InfoHub Logo

Uzaqty kún kıno qyzyǵyna eltip, ekranǵa kóp qadalǵandyqtan ba, eki kózi ýdaı ashyp, mólt-mólt jasaýrap ketti. Shekesi de zil tartyp, qulaǵy shýlap bara jatyr eken. Judyryq syrtymen kózin ýqalaǵan kúıi ornynan sozalańdap turdy da, aıaǵyn zorlana súıretip basyp, terezege qaraı bettedi. Júzinde sharshaý bar. Kózi kilgirep tur. Birer attap tereze aldyna jetken soń basy keýdesine qulap, biraýyq sulq túsip turyp qaldy. Tereze aldyna súmetilip nege keldi, o jaǵyn paıymdap jatqan bul joq. Ýdaı ashyǵan eki kózin tars jumyp sál bógeldi de, áldene eske túse ketkendeı tars jumǵan kózin asha sala tereze erneýine asylyp, tysqa kóz tikti. Dál tereze túbinde ósken kári qaratal talystaı qalyń qabyǵy arsa-arsa bop, boıyna bitken myń san japyraǵyn aýyrsynǵandaı múlgip tur. Úıdiń kelesi betine aýyp ketken kúnniń qyzýy qaıta bastaǵan. Kórshi balalar oıynǵa alańsyz kirisken syńaıly, aýla jaq kóleńke betten shat-shadyman kúlki estilip qalyp jatyr. Oqýdan bosaǵan bala nemeni úıde tusap ustaı almaıtyn jazǵy demalys kez ǵoı.

Baǵanadan ýdaı ashyp, kilgiregen kóz janarynda jylt kórinip, bunyń da oıynǵa ańsary aýa qalyp edi. Kóshege júgirip shyǵyp, asyr salǵan balalardyń arasyna qoıyp-aq ketkisi kep tur. Biraq, órekpı qalǵan kóńili demde sý sepkendeı basylyp, kibirtiktep bógele berdi. «Múmkin esik aldynda urynarǵa qara tappaı, eki ıyǵyn julyp jep Erlan turǵan shyǵar». Alpamystyń júni jyǵyla qaldy. Kóshege shyqsam degen oıdan taban astynda aınyp, tutqaǵa soza bergen qoly keri qaıtqan.

Erlan budan bir klass joǵary oqıdy. Jetinshige kóshken. Jetinshige kóshtim eken dep, sabaqqa bas qatyryp jatqan ol joq. Úshtikten ózge baǵa onyń mańdaıyna jazylmaǵan sıaqty. Ony da «qaǵynyp turǵan páleket qaǵyndyǵa ushyramaı turǵanda qutylyp tynaıyq» dep, muǵalimder amaly quryp qoıa sala ma qalaı. Basyna oqý qonbaıtynyn ózi de biletin bolar, basqa oqýshylar sıaqty sómke arqalap, oqýlyq tasyp áýrege túsip jatpaıdy. Mektepke ákeletini jalǵyz kitap, jalǵyz dápter. Ol da ábden ýmajdalǵan, yshqyrǵa qystyra salady. Klastyń atamany. Ońasha shyǵa qalǵan tómengi klastyń balalary oǵan qalta túbindegi bes-on teńgesin berip, aǵajandap áreń qutylady. Bes-on teńge tabylmaı qalsa, maıquıryqtan tebilip qaıtady. Alpamys ta talaı ret qaltasy qaǵylyp, talaı ret tebilip tynǵan. Sondyqtan besinshiniń boqmuryndary Erlannan alystan oraǵytyp qashady.

Anada ǵoı, aspannan túskendeı, oılamaǵan jerden sýmań etip Erlan tap bola ketkeni. Qannen-qapersiz, beıǵam kele jatqan buny, áı-sháı joq, kókirekten perip kep qalǵany. Qalpaqtaı ushyp tústi bul. Shúıdesi tasqa ońbaı soǵylyp, kóz aldy qaraýytyp ketti. Esin jyısa, tóbeden tónip qarap Erlan tur. Bujyr taban báteńke kıgen aıaǵyn bunyń keýdesine salyp alǵan. Nyǵyrlap basyp qoıady.

— Sende dúrbi bar deıdi ǵoı. Sony maǵan ákep beresiń! — deıdi buıyryp. — Aıt, qashan ákelesiń?

Óktem. Jaıyn aýzy jıylmaı, tańqy tanaýy jelp-jelp etip deldıe qalypty. Alpamys tula boıyn bılep alǵan úreıdi qapelimde basa almaı, alaqanymen júzin qorǵashtaı berdi.

— Qashan ákelesiń?

— Dúrbi... dúrbi, — deı berdi Alpamys erni ernine jýyspaı kúbirlep. Aýzyna basqa sóz túspedi.

— Tap osy qazir ap kelesiń! — Bujyr taban báteńkemen qabyrǵadan oqsatyp bir tepti. — Uqtyń beı?!

Bul túk deı almady sonda. Súıretilip ornynan turdy. Ústi-basyna juqqan shańdy qaqpastan anadaı jerde teńkıip jatqan dóńbekke shoınańdaı basyp baryp otyrdy. Kózine móltildep jas úıirildi.

Ras bolsa, dúrbini atasy soǵystan alyp kelgen deıdi. Bylǵary qoraby ábden aqjemdenip tozǵan. Kóp ustalyp, syry kete bastaǵan. Biraq, dúrbi bolǵanda qandaı! Naǵyz ózi. Ap-aýyr. Qos qoldap qysyp ustamasań, jerge túsirip alýyń ábden múmin. Kórshi balalarǵa eshqashan kórsetken emes. Ózi de qolyna anda-sanda bir alatyn-tuǵyn. Bireý bilip qoıa ma dep qaımyǵady. Bilip qoısa «men bir kóreıin, men bir kóreıinmen» ár balanyń qolynda bir ketýi múmkin ǵoı. Balkonda turyp alysta munartyp jatyp alǵan taýdan kóz aıyrmaı, shatqalǵa uzaq-uzaq úńiledi. Sonda shatqaldy órlep ósken qaraǵaı bitken kóz aldyna tym-tym jaqyn kep tura-tura qalady. Qalyń aǵash arasynan ashqaraq qasqyr ma, timiski túlki me, áıteýir áldebir maqulyq áne-mine shyǵa keletindeı. Álde qorbańdap qar adamy kele jata ma? Qansha úńilse de ázirge kózge eshteńe ilige qoımaǵan. Ázir ilikpese de, áıteýir kúnderdiń bir kúninde ony da kóretinine senimdi. Myna jeksurynnyń sony sezip qoıǵany ǵoı.

Aqyry degenine jetip, dúrbini alyp tyndy. Qyzǵyshtaı qoryǵan qasterli múlik endi óziniki emes, bireýdiń qolynda ketti. Shatqaldan maqulyq kórem be degen qıaly da adyra qalǵan. İshi qansha jerden qyj-qyj qaınasa da, dúrbini qaıtaryp alýǵa batyly barmaı júr. Ony aıtasyń, Erlandy anadaıdan kórse boldy, burynǵydaı emes jasqanshaqtap, tómenshiktep qalatyn ádet tapty. Taısaqtap turady. Ózinen ózi qýystanyp, jan-jaǵyna alaqtap, degbiri quryp bitedi. Taǵy da birdeńemdi tartyp alar, taǵy da qap-qatty judyryǵymen perip qalar degendeı qorqa basyp, jylystap bara jatqany. Sol sebepti úıden shyǵýǵa óziniń de qulqy joq. Onyń ústine esik syrtan qulyptaýly.

Osy jaz mamasy kompútor satyp ápergen-tuǵyn. Ózi joqta kóshege alańdamaı úıde otyrsyn dep oılap tapqan aılasy. Meıli ǵoı, mamasy ne oılasa da óz erki, al, Alpamys úshin sonyń qyzyǵy basylar túri kórinbeıdi. Bir ózinde birneshe kıno syıyp ketken kishkene dóńgelek dıskiden kóp nárse joq. Úıilip jatyr. Shetinen al da qumaryń qanǵansha qaraı ber. Kıno bolǵanda qandaı, keıipkerleri kileń bir jan-jaǵyn jaıpap bara jatqan júrek jutqandar. Birin biri kórgen jerde judyryq ala júgirip, qaımyqpastan aıqasa ketetin tóbeles te sonda, biriniń qanyn biri sýdaı shashyp, shimirikpesten soıyp salatyn, aıylyn jımastan atyp tasataıtyn soǵys ta sonda. Bundaı kınony etek-jeńdi jımastan, arqany keńge salyp, jaıbaraqat otyryp kóre almaısyń. Qaradaı qanyń ysı bastaıdy. Janyń tyrnaq ushyna tireledi. Tisińdi tisińe qoıyp, qos judyryǵyńdy eriksiz túıip alǵanyńdy kıno bitkende bir-aq ańǵarasyń. Sosyn qapelimde sabańa túse almaı, elirip otyrǵanyń. Alpamys ta tańnyń atysy, kúnniń batysy, bireý tap sol araǵa matap tastaǵandaı ekran aldynan uzap shyǵa almaıdy. Mamasy tońazytqyshqa salyp ketken túski asty ishe salý da keıde esten tars shyǵyp ketedi-aý. Esil-derti kóz aldynda ótip jatqan qyrǵynda. Ásirese, bir qora qandyqol qaraqshynyń ortasyna ıt jynyńdy keltirip ylǵı da túsip qala beretin, túsip qalǵan saıyn ylǵı da aıyzyńdy qandyryp áldenesheýin áp-sátte qanǵa bóktirip, jaıratyp tastap, sytylyp shyǵyp kete beretin Jon degen júrekjutqanda. Ózi de ajal aýzyna talaı ret baryp kelip júr. Áne óledi, mine óledi deısiń, ólmeı tiri qalǵanyn tilep, ıne ushynda otyrǵandaı óziń de qylpyldap bitesiń.

...Tutqaǵa soza bergen qolyn keri tartyp ala sala, kompúterge umtyldy. Kóp dıskiniń ishinen Jonnyń kınosyn izdep jatyr.

Mine, Jon! Qalaı qoryqpaıdy á? Túk oılamaıdy á! Qannen qapersiz. Alshań-alshań basady. Jaıbaraqat. Ózine ózi sengesin sóıte me. İshi bilip otyr ǵoı, talaı kórgen kıno emes pe. Qazir ol ánebir kók tirep turǵan kóp qabat alyp úıdi aınala bergende tý syrtynan tars etip tapansha atylýy tıis. Tapanshanyń tars ete túsetini, Jonnyń qaperine kirse ne qyl deısiń, ony biletin Alpamys qana. Áttegen-aı, Jon degen aqymaqtyń naǵyz ózi ǵoı, tap bir naǵashy jurtyna qydyryp kelgendeı-aq, esh qaýip oılamaıdy. Alańsyz. Qaralaı ıt jynyń qozatyny osyndaıda emes pe. Jeń ishine qarý jasyrǵan qaraý nemeniń qyr sońynan qalmaı, baǵanadan izge túsip kele jatqanyn qalaı sezbeıdi á? Áne, atty ǵoı... Óltirdi ǵoı... Alpamys otyrǵan ornynan qalaı ushyp túrǵanyn ózi de ańǵarmaı qalypty. Súıtkenshe bolmady, Jon omaqasa qulap túsýdiń ornyna, bolmasa jalt berip boı tasalaı qalýdyń ornyna, ádettegi sabyrly qalpyn saqtap, oq atylǵan jaqqa asyqpaı, mańǵazdanyp moıyn bursyn. Qorǵasyn oq qaǵyp túser demeıdi-aý. Anaý shúrippeni taǵy bir tartyp qalsa ǵoı, jer súze qulaǵanyn ózi de ańǵarmaı qalar edi. Átteń-aı... atty áne. Alpamys áldeneden qorǵanǵandaı qolyn erbeń etkizip, kózin tars jumyp ala qoıdy. Ashqanda kórgeni jer jastanǵan Jon emes, aýzy-murnynan qan shúmektep, sereıip ólgeli jatqan qysyq kóz qaraqshy. Jon bolsa, pıstoletin qoınyna suǵa salyp, túk bolmaǵandaı burylyp júre berdi.

— Malades!

Alpamys qysyq kóz qaraqshyny Jon emes, ózi atyp óltirgendeı qýana qyshqyryp qaldy.

— Ý-ý-aý!

Biraq, Alpamys úshin qany buzyq aramza nemeniń kóresini kórip bolmaı, áp sátte ómirem qapqanynan ótken ókinish joq. Qarýy joq talaı adamdy basynyp, álimjettik jasap, baılyǵyn tonap ketip júr ǵoı. Jondy qaıdam, ol jaǵyn Alpamys bes saýsaǵyndaı jaqsy bilip otyr. Sondyqtan da bar qylmysy ózi ólgen soń ǵana áshkere bolatynyna esh kelise almaıdy. Yń-shyńsyz atyp óltire salǵansha, shyrqyratyp, janyn qınasa ǵoı. Jo-joq, ondaı adamdy aıaýǵa bola ma? Qulaǵyn kesip tastaý kerek, kózin oıyp alý kerek. Bir kózin oıyp alyp tastap jatqanyn ekinshi kózi kórip jatsa tipti jaqsy. Aıaq-qolyn byrt-byrt butap, mine, bylaı, bylaı. Elirip alǵan Alpamys edendi toqtamastan tepkileı berdi. «Má, saǵan! Má, saǵan!»

Osy kúnderi Alpamys Jondy tipti, túsinde kóretin bop júr. Jon buny óz baýyryndaı jaqyn tartyp, qasynan tastamaıdy eken. Bul da baýyryndaı bop ketken oǵan uqsap baǵyp, betine jan qaratpaýǵa tyrysady. Ásirese, Erlan dese jyny bar. Qutyryp ketedi. Erlan da bunyń aldynda dirdek qaǵyp, aıaǵyna jyǵylady eken. Anada oqsatyp tepkenin, dúrbisin tartyp alǵanyn Alpamys qalaı umytsyn. Bas salyp esten tandyra tepki astyna alady eken. Ondaıda aıyzy qanyp, uıqydan masattanyp oıanady. Al, keıde oılaǵan oıy kerisinshe shyǵyp, Erlannyń tabany astynda ılenip ózi jatady. Sol kúni tósekten óksigin basa almaı turady. Bunysyn mamasy sezbeı qala ma qaıdam, áıteýir ertesine bul týraly tis jaryp, surap kórgen emes. Álde, jumystan keshigip qalmaıyn dep súrnigip júrgende murshasy bolmaı, umytyp kete me? Bul da túnde kórgen túsin baıandap jatpaıdy. Baıandap jatpasa da mamasy jalǵyz uldyń jan dúnıesindegi ózgeristi sezip júretin sıaqty. Sodan bolar-aý, esikti syrtynan qulyptap, kiltti qaltasyna sala ketetindi shyǵarǵany. Kúndegisi sol. Mamasy qashan jumystan úıge oralǵansha Alpamystyń osylaı qamaýda otyrǵany otyrǵan. «Mama, kiltti tastap ketińizshi» dep qansha márte jalynyp-jalbarynbady deısiń. Biraq, ol ulynyń ótinishine qulaq assa káni. «Qoı, men joqta kóshedegi yzǵyǵan máshıne qaǵyp keter», «Qoı, bir pálege urynyp qalarsyń», «Aman otyrǵanyń jaqsy» dep betin qaıtaryp tastaı beredi. «Demalys kúni akvoparkke aparam. Sýǵa armansyz shomylasyń. Odan qaıtyp kele jatyp, atraksıonǵa mingizem, balmuzdaq áperem» dep aldap qoıady. Iá, ıá, aldaıdy. Akvoparkke qashan aparyp edi? Atraksıonǵa da mingizetin nıeti joq. Aıtady, aıtady da qoıady. Demalys kúni álgi aıtqan ýádesin tars umytyp, ómiri bitpeıtin kúıbeńge kirisip jatqany. «Mama, akvoparkke baramyz ba, qydyramyz ba?» dep qyńqyldaı bastasa-aq: «Kóketaıym-aı, akvoparkke baryp gólaıttap júretin jaǵdaı qaıda? Seniń myna kirińdi kim jýady sonda, úıdi kim tazalaıdy, tamaqty kim pisiredi?» dep zar ılep qoıa beredi. Osydan keıin sózine senip kór. Burynǵydaı qyńqyldaýdy da qoıdy sosyn. Aıtqysy kelmeıdi. Aıtqany oryndalmaıtyn bolǵan soń, aýyzdy aýyrtyp qaıtedi, tomsyraıyp, únsiz qalatyn ádet tapty. Sharýasyna kedergi jasamaı, tilin jutyp ózimen ózi tońteris otyratynyna yrza bola ma, álde ýádesine turmaǵan óz kinásin jýyp-shaıǵandaǵysy ma, ne bolsa da mamasy jumysyn bitirgen soń buny aınalyp-tolǵanyp, áı-sháıǵa qaratpaı basy-kózinen shópildetip súıe bastaıdy. Súıtip otyryp aqyr-aıaǵy kózine jas alyp tynady. «Jurttyń baldary sıaqty alańsyz bola almadyń-aý, botam. Aýysh ákeń araq iship, qarasyn batyrǵansha, ulyna ıe bolatyn adam ǵoı, — deıdi daýysy jaryqshaqtana buzylyp. — Jurttyń papalary sıaqty seni akvoparkke aparyp qydyrtatyn adam ǵoı... qaıt deısiń maǵan?!»

Alpamys ońashada qansha qıaldaǵanmen, áke beınesin kóz aldyna sirá da keltire almaıdy. Kórgen adamy emes. Es bilgeli, mamasy aıtpaqshy, qarań qalǵyr, osy bir jalǵyz bólme tar páterde ekeýden ekeý turyp jatyr. Ákesi týraly suramaq bop talaı márte oqtalýyn oqtaldy-aý, biraq, ne bálesi bar ekenin qaıdam, áıteýir batyly barmaı-aq qoıdy. Anada shyrt uıqyda jatyp shoshyp oıanǵanyn aıtam-aý! Bireýdiń solqyldap jylaǵan daýysy qulaq etin kemirip barady eken deıdi. Súıtse, eńiregende etegi jasqa tolyp otyrǵan basqa emes, óz mamasy. Bunyń oıanyp ketkenin sezbedi me, aıylyn jıǵan joq. Alpamystyń záresi ushyp, kózi baqyraıyp ketsin. Túk uqpasa da, tóseginen tura sala, ebil-sebil bop alyp-salyp otyrǵan sheshesin qushaqtaı aldy.

— Mama... ma-ma. — Tanaýy pyrs-pyrs etip jylap jiberdi.

— Botam-oý, botam! — Mamasy bunyń oıanyp ketkenin jańa ańǵarǵandaı selk ete qap, jylaýyn doǵara qoıdy da, kókirekten jalyn ata kúrsinip saldy. — Ekeýmizdi qańǵyrtyp ketken tasbaýyr ákeńniń súgiretin jyrtyp tastap otyrmyn, botam. Uıyqtaı almaǵasyn... ıt jynym qozyp...

Mamasy degeni jup-juqa, qaǵysqan aryq qarasur kelinshek. Iterip qalsań, qulap túserdeı júdeý. Sodan ba, kóziniń aınalasy qaltalanyp, kógis tartady da turady. Ústinde jýyla-jýyla óńsizdenip kónergen kóılek. Basqa áıelder kıip júrgen kıimge esh uqsamaıdy. Qaıdan taýyp alǵan dep jyny keledi Alpamystyń. Bunyń jyny keldi eken dep, sheship alyp, laqtyratyn mamasy ma? Qas qylǵandaı ústinen tastamaıdy. Sony kıip ap, dedektep jumysqa ketip bara jatady. Jumystan dedektep kele jatady.

Kóz aınalasyna qatparlana qalǵan maıda ájimge urlana qarap qoıady keıde. Unatpaǵannan súıtedi. «Mamamnyń kózi nege kórshi kelinshektiń kózindeı ádemi bolmady eken» dep eriksiz oıǵa shomatyny bar. «Kóp jylaǵan adamǵa ájim erte túsetin shyǵar? Sonda nege jylaıdy? Jarqyratyp jańa kóılek kıe almaǵasyn ba? Bunyń bári papamnyń joqtyǵynan ǵoı. Anaý Erlannyń, anaý Asqat, Sultannyń papalaryndaı papam bolǵanda ǵoı, ádemi kóılektiń neshe túrin kıer edi mamam, — dep muńǵa batady. — Jańa kóılek kıse, kóz aınalasyna qyrtys ta túspes edi».

Óziniń tentek balalardan taısaqtap, úıkúshik bop qalǵanyn da ákeniń joqtyǵynan kóredi. «Shikin-aı, Erlan men Asqattyń ákeleri sıaqty, meniń de ákem bolǵanda ǵoı» dep ishi kúıip, qyzǵanysh bas kóterip qoıar edi sonda. Mamasy áke súgiretin jyrtyp tastap, kózin birjola qurtqaly álgi aýyq-aýyq bas kóterip qoıatyn qyzǵanysh ta ada, tiri janǵa tis jaryp, aıtyp kórmegen táp-tátti qıaly da jym-jylas. Sodan beri kókireginde áldebir ashshy túıin paıda bolǵan. Áke beınesinen kúderin birjola úzgen. Sodan beri Erlan da, Asqat ta, tipti mekteptegi bala bitken kezdesken jerde bunyń kemshiligin keleke qylatyndaı. «Mamań ekeýińdi beıshara qyp ákeń tastap ketken» dep. Sóıtip aıta ma dep, ońǵy kezde oıynǵa qosyla almaı, oqshaý qala beretin bop júr. Tipti, birge oınaıtyn kórshi balalardy sol úshin jek kórip te ketti.

Endi bir sát jańaǵy ólgen qaraqshy degeni kózine Erlan bop elestegeni. Ony tapanshamen bir-aq tartyp jer qaptyrǵan Jon emes, ózi sıaqtanyp, kókiregin áldebir alapat kúsh kernep ala jónelgeni. Tamaǵyna keptelip qalǵan túıin áp-sátte jibip sala bergendeı, kópten qaıtpaı júrgen kegi qaıta qalǵandaı, sanyn shapattap áı bir masattanǵany. Ózin artynan kelgendi shanshyp tastaıtyn, aldynan kelgendi janshyp ótetin batyrdaı sezinip, boıyna kúsh-qaırat quıylǵandaı shıyrshyq atsyn. Shikin, qolǵa tek pıstolet bershi... pıstolet bolsa ǵoı, jalǵyz Erlan emes, aqysy ketip júrgen klastastarynyń talaıyn tyrań etkizip, taban astynda atyp tastar edi ǵoı! Oılanbas edi. Aıyzy sonda bir qanar edi-aý! Dúrbiden aıyryldym dep ókinbes edi-aý!

Alpamys eriksiz súńgip ketken qıaldan aıyǵa almaı, sarsańǵa túsip otyrǵanda, Jonnyń kınosy aıaqtalyp, basqasy bastalyp ketken eken. Buny da neshe márte kórip tastaǵan. Adam jegish úbijik týraly. Áne, sol úbijik qala shetinde oqshaý turǵan úıdi aınala  toryp, teńselip júredi de qoıady. Ylǵı osy. Qas qaraıyp, myrt úıirildi degenshe aspannan túskendeı sap ete qalady, tań bozara jerge sińgendeı ǵaıyp bolady. Adamnyń aıaǵy sıaqty eki aıaǵy, adamnyń qoly sıaqty eki qoly bar. Ústi-basy sabalaq-sabalaq qylshyq. It deıtin ıt emes, qasqyr deıtin qasqyr emes. Bet-aýzy myj-myj. Tún qarańǵysymen qaraýytyp kórinip, úıdiń mańyn shıyrlaýdan sharshamaıdy. Eki kózi qyzaryp, azý tisi aqsıyp, áınekten úńilip turǵany. Bólmede bir balaqan balbyrap uıyqtap jatyr. Túkti de sezer emes. Tereze som temirmen torlanǵan. Esik tars bekitýli. Aldyrmaıdy. Al, anaý páleket, adam etin ańsaı ma, aýyq-aýyq jutynyp qoıady. Arandaı aýzyn qaıshylap, yzalana yryldap esik kúzetedi de júredi. Tań ata taýǵa qaraı josyltyp bara jatqanyn kóresiń. Ekpininen ysyldap jel esedi. Taý jaqtan qasqyrsha ulyǵan, aıýsha aqyrǵan ájeptarqy daýysyn estısiń.

Sorly balaqan ózin úbijik ańdyp júrgenin qaıdan bilsin? Qarǵys atqan bir túni aqyry úıge túsip, sheńgeline ilikken boıda qolyn qol, butyn but qyp borshalap qylǵyta salatynyn qaıdan sezsin? Sheshesi baıǵustyń da qaperinde qaýip joq. Sondan ba, áıteýir tyrnaqtaı balany bólmesinde jalǵyz qaldyryp, ózi bólek tósekke qısaıady.

...Bular turatyn páter birinshi qabatta. Tereze túbinde ósken kári qaratal bólmege kún sáýlesin túsirmeı kóleńkelep, áınekti tolaıym jaýyp turady. Kún keshkire bastasymen bólme ishi tez kúńgirttenip, kóńilge úreı kire bastaıtyny bar. Búgin de úbijik kınodan kóz aıyra almaı buryshta búrisip otyrǵan. Kenet tereze aldyna qanattaryn sart-surt sabalap qos kepter talasa-tarmasa qona ketkeni. Onsyz da sansyn úbijik jaýlap ap, qaradaı dirdek qaǵyp, úrkip otyrǵan Alpamystyń júregi sý-ý ete tússin. Tula boıy túrshigip, ilezde sýynyp sala bersin. Aıaq-qoly sal bop qalǵandaı jansyzdanyp, bir jaǵyna qısaıyp qulaı berdi. Esin jısa, syrtqy esik jaqtan tyqyr-tyqyr etken dybys estilip jatyr. Bul áýeli ol tyqyrdyń ne tyqyr ekenin uǵa almaı eriksiz qulaq túrgen. Aýzy ańqıyp otyryp, oıyna úbijik orala ketse bolar ma? «Úbijik» dep, sybyrlady. Kebirsigen erni jybyr etti. Júregi qaltyrap, tóbe shashy tik turdy. Sol... sonyń dál ózi! Sol ǵoı! Soıaýdaı tyrnaǵymen osqylap, tyrnalap jatyr. Bulardiki jurttikindeı baltalasań alynbas temir esik emes, ashyp-japqan saıyn bir qyshqyryp qalatyn qıqy-jıqy qurama aǵash esik. Kenet doldanyp ketip, bar pármenimen bir perse ǵoı, onsyz da qaýsap turǵan esik kúırep túser edi. Sony oılaǵnda Alpamystyń jon arqasy shymyrlap ala joneldi. Uıyp qalǵan aıaq-qolyn áreń jazyp, ornynan jer tirep zorǵa turdy. Tizesi dirildep asqanaǵa bet aldy. Táltirektep asqanaǵa jetti, túrtinektep ústel ústin sıpalady. Qolyna balta ilikti. Mamasy et shaýyp júrgen balta. Balta qolǵa túsken soń batyldanǵandaı bolyp edi, biraq sol arada óz ıegi óz erkine baǵynbaı kemseńdep, jylap jibergeni. Kóz janary jasqa tolyp alypty. Tyqyr bolsa basylar emes. Úbijiktiń soıaýdaı-soıaýdaı tyrnaǵy kózine elestegen Alpamystyń tynysy tarylyp, kózi sharasynan shyǵyp sheginshektep bardy da, arqasyn qabyrǵaǵa tiredi. Esiktiń kózinen syǵalap qaramaq bop bir oqtaldy da, ol oıynan taban astynan aınydy. Esik ashylyp ketip, úbijik kirip kele me dep úreıi usha qoryqty. Syǵalasa da tas qarańǵy kireberisten eshteńe kórip jarytpaısyń. Baltany basynan asyra joǵary kótergen qalpy, demin ishinen alyp, qalshıyp qatyp qalypty. Osy kez esik ashylyp ketti. Saldyr-kúldir etip bireý tabaldyryqtan beri attaı bergen. Alpamys óz kózine ózi senbedi. Qorqynyshty úbijik bet-beınesin ilezde ózgertip, mamasyna aınalyp úlgeripti. «Mamamdy jep qoıǵan, sosyn mamam bop ketken, — degen qıalı oı keldi basyna, — áne, erni qan-qan. Endi meni jeıdi».

Úbijik — mama qolyndaǵy sómkeni bosaǵaǵa tastaı salyp, óp-ótirik kúlimsirep, beri buryldy. «Botam-aý, kókshim-aý!» deıdi. Daýysyn mamasynyń daýysynan aınytpaı qalaı salady á. Aldap-sýlap ustap almaq qoı.

Alpamys jandármen tórgi bólmege tura qashty. Sońynan úbijik — mamasy qýyp kirdi. Kózi alaq-julaq etedi.

— Alpamys, ulym, ne boldy saǵan, nege qashtyń? Ókpelep qaldyń ba, mamańa. Búgin aılyq aldym. Aılyǵym ósti ǵoı. Saǵan ne ákelgenimdi kórshi.

— Kelmeshi qasyma, — dep syqsyńdap jylap jiberdi. — Mamam emessiń sen, úbijiksiń sen.

— Qoı, janym! Ne dep tursyń? Mamańmyn ǵoı men, sorly-aý... mamańmyn!

Alpamys qolyndaǵy baltany qysa ustap, buryshqa tyǵyldy.

— Mama, sen mama emessiń. Mama bop kelgen úbijiksiń.

Janary jasqa tolyp, kóz aldy buldyrap, túk kóre alar emes.

— Ne deıdi, janym-aý? Úbijigi nesi? Úıde jalǵyz qamalyp otyryp... birdeme ıektep ketkennen sý ma? Pissimilla. Pissimilla. Kel, alastaıyn. Ushyqtaıyn.

Mamasy attap basyp, ulynyń janyna jetip bardy da, tizerleı ketip, alaqanymen mańdaıyn sıpaı berip edi, Alpamys qolyndaǵy baltany qulashtap turyp siltep kep qaldy. Siltep kep qaldy da, aıaǵynyń astyna ah... dep qulap túsken úbijik emes, bet-aýzyn qan jýǵan mamasy ekenin tanyp qap, shoshyna shyńǵyryp jiberdi.

---