Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 apta buryn)
Táýelsizdik túndigi – Astana
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń I canatty bastaýysh synyp muǵalimi
Saýlebaeva Lázzat Shákıqyzy

Taqyryby: «Táýelsizdik túndigi – Astana»
Sabaqtyń maqsaty:
a) Synyp oqýshylaryn Astana qalasynyń sımvoly, Astanany aýystyrý týraly QR prezıdentiniń jarlyǵy, onyń mártebesi týraly QR Zańy, Astana qalasynyń qazirgi kelbetimen, jetistikterimen tanystyrý.
á) Otan aldyndaǵy jaýapkershilikti seziný qabiletterin, eline degen súıispenshilik pen qurmetti nyǵaıtý, Qazaqstannyń túrli saladaǵy jetistikterine maqtanyshyn jáne jeke tabystarǵa jetýge degen nıetin qalyptastyrý.
b) Synyp oqýshylarynyń shyǵarmashylyqqa baýlý, oı qorytý, izdenýge, shapshań ári naqty jaýap berýge daǵdylandyrý, oıyn anyq jetkizý qabiletterin damytý.
Sabaqtyń baǵyty: Azamattyq, patrıottyq, quqyqtyq jáne polımádenıettik tárbıe berý.
Sabaqtyq ádisi: Karta, slaıd materıaldary.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
2. Gımn aıtý.
3. Kirispe.
Suraq-jaýap.
-Myna qaǵıdalarǵa Qazaqstannyń qaı salasy sáıkes keledi
Elimizdiń orta tusynda tur
Kópultty óńir
Toǵyz joldyń torabynda tur

Bozoq qalasynyń orny
Syrtqy shekaradan alys ornalasqan shetelge shyǵý
«TransEýrazıa» arnasyna taıaý ornalasqan
Ekonomıkaǵa tıimdi 30
gektar bas alqaby bar
Ekonomıkalyq ahýaly qalypty
32 ólshem boıynsha basqa qalalardan artyqshylyǵy bar
Saýda ortalyǵy bolǵan

-Árıne, bul – Astana.
Endeshe, Astana týraly búgin jyrlap, áńgimelep, maqtan eteıik.
Astana qalasynyń negizi 1830 jyly Esil ózeniniń jaǵasynda qazaq-orystar áskerleri negizin qalaǵan bekiinisten bastaý alady. Alǵashynda Aqmola áskerı bekinisi atanǵan eldi mekenge 1862 jyly qala mártebesi berildi. 1863 jyly Aqmola okrýg, 1868 jyly ýez ortalyǵyna aınaldy.
Elimizdegi tyń jáne tyńaıǵan jerlerdi ıgerý kezinde Aqmola oblysymen birge qalasy da eleýli ózgeristerge ushyraıdy. 1960 jyly 26 jeltoqsanda tyń ólkesi qurylyp, Aqmola onyń ortalyǵy boldy. Qala ataýy Selınograd bolyp ózgertildi. 1997 jyl 20 qazanda Respýblıka Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Aqmola qalasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy dep jarıalaý týraly jarlyqqa qol qoıdy.

1998 jyly 6 mamyrda Elbasynyń jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy Astana qalasy bolyp ataldy jáne Elordanyń ataýy Astana bolyp ózgertildi. 1998 jyly 10 shilde de Qazaqstannyń jańa Elordasy – Astananyń tusaýy kesildi.
Búginde jas qala Astana mádenı damýdyń jańa sáýlettenýiniń úlgisine aınaldy. Astana kún sanap jańaryp, jasyldanyp keledi. Ortasyn qaq jaryp ótip jatqan Esil ózeni tirshiligimizdiń kúre tamyry ispetti, Astana qalasynyń ozyq arhıtektýralyq jańarýy barlyq qazaqstandyqtardy jańarý jolyna shaqyrýda úlgi kórsetýde. Biz Astanamyz arqyly maqtanamyz. Bıylǵy táýelsizdigimizdiń 20 jyldyǵymen tutas kelgen Astananyń 13-shi mereıli toıy erekshe atalyp ótti. Onyń ósip-órkendeýi sóz joq, memeleketimizdiń abyroıy. Osy az ýaqyt ishinde Astana syrtqy kelbetine ishki sulýlyǵy úılesip, qanat jaıyp, syrttan kelgendi de, ishten barǵandy da tamsandyratyn ǵajaıyp qalaǵa aınaldy.

Astana bolǵan 13 jylda 647 turǵyn úı kesheni, 87ákimshilik ǵımarat, 30-dan asa densaýlyq saqtaý nysany salyndy. 37 mektep pen balabaqsha, 18 mádenıet oshaǵy, 24 sport saraıy paıdalanýǵa berildi. 51 óndiristik keshen turǵyzylyp, 20 saıabaq el ıgiligine jaraýda. 20-dan astam kópir iske qosylǵan.
«Báıterek» monýmenti.
Monýment uzyn temirli qurylymdardan, eń shyńynda shıshadan túzilgen keremet úlken shardan turady. Qurylym bıiktigi 105 metr, salmaǵy 1000 tonnadan asady. Zamanaýı qalanyń kórkem beınesin ashyp otyrǵan kórinis kesheni 97 metrdi quraıdy. Ol el ordasy Almatydan Astanaǵa 1997 jyly aýysty degendi bildiredi.
«Han shatyry»
Astanadaǵy «Han shatyry» - Elbasynyń ıdeıasy boıynsha aǵylshyn sáýletshisi Norman Fosterdiń syzǵan jobasy. Keshenniń tóbesinde úlken antena bar. Bul antena - sáýkeleniń úki taǵatyn jeri, estetıkalyq jaǵynan symbattylyq beredi. Bul-100 metrlik ǵımaraty «Sembol» degen túrik fırmasy salǵan.

«Nur Astana» meshiti.
Esildiń sol jaǵalaýyndaǵy elimizdiń bas meshitiniń altynmen aptalǵan negizgi kúmbeziniń bıiktigi-43 metr, odan ózge 25 kishi kúmbezderi bar, bıiktigi 63 metrlik tórt munarasy bar. Imandylyq úıiniń sáýleti qyzyqtyra kóz tartady. Munda bir mezgilde 10 myń adam namaz oqı alady.
«Táýelsizdik Saraıy»
Táýelsizdik Saraıy 3 qabattan turady. Birinshi qabatta eski men jańanyń úılesimdiligi boıynsha jasalǵan birneshe zal bar. Máselen, 3082 adamǵa arnalǵan Kongres-zaly, 268 oryndyq Rásimdeý zaly, 220 oryndyq Baspasóz ortalyǵy men 678 adamǵa arnalǵan sahna men meıramhana ornalasqan. Ekinshi qabat qolóner jáne etnografıa, arheologıa jáne antropologıa galereıasyna arnalǵan. Onyń ishindegi arheologıa zalynda Altyn adam, Sarmat batyr, Barel attary, qupıa jazýlary bar tastar sıaqty sırek kezdesetin ejelgi jádigerlermen tanys bolasyz. Úshinshi qabatta Astana qalasy tarıhynyń murajaıy ornalasqan. «Astana-2030» maket zaly elordanyń 2030 jylǵa deıingi damý kórinisterin kóresizder.
- Káne, balalar, Astana týraly óleń jattap, esse jazyp kelgenimiz bar ma?

1-oqýshy: Aqmola nebir tarıh kórgen qala,
Arqada Aqmola bop óngen qala.
Tilgende temir tósin temir túren,
Jalaýlap jańa qaýym engen qala.

2-oqýshy: Astana - arý qala, appaq qala,
Kóringen kókjıekten asqaq dara,
Kemedeı Nuq paıǵambar úmit artqan,
Jańardy jaqquttaıyn ulttyq sana.

3-oqýshy: Astana - arman qala,
Baǵy bar janǵan qala.
Turady ol jap-jas bolyp,
Men úlken bolǵanda da.
Astana - sulý qala,
Biz ony anamyzdaı
Súıemiz shynynda da.

4-oqýshy: Bolashaqqa bastaǵan,
Sharyqtaıdy asqaq án.
Elordasy Otannyń
Maqtanyshy astanam.
Qaryshtap alǵa bas qadam
Otanymnyń júregi,
Elorda – meniń Astanam.

5-oqýshy: Astanam - baǵy bıik asqarymsyń,
Astanam - máńgi jaryq aspanymsyń.
Astanam - peıish qala, el armany,
Astana qaıda júrsem maqtanyshym.

6-oqýshy: Astana shapaǵattyń shýaǵyndaı,
Astana mahabbatyń turaǵyndaı.
Astanam - perishteler mekenisiń,
Astanam Qazaqstan tumaryndaı.
Oqýshylar úıden jazyp kelgen esselerin oqıdy.

«Dybystar sóıleıdi» strategıasy boıynsha oqýshylar 26-dybystan turatyn «Arqa tósindegi arý qala – Astana» sóılemdi jaza otyryp, Astana týraly málimet beredi.
A – Astana - jastardyń qalasy.
R - respýblıkanyń orta tusynda ornalasqan.
Q - Qysy óte aıazdy, sýyq bolatyn qala.
A - Alǵashqy ataýy – Aqmola.

T - Teńiz, Qarasor, Balyqty kól, Qypshaq kólderi bar.
Ó - Ónerpazdardyń «Shabyt», «Evrazıa» festıválderi ashyldy.
S - sáýletti japon sáýletshisi Kıse Kýrakova josparymen jasaldy.
İ - İrgesi 1830 jyly qalandy.
N - Nura ózeni aǵady.
D - Damý qarqyny boıynsha 1-orynda tur.
E- Elbasynyń ıgi bastamasymen záýlim ǵımarattar salyndy.
G- Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa Ulttyq ýnıversıteti - bilikti jas mamandar bolashaǵy.
İ- İri ózenderi – Esil, Nura.

A- Alǵashqy adamdary ashel-mýster zamanynda alǵash qonystanǵan.
R- Ramstor iri saýda ortalyǵy qazir ómir talabyna saı jasalǵan.
Ý- Ýran, altyn, boksıt, mys, kómir, kvars qumdary t.b. paıdaly qazbalar bar.

Q- Qorǵaljyn qoryǵy batysynda ornalasqan.
A- Astana ómiri, tarıhy jaıly Elbasynyń «Eýrazıa júreginde» atty kitaby bar.
L- Lebi esken Esil boıynda boı kótergen Arý qala.
A- Astanada «Otyrar» kitaphanasy ornalasqan.

A- Altynshy shilde Elordamyz - Astananyń týǵan kúni.
S- Sımvoly-Báıterek.
T- Tehnıkalyq almastyń búkil qory Astanada bar.
A- Astanadaǵy Báıterek monýmentin Sáýletshiler odaǵynyń prezıdenti Aqmyrza Rústemov jobalaǵan.
N-«Nur - Astana» záýlim kúmbezdi meshiti bar.
A- Astana Bolıvıada ótken «Álemdik qalalar» halyqaralyq konkýrstarda «Beıbitshilik qalasy» ataldy.
Hormen: Astana – jańanyń jarshysy, Táýelsizdigimizdiń tabysy.
Án: «Jasa Qazaqstan»

4. Qorytyndy.
«Astana – halqymyz úshin táýelsizdik pen ósip-órkendeýdiń altyn tuǵyry. Prezıdenttiń perzentindeı bolǵan Astanaǵa Elbasynyń ıdeıalyq eńbegi ǵana sińgen joq, qalany jasyl jelekke kómkergen bas baǵbany da, ajaryn sándi etken bas sáýletshisi de Memleket basshysy boldy. Sondyqtan da Elbasy men el orda – egiz uǵym. Ýaqyttan oza shapqan búgingi Astana - tutas elimizdiń erteńge degen úkili úmiti men seniminiń kórinisi, armany men tileginiń kepili».
Qurmetti oqýshylar, búgingi tárbıe saǵaty barysynda Egemen elimizdegi Astanamyzdyń 13 jyl ishindegi jetken jetistikterine kýá boldyq. Qazaqstannyń bolashaǵy sender, sondyqtan da sanaly, bilimdi, adamı qasıetteriń zor bolyp, el senimine ıe bola berińder.
Tárbıe saǵatymyzdy qorytyndylaý úshin sóz kezegin mektebimizdiń tárbıe isi jónindegi orynbasary B. Karchalova apaıǵa sóz beremiz.
Osymen búgingi Táýelsizdiktiń 20 jyldyq merekesine arnalǵan «Táýelsizdiktiń 20 shyńy – 20 juldyzdy kúni» aıasynda «Táýelsizdik túndigi – Astana» atty tárbıe saǵatymyz aıaqtaldy.
Kelip tamashalaǵandaryńyzǵa rahmet.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama