Informatıka álemine saıahat
Pavlodar oblysy, Maı aýdany,
«Malaısary jalpy orta bilim beretin mektep»
memlekettik mekemesiniń ınformatıka páni muǵalimi
Janagýl Toleýovna Aýbakırova
«Informatıka álemine saıahat» sabaqtan tys is - shara
«Pole chýdes»
Taqyryby: «Esepteýish tehnıkalar jáne ony jasaǵan ǵalymdardyń esimderi»
Maqsaty: Oqýshylardy sabaqta oıyn - saıyspen ushtastyryp, olardyń oılaý qabiletin oıatý.
Kórneki – quraldar:
1. Oıyn alańy.
2. Tablo
3. Aınaldyrǵysh baraban.
4. Eki shkatýlka.
5. Slaıdtar.
6. Jeńimpazdarǵa syılyq.
7. Jeńimpazǵa maqtaý qaǵazy.
Oıyn jospary:
1. Júrgizýshiniń sózi.
2. Pole chýdes oıynynyń shartymen tanystyrý.
3. Ár týrdyń úshtik oıynshylarymen tanystyryp, olardyń ishinen tapqyrlardy tabý.
4. Ol tapqyrlardyń ishinen fınalda jeńimpazdy tańdaý, onmen sýper oıyndy oınaý.
Júrgizýshi: Osymen biz kapıtal – shoý «Pole chýdesti» bastaǵaly otyrmyz. Taqyryby: Esepteýish tehnıkanyń damýy jáne ony daıyndaǵan ǵalymdar. Qurmetti kórermender, aldymyzǵa 7 - 8 synyp oqýshylaryn shaqyramyz.
1. Ádil qazy alqasyn saılaımyz.
__________________________________________
__________________________________________
Oıynnyń shartymen tanysyp alaıyq:
2. Bir – birlerińe kómektesýge bolmaıdy.
3. Upaılaryńdy ádil qazy alqasy sanap otyrady.
4. Barabandy aınaldyryp, aıtqan árip dál kelmese, onda oıyn qasyńdaǵy kelesi oıynshyǵa beriledi.
5. Eger oıynshy birden 3 suraqqa durys jaýap berse, onda oǵan syılyq beriledi.
6. Barabandy tek, 1 ret qana aınaldyramyz.
7. «P» PRIZ - SYILYQ – oıynshy syılyqty tańdaýyna
bolady, ne oıyndy jalǵastyrýyna bolady. Syılyqty tańdasa, ol qara jáshikte jasyrylǵan. Júrgizýshi oıynshymen saýdalasady syılyq úshin, jáshiktiń ishinde syılyq bolady.
8. «+» PLÚS - QOSÝ – oıynshy tordaǵy kez kelgen áripti asha alady, eger onyń aıtqan áripi bolsa jáne ol árip, osy sózde birneshe jerde kezdesse bárin ashady.
9. «B» BANKROT – oıynshynyń barlyq jınaǵan upaılary janyp ketedi, al oıyn kelesi oıynshyǵa ótedi. Eger oıynshy eki ret BANKROT-qa tússe, onda oǵan jubatý syılyǵy beriledi.
10. «O» NOL – onda oıynshynyń upaılary janbaıdy, tek oıyn kezegi kelesi oıynshyǵa keledi.
11. H2 – oıynshynyń alǵan upaılary eki eselenedi, eger aıtqan áripi osy tabloda bolsa. Eki árip bolsa 3 ese ósedi, úsh árip bolsa, 4 ese ósedi.
12. 100 upaı ne 0 – oıynshy áripti dál tapsa, onda 100 upaı alady.
13. Oıyn 3 týrdan turady, onyń ishinen 3 tapqyrdy shyǵady, ol 3 tapqyrdyń ishinen 1 jeńimpazdy fınalǵa jáne sýper oıynǵa shaqyramyz.
Júrgizýshi: Bizge qazir 7 - 8 synyptardan 9 oqýshy aldymyzǵa shyǵady. Senderge suraq qoıamyn. Kim suraqtyń jaýabyn bilse qolyńdy kóter. Durys jaýapqa «1», «2», «3» sandar beriledi.
Nurly úmitpen arqalaǵan arqaǵa,
Jan sáýlesin taratatyn barshaǵa.
Shyn peıilmen qurmetimizdi kórsetip,
Saıyskerlerdi shaqyraıyq ortaǵy.
Kóńildi tapqyshtar, bilgishter
Bar ónerin salady,
Kim bilimdi, kóp oqyǵan bolsa eger,
Búgingi kún jeńimpazy bolady, - dep búgingi oıynymyzdy ashýǵa ruqsat etińizder.
1 týr. Birinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Sálemdesý – ıgi dástúr kıeli,
Sózben qarap, keıde shesher shıeni.
Jaqsy sózge jan semirer qashanda
Joldanady saıyskerler sálemi.
Birinshi úshtikke suraq:
(1623 - 1662) – qosý mashınasyn qurastyrǵan jáne jetekter men dóńgelekterden turatyn, 8 - razrádty sandardy qosý jáne azaıtý amaldaryn oryndaǵan. Ol kim?
1642 jyly fransýz matematıgi on toǵyz jasynda dúnıe júzinde birinshi ret qosý mashınasy degen atpen belgili, jetekter men dóńgelekterden turatyn mehanıkalyq esepteý
mashınasyn qurastyrdy. Onyń mashınasynda kóp oryndy sandardy qosý múmkin boldy.
Jaýaby: Blez Paskal
2 týr. Ekinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Shyndap turǵan shynardaı armany bar,
Ónerlerin kórsetsin ul men qyzdar.
«Ónerpaz bolsań» kezeńine kelip jettik,
Oılantyp otyrǵandy tań qaldyrar, - dep kelesi 2 týrymyzdy bastaıyq.
Oınaıyq, oılaıyq ta oınaıyq!
Qatardan artta qylyp qoımaıyq,
Belsendi bolaıyq ortada
Ýaqytty tekten tekke joımaıyq!
Ekinshi úshtikke suraq:
Analıtıkalyq mashına oılap tapqan. Ol kim? Ol aǵylshyn ǵalymy programmalyq basqarýmen jumys isteıtin analıtıkalyq esepteýish mashına proekttisin usyndy.
Jaýaby: Charlz Bebbıdj
3 týr. Úshinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Bilimdi urpaq – elimizdiń tiregi!
Jer betinde adam ómir ótkizer,
Bar nársege bilimmen qol jetkizer.
Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilimmenen aspanǵa jol salynar
Úshinshi úshtikke suraq:
Amerıkandyq ǵalym “Mark - 1” alǵashqy avtomatty relelik kompúterin jasady. (1944jyly), Kim qurastyrdy?
uzyndyǵy 17 m, salmaǵy 5 tonna
75 000 elektrondy sham
3000 mehanıkalyq relesi bar
kóbeıtýdi – 3 sekýndta, bólýdi – 12 sekýndta oryndaı alǵan.
Jaýaby:
Govard Aıken
Júrgizýshi: Fınalǵa úsh týrdan jeńip shyqqan 3 jeńimpazymyz shaqyramyz.
FINAL
«Bireý ozsa saıysta, bireý artta qalady,
Renjimeı tarasa, ozbaǵandar jarady.
Jarys zańy ejelden – jeńimpazdy anyqtaý,
Ozat bolý sharty sol – eńbektený, jalyqpaý.»
Suraq:
1. Chehıa, b. z. d. 30 myń jyl, Súıekterge salynǵan kertikter qalaı atalady?
Jaýaby: «vestonıalyq»
Júrgizýshi: Fınalda 3 jeńimpazdyń 1 – eýi ǵana jeńip shyǵady. Al qasyndaǵy 2 kisige syılyq berip, sahnadan shyǵaryp salamyz. Fınaldy utyp alǵan oqýshyǵa eki jol beriledi.
1. Sýper oıynǵa qatysý.
2. Nemese jınaǵan upaıyna syılyq alyp, oıynnan shyǵyp ketý.
SÝPER IGRA
Sýper oıyn kelesi túrde ótedi:
Júrgizýshi suraq qoıady sony 1 mınýt ishinde durys jaýabyn aıtý kerek, tapsa upaıy eki ese kóbeıedi. Eger ony 1 mınýt ishinde taba almasa, aldyndaǵydaı barabandy aınaldyryp áripter aıtady. Taba almaǵan jaǵdaıda upaılary kúıip ketedi.
Ejelgi Rımdegi V - VI ǵasyrdaǵy esepteýish quraldyń aty? Eń alǵashqy paıda bolǵan esepteý quraly esepshot bolyp tabylady. Keıbir derekterge súıensek, esepshottyń jasy 2000 - 5000 jyldar shamasynda, al paıda bolǵan jeri ertedegi Qytaı nemese ertedegi Egıpet, tipti ejelgi Gresıa bolýy da múmkin. Bul sanaý quralyn grekter men Batys - Eýropalyqtar qalaı dep ataldy, qytaılyqtar «sýan - pan», japondyqtar «serobán» dep ataǵan. Bul quralmen esepteýler onyń shuńǵyl taqtada ornalasqan tastaryn jyljytý arqyly júrgizilgen. Tastar pil súıeginen, túrli tústi shynylardan, qoladan jasaldy. Osyndaı esepshottar qaıta órkendeý dáýirine deıin paıdalanylyp keldi. Onyń jetildirilgen túri osy kúnge deıin qoldanylyp keledi.
Jaýaby: Abak
Búgingi saıystyń jeńimpazy___________________ bolady.
Jeńimpazǵa syılyq beriledi.
Búgingi kórip tamashalaǵan «Pole chýdes» atty sabaqtan tys is sharamyz óz máresine jetti. Zeıin qoıyp tyńdaǵandaryńyz úshin alǵysymyz sheksiz.
Qosh, saý bolyńyzdar!
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet.
«Malaısary jalpy orta bilim beretin mektep»
memlekettik mekemesiniń ınformatıka páni muǵalimi
Janagýl Toleýovna Aýbakırova
«Informatıka álemine saıahat» sabaqtan tys is - shara
«Pole chýdes»
Taqyryby: «Esepteýish tehnıkalar jáne ony jasaǵan ǵalymdardyń esimderi»
Maqsaty: Oqýshylardy sabaqta oıyn - saıyspen ushtastyryp, olardyń oılaý qabiletin oıatý.
Kórneki – quraldar:
1. Oıyn alańy.
2. Tablo
3. Aınaldyrǵysh baraban.
4. Eki shkatýlka.
5. Slaıdtar.
6. Jeńimpazdarǵa syılyq.
7. Jeńimpazǵa maqtaý qaǵazy.
Oıyn jospary:
1. Júrgizýshiniń sózi.
2. Pole chýdes oıynynyń shartymen tanystyrý.
3. Ár týrdyń úshtik oıynshylarymen tanystyryp, olardyń ishinen tapqyrlardy tabý.
4. Ol tapqyrlardyń ishinen fınalda jeńimpazdy tańdaý, onmen sýper oıyndy oınaý.
Júrgizýshi: Osymen biz kapıtal – shoý «Pole chýdesti» bastaǵaly otyrmyz. Taqyryby: Esepteýish tehnıkanyń damýy jáne ony daıyndaǵan ǵalymdar. Qurmetti kórermender, aldymyzǵa 7 - 8 synyp oqýshylaryn shaqyramyz.
1. Ádil qazy alqasyn saılaımyz.
__________________________________________
__________________________________________
Oıynnyń shartymen tanysyp alaıyq:
2. Bir – birlerińe kómektesýge bolmaıdy.
3. Upaılaryńdy ádil qazy alqasy sanap otyrady.
4. Barabandy aınaldyryp, aıtqan árip dál kelmese, onda oıyn qasyńdaǵy kelesi oıynshyǵa beriledi.
5. Eger oıynshy birden 3 suraqqa durys jaýap berse, onda oǵan syılyq beriledi.
6. Barabandy tek, 1 ret qana aınaldyramyz.
7. «P» PRIZ - SYILYQ – oıynshy syılyqty tańdaýyna
bolady, ne oıyndy jalǵastyrýyna bolady. Syılyqty tańdasa, ol qara jáshikte jasyrylǵan. Júrgizýshi oıynshymen saýdalasady syılyq úshin, jáshiktiń ishinde syılyq bolady.
8. «+» PLÚS - QOSÝ – oıynshy tordaǵy kez kelgen áripti asha alady, eger onyń aıtqan áripi bolsa jáne ol árip, osy sózde birneshe jerde kezdesse bárin ashady.
9. «B» BANKROT – oıynshynyń barlyq jınaǵan upaılary janyp ketedi, al oıyn kelesi oıynshyǵa ótedi. Eger oıynshy eki ret BANKROT-qa tússe, onda oǵan jubatý syılyǵy beriledi.
10. «O» NOL – onda oıynshynyń upaılary janbaıdy, tek oıyn kezegi kelesi oıynshyǵa keledi.
11. H2 – oıynshynyń alǵan upaılary eki eselenedi, eger aıtqan áripi osy tabloda bolsa. Eki árip bolsa 3 ese ósedi, úsh árip bolsa, 4 ese ósedi.
12. 100 upaı ne 0 – oıynshy áripti dál tapsa, onda 100 upaı alady.
13. Oıyn 3 týrdan turady, onyń ishinen 3 tapqyrdy shyǵady, ol 3 tapqyrdyń ishinen 1 jeńimpazdy fınalǵa jáne sýper oıynǵa shaqyramyz.
Júrgizýshi: Bizge qazir 7 - 8 synyptardan 9 oqýshy aldymyzǵa shyǵady. Senderge suraq qoıamyn. Kim suraqtyń jaýabyn bilse qolyńdy kóter. Durys jaýapqa «1», «2», «3» sandar beriledi.
Nurly úmitpen arqalaǵan arqaǵa,
Jan sáýlesin taratatyn barshaǵa.
Shyn peıilmen qurmetimizdi kórsetip,
Saıyskerlerdi shaqyraıyq ortaǵy.
Kóńildi tapqyshtar, bilgishter
Bar ónerin salady,
Kim bilimdi, kóp oqyǵan bolsa eger,
Búgingi kún jeńimpazy bolady, - dep búgingi oıynymyzdy ashýǵa ruqsat etińizder.
1 týr. Birinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Sálemdesý – ıgi dástúr kıeli,
Sózben qarap, keıde shesher shıeni.
Jaqsy sózge jan semirer qashanda
Joldanady saıyskerler sálemi.
Birinshi úshtikke suraq:
(1623 - 1662) – qosý mashınasyn qurastyrǵan jáne jetekter men dóńgelekterden turatyn, 8 - razrádty sandardy qosý jáne azaıtý amaldaryn oryndaǵan. Ol kim?
1642 jyly fransýz matematıgi on toǵyz jasynda dúnıe júzinde birinshi ret qosý mashınasy degen atpen belgili, jetekter men dóńgelekterden turatyn mehanıkalyq esepteý
mashınasyn qurastyrdy. Onyń mashınasynda kóp oryndy sandardy qosý múmkin boldy.
Jaýaby: Blez Paskal
2 týr. Ekinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Shyndap turǵan shynardaı armany bar,
Ónerlerin kórsetsin ul men qyzdar.
«Ónerpaz bolsań» kezeńine kelip jettik,
Oılantyp otyrǵandy tań qaldyrar, - dep kelesi 2 týrymyzdy bastaıyq.
Oınaıyq, oılaıyq ta oınaıyq!
Qatardan artta qylyp qoımaıyq,
Belsendi bolaıyq ortada
Ýaqytty tekten tekke joımaıyq!
Ekinshi úshtikke suraq:
Analıtıkalyq mashına oılap tapqan. Ol kim? Ol aǵylshyn ǵalymy programmalyq basqarýmen jumys isteıtin analıtıkalyq esepteýish mashına proekttisin usyndy.
Jaýaby: Charlz Bebbıdj
3 týr. Úshinshi úshtik oıynshyny aldyǵa shaqyramyz.
Bilimdi urpaq – elimizdiń tiregi!
Jer betinde adam ómir ótkizer,
Bar nársege bilimmen qol jetkizer.
Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilimmenen aspanǵa jol salynar
Úshinshi úshtikke suraq:
Amerıkandyq ǵalym “Mark - 1” alǵashqy avtomatty relelik kompúterin jasady. (1944jyly), Kim qurastyrdy?
uzyndyǵy 17 m, salmaǵy 5 tonna
75 000 elektrondy sham
3000 mehanıkalyq relesi bar
kóbeıtýdi – 3 sekýndta, bólýdi – 12 sekýndta oryndaı alǵan.
Jaýaby:
Govard Aıken
Júrgizýshi: Fınalǵa úsh týrdan jeńip shyqqan 3 jeńimpazymyz shaqyramyz.
FINAL
«Bireý ozsa saıysta, bireý artta qalady,
Renjimeı tarasa, ozbaǵandar jarady.
Jarys zańy ejelden – jeńimpazdy anyqtaý,
Ozat bolý sharty sol – eńbektený, jalyqpaý.»
Suraq:
1. Chehıa, b. z. d. 30 myń jyl, Súıekterge salynǵan kertikter qalaı atalady?
Jaýaby: «vestonıalyq»
Júrgizýshi: Fınalda 3 jeńimpazdyń 1 – eýi ǵana jeńip shyǵady. Al qasyndaǵy 2 kisige syılyq berip, sahnadan shyǵaryp salamyz. Fınaldy utyp alǵan oqýshyǵa eki jol beriledi.
1. Sýper oıynǵa qatysý.
2. Nemese jınaǵan upaıyna syılyq alyp, oıynnan shyǵyp ketý.
SÝPER IGRA
Sýper oıyn kelesi túrde ótedi:
Júrgizýshi suraq qoıady sony 1 mınýt ishinde durys jaýabyn aıtý kerek, tapsa upaıy eki ese kóbeıedi. Eger ony 1 mınýt ishinde taba almasa, aldyndaǵydaı barabandy aınaldyryp áripter aıtady. Taba almaǵan jaǵdaıda upaılary kúıip ketedi.
Ejelgi Rımdegi V - VI ǵasyrdaǵy esepteýish quraldyń aty? Eń alǵashqy paıda bolǵan esepteý quraly esepshot bolyp tabylady. Keıbir derekterge súıensek, esepshottyń jasy 2000 - 5000 jyldar shamasynda, al paıda bolǵan jeri ertedegi Qytaı nemese ertedegi Egıpet, tipti ejelgi Gresıa bolýy da múmkin. Bul sanaý quralyn grekter men Batys - Eýropalyqtar qalaı dep ataldy, qytaılyqtar «sýan - pan», japondyqtar «serobán» dep ataǵan. Bul quralmen esepteýler onyń shuńǵyl taqtada ornalasqan tastaryn jyljytý arqyly júrgizilgen. Tastar pil súıeginen, túrli tústi shynylardan, qoladan jasaldy. Osyndaı esepshottar qaıta órkendeý dáýirine deıin paıdalanylyp keldi. Onyń jetildirilgen túri osy kúnge deıin qoldanylyp keledi.
Jaýaby: Abak
Búgingi saıystyń jeńimpazy___________________ bolady.
Jeńimpazǵa syılyq beriledi.
Búgingi kórip tamashalaǵan «Pole chýdes» atty sabaqtan tys is sharamyz óz máresine jetti. Zeıin qoıyp tyńdaǵandaryńyz úshin alǵysymyz sheksiz.
Qosh, saý bolyńyzdar!
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet.
You Might Also Like
