12 ءساۋىر - دۇنيەجۇزىلىك كوسموناۆتيكا كۇنى
12 ءساۋىر - دۇنيەجۇزىلىك كوسموناۆتيكا كۇنى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار جانە وقۋشىلار! ءساۋىردىڭ 12 - ءسى – دۇنيەجۇزىلىك اۆياسيا جانە عارىشكەرلەر كۇنى. بۇل دۇنيە ءجۇزى اتاپ وتەتىن مەرەكە. ادامزات بالاسىنىڭ عارىش كەڭىستىگىنە كوتەرىلگەنىنە 50 جىل تولىپ وتىر. «12 ءساۋىر - اۋە جانە كوسموناۆتيكا» كۇنى دەپ اتالاتىن تاربيە ساباعىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىز. سلايد№1.
بۇگىن ءبىز جۇمباقتى دا تارتىمدى عارىش الەمىمەن تانىسامىز. ءبىراق مەنىڭ سەندەرگە قويار سۇراقتارىم بار:
- بالالار سەندەر عارىش تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ (ءار وقۋشى جەكە ويلارىن بىلدىرەدى)
- عارىش تۋرالى نە بىلگىلەرىڭ كەلەدى؟ (وقۋشىلاردىڭ العاشقى بىلىمدەرىمەن تانىسۋ)
بۇگىنگى ساباقتا ءبىز كوسموناۆتيكانىڭ دامۋ تاريحىمەن، عالامشاردى يگەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسقان عارىشكەرلەردىڭ ومىرباياندارىمەن تانىسامىز. سلايد№2.
1 جۇرگىزۋشى: ادامزات تاريحىندا تۇڭعىش رەت عارىشقا ساپار قازاق جەرىنەن باستالدى. تاريح بەزبەنىمەن ەسەپتەگەندە عارىشتى يگەرۋگە باستالعان قادامعا كوپ ۋاقىت وتپەسە دە ادامزات بالاسى بۇل باعىتتا ايتۋلى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ ۇلگەردى. ادامزاتتىڭ عارىشتى يگەرۋ جەتىستىكتەرىنە توقتالاتىن بولساق، 4 قازاندا 1957 جىلى جاڭا ءداۋىر – عارىشتى يگەرۋ ءداۋىرى باستالدى. بۇل كۇنى جەردىڭ جاساندى سەرىگى العاشقى عارىشقا اتتاندىرىلدى. (كسرو)
• 12 ءساۋىر 1961 جىل – ادامنىڭ العاشقى عارىشقا ساپار شەگۋى (يۋ. يۋ. گاگارين، كسرو
• 18 ناۋرىز 1965 جىل ادامنىڭ اشىق عارىشقا شىعۋى (ا. لەونوۆ، كسرو)
• 16 ماۋسىم 1969 جىل – ادامنىڭ ايعا بارۋى (ن. ارمسترونگ، اقش)
19 ءساۋىر 1971 جىل – ءبىرىنشى وربيتالىق ستانسى عارىشتا ورناتىلدى. سلايد№3 - 5.
1 وقۋشى: عارىشتىڭ نەگىزىن سالۋشى ۇلى عالىم كونستانتين ەدۋاردوۆيچ سيالكوۆسييدىڭ ەسىمى بۇكىل الەمگە ايگىلى. ك. ە. سيالكوۆسيي ريازان تۇبىندەگى يجيەۆسك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى. اكەسى ورمانشى بولعان. بالا كەزىندە تاماق اۋرۋىمەن سىرقاتتانعان كونستانتين ەدۋاردوۆيچ ءبىرجولاتا ساڭىراۋ بولىپ قالادى.
قۇلاعى ەستىمەگەندىكتەن بالا گيمنازيادا وقي المايدى دا، ءبىلىمىن ءوز بەتىمەن جەتىلدىرەدى. ەر جەتكەن سوڭ ءمۇعالىم اتاعىن الۋ ءۇشىن ەمتيحان تاپسىرىپ، الدىمەن كالۋگا گۋبەرنياسىندا، سودان سوڭ كالۋگا قالاسىنداعى ۋچيليششەلەردىڭ بىرىندە جۇمىس ىستەي باستايدى. مىنە، وسى كالۋگا مەكتەبىندەگى فيزيكا مەن ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ءوزىنىڭ اۋەدە ۇشۋ، اۆياسيا جانە عارىش جونىندەگى تاماشا ەڭبەكتەرىن جازادى. سلايد№6.
2 وقۋشى: 22 ماۋسىم 1951 جىلى العاشقى يتتەر ەكيپاجى عارىشقا اتتاندىرىلدى.
العاشقى عارىشكەر – لايكا. لايكا — عارىشكەر يت، عارىشقا ساپار شەككەن الەمدەگى تۇڭعىش تىرشىلىك يەسى.
1957 جىلدىڭ 3 - قاراشاسىندا عارىشقا سالماعى التى كەلى، جاسى ەكى جاستان اسقان لايكانى «سپۋتنيك - 2» عارىش كەمەسىمەن عارىشقا اتتاندىرىپ جىبەردى. عارىش كەمەسى ۇشىرىلعاننان كەيىن، شامامەن، 5 - 7 ساعاتتان سوڭ لايكا عارىشتاعى تەمپەراتۋرانىڭ كۇرت ارتۋى مەن سترەسستىڭ سالدارىنان ولەدى. سىناقتى ۇيىمداستىرۋشىلار و باستان - اق لايكانىڭ جەرگە قايتۋىن كۇتكەن جوق. ولاردىڭ جوسپارلاۋىنشا لايكا عارىشتا ءبىر اپتاعا جۋىق ۋاقىت ءومىر ءسۇرۋى كەرەك بولاتىن. تانىمال عارىشكەر – يتتەر: بەلكا جانە سترەلكا عارىشتى يگەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسقان لايكانىڭ ءىزباسارلارى. سلايد№7 - 8.
3 وقۋشى: 1957 جىلى 4 قازانداعى العاشقى جاساندى جەر سەرىگىنىڭ ۇشىرىلۋى ادامزات تاريحىندا عارىش كەڭىستىگىن زەرتتەۋدىڭ باستاۋى بولدى. جەردىڭ جاساندى سەرىگى (سپۋتنيك) — اسپان كەڭىستىگىندە ءوزىنىڭ بەلگىلەنگەن وربيتاسى بويىمەن قوزعالا ۇشاتىن عارىش اپپاراتى. ادەتتە، جاساندى سەرىكتەر جەردى ەلليپس پىشىندەگى وربيتا ارقىلى اينالا ۇشىپ جۇرەدى. وربيتانىڭ مۇنداي ءتۇرى عىلىمي تىلدە گەوسەنترلىك وربيتا دەپ اتالادى.
“جەردىڭ جاساندى سەرىگى” مەن “جەردىڭ سەرىگى” دەگەن اتاۋلار مۇلدەم بولەك. العاشقىسى ادام قولىمەن جاسالاتىن عارىش اپپاراتى بولسا، ەكىنشىسى — جەر پلانەتاسىنىڭ تابيعي سەرىگى — اي.
جەردىڭ جاساندى سەرىكتەرى عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىنا، اسكەري ماقساتتارعا، كوممەرسيالىق ماقساتتارعا (تەلەكوممۋنيكاسيالىق قىزمەتتەر) كەڭىنەن پايدالانىلادى. سلايد№9 - 10.
4 وقۋشى: 1961 — ادامزات تاريحىندا العاش رەت عارىشقا ادام بالاسى ۇشىرىلدى. ول — يۋريي گاگارين بولاتىن. سلايد№11.
5 وقۋشى: 5 مامىر كۇنى 1961 جىلى الان شەپارد “مەركۋريي ز” كەمەسىمەن عارىشقا ساپار شەكتى سلايد№12.
6 وقۋشى: 16 ماۋسىمدا 1963 جىلى عارىشقا ساپار شەككەن العاشقى ايەل - عارىشكەر – تەرەشكوۆا ۆالەنتينا ۆلاديميروۆنا. جالپى عارىشتا 55 ايەل بولىپ قايتتى. سلايد№13.
7 وقۋشى: 20 اقپاندا 1962 جىلى “مەركۋريي 6 ” كەمەسىمەن دجون گلەن عارىشقا ساپار شەكتى سلايد№14.
8 وقۋشى: 21 شىلدەدە 1969 جىلى امەريكاندىق عارىشكەرلەر ارمسترونگ جانە ولدرين ايعا ساپار شەكتى. سلايد№15.
2 جۇرگىزۋشى: 1991 جىل قازاقستان ءۇشىن، قازاق حالقى ءۇشىن ەرەكشە قۇت دارىعان جىل بولدى.. قازان ايىنىڭ 2 - ءسى كۇنى تۇنعىش رەت قازاق عارىشكەرى توقتار اۋباكىروۆ بايقونىردان «سويۋز تم - 13» كەمەسىمەن كوك جۇزىنە كوتەرىلدى.
9 وقۋشى: توقتار اۋباكىروۆ 1946 جىلى شىلدەنىڭ 27 - دە قاارعاندى وبلىسى قارقارالى اۋدانىندا، 1 ماي ۇجىمشارىندا دۇنيگە كەلەگەن. تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، اكادەميك اۆياسيا گەنەرال - مايورى، 1965 - 1969 جىلدارى ارماۆير اۋە قورعانىسى ۇشقىشتارىنىڭ جوعارى اسكەري وقۋ ورنىندا وقىعان، ۇشقىش - ينجەنەر.
اۋباكىروۆ اعانىڭ،
داڭقى كوككە سامعاعان.
توقتار اعا، گاگارين
سالعان جلدى جالعاعان.
توقتار اعام – جان اعام.
بۇرىننا دا ەر ەدى.
مەنىڭ باتىر اعادان
اۋماي قالعىم كەلەدى.
10 وقۋشى:
اينالادى ەل ءبىر سەنەن،
ەسىمىڭدى بىلسە الەم.
عارىشقا ۇشقان قازاقتىڭ،
تۇڭعىشىنا ءبىر سالەم!
توقتامايدى وسى اڭىز،
ءبىز جولىڭدى توسامىز.
توقتار – ەرلىك، ەرلىكتىا،
كۇندە ولەڭگە قوسامىز.
ەرلىكپەن جىر ەگىز،
ونى جاستان بىلەمىز.
ءبىز توقتار ەسىمىن
تۋ عىپ ۇستاپ جۇرەمىز. سلايد№116.
1 جۇرگىزۋشى: توقتار اۋباكىروۆتىڭ سارا جولىن تالعات مۇسابايەۆ تا ابىرويمەن جالعاستىرىپ، عارىشقا ءۇش رەت سامعاپ ۇشىپ قايتتى. ءالى دە عارىش سالاسىنداعى قىزمەتىن جالعاستىرىپ كەلەدى.
10 وقۋشى: تالعات امانگەلدى ۇلى مۇسابايەۆ — 1951 ج. قاڭتاردىڭ 7 - سىندە الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانىنىڭ قارعالى اۋىلىندا تۋعان.
1974 ج. — ريگا ازاماتتىق اۆياسيا ينجەنەرلەرى ينستيتۋتىن بىتىرگەن، ينجەنەر.
1974 ج. ءساۋىردىڭ 1 - ىنەن — بۇرىنداي اۋە كاسىپورنىندا كەزەكتى ينجەنەر.
1975 — 84 جج. — اۋە كاسىپورندارىندا ساياسي - تاربيە قىزمەتىندە.
1984 ج. — الماتى اۋە كلۋبىندا وقۋ بىتىرگەن.
1986 ج. — ۇشقىش دايارلاۋىن ءبىتىرىپ ازاماتتىق اۆياسياسىنىڭ پيلوتى دەگەن كۋالىگىن العان.
1987 — 1990 جج. ازاماتتىق اۆياسياسىندا ۇشقىش، ۇشاق كومانديرى قىزمەتتەرىن اتقارعان.
1991 ج. باستاپ عارىشقا ۇشۋعا دايارلانۋىندا. اسكەري اۋە كۇشتەرىندە. قوسالقى عارىشكەر ەسەبىندە ەكىنشى ەكيپاجداردىڭ مۇشەلىگىندە بولعان.
2000 ج. تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتتىق ديسسەرتاسياسىن قورعاعان.
2001 — 05 جج. رەسەي عارىش مەكەمەسىندە.
2005 ج. «بايتەرەك» اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ (قازاقستان - رەسەي بىرلەسكەن كاسىپورنى) باس ديرەكتورى.
2007 ج. اقپان — قازاقستاننىڭ اۋە - عارىش اگەنتتىگىنىڭ ديرەكتورى.
2007 ج. ءساۋىردىڭ 11 - ىندەن — قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى.
عارىشقا ۇشۋى
1994 ج. عارىشقا 1 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 19) 126 كۇن عارىشتا وتكىزگەن.
1998 ج. عارىشقا 2 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 27) 208 كۇن عارىشتا وتكىزگەن. گيننەستىڭ ۇزدىك تابىستار كىتابىندە ءبىر ايدىڭ ىشىندە 5 رەت نە بارى 30 ساعات 8 مينۋت ۇزاقتىعىمەن اشىق عارىشقا شىققاننى جازىلىپ الىنعان. ۇشقاندا امەريكان عارىشكەرى ل. ەيارتس پەن رەسەي عارىشكەرى (شۋۆاش ۇلتىنىنىڭ وكىلى) نيكولاي بۋدارينمەن بىرگە. قونعاندا رەسەي عارىشكەرلەرى نيكولاي بادۋرين مەن يۋريي باتۋرينمەن بىرگە.
2001 ج. عارىشقا 3 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 32) 8 كۇن عارىشتا وتكىزگەن.
قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى. عارىشكەر، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (2008)، اۆياسيا گەنەرال - لەيتەنانتى (2007). سلايد№17 - 18.
12 ءساۋىر - دۇنيەجۇزىلىك كوسموناۆتيكا كۇنى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار جانە وقۋشىلار! ءساۋىردىڭ 12 - ءسى – دۇنيەجۇزىلىك اۆياسيا جانە عارىشكەرلەر كۇنى. بۇل دۇنيە ءجۇزى اتاپ وتەتىن مەرەكە. ادامزات بالاسىنىڭ عارىش كەڭىستىگىنە كوتەرىلگەنىنە 50 جىل تولىپ وتىر. «12 ءساۋىر - اۋە جانە كوسموناۆتيكا» كۇنى دەپ اتالاتىن تاربيە ساباعىمىزدى اشىق دەپ جاريالايمىز. سلايد№1.
بۇگىن ءبىز جۇمباقتى دا تارتىمدى عارىش الەمىمەن تانىسامىز. ءبىراق مەنىڭ سەندەرگە قويار سۇراقتارىم بار:
- بالالار سەندەر عارىش تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ (ءار وقۋشى جەكە ويلارىن بىلدىرەدى)
- عارىش تۋرالى نە بىلگىلەرىڭ كەلەدى؟ (وقۋشىلاردىڭ العاشقى بىلىمدەرىمەن تانىسۋ)
بۇگىنگى ساباقتا ءبىز كوسموناۆتيكانىڭ دامۋ تاريحىمەن، عالامشاردى يگەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسقان عارىشكەرلەردىڭ ومىرباياندارىمەن تانىسامىز. سلايد№2.
1 جۇرگىزۋشى: ادامزات تاريحىندا تۇڭعىش رەت عارىشقا ساپار قازاق جەرىنەن باستالدى. تاريح بەزبەنىمەن ەسەپتەگەندە عارىشتى يگەرۋگە باستالعان قادامعا كوپ ۋاقىت وتپەسە دە ادامزات بالاسى بۇل باعىتتا ايتۋلى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ ۇلگەردى. ادامزاتتىڭ عارىشتى يگەرۋ جەتىستىكتەرىنە توقتالاتىن بولساق، 4 قازاندا 1957 جىلى جاڭا ءداۋىر – عارىشتى يگەرۋ ءداۋىرى باستالدى. بۇل كۇنى جەردىڭ جاساندى سەرىگى العاشقى عارىشقا اتتاندىرىلدى. (كسرو)
• 12 ءساۋىر 1961 جىل – ادامنىڭ العاشقى عارىشقا ساپار شەگۋى (يۋ. يۋ. گاگارين، كسرو
• 18 ناۋرىز 1965 جىل ادامنىڭ اشىق عارىشقا شىعۋى (ا. لەونوۆ، كسرو)
• 16 ماۋسىم 1969 جىل – ادامنىڭ ايعا بارۋى (ن. ارمسترونگ، اقش)
19 ءساۋىر 1971 جىل – ءبىرىنشى وربيتالىق ستانسى عارىشتا ورناتىلدى. سلايد№3 - 5.
1 وقۋشى: عارىشتىڭ نەگىزىن سالۋشى ۇلى عالىم كونستانتين ەدۋاردوۆيچ سيالكوۆسييدىڭ ەسىمى بۇكىل الەمگە ايگىلى. ك. ە. سيالكوۆسيي ريازان تۇبىندەگى يجيەۆسك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى. اكەسى ورمانشى بولعان. بالا كەزىندە تاماق اۋرۋىمەن سىرقاتتانعان كونستانتين ەدۋاردوۆيچ ءبىرجولاتا ساڭىراۋ بولىپ قالادى.
قۇلاعى ەستىمەگەندىكتەن بالا گيمنازيادا وقي المايدى دا، ءبىلىمىن ءوز بەتىمەن جەتىلدىرەدى. ەر جەتكەن سوڭ ءمۇعالىم اتاعىن الۋ ءۇشىن ەمتيحان تاپسىرىپ، الدىمەن كالۋگا گۋبەرنياسىندا، سودان سوڭ كالۋگا قالاسىنداعى ۋچيليششەلەردىڭ بىرىندە جۇمىس ىستەي باستايدى. مىنە، وسى كالۋگا مەكتەبىندەگى فيزيكا مەن ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ءوزىنىڭ اۋەدە ۇشۋ، اۆياسيا جانە عارىش جونىندەگى تاماشا ەڭبەكتەرىن جازادى. سلايد№6.
2 وقۋشى: 22 ماۋسىم 1951 جىلى العاشقى يتتەر ەكيپاجى عارىشقا اتتاندىرىلدى.
العاشقى عارىشكەر – لايكا. لايكا — عارىشكەر يت، عارىشقا ساپار شەككەن الەمدەگى تۇڭعىش تىرشىلىك يەسى.
1957 جىلدىڭ 3 - قاراشاسىندا عارىشقا سالماعى التى كەلى، جاسى ەكى جاستان اسقان لايكانى «سپۋتنيك - 2» عارىش كەمەسىمەن عارىشقا اتتاندىرىپ جىبەردى. عارىش كەمەسى ۇشىرىلعاننان كەيىن، شامامەن، 5 - 7 ساعاتتان سوڭ لايكا عارىشتاعى تەمپەراتۋرانىڭ كۇرت ارتۋى مەن سترەسستىڭ سالدارىنان ولەدى. سىناقتى ۇيىمداستىرۋشىلار و باستان - اق لايكانىڭ جەرگە قايتۋىن كۇتكەن جوق. ولاردىڭ جوسپارلاۋىنشا لايكا عارىشتا ءبىر اپتاعا جۋىق ۋاقىت ءومىر ءسۇرۋى كەرەك بولاتىن. تانىمال عارىشكەر – يتتەر: بەلكا جانە سترەلكا عارىشتى يگەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسقان لايكانىڭ ءىزباسارلارى. سلايد№7 - 8.
3 وقۋشى: 1957 جىلى 4 قازانداعى العاشقى جاساندى جەر سەرىگىنىڭ ۇشىرىلۋى ادامزات تاريحىندا عارىش كەڭىستىگىن زەرتتەۋدىڭ باستاۋى بولدى. جەردىڭ جاساندى سەرىگى (سپۋتنيك) — اسپان كەڭىستىگىندە ءوزىنىڭ بەلگىلەنگەن وربيتاسى بويىمەن قوزعالا ۇشاتىن عارىش اپپاراتى. ادەتتە، جاساندى سەرىكتەر جەردى ەلليپس پىشىندەگى وربيتا ارقىلى اينالا ۇشىپ جۇرەدى. وربيتانىڭ مۇنداي ءتۇرى عىلىمي تىلدە گەوسەنترلىك وربيتا دەپ اتالادى.
“جەردىڭ جاساندى سەرىگى” مەن “جەردىڭ سەرىگى” دەگەن اتاۋلار مۇلدەم بولەك. العاشقىسى ادام قولىمەن جاسالاتىن عارىش اپپاراتى بولسا، ەكىنشىسى — جەر پلانەتاسىنىڭ تابيعي سەرىگى — اي.
جەردىڭ جاساندى سەرىكتەرى عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىنا، اسكەري ماقساتتارعا، كوممەرسيالىق ماقساتتارعا (تەلەكوممۋنيكاسيالىق قىزمەتتەر) كەڭىنەن پايدالانىلادى. سلايد№9 - 10.
4 وقۋشى: 1961 — ادامزات تاريحىندا العاش رەت عارىشقا ادام بالاسى ۇشىرىلدى. ول — يۋريي گاگارين بولاتىن. سلايد№11.
5 وقۋشى: 5 مامىر كۇنى 1961 جىلى الان شەپارد “مەركۋريي ز” كەمەسىمەن عارىشقا ساپار شەكتى سلايد№12.
6 وقۋشى: 16 ماۋسىمدا 1963 جىلى عارىشقا ساپار شەككەن العاشقى ايەل - عارىشكەر – تەرەشكوۆا ۆالەنتينا ۆلاديميروۆنا. جالپى عارىشتا 55 ايەل بولىپ قايتتى. سلايد№13.
7 وقۋشى: 20 اقپاندا 1962 جىلى “مەركۋريي 6 ” كەمەسىمەن دجون گلەن عارىشقا ساپار شەكتى سلايد№14.
8 وقۋشى: 21 شىلدەدە 1969 جىلى امەريكاندىق عارىشكەرلەر ارمسترونگ جانە ولدرين ايعا ساپار شەكتى. سلايد№15.
2 جۇرگىزۋشى: 1991 جىل قازاقستان ءۇشىن، قازاق حالقى ءۇشىن ەرەكشە قۇت دارىعان جىل بولدى.. قازان ايىنىڭ 2 - ءسى كۇنى تۇنعىش رەت قازاق عارىشكەرى توقتار اۋباكىروۆ بايقونىردان «سويۋز تم - 13» كەمەسىمەن كوك جۇزىنە كوتەرىلدى.
9 وقۋشى: توقتار اۋباكىروۆ 1946 جىلى شىلدەنىڭ 27 - دە قاارعاندى وبلىسى قارقارالى اۋدانىندا، 1 ماي ۇجىمشارىندا دۇنيگە كەلەگەن. تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، اكادەميك اۆياسيا گەنەرال - مايورى، 1965 - 1969 جىلدارى ارماۆير اۋە قورعانىسى ۇشقىشتارىنىڭ جوعارى اسكەري وقۋ ورنىندا وقىعان، ۇشقىش - ينجەنەر.
اۋباكىروۆ اعانىڭ،
داڭقى كوككە سامعاعان.
توقتار اعا، گاگارين
سالعان جلدى جالعاعان.
توقتار اعام – جان اعام.
بۇرىننا دا ەر ەدى.
مەنىڭ باتىر اعادان
اۋماي قالعىم كەلەدى.
10 وقۋشى:
اينالادى ەل ءبىر سەنەن،
ەسىمىڭدى بىلسە الەم.
عارىشقا ۇشقان قازاقتىڭ،
تۇڭعىشىنا ءبىر سالەم!
توقتامايدى وسى اڭىز،
ءبىز جولىڭدى توسامىز.
توقتار – ەرلىك، ەرلىكتىا،
كۇندە ولەڭگە قوسامىز.
ەرلىكپەن جىر ەگىز،
ونى جاستان بىلەمىز.
ءبىز توقتار ەسىمىن
تۋ عىپ ۇستاپ جۇرەمىز. سلايد№116.
1 جۇرگىزۋشى: توقتار اۋباكىروۆتىڭ سارا جولىن تالعات مۇسابايەۆ تا ابىرويمەن جالعاستىرىپ، عارىشقا ءۇش رەت سامعاپ ۇشىپ قايتتى. ءالى دە عارىش سالاسىنداعى قىزمەتىن جالعاستىرىپ كەلەدى.
10 وقۋشى: تالعات امانگەلدى ۇلى مۇسابايەۆ — 1951 ج. قاڭتاردىڭ 7 - سىندە الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانىنىڭ قارعالى اۋىلىندا تۋعان.
1974 ج. — ريگا ازاماتتىق اۆياسيا ينجەنەرلەرى ينستيتۋتىن بىتىرگەن، ينجەنەر.
1974 ج. ءساۋىردىڭ 1 - ىنەن — بۇرىنداي اۋە كاسىپورنىندا كەزەكتى ينجەنەر.
1975 — 84 جج. — اۋە كاسىپورندارىندا ساياسي - تاربيە قىزمەتىندە.
1984 ج. — الماتى اۋە كلۋبىندا وقۋ بىتىرگەن.
1986 ج. — ۇشقىش دايارلاۋىن ءبىتىرىپ ازاماتتىق اۆياسياسىنىڭ پيلوتى دەگەن كۋالىگىن العان.
1987 — 1990 جج. ازاماتتىق اۆياسياسىندا ۇشقىش، ۇشاق كومانديرى قىزمەتتەرىن اتقارعان.
1991 ج. باستاپ عارىشقا ۇشۋعا دايارلانۋىندا. اسكەري اۋە كۇشتەرىندە. قوسالقى عارىشكەر ەسەبىندە ەكىنشى ەكيپاجداردىڭ مۇشەلىگىندە بولعان.
2000 ج. تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتتىق ديسسەرتاسياسىن قورعاعان.
2001 — 05 جج. رەسەي عارىش مەكەمەسىندە.
2005 ج. «بايتەرەك» اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ (قازاقستان - رەسەي بىرلەسكەن كاسىپورنى) باس ديرەكتورى.
2007 ج. اقپان — قازاقستاننىڭ اۋە - عارىش اگەنتتىگىنىڭ ديرەكتورى.
2007 ج. ءساۋىردىڭ 11 - ىندەن — قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى.
عارىشقا ۇشۋى
1994 ج. عارىشقا 1 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 19) 126 كۇن عارىشتا وتكىزگەن.
1998 ج. عارىشقا 2 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 27) 208 كۇن عارىشتا وتكىزگەن. گيننەستىڭ ۇزدىك تابىستار كىتابىندە ءبىر ايدىڭ ىشىندە 5 رەت نە بارى 30 ساعات 8 مينۋت ۇزاقتىعىمەن اشىق عارىشقا شىققاننى جازىلىپ الىنعان. ۇشقاندا امەريكان عارىشكەرى ل. ەيارتس پەن رەسەي عارىشكەرى (شۋۆاش ۇلتىنىنىڭ وكىلى) نيكولاي بۋدارينمەن بىرگە. قونعاندا رەسەي عارىشكەرلەرى نيكولاي بادۋرين مەن يۋريي باتۋرينمەن بىرگە.
2001 ج. عارىشقا 3 - ءشى رەت ۇشقاندا (سويۋز تم - 32) 8 كۇن عارىشتا وتكىزگەن.
قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ءتوراعاسى. عارىشكەر، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (2008)، اۆياسيا گەنەرال - لەيتەنانتى (2007). سلايد№17 - 18.
12 ءساۋىر - دۇنيەجۇزىلىك كوسموناۆتيكا كۇنى جۇكتەۋ
You Might Also Like
