InfoHub Logo

ASHYQ SABAQTYŃ ÁDİSTEMELİK TALDAMASY
Páni: «ANATOMIA»
Dáris
TAQYRYBY: «ZÁR SHYǴARÝ JÚIESİ»
(Nefron. Zárdi ekspress test arqyly anyqtaý)

Sabaqtyń maqsattary:
Bilimdilik:
 Nefron – búırektiń fýnksıonaldyq qurylym birligi.
 Búırektiń qanmen qamtamasyz etilýi.
 Nesepaǵar, joly, bólimderi, qurylysy.

Tárbıelik:
 Stýdentterdi – óz oıyn anyq, durys, dál jetkizýge úıretý.
 Taqyryptan kerekti, mańyzdysyn rettep ala bilýge úıretý.
 Bolashaq mamandyqtaryna degen súıispenshilikterin arttyrý.

Damytýshylyq:
 Logıkalyq oılaý qabiletterin, izdenispen jumys isteýge jumyldyryp, shyǵarmashylyq belsendilikterin arttyrý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn týǵyzý.
 Jańa tehnologıany ıgere otyryp, stýdenttiń tanymdylyqqa bilmin arttyrý.

Sabaqtyń túri: dáris
Sabaqtyń ádisi: «Stýdentterdiń jeke tulǵalyq belsendilikti arttyrýdyń pedagogıkalyq múmkindikteri»
Pán ishilik baılanys:«tinder», «osteologıa», «mıologıa», «splanhnologıa».
Pánaralyq baılanys: bıologıa, fızıologıa, gıstologıa, latyn tili, ekologıa, valeologıa, meıirbıke isi negizderi.
Sabaqtyń kórnekiligi: logıkalyq suraqtar, plakattar, kompúter, taqta, proektor, slaıdtar, vıdeomaterıaldar.

Qoldanylǵan oqýlyqtar: A. Q. Sátpaeva «Adam fızıologıasy», S. A.
A. Raqyshev «Adam anatomıasy», J. K. Ermahan «Tántaný», M. Daıyrbekova «Adam anatomıasy»

Sabaqtyń ýaqyty: 80 mınýt
Ótkizilý orny: 205 aýdıtorıa

Sabaqtyń qurylysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi – 3 mınýt
II. Bilim deńgeıin tekserý (úı tapsyrmasy) – 13 mınýt
III. Jańa taqyrypty túsindirý – 30 mınýt
IV. Refleksıa» – 2 mın
V. Tájirıbeńdi tanyt! (zárdi ekspress test arqyly anyqtaý) – 20 mınýt
VI. Bilimdi bekitý – 7 mınýt
VII. Baǵalaý – 3 mınýt
VIII. Úı tapsyrmasy – 2 mınýt

İ. Uıymdastyrý kezeńi
Stýdentterdiń sabaqqa qatysýyn, syrtqy pishinderin, kóńil kúılerin, daıyndyqtaryn tekserý.

II. Bilim deńgeıin tekserý (úı tapsyrmasy)
 Suraý stýdentterdiń jeke tulǵalyq belsendilikti arttyrý tehnologıalaryn
qoldaný arqyly ótkiziledi.
 Úıge berilgen tapsyrmany kompúterdiń kómegimen test suraqtaryna jaýap berý. Stýdentter kompúterdiń kómegimen testik baqylaý jumysyn jasaıdy. Úı tapsyrmasyn oryndaıdy. Ótilgen sabaqty qaıtalap eske túsiredi. Kompúterdiń kómegimen ekranynda baǵa jáne paıyz qoıylady (1 qosymshany qarańyz).

Búırek (ren, grekshe: nephron) – qursaq qýysynda I - II bel omyrtqa tusynda ornalasqan bezdi múshe. Búırek qursaq qýysynyń artyn ala, ishperdeniń syrtynda baılamdarǵa baılanyp, joǵarǵy jaqtary bir - birine shamaly jaqyn ornalasady. Baýyr qysymynda bolǵandyqtan, oń búırek sol búırekke qaraǵanda jarty omyrtqadaı tómen ornalasady. Búırektiń artqy betteri kóket etegimen jáne beldegi sharshy bulshyqetterimen, al toq ishiktiń tómen órleme jáne tómendeýshi bóliktermen shektesedi. Búırektiń orny jas jáne jynys erekshelikterine baılanysty ózgeredi. Olar áıelderde – tómendeý, al jańa týǵan kezde odan da tómen, jambas súıegine tirelip jatady. Búırektiń uzyndyǵy – 12sm, eni – 6sm, qalyńdyǵy – 4sm, salmaǵy – 120sm. Búırek syrtynan juqa, biraq tyǵyz talshyqty qabyqpen (capsula fibrosa) qaptalady. Eki búıiri men qaqpa boıyn maı men ulpa qaptap, búırektiń maıly qabyn (capsula adipose) quraıdy. Eresekterde búırektiń beti – tegis, al nárestede budyr bolyp keledi. Zár shyǵarý júıesi: Búırektiń jaryp kórsetilgendegi qurylysy: 1 – qyrtysty qabat; 2 – mıly qabat; 3 – pıramıdalar; 4 – búırek emiziksheleri; 5 – kishi tostaǵanshalar; 6 – búırek qaqpasy; 7 – búırek astaýshasy; 8 – nesepaǵar.
Búırektiń joǵarǵy jáne tómengi ushy (extremitas superior et inferior), jáne ortańǵy jıegi (margo laterales et medalis), aldyńǵy jáne artqy betteri (facies anterior et posterior) bolady. Búırektiń shetki jıegi dóńes, ortańǵy jıegi oıys bolyp keledi. Oıys jaǵyn onyń qaqpasy (hilus renalis), deıdi. Qaqpadan arterıa, júıke kiredi, vena, sarysý tamyrdan jáne záraǵar tútigi shyǵady.
Búırektiń qabattary nemese ornyqty ustaıtyn zattary. Búırekti syrtynan juqa talshyqty qabat qaptaıdy. Onyń syrtynda, ásirese qaqpa boıynda jáne artqy betine taman búırek mıynyń qabaty bolatyny joǵaryda sóz etildi. Maıly qabatynyń syrtynda búırektiń shandyr qabyǵy (fascia renalis) bar, eki talshyqty qabatpen baılanysyp, eki japyraqsha túziledi. Onyń bireýi búırektiń aldynda, ekinshi artyna qaraı baǵyttalady. Búırektiń shetki jıeginde eki japyraqsha bir birimen birigedi de ishperdiń syrtynda jalǵasady. Ortańǵy jıek jaǵyndaǵy eki japyraqshalar bir - birimen birikpeı, aldyńǵy japyraqsha búırek aldyndaǵy tamyrlarǵa, qolqaǵa, tómengi qýys venaǵa jalǵasady. Artqy japyraqshasy omyrtqa denesiniń aldynan orap, aldyńǵy japyraqshaǵa birigedi. Búırektiń joǵarǵy ushy jaǵyndaǵy eki japyraqshalar búırek ústi bezin qosa jýyp, birimen biri birigedi. Búırekti joǵary jibermeı ustap turady, al búırektiń tómengi jaǵy ondaı japyraqshamen jabylmaıdy. Búırekti mekemdenip, qozǵalmaı turýyna qursaq qysymy, búırektiń shandyr qabyqtary, beldiń úlken bulshyqetteri, qan tamyrlary jaǵdaı jasaıdy. Eger olar búırek mańynda shamadan tys azǵyndap ketse, onda búırek ornynda tura almaı, jyljyǵysh bolady. Ony «Kezbe búırek» dep ataıdy. Mundaı búırekti kóterip, tigip qoıýǵa týra keledi.


Mamandyǵy 0302000 «MEDBIKELİK İS»
Biliktiligi 0302033 «Jalpy praktıka medbıkesi»
Kýrs: II
Semestr: VI
Toby: 2 m/c 2
Qurastyrǵan oqytýshylar: Adylkanova Asel Madenıetovna
Abylkasymova Rysaldy Abdırazakovna

Zár shyǵarý júıesi (Nefron. Zárdi ekspress test arqyly anyqtaý) júkteý