2ء-نى قوسۋ جانە ازايتۋ
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ساباقتىڭ ۇرانى ايتىلادى.
«ماتەماتيكا – ۇلكەن پاتشالىق،
ساندىقتى اشىپ، سىرىن ۇق!»
ساباقتىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن تانىستىرۋ.
ءىى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. بىزگە بۇگىن قوناقتار كەلدى. ءبارىمىز امانداسىپ، ءوزىمىزدىڭ اقجارقىن كۇلكىمىزدى سىيلايىق. ەندى سىزدەردى قوناقتارمەن بىرگە «ەرتەگىلەر ەلىنە» ساياحاتقا شاقىرامىن. سىزدەر ەرتەگىلەردى جاقسى كورەسىزدەر گوي. ال، ەندەشە ساياحاتتى باستايىق!
ءىىى. وتكەندى قايتالاۋ.
- ءبىراق، بالالار، «ەرتەگىلەر ەلىنىڭ» قاقپاسى جابىق ەكەن. ونى اشۋ ءۇشىن سيقىر كەرەك. ءبارىمىز بىرگە شاتاسپاي 1 - دەن 10 - عا دەيىن سانايىق. (اشىلمايدى).
- كەرى ساناپ كورەيىك. (اشىلمايدى).
- 1ساندى اتتاپ سانايىق. (اشىلمايدى).
- ەندى نە ىستەۋگە بولادى ەكەن؟ كانەكي، ءبارىمىز 3 رەت شاپالاقتايىق. (اشىلمايدى).
- مەنىڭ ويىمشا، بۇل قاقپانىڭ قۇپيا ساندارىن ءبىلۋ كەرەك شىعار. سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟ تاۋىپ كورەمىز بە؟
5+0
3+4
8 – 2
4+5
6+4
9 - 8
قۇپيا ساندار: 5، 7، 6، 9، 10، 1.
ءار سانعا تۇسىنىك بەرۋ:
5 – زاتتىڭ 5 - ەۋ ەكەنىن بىلدىرەدى. 5 سانىنىڭ كورشىلەرى: 4 پەن 6 ساندارى ت. س. س.
- ەندى بارلىعىڭ تىنىش وتىرىڭىزدار!
قاقپاعا كىلتتى سالىپ، اشادى.
«ەرتەگىلەر» ءانى ورىندالىپ، سلايد كورسەتىلەدى.
«قاسقىر مەن قوزى» ەرتەگىسىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلىپ تۇرادى. بالالار، نە بايقاپ تۇرسىزدار؟ قاسقىر قوزىنى جەپ قويماقشى ما؟ ءبىز دە ەرتەگىلەر ەلىندە جۇرگەندىكتەن سيقىر جاساپ، قوزىنى قۇتقارايىق. مىنا ورنەكتەردىڭ ءمانىن دۇرىس تاپساق قانا قوزىنى قۇتقارا الامىز.
ءىV. جاڭا ساباق.
كەستە بويىنشا بەرىلگەن ساندارعا 2 – ءنى قوسۋ جانە ءوزارا كەرى امالداردى ورىنداۋ.
2+2=4 4 - 2=2 ت. س. س.
- ساندارعا نەشەنى قوستىق؟
- ساندارعا ەكىنى قوسقاندا ارتادى ەكەن، ال 2 – ءنى ازايتساق كەميدى.
- قوسۋ امالىنا كەرى امال قانداي امال؟
- ازايتۋ امالى.
- بالالار، ەكرانعا نازار اۋدارىڭىزدار، قوزىنى امان الىپ قالدىق.
ءبىز دە قوشاقانمەن بىرگە قۋانايىق.
V. سەرگىتۋ ءساتى.
Vءى. «تۇلكىگە كومەكتەسۋ».
- مىنا سۋرەتتە نەلەردى كورىپ تۇرسىزدار؟
- ارىستان – قانداي اڭ؟
- تۇلكى قانداي؟
- تۇلكى قانشا قۋمىن، ايلاكەرمىن دەگەنىمەن بۇگىن ءبىر جاماندىققا تاپ بولعان سياقتى. ءبىز جاماندىققا جانى قاس مەيىرىمدى بالالارمىز عوي. تۇلكىنى ارىستاننىڭ تىرناعىنان قۇتقارايىق. مىنا ساندار مەن ورنەكتەردى سالىستىرىپ كورەيىك.
4 * 3 2 * 5 6 + 1 * 8 9 – 2 * 6 5 + 0 * 6 – 0 3 – 3 * 3 + 0
- راحمەت بالالار، سىزدەرگە تۇلكى ريزا بولىپ، قۇيرىعىن بۇلعاڭداتىپ كەتىپ بارادى.
«ەرتەگىلەر» ءانى ورىندالىپ، سلايد كورسەتىلەدى.
- بالالار، وزدەرىڭىز بايقاپ وتىرعاندارىڭىزداي ەرتەگىلەردە اڭدار، جانۋارلار عانا ەمەس، ايلاكەر بالا، تازشا بالا دا كەزدەسەدى. ايلاكەر بالا ورمانداعى ديۋگە كەزدەسىپ قالىپتى. مىنا ەسەپتى شىعارماساڭ، قاراڭعى زىندانعا تاستايمىن دەپ سەس كورسەتىپ تۇر. ءبىز دە وقۋلىقتاعى 4 - ەسەپتى شىعارىپ، تەزىرەك ايلاكەر بالاعا كومەكتەسەيىك.
Vءىى. كىتاپپەن جۇمىس.
4 - ەسەپ. ايشانىڭ 4 گ ۇلى بار ەدى. ول ەكەۋىن الماعا بەردى. ايشانىڭ نەشە گ ۇلى قالدى؟
Vءىىى.: داپتەرمەن جۇمىس.
قالامساپ قولعا الامىز،
داپتەردى قيعاش قويامىز.
دەنەمىزدى تىك ۇستاپ،
ادەمى ەتىپ جازامىز.
شەشۋى: 4 - 2=2 گۇل.
جاۋابى.: ايشانىڭ 2 گ ۇلى قالدى.
- بارەكەلدى بالالار، ايلاكەر بالانى قۇتقاردىڭىزدار. «ەرتەگىلەر ەلىندە» جاي ساياحاتتاماي قانشاما جاقسى ىستەر ىستەپ جاتىرسىزدار. ايلاكەر بالا دا بارلىق جۇرتقا ەلىمىزدە سيقىرشى بالالار ءجۇر ەكەن دەپ ماقتاپ ايتىپ جاتىر.
ەندى شارشاعانىمىزدى باسىپ، دەم الساق قايتەدى.
ءىح. سەرگىتۋ ءساتى.
ح. تازشا بالانىڭ تاپسىرمالارى.
- ءبىزدىڭ «ەرتەگىلەر ەلىندە» جۇرگەنىمىزدى تازشا بالا ەستىپ قالىپتى. بۇلار مەنەن دە تاپقىر قانداي بالالار، تەكسەرىپ كورەيىنشى دەپ، تاپسىرمالار الا كەلىپتى. ورىندايمىز با، تاپسىرمالاردى؟
لوگيكالىق تاپسىرمالار.
1) زاتتاردىڭ سىڭارىن تاپ. باس كيىم – شارف
شاڭعى – تاياعى
گۇل – قۇمىرا
قارىنداش – البوم
2) سۋرەتشى نە سالۋدى ۇمىتتى؟
سالىنباي قالعان مۇشەلەر مەن بولشەكتەردى اتاۋ.
تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداعانىمىزعا تازشا بالا ريزا بولدى. قانداي تاپقىر بالالار دەپ تامسانا ايتىپ جۇرەتىن بولدى.
ءحى. بەكىتۋ.
- بالالار، ءبىز قانداي جاقسى ىستەر ىستەدىك؟
1. ساندارعا 2ء-نى قوسىپ، ازايتۋدى ۇيرەنىپ، قوزىنى قۇتقاردىق. («قاسقىر مەن قوزى»)
2. سالىستىردىق. تۇلكىگە كومەكتەستىك. («ارىستان مەن تۇلكى»)
3. ايلاكەر بالاعا ەسەپ شىعارىپ بەردىك. («ايلاكەر بالا»)
4. تاپسىرمالاردى ورىنداپ تازشا بالانى ريزا قىلدىق. («تازشا بالا»)
«ەرتەگىلەر ەلىنەن» قايتاتىن دا ۋاقىت بولدى. ءبىز قاي ەلدە تۇرامىز؟ (قازاقستان)
- قازاقستان قانداي ەل؟
- تاۋەلسىز قازاقستانعا – 20 جىل.
ءحىى. قورىتىندى.
بەينەلەردىڭ اۋىزدارىن سالىپ، وزدەرىڭىزدىڭ بۇگىنگى ساباقتاعى كوڭىل كۇيلەرىڭىزدى بىلدىرىڭىزدەر.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ساباقتىڭ ۇرانى ايتىلادى.
«ماتەماتيكا – ۇلكەن پاتشالىق،
ساندىقتى اشىپ، سىرىن ۇق!»
ساباقتىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن تانىستىرۋ.
ءىى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. بىزگە بۇگىن قوناقتار كەلدى. ءبارىمىز امانداسىپ، ءوزىمىزدىڭ اقجارقىن كۇلكىمىزدى سىيلايىق. ەندى سىزدەردى قوناقتارمەن بىرگە «ەرتەگىلەر ەلىنە» ساياحاتقا شاقىرامىن. سىزدەر ەرتەگىلەردى جاقسى كورەسىزدەر گوي. ال، ەندەشە ساياحاتتى باستايىق!
ءىىى. وتكەندى قايتالاۋ.
- ءبىراق، بالالار، «ەرتەگىلەر ەلىنىڭ» قاقپاسى جابىق ەكەن. ونى اشۋ ءۇشىن سيقىر كەرەك. ءبارىمىز بىرگە شاتاسپاي 1 - دەن 10 - عا دەيىن سانايىق. (اشىلمايدى).
- كەرى ساناپ كورەيىك. (اشىلمايدى).
- 1ساندى اتتاپ سانايىق. (اشىلمايدى).
- ەندى نە ىستەۋگە بولادى ەكەن؟ كانەكي، ءبارىمىز 3 رەت شاپالاقتايىق. (اشىلمايدى).
- مەنىڭ ويىمشا، بۇل قاقپانىڭ قۇپيا ساندارىن ءبىلۋ كەرەك شىعار. سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟ تاۋىپ كورەمىز بە؟
5+0
3+4
8 – 2
4+5
6+4
9 - 8
قۇپيا ساندار: 5، 7، 6، 9، 10، 1.
ءار سانعا تۇسىنىك بەرۋ:
5 – زاتتىڭ 5 - ەۋ ەكەنىن بىلدىرەدى. 5 سانىنىڭ كورشىلەرى: 4 پەن 6 ساندارى ت. س. س.
- ەندى بارلىعىڭ تىنىش وتىرىڭىزدار!
قاقپاعا كىلتتى سالىپ، اشادى.
«ەرتەگىلەر» ءانى ورىندالىپ، سلايد كورسەتىلەدى.
«قاسقىر مەن قوزى» ەرتەگىسىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلىپ تۇرادى. بالالار، نە بايقاپ تۇرسىزدار؟ قاسقىر قوزىنى جەپ قويماقشى ما؟ ءبىز دە ەرتەگىلەر ەلىندە جۇرگەندىكتەن سيقىر جاساپ، قوزىنى قۇتقارايىق. مىنا ورنەكتەردىڭ ءمانىن دۇرىس تاپساق قانا قوزىنى قۇتقارا الامىز.
ءىV. جاڭا ساباق.
كەستە بويىنشا بەرىلگەن ساندارعا 2 – ءنى قوسۋ جانە ءوزارا كەرى امالداردى ورىنداۋ.
2+2=4 4 - 2=2 ت. س. س.
- ساندارعا نەشەنى قوستىق؟
- ساندارعا ەكىنى قوسقاندا ارتادى ەكەن، ال 2 – ءنى ازايتساق كەميدى.
- قوسۋ امالىنا كەرى امال قانداي امال؟
- ازايتۋ امالى.
- بالالار، ەكرانعا نازار اۋدارىڭىزدار، قوزىنى امان الىپ قالدىق.
ءبىز دە قوشاقانمەن بىرگە قۋانايىق.
V. سەرگىتۋ ءساتى.
Vءى. «تۇلكىگە كومەكتەسۋ».
- مىنا سۋرەتتە نەلەردى كورىپ تۇرسىزدار؟
- ارىستان – قانداي اڭ؟
- تۇلكى قانداي؟
- تۇلكى قانشا قۋمىن، ايلاكەرمىن دەگەنىمەن بۇگىن ءبىر جاماندىققا تاپ بولعان سياقتى. ءبىز جاماندىققا جانى قاس مەيىرىمدى بالالارمىز عوي. تۇلكىنى ارىستاننىڭ تىرناعىنان قۇتقارايىق. مىنا ساندار مەن ورنەكتەردى سالىستىرىپ كورەيىك.
4 * 3 2 * 5 6 + 1 * 8 9 – 2 * 6 5 + 0 * 6 – 0 3 – 3 * 3 + 0
- راحمەت بالالار، سىزدەرگە تۇلكى ريزا بولىپ، قۇيرىعىن بۇلعاڭداتىپ كەتىپ بارادى.
«ەرتەگىلەر» ءانى ورىندالىپ، سلايد كورسەتىلەدى.
- بالالار، وزدەرىڭىز بايقاپ وتىرعاندارىڭىزداي ەرتەگىلەردە اڭدار، جانۋارلار عانا ەمەس، ايلاكەر بالا، تازشا بالا دا كەزدەسەدى. ايلاكەر بالا ورمانداعى ديۋگە كەزدەسىپ قالىپتى. مىنا ەسەپتى شىعارماساڭ، قاراڭعى زىندانعا تاستايمىن دەپ سەس كورسەتىپ تۇر. ءبىز دە وقۋلىقتاعى 4 - ەسەپتى شىعارىپ، تەزىرەك ايلاكەر بالاعا كومەكتەسەيىك.
Vءىى. كىتاپپەن جۇمىس.
4 - ەسەپ. ايشانىڭ 4 گ ۇلى بار ەدى. ول ەكەۋىن الماعا بەردى. ايشانىڭ نەشە گ ۇلى قالدى؟
Vءىىى.: داپتەرمەن جۇمىس.
قالامساپ قولعا الامىز،
داپتەردى قيعاش قويامىز.
دەنەمىزدى تىك ۇستاپ،
ادەمى ەتىپ جازامىز.
شەشۋى: 4 - 2=2 گۇل.
جاۋابى.: ايشانىڭ 2 گ ۇلى قالدى.
- بارەكەلدى بالالار، ايلاكەر بالانى قۇتقاردىڭىزدار. «ەرتەگىلەر ەلىندە» جاي ساياحاتتاماي قانشاما جاقسى ىستەر ىستەپ جاتىرسىزدار. ايلاكەر بالا دا بارلىق جۇرتقا ەلىمىزدە سيقىرشى بالالار ءجۇر ەكەن دەپ ماقتاپ ايتىپ جاتىر.
ەندى شارشاعانىمىزدى باسىپ، دەم الساق قايتەدى.
ءىح. سەرگىتۋ ءساتى.
ح. تازشا بالانىڭ تاپسىرمالارى.
- ءبىزدىڭ «ەرتەگىلەر ەلىندە» جۇرگەنىمىزدى تازشا بالا ەستىپ قالىپتى. بۇلار مەنەن دە تاپقىر قانداي بالالار، تەكسەرىپ كورەيىنشى دەپ، تاپسىرمالار الا كەلىپتى. ورىندايمىز با، تاپسىرمالاردى؟
لوگيكالىق تاپسىرمالار.
1) زاتتاردىڭ سىڭارىن تاپ. باس كيىم – شارف
شاڭعى – تاياعى
گۇل – قۇمىرا
قارىنداش – البوم
2) سۋرەتشى نە سالۋدى ۇمىتتى؟
سالىنباي قالعان مۇشەلەر مەن بولشەكتەردى اتاۋ.
تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداعانىمىزعا تازشا بالا ريزا بولدى. قانداي تاپقىر بالالار دەپ تامسانا ايتىپ جۇرەتىن بولدى.
ءحى. بەكىتۋ.
- بالالار، ءبىز قانداي جاقسى ىستەر ىستەدىك؟
1. ساندارعا 2ء-نى قوسىپ، ازايتۋدى ۇيرەنىپ، قوزىنى قۇتقاردىق. («قاسقىر مەن قوزى»)
2. سالىستىردىق. تۇلكىگە كومەكتەستىك. («ارىستان مەن تۇلكى»)
3. ايلاكەر بالاعا ەسەپ شىعارىپ بەردىك. («ايلاكەر بالا»)
4. تاپسىرمالاردى ورىنداپ تازشا بالانى ريزا قىلدىق. («تازشا بالا»)
«ەرتەگىلەر ەلىنەن» قايتاتىن دا ۋاقىت بولدى. ءبىز قاي ەلدە تۇرامىز؟ (قازاقستان)
- قازاقستان قانداي ەل؟
- تاۋەلسىز قازاقستانعا – 20 جىل.
ءحىى. قورىتىندى.
بەينەلەردىڭ اۋىزدارىن سالىپ، وزدەرىڭىزدىڭ بۇگىنگى ساباقتاعى كوڭىل كۇيلەرىڭىزدى بىلدىرىڭىزدەر.