InfoHub Logo

اشىق ساباق تاقىرىبى: 1001 ماقال، 101 جۇمباق
ماقساتى: قازاق حالقى ءسوز ءقادىرىن ءبىلىپ، قاسيەتتى سوزدەردى اۋزىنان تاستاماي، قاستەرلەپ كەلە جاتقان حالىق ەكەنىن تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ جانە ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەرى: سلايد، ماقال - ماتەلدەر، جۇمباقتار.

ساباقتىڭ بارىسى:
- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار!
بۇگىن ءبىز سىنىبىمىزدا «ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى»، «تۇز استىڭ ءدامىن كەلتىرسە، ماقال ءسوزدىڭ ءسانىن كەلتىرەدى»، - دەگەن قاناتتى سوزدەرمەن «1001 ماقال، 101 جۇمباق» اتتى ءتىل بىلگىرلەر سايىسىن باستايمىز.
بۇل سايىسقا ەكى توپ قاتىسادى: 1. «سۇڭقار» توبى؛ 2. «بارىس» توبى
- قۇرمەتتى ۇستازدار، سىزدەردىڭ ىشتەرىڭىزدەن ءادىل قازىلاردى سايلاپ الايىق.
- الدىمەن ماقال - ماتەل دەگەنىمىز نە؟ قىسقاشا توقتالىپ وتەيىك.
ماقال - ماتەل دەگەنىمىز اتا - بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانىمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق. وسى تۇستا ماقال مەن ماتەلدىڭ ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرىپ وتكىم كەلىپ تۇر.
مىسالى: ماقالدا قورىتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەل ءۇشىن تۋادى، ەل ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر.
ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرمەي، تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى. مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي» - مۇندا نە كورسەڭ دە حالقىڭمەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن، وقۋ دەڭگەيىن جانە ويىن ناقتى جەتكىزۋگە، تاپقىر سويلەۋگە، سالماقتى وي ايتۋعا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. ەندەشە، ءبىز بۇگىنگى سايىسىمىزدى باستايىق.
1 - اينالىم: «كىم كوپ بىلەدى؟»
شارتى: قاتىسۋشى توپتار ماقال - ماتەل ايتۋدان جارىسادى. (1 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى، سول ۋاقىتتىڭ ىشىندە توپتار قانشا ماقال ايتسا، ۇپاي سانى دا سوعان قاراپ بەرىلەدى)

2 - اينالىم: «جۇمباق شەش، ماقال ايت»
شارتى: بەرىلگەن جۇمباقتى شەشىپ، جۇمباق ماتىنىنەن ءبىر ءسوز الىپ
ماقال - ماتەل تاۋىپ ايتۋ.
1. ۇڭگىر تۇبىندە جالبىراپ،
ءوسىپ تۇر جالعىز جاپىراق. (ءتىل)
(جالعىز: جالعىز اعاش ورمان بولماس، جالعىز كىرپىش قورعان بولماس)
2. ءبىر عاجاپ بار ءتىلى جوق.
سويلەسەم دەسەڭ ءمىنى جوق. (كىتاپ)
(ءبىر: ءبىر كۇن ۇرىستىڭ قىرىق كۇندىك قىرسىعى بار)
3. كۇمىس قازىقتىڭ استى التىن. (ءتىل مەن ءسوز)
(كۇمىس: ارپا بيداي اس ەكەن، التىن – كۇمىس تاس ەكەن)
4. ارقاسىندا تاۋى بار،
ءيىر مويىنى تاعى بار
شولگە ءتوزىپ، سۋ تاپپاي،
ۇزاق جولدان تابىلار (تۇيە)
(تاۋ: تاۋ مەن تاستى سۋ بۇزادى، ادامزاتتى ءسوز بۇزادى)
5. جەلدەن جەلىگەدى،
سۋدان شەگىنەدى. (وت)
(جەل: اقىلدى جەل دە ۇشىرماس، ۇرى دا ۇرلاماس)
6. جەل سوقسا جايقالىپ تولقيدى.
ەل وقىسا تۇلا بويىڭ بالقيدى. (ولەڭ)
(ەل: وتان – ەلدىڭ اناسى ەل – ەردىڭ اناسى)

3 - اينالىم: «ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى»
شارتى: تاقتادا ماقال - ماتەلدەردىڭ باسى بەرىلەدى، قاتىسۋشى توپتار ماقالدى جالعاستىرادى
1. جاقسى كىسى بايقاپ سويلەر،.... (جامان كىسى شايقاپ سويلەر).
2. ەر ەلىنە ۇقسار،... (مال يەسىنە ۇقسار).
3. بالاپان ۇيادا نە كورسە... (ۇشقاندا سونى ىلەدى).
4. ونەر – اعىپ جاتقان بۇلاق.... (ءبىلىم – جانىپ تۇرعان شىراق).
5. جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى،... (عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى).
6. كوز جەتپەگەن جەرگە... (ءسوز جەتەدى).
7. وتىز تىستەن شىققان ءسوز،... (وتىز رۋلى ەلگە تارايدى).
8. دۇشپانى كوپتەر ساقتانا جۇرەدى،... (دوسى كوپتەر ماقتانا جۇرەدى).
9. جالعان دوستان... (جاۋ ارتىق).
10. ونەرلىنىڭ قولى التىن،... (ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن).

4 - اينالىم: «دانالىق ويدان ءدان ىزدە»
شارتى: توپتار سانداردى تاڭداۋ ارقىلى، ۇياشىقتان شىققان ماقالدىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرەدى.
1001 ماقال، 101 جۇمباق. جۇكتەۋ