InfoHub Logo

Taqyryp: Halyq kúıimen jumys

Sabaqtyń maqsaty: Halyq kúıi týraly túsinik berip, kúıdi erkin, sheber oınaı bilýin qalyptastyrý.
Damytýshylyq: oqýshyǵa kúıde kezdesetin qaǵystardyń oryndalý erekshelikterin meńgertý, este saqtaý qabiletin damytý.
Tárbıelik: Qazaq halqynyń kúı óneri arqyly oqýshynyń boıyndaǵy týǵan eline, jerine degen sezimin oıatý arqyly ultjandylyqqa tárbıeleý, rýhanı jan dúnıesin baıytý. Kúıdi oryndaýmen qatar, shyǵý tarıhyn, ańyzyn bilýge, qazaqtyń kúı ónerin qasterleı bilýge úıretý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Kórnekiligi: dombyra aspaby, sýretter, úntaspa, skanvord, notalar.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshynyń sabaqqa ázirligin tekserý, nazaryn sabaqqa aýdarý.

- Qazaqtyń kúı óneriniń dástúrlik erekshelikterine, oryndalýy jaǵynan, qaǵys túrlerine qaraı tókpe, shertpe kúıler dep bólinse, janr boıynsha da birneshe topqa bólinedi: halyq kúıleri, tarıhı kúıler, aıtys - tartys kúıler, arnaý kúıler, ańyz kúıler, lırıkalyq kúıler.
Jańa sabaq: Halyq kúıi «Kelinshek». Halyq kúıi urpaqtan - urpaqqa jetkenimen, shyǵarǵan kúıshiniń aty - jóni umyt bolýynan halyq kúıi dep atalyp ketken. El ishinde on saýsaǵynan óner tamǵan sheber dombyrashylar kóp bolǵan. Olar ózderiniń oryndaýshylyq ónerimen tyńdaýshylar qurmetine bólenip otyrǵan. Qazaqtyń halyq kúıleri oryndaýshylyq ádis - amaldarǵa óte baı. Kúıshiler dombyraǵa qudiret bitirip, neshe túrli dybys shyǵara bilgen. Halyq kúıleri halyqtyń turmys - salt kórinisinen, adamnyń taǵdyrynan, jalpy ómirdegi bolmysty sýrettep baıandaǵan kúı. Halyq kúıleri ǵasyrdan - ǵasyrǵa ulasa beretin tutas mýzykalyq tulǵa. Mýzyka óneriniń eń baı salasy – kúı ómiri.

El arasynda taraǵan halyq kúıleri: «Qońyr», «Boz jorǵa», «Keńes», «Kerbez qyz», «Tepeń kók», «Aıjan qyz», «Aıda, bylpym» t. b. Halyq kúıleriniń biri «Kelinshek» kúıine toqtalaıyq. Kelinshek – jas áıel. Kelinshek sózi kelin sıaqty týystyq ataýdy bildirmeıdi. Aýylǵa jańa túsken kelindi aýyl adamdary kelinshek dep ataıdy. Kelinshektiń boıyndaǵy ınabattylyq, sypaıylyq, iltıpattylyqty baıqaǵan kúıshi onyń taldyrmash, aqquba, shashy belinen oralǵan, sulý bota kóz arýdy beıneleıdi.

Jańa sabaqqa baılanysty aldymen jattyǵý retinde G. Berenstiń etúdin oınap alamyz.
Damytý: Halyq kúıi «Kelinshek» kúıin úntaspadan tyńdatý. Kúıdiń ólshemimen, ekpinimen, kilttik belgisi bolsa, qaǵysymen tanysyp alamyz. Kúıdi sanap taktilep taldap, jeke – jeke oınatamyn. Oqýshynyń qabiletine qaraı 24 takt úıretý.

Sabaqty bekitý.
Kúı oryndalý mánerine qaraı neshe topqa bólinedi?
Janr boıynsha qandaı túrlerge bólinedi?
Halyq kúıi degenimiz?
Halyq kúıimen jumys júkteý