سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 ساعات بۇرىن)
1 - دەن 6 - عا دەيىنگى ساندار. زاتتاردى بيىكتىگى، ۇزىندىعى، ەنى مەن قالىڭدىعىنا قاراي سالىستىرۋعا ارنالعان جاتتىعۋلار
ەرەسەك توپ بالالارىنا ارنالعان اشىق ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «تانىم»
ءبولىمى: قاراپايىم ماتەماتيكالىق تۇسىنىكتەردى قالىپتاستىرۋ
تاقىرىبى: 1 - دەن 6 - عا دەيىنگى ساندار. زاتتاردى بيىكتىگى، ۇزىندىعى، ەنى مەن قالىڭدىعىنا قاراي سالىستىرۋعا ارنالعان جاتتىعۋلار.
ماقساتى: زاتتاردىڭ بيىكتىگى مەن قالىڭدىعى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ جانە ولاردى سالىستىرۋدى ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: «بيىك – الاسا»، «قالىڭ – جۇقا»، «جۋان – جىڭىشكە»، «تار – كەڭ» دەگەن سوزدەردى پايدالانا وتىرىپ سالىستىرۋ، زاتتاردى كوزبەن سالىستىرۋ، ءبىر - ءبىرىنىڭ ۇستىنە قويۋ ارقىلى سالىستىرۋدى ۇيرەتۋ. بالانىڭ تانىپ - بىلۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان وقۋ پروسەسىنە ىنتاسىن وياتۋ.
دامىتۋشىلىق: زەيىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، قابىلداۋ، شىعارماشىلىق قابىلەت، وي - قيالى مەن جان - جاقتى ويلاۋ قابىلەتى سىندى تانىمدىق پروسەستەردى دامىتۋ.
تاربيەلىك: ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ. جەكە جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك، ويىن، پراكتيكالىق.
قاجەتتى كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بۋراتينو، ءتيىننىڭ سۋرەتى، قاسقىردىڭ سۋرەتى، قوياننىڭ سۋرەتى، مىسىقتىڭ سۋرەتى، گەومەتريالىق پىشىندەر، ديداكتيكالىك كارتوچكالار (ءار بالاعا).
بيلينگۆالدىق كومپونەنت: بيىك – ۆىسوكيي – tall، الاسا – نيزكيي – low، قالىڭ – تولستىي – thick، جۇقا – تونكيي – thin، كىلت – كليۋچ – key.

اشىق ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:

تاربيەشى: - بالالار، قاراڭدار، بىزگە قوناقتار كەلىپتى، قانە الدىمەن قوناقتارمەن سالەمدەسىپ الايىق. (بالالار شاتتىق شەڭبەر قۇرىپ امانداسادى.)
ءبارىمىز ەندى تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق
جاقسى – جاقسى سوزدەردى،
قوناقتارعا سىيلايىق!
تاربيەشى: - جارايسىڭدار، بالالار، مەنىڭ قولىمنان نە كورىپ تۇرسىڭدار؟ (بالالاردىڭ جاۋاپتارى)
تاربيەشى: - قانە، بالالار، جۇرەگىمىزدەن شىعارىپ جىلى سوزدەر ايتايىق:
 اسپانىمىز اشىق بولسىن!
 كۇنىمىز جارقىن بولسىن!
 ەلىمىز تىنىش بولسىن!
 اۋىرمايىق، دەنساۋلىق بولسىن!
 نانىمىز كوپ بولسىن!
 اتا - انامىز امان بولسىن!
 بەيبىتشىلىك بولسىن!
 بالاباقشا گۇلدەنە بەرسىن!
تاربيەشى: - قانە، بالالار، وسى ايتقان جىلى لەبىزدەرىمىزدى كەلگەن قوناقتارعا سىيلايىق. (بالالار جۇرەكشەلەردى قوناقتارعا سىيلايدى.)
(وسى كەزدە ەسىك قاعىلادى.)
تاربيەشى: - بالالار، ەسىك قاعىلعان سياقتى كىم ەكەن بۇل؟
بۋراتينو: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! بالالار، وسى جەر «عاجايىپ ءبىلىم الەمى» مە؟
بالالار: جوق، بۋراتينو، بۇل جەر – بالاباقشا.
بۋراتينو: بالالار، مەن التىن كىلتىمدى جوعالتىپ الدىم، كىم الىپ كەتكەنىن بىلمەيمىن. ماعان كومەكتەسىڭدەرشى. كىلتىمدى ىزدەپ كەلە جاتىپ، جولدا اق ءتيىندى كورىپ ەدىم، كىلتىڭدى «عاجايىپ ءبىلىم الەمىنە» بارساڭ تاباسىڭ دەدى. مەن «عاجايىپ ءبىلىم الەمىنە» قالاي بارسام ەكەن، باراتىن جولدى تابا الماي اداسىپ، وسى توپقا كىرىپ كەتىپپىن. ماعان باراتىن جولدى كورسەتىپ جىبەرەسىڭدەر مە؟ (بالالاردىڭ جاۋاپتارى.)
تاربيەشى: - ولاي بولسا بالالار بۋراتينونى ەرتىپ، جول كورسەتىپ، «عاجايىپ ءبىلىم الەمىنە» ءبىز دە ساياحاتقا شىعىپ قايتايىق. ساياحاتقا شىعامىز با؟

- بالالار، ساياحات كەزىندە بىزگە ءارتۇرلى قيىندىقتار كەزدەسەدى، سول قيىندىقتاردى بىرگە جەڭە بىلەيىك. ول ءۇشىن ءبىر - ءبىرىمىزدى سىيلاپ، تىڭداۋىمىز كەرەك. بالالار، قانە، ەندى پاروۆوزعا ءمىنىپ، جولعا شىعايىق.
تاربيەشى: - بالالار، مىنە، ءبىز 1 - ءشى ايالداماعا دا كەلىپ قالىپپىز.
ءبىرىنشى ايالداما: ءتيىننىڭ ايالداماسى
- بالالار، مىنا اعاشقا نە بولدى؟
- بۇل اعاش قاي مەزگىلدى بەينەلەيدى؟
- ءتيىن بىزگە جەرگە تۇسكەن جاپىراقتاردى رەتىمەن جينا دەيدى.
- 1 – 6 - عا دەيىن تۋرا جانە كەرى ساناۋ.
- ءتيىننىڭ بىزگە ارنالعان 2 - ءشى تاپسىرماسى بار ەكەن.
جوعالىپ كەتكەن سيفرلاردى تاۋىپ رەتىمەن ورنىنا قويايىق.

ەكىنشى ايالداما: قاسقىردىڭ ايالداماسى
ماقساتى: بالالاردى توپتاي بىلۋگە جانە ولاردى ساناي ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەشى: - قاسقىردىڭ تۋعان كۇنىنە ارناپ دوستار وعان كىتاپتار ساتىپ اكەلدى. سول كىتاپتاردى وعان توپتاستىرۋعا كومەكتەسەيىك. قالىڭ كىتاپتاردى قىزىل سورەگە، ال جۇقا كىتاپتاردى سارى سورەگە قويامىز.

ءۇشىنشى ايالداما: «باۋ - باقشا» ايالداماسى
تاربيەشى: - قانە، بالالار، باقشاعا بارايىق. الدىمىزدا كولشىك جاتىر عوي، ودان قالاي وتەمىز؟ اياعىمىزدى لاستاماي، باتپاققا باتپاي، كولشىكتەن اقىرىنداپ، ابايلاپ ءوتۋ ءۇشىن نە كەرەك؟
بالالار: كوپىر كەرەك
تاربيەشى: بالالار، مىنا جەردە تاياقشالار جاتىر ەكەن، ەندى وسى تاياقشالاردان كوپىر جاسايىق. بالالار، مىنا تاياقشالاردىڭ قانداي (جۋان، جىڭىشكە)؟ (بالالاردىڭ جاۋاپتارى.) ەندى وسى ءتۇرلى - ءتۇستى تاياقشالاردان كوپىر جاسايىق. (بالالار تاياقشالاردان كوپىر جاسايدى.)

- مىنە، بالالار، باۋ - باقشاعا دا كەلىپ قالدىق. مىنا جەردە بىرەۋ كوكونىستەر مەن جەمىستەردى ارالاستىرىپ قويىپتى. باقشاعا بارىپ جەمىستەر مەن كوكونىستەردى اجىراتىڭدار دەپتى. (بالالار جەمىستەر مەن كوكونىستەردى اجىراتادى. جەمىستەردى جۋان تالعا ىلەدى، كوكونىستەردى جەرگە وتىرعىزادى.)
ءتورتىنشى ايالداما: مىسىقتىڭ ايالداماسى.
- مىنا تاپسىرمانى ورىندا:
- مىنا مىسالداردىڭ شەشۋىن تاۋىپ، ءسوز قۇراستىر.
- ەندى، دەنەمىزدى سەرگىتىپ الايىق!
تىنىشتىق ءساتى: (ءجاي مۋزىكا قويىلادى)
كۇن انا جەر الەمگە شۋاعىن شاشىپ، جىلۋىن بەرىپ تۇر، قۇستار ءان سالىپ، كوبەلەكتەر ۇشىپ ءجۇر. سەندەر وزدەرىڭدى جاپ - جاسىل القاپتا ءجۇرمىز دەپ سەزىنىڭدەر. القاپتا ادەمى گۇلدەر جايقالىپ ءوسىپ تۇر. تىپ – تىنىش. كەنەت، جاڭبىردىڭ جىلى تامشىلارى دەنەمىزدى سيپاعانداي بولدى. وزدەرىڭدى جالاڭ اياق جاسىل ءشوپتىڭ ۇستىندە جۇگىرىپ ءجۇرمىز دەپ ويلاڭدار. قانداي كەرەمەت!
جاڭبىر تولاستاپ، كۇننىڭ كوزى كۇلىيدەپ، اينالا نۇرعا بولەندى. اسپاندا دوعا تارىزدەس ءتۇرلى - ءتۇستى كەمپىرقوساق پايدا بولادى.
(كوزدەرىن اشۋ كەمپىرقوساققا تاڭدانۋ.)

- كوڭىل – كۇيلەرىڭ قالاي، نە سەزىندىڭدەر؟
5 - ءشى ايالداما:
ديداكتيكالىق ويىن: «كىم جىلدام، دۇرىس قۇراستىرادى؟»
(بۋراتينونىڭ كىلتىن قۇراستىرۋ.)

بۋراتينو: الاقاي، الاقاي مەنىڭ كىلتىم تابىلدى. (قاقپانىڭ اۋزىندا، بۋراتينونىڭ التىن كىلتى تۇرادى. قاقپانىڭ ۇستىڭگى جاعىندا «عاجايىپ ءبىلىم الەمى» دەگەن جازۋى بار.)

تاربيەشى: بالالار، قاراڭدارشى، ءبىز التىن قاقپاعا دا كەلىپ قالىپپىز. «عاجايىپ ءبىلىم الەمى» دەگەن وسى جەر. «عاجايىپ ءبىلىم الەمى» بىزگە ەڭ باستىسى ءبىلىم سىيلادى. ءبىز ءبارىمىز بىرىگىپ، قىزىقتى تاپسىرمالار ورىندادىق، بۋراتينوعا كىلتىن تابۋعا كومەكتەستىك.
بۋراتينو: بالالار، سەندەرگە كوپ - كوپ راحمەت. سەندەر ماعان «عاجايىپ ءبىلىم الەمىنە» باراتىن جولدى كورسەتىپ، التىن كىلتىمدى تابۋعا كومەكتەستىڭدەر، كوپتەگەن تاپسىرمالار ورىندادىڭدار. ومىردە تەك ءبىلىمدى ەمەس، قايىرىمدى بالالار ەكەندەرىڭدى كورسەتتىڭدەر. مەن وسىنداي «اق ەركە» بالاباقشاسىنىڭ تاپقىر، اقىلدى، ءبىلىمدى بالالارىنىڭ بارىنا قۋانىپ تۇرمىن. مەن سەندەرگە جانە قوناق اپايلارعا ارناپ گۇل الا كەلدىم. ول ءجاي گۇل ەمەس، ءارقايسىنىڭ ىشىندە سىزدەرگە ارنالعان ولەڭ شۋماقتارىم بار.
(بۋراتينو سىيلىقتارىن تاراتىپ كەتىپ قالادى.)
تاربيەشى: مىنە، بالالار، بۋراتينوعا كوپ كومەك كورسەتتىڭدەر. كىلتىن تابۋعا كومەكتەستىڭدەر. وزدەرىڭنىڭ ۇشقىر ويلارىڭدى، تاپقىرلىقتارىڭدى، قيىندىقتان قورىقپايتىندارىڭدى كورسەتتىڭدەر. وسىمەن «عاجايىپ ءبىلىم الەمىنە» ساياحاتىمىز اياقتالدى، ەندى ءوزىمىزدىڭ توبىمىزعا ورالايىق.

قورىتىندىلاۋ
تاربيەشى:
- بالالار سەندەرگە ساياحات ۇنادى ما؟
- سەندەر ساياحاتقا قايدا باردىڭدار؟
- بىزدەر كىمگە كومەكتەستىك؟
- وتە جاقسى، بالالار، ەندى قول ۇستاسىپ، ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ جۇرەك جىلۋىمىزدى سەزىنىپ، بۇگىنگى ساياحاتىمىزدى اياقتاي وتىرىپ قوناقتار مەن قوشتاسايىق:
قول ۇستاسىپ تۇرايىق
شەڭبەردى ءبىز قۇرايىق،
كورىسكەنشە كۇن جاقسى
ساۋ - سالامات بولايىق.
ساۋ بولىڭىزدار!

كۇتىلەتىن ناتيجە:
نەنى ءبىلۋ كەرەك:
- زاتتاردى بيىكتىگى، ۇزىندىعى، ەنى مەن قالىڭدىعىنا قاراي سالىستىرۋدى؛
- گەومەتريالىق پىشىندەردىڭ اجىراتا ءبىلۋدى؛
نەنى يگەرەدى:
- «بيىك – الاسا»، «قالىڭ – جۇقا»، «جۋان – جىڭىشكە»، «تار – كەڭ» سوزدەردىڭ ماعىناسىن؛
نەنى بىلەدى:
- 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى سيفرلاردى تانيدى.
1 - دەن 6 - عا دەيىنگى ساندار. زاتتاردى بيىكتىگى، ۇزىندىعى، ەنى مەن قالىڭدىعىنا قاراي سالىستىرۋعا ارنالعان جاتتىعۋلار جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما