshe, balalar, biz T. Moldaǵalıev atamyzdyń «16 jeltoqsan» óleńimen tanyssaq, basqada aǵalarymyz «Jeltoqsan» oqıǵasyna arnap áýeni men óleńder arnaǵan eken. Solardyń biri «Jeltoqsan jeli» ánin biz qazir beınejazbadan kóreıik, Ábırbek Tinálıevtiń oryndaýynda.
Beınejazba qaraý.
— Mine, balalar jańa biz ándi tyńdap otyryp, vıdeosynan bolǵan oqıǵalardy da kórdik. Aǵalarymyz ben apalarymyzdyń alańǵa shyqqanyn, odan keıingi qıynshylyqtaryn kórdik.
V. Jańa sabaqty bekitý
1 – top: Q. Rysqulbekov týraly toptastyrý.
2 – top: Otan, týǵan jer, atameken týraly maqal - mátelder aıtady.
3 – top: «Táýelsizdikke tartý» taqyrybynda sýret salý.
Vİ. Sabaqty qorytý
Jańa sabaqty qorytý úshin oqýshylarǵa suraqtar qoıamyn.
• Balalar, búgin biz qandaı óleńmen tanystyq? ( «On altynshy jeltoqsan»)
• Óleńniń avtory kim? ( Tumanbaı Moldaǵalıev)
• 16 jeltoqsan qandaı mereke?(Táýelsizdik mekrekesi)
• Qazaqstantáýelsizdigin qashan aldy?(1991 jyly 16 jeltoqsanda)
• Nege 16 jeltoqsan táýelsizdik merekesi dep atalady? (sebebi, 1986 jyly osy kúni jastar alańǵa shyqqan jeltoqsan oqıǵasy boldy.)
• Jeltoqsan qurbandaryn ata. (Qaırat Rysqulbekov, Erbol Sypataev, Lázzat Asanova, Sábıra Muhamedjanova)
• Qaırat Rysqulbekov kim? (Qazaqtyń qaısar rýhty batyry)
• Jaraısyńdar, balalar, búgingi sabaqty jaqsy meńgeripsińder.
• Bıyl, Qazaqstan táýelsizdigine neshe jyl toldy? (22 jyl)
Vİİ. Úıge tapsyrma
• T. Moldaǵalıevtiń «On altynshy jeltoqsan» óleńin jattaý, «Qaırattyń jazý dápterinen» mazmunyn aıtý.
• «Men elimdi qorǵaımyn» taqyrybynda esse jazý.
Vİİİ. Baǵalaý
Oqýshylar bilim aǵashy arqyly bilim deńgeılerin baǵalaıdy.
T. Moldaǵalıev «On altynshy jeltoqsan». «Qaırattyń jazý dápterinen». júkteý
You Might Also Like
-
Taqyryby: Mamandyqtar álemi: biz tańdaıtyn joldar
