Tilim meniń ıntelektýaldyq saıysy
Tilim meniń (ıntelektýaldyq saıys)
Maqsaty: Oqýshylarǵa jan - jaqty bilim bere otyryp, teorıalyq bilimderin is júzinde tekserý, ótken taqyryptardan alǵan bilimderin qaıtalaý, bekitý. Túrli tapsyrmalar arqyly tanymdyq qabiletterin damytý. Týǵan tildiń qadir - qasıetin uǵyndyryp, tilge, Otanǵa, týǵan jerge degen súıispenshilikterin arttyrý.
Til týraly aýdıojazbany tyńdaý.
Júrgizýshi: Qazaq tili – qazaq halqynyń ana tili. Ol óziniń san ǵasyrlyq damý barysynda halyqpen birge jasasyp, talaı kezeńdi bastan ótkerdi. «Sózi joǵalǵan jurttyń ózi de joǵalady» dep, Ahmet atamyz aıtqandaı, ata - babalarymyz amanattap ketken osy qasıetti tilimizdi joǵaltpaı, urpaqtan - urpaqqa jetkizý bizdiń mindetimiz. Olaı bolsa, tilimizdiń altyn qoınaýyna taǵy bir márte birge úńileıik deı kele, saıysymyzdy bastaıyq.
Ádil qazylarmen tanystyryp óteıin:
Búgin bizde qonaqta «Qyran» toby jáne «Suńqar» toby. Saıysty qaı top birinshi bastaıtynyn anyqtaý maqsatymen ortaq saýal qoıylady. Birinshi bolyp jaýap bergen top bastaıdy.
Qazaq tili qaı tilder tobyna jatady? (túrki tilderiniń ishindegi qypshaq tobynan)
Qazirgi qazaq tilinde neshe dybys bar? (37)
İ aınalym
Turaqty sóz tirkesterin sáıkestendirý. Qyran tobynyń tapsyrmasy ekranda. Qatysýshylar kezekpen jaýap beredi. Durys jaýap 1 upaı. Ýaqyt 1 mınýt.
İİ aınalym.
1) Ádemi sózderdiń durys aıtylýyn tekseremiz. Aıtylǵan sózderdi áripke bólip, tizbekpen tez de qatesiz aıtyp shyǵýymyz kerek. Durys jaýap 1 upaı.
«Qyran» tobynyń tapsyrmasy: jıenquryq, kempirqosaq, ushqysh.
«Suńqar» tobynyń tapsyrmasy: jeruıyq, úıirme, súńgýir.
2) Ekinshi aınalymnyń ekinshi tapsyrmasy. Eki top bir - birine qazaqtyń kónergen sózderin jasyrady. Ár top eki kónergen sóz jasyra alady. Durys jaýap 2 upaı.
1. Atseıis dep kimdi ataǵan? (ejelgi túrkiler at baptaıtyn adamdy)
2. Qalyqpan degenimiz ne? (qaraqus tektes qus)
3. Adalbaqan degenimiz ne? (kıim ilgish)
4. Jýaldyz degen ne? (úlken ıne)
3) Úshinshi tapsyrma ádebıet teorıasynan suraqtar. Durys jaýap 2 upaı. Olaı bolsa, kettik, alǵashqy suraq.... tobyna.
1. Zatty týra maǵynada emes, aýyspaly basqa maǵynamen salystyryp aıtý ádebıet teorıasynda qalaı atalady? (Teńeý)
2. Shaǵyn kólemdi, oqıǵany mysqyl túrinde jazǵan shyǵarma. Áńgime ań, qus, haıýanat, ósimdik týraly aıtqanmen, adam boıyndaǵy min, kemshilikti ájýalaıdy. Mundaı shyǵarmalar ádebıette qalaı atalady? (Mysal)
3. Shyǵarmada jeke dara kórnekti obrazdary bar, sújetti, oqıǵaly, uzaq, kólemdi óleń? (Poema)
4. Aqyndardyń halqyna, keler urpaǵyna aıtar danalyq jyry? (Terme)
İİİ aınalym.
Olaı bolsa, bizde úshinshi aınalym.
1) Berilgen sózdegi áripterdi paıdalana otyryp, maǵynaly sóz qurastyrý. Durys jaýap 1 upaı. Endeshe, «Qyran» tobyna berilgen sóz BALDYRǴAN. «Suńqar» tobyna berilgen sóz ALASAPYRAN. Top músheleri ortaǵa, berilgen ýaqyt 1 mınýt, ýaqyt ketti.
2) Kınojumbaq. Ekranda kórsetilgen qaı fılm, rejıseryn atańyz. Tolyq jaýap 4 upaı, jartylaı jaýap 2 upaı.
1. «Jaý júrek myń bala» - rejısery Aqan Sataev
2. «Kóshpendiler» - rejısery Talǵat Temenov
İV aınalym.
1) Maqaldyń jalǵasyn tabý. Durys jaýap berilmegen jaǵdaıda ár toptyń jankúıerleri kómektese alady. Durys jaýap 1 upaı.
«Qyran» tobynyń tapsyrmasy:
Dıirmende týǵan tyshqan...(dúrsilden qoryqpas)
At aıaǵynan semirer...(adam qulaǵynan semirer)
Kisi qatesiz bolmas...(kól baqasyz bolmas)
Bolǵan kisi boldym demes...(boldym dese bolǵany emes)
Jylannyń ýy tisinde...(adamnyń ýy tilinde)
«Suńqar» tobynyń tapsyrmasy:
Emenniń ıilgeni – synǵany...(jigittiń eki sóılegeni - ólgeni)
Aqyldy adam aıtqyzbaı biledi...(aq suńqar qaqqyzbaı iledi)
Mal basynan baılanady...(adam tilinen baılanady)
El qazynasy kóne kóz...(til qazynasy eski sóz)
Taý men tasty sý buzar...(adamzatty sóz buzar)
2) Jumbaq jarysy. Eki top músheleri bir - birine jumbaq jasyryp jarysady. Úsh jumbaqqa deıin ruqsat. Durys jaýap 2 upaı. Olaı bolsa, birinshi bolyp jasyratyn... toby.
Jerdiń júzin sharlaısyń,
Onsyz esh jerge barmaısyń.
Kólikpen de jaıaý da
Saralaısyń, tańdaısyń. (Jol)
Kóp bolsa alystaısyń,
Mezetpen qashyqtaısyń.
Asyqsań az bolady
Tabarsyń muny qaısysyń? (Ýaqyt)
Kózge ilinbeıdi,
Jutsań bilinbeıdi. (Aýa)
Aıaqsyz jetip barady,
Qolsyz esik qaǵady. (Jel)
Tilim meniń ıntelektýaldyq saıysy júkteý
Maqsaty: Oqýshylarǵa jan - jaqty bilim bere otyryp, teorıalyq bilimderin is júzinde tekserý, ótken taqyryptardan alǵan bilimderin qaıtalaý, bekitý. Túrli tapsyrmalar arqyly tanymdyq qabiletterin damytý. Týǵan tildiń qadir - qasıetin uǵyndyryp, tilge, Otanǵa, týǵan jerge degen súıispenshilikterin arttyrý.
Til týraly aýdıojazbany tyńdaý.
Júrgizýshi: Qazaq tili – qazaq halqynyń ana tili. Ol óziniń san ǵasyrlyq damý barysynda halyqpen birge jasasyp, talaı kezeńdi bastan ótkerdi. «Sózi joǵalǵan jurttyń ózi de joǵalady» dep, Ahmet atamyz aıtqandaı, ata - babalarymyz amanattap ketken osy qasıetti tilimizdi joǵaltpaı, urpaqtan - urpaqqa jetkizý bizdiń mindetimiz. Olaı bolsa, tilimizdiń altyn qoınaýyna taǵy bir márte birge úńileıik deı kele, saıysymyzdy bastaıyq.
Ádil qazylarmen tanystyryp óteıin:
Búgin bizde qonaqta «Qyran» toby jáne «Suńqar» toby. Saıysty qaı top birinshi bastaıtynyn anyqtaý maqsatymen ortaq saýal qoıylady. Birinshi bolyp jaýap bergen top bastaıdy.
Qazaq tili qaı tilder tobyna jatady? (túrki tilderiniń ishindegi qypshaq tobynan)
Qazirgi qazaq tilinde neshe dybys bar? (37)
İ aınalym
Turaqty sóz tirkesterin sáıkestendirý. Qyran tobynyń tapsyrmasy ekranda. Qatysýshylar kezekpen jaýap beredi. Durys jaýap 1 upaı. Ýaqyt 1 mınýt.
İİ aınalym.
1) Ádemi sózderdiń durys aıtylýyn tekseremiz. Aıtylǵan sózderdi áripke bólip, tizbekpen tez de qatesiz aıtyp shyǵýymyz kerek. Durys jaýap 1 upaı.
«Qyran» tobynyń tapsyrmasy: jıenquryq, kempirqosaq, ushqysh.
«Suńqar» tobynyń tapsyrmasy: jeruıyq, úıirme, súńgýir.
2) Ekinshi aınalymnyń ekinshi tapsyrmasy. Eki top bir - birine qazaqtyń kónergen sózderin jasyrady. Ár top eki kónergen sóz jasyra alady. Durys jaýap 2 upaı.
1. Atseıis dep kimdi ataǵan? (ejelgi túrkiler at baptaıtyn adamdy)
2. Qalyqpan degenimiz ne? (qaraqus tektes qus)
3. Adalbaqan degenimiz ne? (kıim ilgish)
4. Jýaldyz degen ne? (úlken ıne)
3) Úshinshi tapsyrma ádebıet teorıasynan suraqtar. Durys jaýap 2 upaı. Olaı bolsa, kettik, alǵashqy suraq.... tobyna.
1. Zatty týra maǵynada emes, aýyspaly basqa maǵynamen salystyryp aıtý ádebıet teorıasynda qalaı atalady? (Teńeý)
2. Shaǵyn kólemdi, oqıǵany mysqyl túrinde jazǵan shyǵarma. Áńgime ań, qus, haıýanat, ósimdik týraly aıtqanmen, adam boıyndaǵy min, kemshilikti ájýalaıdy. Mundaı shyǵarmalar ádebıette qalaı atalady? (Mysal)
3. Shyǵarmada jeke dara kórnekti obrazdary bar, sújetti, oqıǵaly, uzaq, kólemdi óleń? (Poema)
4. Aqyndardyń halqyna, keler urpaǵyna aıtar danalyq jyry? (Terme)
İİİ aınalym.
Olaı bolsa, bizde úshinshi aınalym.
1) Berilgen sózdegi áripterdi paıdalana otyryp, maǵynaly sóz qurastyrý. Durys jaýap 1 upaı. Endeshe, «Qyran» tobyna berilgen sóz BALDYRǴAN. «Suńqar» tobyna berilgen sóz ALASAPYRAN. Top músheleri ortaǵa, berilgen ýaqyt 1 mınýt, ýaqyt ketti.
2) Kınojumbaq. Ekranda kórsetilgen qaı fılm, rejıseryn atańyz. Tolyq jaýap 4 upaı, jartylaı jaýap 2 upaı.
1. «Jaý júrek myń bala» - rejısery Aqan Sataev
2. «Kóshpendiler» - rejısery Talǵat Temenov
İV aınalym.
1) Maqaldyń jalǵasyn tabý. Durys jaýap berilmegen jaǵdaıda ár toptyń jankúıerleri kómektese alady. Durys jaýap 1 upaı.
«Qyran» tobynyń tapsyrmasy:
Dıirmende týǵan tyshqan...(dúrsilden qoryqpas)
At aıaǵynan semirer...(adam qulaǵynan semirer)
Kisi qatesiz bolmas...(kól baqasyz bolmas)
Bolǵan kisi boldym demes...(boldym dese bolǵany emes)
Jylannyń ýy tisinde...(adamnyń ýy tilinde)
«Suńqar» tobynyń tapsyrmasy:
Emenniń ıilgeni – synǵany...(jigittiń eki sóılegeni - ólgeni)
Aqyldy adam aıtqyzbaı biledi...(aq suńqar qaqqyzbaı iledi)
Mal basynan baılanady...(adam tilinen baılanady)
El qazynasy kóne kóz...(til qazynasy eski sóz)
Taý men tasty sý buzar...(adamzatty sóz buzar)
2) Jumbaq jarysy. Eki top músheleri bir - birine jumbaq jasyryp jarysady. Úsh jumbaqqa deıin ruqsat. Durys jaýap 2 upaı. Olaı bolsa, birinshi bolyp jasyratyn... toby.
Jerdiń júzin sharlaısyń,
Onsyz esh jerge barmaısyń.
Kólikpen de jaıaý da
Saralaısyń, tańdaısyń. (Jol)
Kóp bolsa alystaısyń,
Mezetpen qashyqtaısyń.
Asyqsań az bolady
Tabarsyń muny qaısysyń? (Ýaqyt)
Kózge ilinbeıdi,
Jutsań bilinbeıdi. (Aýa)
Aıaqsyz jetip barady,
Qolsyz esik qaǵady. (Jel)
Tilim meniń ıntelektýaldyq saıysy júkteý
You Might Also Like
