4-كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ
تاقىرىبى: 4 - كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ
ماقساتى: 4 - كە كوبەيتۋ، ءبولۋ تاسىلىمەن تانىستىرۋ. ەستە ساقتاۋ جولدارىن ىزدەستىرۋ. ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن كەڭەيتۋ، تەرەڭدەتۋ. ەسەپتەۋ ماشىعىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: وقىتۋدىڭ ومىرمەن بايلانىسىن نىعايتۋ، توپتا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ، ءوز بەتىنشە جۇمىس جاساۋعا توسەلدىرۋ، العان ءبىلىمىن پايدالا بىلۋگە، تاتۋلىققا، تاپقىرلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ اقىل - ويىن، پانگە قىزىعۋشىلىعىن، تانىم قابلەتتەرىن، زەيىندەرىن، بەلسەندىلىكتەرىن، لوگيكالىق ويلاۋ، سالىستىرۋ قابلەتتەرىن دامىتا وتىرىپ، اۋىزشا جانە جازباشا ەسەپتەۋ ارعىلى ءبىلىم دەڭگەيىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ءادىسى: پروبلەمالىق ىزدەنۋ، توپپەن جۇمىس.
ءتۇرى: ارالاس ساباق.
كورنەكىلىگى: جازباقاعازدار، «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنىڭ ماكەتى، لوگيكالىق تاپسىرمالار جازىلعان تاراتپا ماتەريالدار، تاقتا، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءىۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ماقساتىمىز ءبىلىم الۋ.
مىندەتىمىز ەڭبەكتەنۋ،
ەڭبەك ەتىپ توپتاسا،
«5 - كە» قولدى جەتكىزۋ.
جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ساباعىمىزدى باستايىق. ساباعىمىزدى «تاۋەلسىز ەل تىرەگى ءبىلىمدى ۇرپاق» ۇرانىمەن باستاي وتىرىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى استانا تورىنەن ورىن العان «قازاق ەلى» مونۋمەنتىمەن تانىسامىز. ەندەشە ءبىز بۇگىن ءوز ءبىلىمىمىزدى كورسەتەيىك.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (اۋىزشا): ەكىنىڭ، ءۇشتىڭ كوبەيتۋ جانە ءبولۋ كەستەسى.
1 توپ
7*2=
6*3=
3*2=
9*3=
5*2=
4*2=
2 توپ
2*2=
3*4=
9*2=
5*3=
6*2=
4*3=
3 توپ
10: 2=
18: 9=
15: 3=
12: 2=
14: 2=
15: 3=
لوگيكالىق تاپسىرمالار بەرۋ. ءۇش توپقا پاراقشاعا جازىلعان تاپسىرمالار تاراتىلادى. بۇل تاپسىرما توپپەن شەشىلەدى.
1 توپ: توردا ءۇش قويان بار ەدى. ءۇش وقۋشى ءبىر - بىردەن قويان الدى. سوندا توردا ءالى دە ءبىر قويان قالدى. ولاي قالاي قالدى؟
جاۋابى(بىرەۋى تورىمەن الدى).
2 توپ: تاۋىق ەكى اياعىمەن تۇرعاندا 3 كگ تارتادى. ءبىر اياعىمەن تۇرعاندا نەشە كگ تارتادى؟
جاۋابى (3 كگ).
3 توپ: بەس بۇتاقتا قايىڭدا،
بۇتاق سايىن بەس الما.
بىرەۋىن بەر سايىنعا،
سوندا قالدى نەشە الما؟
جاۋابى (قايىڭدا الما وسپەيدى).
ءمۇعالىم: جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر!
ءىىى. جاڭا ساباق: پروبلەمالىق ىزدەنۋ. ءۇش توپقا تاپسىرمالارى بار كارتوچكالاردى تاراتىپ بەرۋ.
ءبىرىنشى تاپسىرما: ءتورت بىردەي سانىنىڭ قوسىندىسىن تابۋ جانە ودان شىققان قوسىندىنى كوبەيتۋمەن الماستىرۋ.
1 توپ: 4+4+4+4=16؛ 4*4=16
2 توپ: 3+3+3+3=12؛ 3*4=12
3 توپ: 2+2+2+2=8؛ 2*4=8
ەكىنشى تاپسىرما:
1 توپ: 16 داپتەردى 4 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (16: 4=4)
2 توپ: 12 قارىنداشتى 3 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (12: 3=4)
3 توپ: 8 كامپيتتى 2 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (8: 2=4).
ءمۇعالىم: بارلىعىندا ءتورت شىقتى، بارەكەلدى! ەندى بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن داپتەرلەرىڭە جازىپ قويىڭدار. ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «4 - كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ».
داپتەرگە جازۋ. پروبلەمالىق سۇراق:
- كوبەيتۋ كەستەسىن نە ءۇشىن قولدانامىز؟
- كوپ تاڭبالى سانداردى تەز ەسەپتەۋ ءۇشىن، ەسەپتەردى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن.
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندى سەندەر ءتىل ساباقتارىنان، تاربيە جۇمىستارىنان، سالت - داستۇرگە بايلانىستى 4 - كە قاتىستى قانداي ۇعىمداردى بىلەسىڭدەر؟
- دۇنيەمىز 4 بۇرىشتى: وڭتۇستىك، سولتۇستىك، شىعىس، باتىس.
- 4 مەزگىل، 4 تۇلىك.
- ەندەشە 4 – كە كوبەيتۋ، ءبولۋ كەستەسىن قۇرايىق.
ءبىرىنشى تاپسىرما: پلاكاتقا جازىلعان كەستەنىڭ كوبەيتىندىسىن اۋىزشا ەسەپتەۋ.
4*4=4+4+4+4=16 1 - ءشى ءتاسىل،
5*4=5*3+5=20 2 - ءشى ءتاسىل.
- كوبەيتۋ كەستەسىن قۇردىق، ەندى ونى تەز ەستە ساقتاۋ جولدارىن ويلاستىرايىق.
- ءاربىر كوبەيتىندى العاشقى كوبەيتىندىدەن 4 – كە ارتىپ وتىرادى. مىسالى: 16، 20، 24، 28، 32، 36، 40.
ەكىنشى تاپسىرما: كوبەيتىندىگە كەرى امال ءبولۋ. كوبەيتىندى ارقىلى ءبولۋ كەستەسىن قۇرۋ. 16: 4=4، 20: 4=5، 24: 4=6 ت. س. س.
ءىV. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋىن تەكسەرۋ:
- بالالار بارلىعىڭ كوبەيتۋ مەن ءبولۋدى مەڭگەرسەڭدەر ەكى نەمەسە ءۇش مىسالمەن وزدەرىڭدى تەكسەرىپ كورىڭدەر.
ءبىرىنشى تاپسىرما: ساندار جازىلعان پاراقتى تاقتاعا ءىلۋ. وسى جازىلعان سانداردىڭ ىشىنەن 4 – ءتىڭ كوبەيتۋ كەستەسىندە كەزدەسەتىن سانداردى تەرىپ جازىپ ونى مىسالدارمەن دالەلدەڭدەر.
1 توپ: 15، 16، 74، 36، 86، 18؛ مىسال: 4*4=16، 9*4=36.
2 توپ: 21، 17، 24، 41، 32، 27؛ مىسال: 6*4=24، 8*4=32.
3 توپ: 14، 20، 37، 41، 28، 92؛ مىسال: 5*4=20، 7*4=28.
ەكىنشى تاپسىرما: ءۇش توپقا ورتاق. 4 - ءتىڭ كوبەيتۋ كەستەسىندە 3، 6، 4، 0، 9، 2، 1، 8 ساندارىنا اياقتالاتىن سان بار ما؟ مىسالدارمەن دالەلدەڭدەر.
4*4=1
9*4=3
5*4=2
8*4=3
6*4=2
7*4=2
ءمۇعالىم: دۇرىس بالالار، جارايسىزدار! ءبىز مونۋمەنتتىڭ تۇعىرىن تۇرعىزدىق. تۇعىردا دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا قاراتىلعان 4 بارەلەف ورنالاسقان.
№ 2 ەسەپ. سالىستىرۋ. ۇقساستىعى نەدە؟ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ا) ەسەپتىڭ شارتىن وقىتۋ.
- شارتىندا نە تۋرالى ايتىلعان؟
- وليمپيادا، وقۋشىلار.
- نە بەلگىلى؟ 8 سىنىپتىڭ ءارقايسىسىنان 4 - 4 - تەن وقۋشىلاردىڭ قاتىسقانى، 1 - تۋردان كەيىن 15 وقۋشىنىڭ شىعىپ قالعانى.
- ەسەپ بىزدەن نەنى سۇرايدى؟
- قانشا وقۋشى جالعاستىرعانىن.
- ەسەپتى بىردەن شەشۋگە بولادى ما؟
- جوق!
- نەگە؟
- الدىمەن وليمپياداعا 8 سىنىپتان قانشا وقۋشى قاتىسقانىن تاۋىپ الۋىمىز كەرەك. سوسىن ودان شىعىپ قالعان وقۋشىلاردى الىپ تاستايمىز.
1) 8*4=32
2) 32 - 15=17
جاۋابى: 17 وقۋشى جالعاستىردى.
ءا) ەكىنشى باعان. وقۋشىعا وقىتۋ. تالداۋ.
- نە بەلگىلى؟
- كەلگەن وقۋشىلار بەلگىلى جانە ولاردىڭ تەڭ بولىنگەنى بەلگىلى.
- نەنى تابۋ كەرەك؟
- نەشە بولمەگە ورنالاسقانىن.
16: 4=4
جاۋابى: 4 بولمەگە ورنالاستىردى.
سالىستىرۋ:
ۇقساستىعى: وليمپيادا، وقۋشىلار تۋرالى، ەكەۋىندە دە 4 - كە كوبەيتۋ، ءبولۋ.
ايىرماشىلىعى: سان ماندەرى ءارتۇرلى، 1 – ءشى ەسەپ ەكى امالمەن، ال 2 - ءشى ەسەپ امالمان شىعارىلادى. سۇراعى، شەشىلۋى، جاۋابى ءارتۇرلى.
V. سەرگىتۋ ءساتى:
1 2 3 ءبىز ەسەپكە سادىق كۇش،
«ارتىق» دەسە قوسامىز.
«كەم» دەسە الامىز،
«ەسە ارتىق» دەسە كوبەيتەمىز.
«ەسە كەم» دەسە بولەمىز،
سونى ەسكە ساقتاپ قوي.
لوگيكالىق تاپسىرمالار: «فيگۋرالار» ويىنى. ءار توپقا جەكە تاپسىرمالار بەرۋ.
№3. اۋىزشا ەسەپتەۋلەر. 3 توپقا ءبولىپ بەرۋ.
1 توپ: 24: 4=؟ ------- 24: 6=؟ -------- 6*3=؟
2 توپ: 4*6=؟ -------- 20: 5=؟ -------- 20: 4=؟
3 توپ: 4*5=؟ ------- 5*4=؟
ورتاق سۇراق. 4 - كە كوبەيتۋ كەستەسىندەگى قاي تەڭدىكتى پايدالاندىق؟ 6*4، 5*4.
№4. وزىندىك جۇمىس.
4+4=8
4 - 4=0
4*4=16
4: 4=1
8>0
16>1.
قوسىندى ايىرمادان، كوبەيتىندى بولىندىدەن ۇلكەن بولادى.
№5. ەسەپ قيىن دەپ تۇرماي،
ويلاپ ءبىر ءسات كورىڭدەر.
ءبىلىمىڭدى تەكسەرىپ،
ورنەك قۇرىپ بەرىڭدەر.
1 - باعان ۇلگى رەتىندە اۋىزشا شىعارۋ، كەلەسى 2 - باعان 1 - توپقا،
3 - باعان 2 - توپقا،
4 - باعان 3 - توپقا.
ال بەسىنشى باعاندى ءبىر وقۋشى تاقتادا ورىندايدى.
قورىتىندىلاۋ: 9*4 ورنەگىن پايدالانىپ 4 ورنەك جازدىق.
مۇنارانى ورناتۋ.
№6. وزىندىك جۇمىس. قاي توپ ءبىرىنشى ەسەپتەدى؟
6 - 2=4 (سم) 6: 2=3 (سم) ەسە ۇزىن.
قورىتىندىلاۋ
بۇگىنگى ساباقتا نە ۇيرەندىك؟ نە تۋرالى بىلدىك؟ توپتىق جۇمىستارعا قانداي باعا بەرەسىڭدەر؟
سەندەر تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تىرەگى ءبىلىمدى ۇرپاق ەكەندەرىڭدى كورسەتتىڭدەر. ەندى تاۋەلسىزدىك تۇعىرىنىڭ سوڭعى بولىگى قۇستى ورناتۋ. مىنە بالالار ءبىز بۇگىنگى ساباقتا «قازاق ەلى» مونۋمەنتىمەن تانىستىق.
مونۋمەنتتىڭ تۇعىرى ءتورت بولىكتەن تۇرادى:
1. تۇڭعىش پرەزيدەنت
2. قاھارماندىق
3. جاسامپازدىق
4. بولاشاق.
مۇنارانىڭ بيىكتىگى 91 مەتر. بۇل 1991 تاۋەلسىزدىك جىلىنا بايلانىستى. باسىندا كوك اسپانعا قانات قاققان سامۇرىق قۇس قازاقستاننىڭ الاڭسىز العا قاراي دامۋى مەن گۇلدەنۋىن بەينەلەيدى. سامۇرىق قۇستىڭ بيىكتىگى 3. 3 مەتر، تومەنگى جاعىندا ويۋ – ورنەكپەن سالىنعان 4 قالقان قورعانىشىمىزدىڭ قۋاتىن ايقىندايدى.
ماقساتى: 4 - كە كوبەيتۋ، ءبولۋ تاسىلىمەن تانىستىرۋ. ەستە ساقتاۋ جولدارىن ىزدەستىرۋ. ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن كەڭەيتۋ، تەرەڭدەتۋ. ەسەپتەۋ ماشىعىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: وقىتۋدىڭ ومىرمەن بايلانىسىن نىعايتۋ، توپتا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە تاربيەلەۋ، ءوز بەتىنشە جۇمىس جاساۋعا توسەلدىرۋ، العان ءبىلىمىن پايدالا بىلۋگە، تاتۋلىققا، تاپقىرلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ اقىل - ويىن، پانگە قىزىعۋشىلىعىن، تانىم قابلەتتەرىن، زەيىندەرىن، بەلسەندىلىكتەرىن، لوگيكالىق ويلاۋ، سالىستىرۋ قابلەتتەرىن دامىتا وتىرىپ، اۋىزشا جانە جازباشا ەسەپتەۋ ارعىلى ءبىلىم دەڭگەيىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ءادىسى: پروبلەمالىق ىزدەنۋ، توپپەن جۇمىس.
ءتۇرى: ارالاس ساباق.
كورنەكىلىگى: جازباقاعازدار، «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنىڭ ماكەتى، لوگيكالىق تاپسىرمالار جازىلعان تاراتپا ماتەريالدار، تاقتا، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءىۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ماقساتىمىز ءبىلىم الۋ.
مىندەتىمىز ەڭبەكتەنۋ،
ەڭبەك ەتىپ توپتاسا،
«5 - كە» قولدى جەتكىزۋ.
جاقسى كوڭىل - كۇيمەن ساباعىمىزدى باستايىق. ساباعىمىزدى «تاۋەلسىز ەل تىرەگى ءبىلىمدى ۇرپاق» ۇرانىمەن باستاي وتىرىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى استانا تورىنەن ورىن العان «قازاق ەلى» مونۋمەنتىمەن تانىسامىز. ەندەشە ءبىز بۇگىن ءوز ءبىلىمىمىزدى كورسەتەيىك.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (اۋىزشا): ەكىنىڭ، ءۇشتىڭ كوبەيتۋ جانە ءبولۋ كەستەسى.
1 توپ
7*2=
6*3=
3*2=
9*3=
5*2=
4*2=
2 توپ
2*2=
3*4=
9*2=
5*3=
6*2=
4*3=
3 توپ
10: 2=
18: 9=
15: 3=
12: 2=
14: 2=
15: 3=
لوگيكالىق تاپسىرمالار بەرۋ. ءۇش توپقا پاراقشاعا جازىلعان تاپسىرمالار تاراتىلادى. بۇل تاپسىرما توپپەن شەشىلەدى.
1 توپ: توردا ءۇش قويان بار ەدى. ءۇش وقۋشى ءبىر - بىردەن قويان الدى. سوندا توردا ءالى دە ءبىر قويان قالدى. ولاي قالاي قالدى؟
جاۋابى(بىرەۋى تورىمەن الدى).
2 توپ: تاۋىق ەكى اياعىمەن تۇرعاندا 3 كگ تارتادى. ءبىر اياعىمەن تۇرعاندا نەشە كگ تارتادى؟
جاۋابى (3 كگ).
3 توپ: بەس بۇتاقتا قايىڭدا،
بۇتاق سايىن بەس الما.
بىرەۋىن بەر سايىنعا،
سوندا قالدى نەشە الما؟
جاۋابى (قايىڭدا الما وسپەيدى).
ءمۇعالىم: جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر!
ءىىى. جاڭا ساباق: پروبلەمالىق ىزدەنۋ. ءۇش توپقا تاپسىرمالارى بار كارتوچكالاردى تاراتىپ بەرۋ.
ءبىرىنشى تاپسىرما: ءتورت بىردەي سانىنىڭ قوسىندىسىن تابۋ جانە ودان شىققان قوسىندىنى كوبەيتۋمەن الماستىرۋ.
1 توپ: 4+4+4+4=16؛ 4*4=16
2 توپ: 3+3+3+3=12؛ 3*4=12
3 توپ: 2+2+2+2=8؛ 2*4=8
ەكىنشى تاپسىرما:
1 توپ: 16 داپتەردى 4 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (16: 4=4)
2 توپ: 12 قارىنداشتى 3 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (12: 3=4)
3 توپ: 8 كامپيتتى 2 بالا نەشەدەن ءبولىپ الادى؟ (8: 2=4).
ءمۇعالىم: بارلىعىندا ءتورت شىقتى، بارەكەلدى! ەندى بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن داپتەرلەرىڭە جازىپ قويىڭدار. ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «4 - كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ».
داپتەرگە جازۋ. پروبلەمالىق سۇراق:
- كوبەيتۋ كەستەسىن نە ءۇشىن قولدانامىز؟
- كوپ تاڭبالى سانداردى تەز ەسەپتەۋ ءۇشىن، ەسەپتەردى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن.
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندى سەندەر ءتىل ساباقتارىنان، تاربيە جۇمىستارىنان، سالت - داستۇرگە بايلانىستى 4 - كە قاتىستى قانداي ۇعىمداردى بىلەسىڭدەر؟
- دۇنيەمىز 4 بۇرىشتى: وڭتۇستىك، سولتۇستىك، شىعىس، باتىس.
- 4 مەزگىل، 4 تۇلىك.
- ەندەشە 4 – كە كوبەيتۋ، ءبولۋ كەستەسىن قۇرايىق.
ءبىرىنشى تاپسىرما: پلاكاتقا جازىلعان كەستەنىڭ كوبەيتىندىسىن اۋىزشا ەسەپتەۋ.
4*4=4+4+4+4=16 1 - ءشى ءتاسىل،
5*4=5*3+5=20 2 - ءشى ءتاسىل.
- كوبەيتۋ كەستەسىن قۇردىق، ەندى ونى تەز ەستە ساقتاۋ جولدارىن ويلاستىرايىق.
- ءاربىر كوبەيتىندى العاشقى كوبەيتىندىدەن 4 – كە ارتىپ وتىرادى. مىسالى: 16، 20، 24، 28، 32، 36، 40.
ەكىنشى تاپسىرما: كوبەيتىندىگە كەرى امال ءبولۋ. كوبەيتىندى ارقىلى ءبولۋ كەستەسىن قۇرۋ. 16: 4=4، 20: 4=5، 24: 4=6 ت. س. س.
ءىV. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋىن تەكسەرۋ:
- بالالار بارلىعىڭ كوبەيتۋ مەن ءبولۋدى مەڭگەرسەڭدەر ەكى نەمەسە ءۇش مىسالمەن وزدەرىڭدى تەكسەرىپ كورىڭدەر.
ءبىرىنشى تاپسىرما: ساندار جازىلعان پاراقتى تاقتاعا ءىلۋ. وسى جازىلعان سانداردىڭ ىشىنەن 4 – ءتىڭ كوبەيتۋ كەستەسىندە كەزدەسەتىن سانداردى تەرىپ جازىپ ونى مىسالدارمەن دالەلدەڭدەر.
1 توپ: 15، 16، 74، 36، 86، 18؛ مىسال: 4*4=16، 9*4=36.
2 توپ: 21، 17، 24، 41، 32، 27؛ مىسال: 6*4=24، 8*4=32.
3 توپ: 14، 20، 37، 41، 28، 92؛ مىسال: 5*4=20، 7*4=28.
ەكىنشى تاپسىرما: ءۇش توپقا ورتاق. 4 - ءتىڭ كوبەيتۋ كەستەسىندە 3، 6، 4، 0، 9، 2، 1، 8 ساندارىنا اياقتالاتىن سان بار ما؟ مىسالدارمەن دالەلدەڭدەر.
4*4=1
9*4=3
5*4=2
8*4=3
6*4=2
7*4=2
ءمۇعالىم: دۇرىس بالالار، جارايسىزدار! ءبىز مونۋمەنتتىڭ تۇعىرىن تۇرعىزدىق. تۇعىردا دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا قاراتىلعان 4 بارەلەف ورنالاسقان.
№ 2 ەسەپ. سالىستىرۋ. ۇقساستىعى نەدە؟ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ا) ەسەپتىڭ شارتىن وقىتۋ.
- شارتىندا نە تۋرالى ايتىلعان؟
- وليمپيادا، وقۋشىلار.
- نە بەلگىلى؟ 8 سىنىپتىڭ ءارقايسىسىنان 4 - 4 - تەن وقۋشىلاردىڭ قاتىسقانى، 1 - تۋردان كەيىن 15 وقۋشىنىڭ شىعىپ قالعانى.
- ەسەپ بىزدەن نەنى سۇرايدى؟
- قانشا وقۋشى جالعاستىرعانىن.
- ەسەپتى بىردەن شەشۋگە بولادى ما؟
- جوق!
- نەگە؟
- الدىمەن وليمپياداعا 8 سىنىپتان قانشا وقۋشى قاتىسقانىن تاۋىپ الۋىمىز كەرەك. سوسىن ودان شىعىپ قالعان وقۋشىلاردى الىپ تاستايمىز.
1) 8*4=32
2) 32 - 15=17
جاۋابى: 17 وقۋشى جالعاستىردى.
ءا) ەكىنشى باعان. وقۋشىعا وقىتۋ. تالداۋ.
- نە بەلگىلى؟
- كەلگەن وقۋشىلار بەلگىلى جانە ولاردىڭ تەڭ بولىنگەنى بەلگىلى.
- نەنى تابۋ كەرەك؟
- نەشە بولمەگە ورنالاسقانىن.
16: 4=4
جاۋابى: 4 بولمەگە ورنالاستىردى.
سالىستىرۋ:
ۇقساستىعى: وليمپيادا، وقۋشىلار تۋرالى، ەكەۋىندە دە 4 - كە كوبەيتۋ، ءبولۋ.
ايىرماشىلىعى: سان ماندەرى ءارتۇرلى، 1 – ءشى ەسەپ ەكى امالمەن، ال 2 - ءشى ەسەپ امالمان شىعارىلادى. سۇراعى، شەشىلۋى، جاۋابى ءارتۇرلى.
V. سەرگىتۋ ءساتى:
1 2 3 ءبىز ەسەپكە سادىق كۇش،
«ارتىق» دەسە قوسامىز.
«كەم» دەسە الامىز،
«ەسە ارتىق» دەسە كوبەيتەمىز.
«ەسە كەم» دەسە بولەمىز،
سونى ەسكە ساقتاپ قوي.
لوگيكالىق تاپسىرمالار: «فيگۋرالار» ويىنى. ءار توپقا جەكە تاپسىرمالار بەرۋ.
№3. اۋىزشا ەسەپتەۋلەر. 3 توپقا ءبولىپ بەرۋ.
1 توپ: 24: 4=؟ ------- 24: 6=؟ -------- 6*3=؟
2 توپ: 4*6=؟ -------- 20: 5=؟ -------- 20: 4=؟
3 توپ: 4*5=؟ ------- 5*4=؟
ورتاق سۇراق. 4 - كە كوبەيتۋ كەستەسىندەگى قاي تەڭدىكتى پايدالاندىق؟ 6*4، 5*4.
№4. وزىندىك جۇمىس.
4+4=8
4 - 4=0
4*4=16
4: 4=1
8>0
16>1.
قوسىندى ايىرمادان، كوبەيتىندى بولىندىدەن ۇلكەن بولادى.
№5. ەسەپ قيىن دەپ تۇرماي،
ويلاپ ءبىر ءسات كورىڭدەر.
ءبىلىمىڭدى تەكسەرىپ،
ورنەك قۇرىپ بەرىڭدەر.
1 - باعان ۇلگى رەتىندە اۋىزشا شىعارۋ، كەلەسى 2 - باعان 1 - توپقا،
3 - باعان 2 - توپقا،
4 - باعان 3 - توپقا.
ال بەسىنشى باعاندى ءبىر وقۋشى تاقتادا ورىندايدى.
قورىتىندىلاۋ: 9*4 ورنەگىن پايدالانىپ 4 ورنەك جازدىق.
مۇنارانى ورناتۋ.
№6. وزىندىك جۇمىس. قاي توپ ءبىرىنشى ەسەپتەدى؟
6 - 2=4 (سم) 6: 2=3 (سم) ەسە ۇزىن.
قورىتىندىلاۋ
بۇگىنگى ساباقتا نە ۇيرەندىك؟ نە تۋرالى بىلدىك؟ توپتىق جۇمىستارعا قانداي باعا بەرەسىڭدەر؟
سەندەر تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تىرەگى ءبىلىمدى ۇرپاق ەكەندەرىڭدى كورسەتتىڭدەر. ەندى تاۋەلسىزدىك تۇعىرىنىڭ سوڭعى بولىگى قۇستى ورناتۋ. مىنە بالالار ءبىز بۇگىنگى ساباقتا «قازاق ەلى» مونۋمەنتىمەن تانىستىق.
مونۋمەنتتىڭ تۇعىرى ءتورت بولىكتەن تۇرادى:
1. تۇڭعىش پرەزيدەنت
2. قاھارماندىق
3. جاسامپازدىق
4. بولاشاق.
مۇنارانىڭ بيىكتىگى 91 مەتر. بۇل 1991 تاۋەلسىزدىك جىلىنا بايلانىستى. باسىندا كوك اسپانعا قانات قاققان سامۇرىق قۇس قازاقستاننىڭ الاڭسىز العا قاراي دامۋى مەن گۇلدەنۋىن بەينەلەيدى. سامۇرىق قۇستىڭ بيىكتىگى 3. 3 مەتر، تومەنگى جاعىندا ويۋ – ورنەكپەن سالىنعان 4 قالقان قورعانىشىمىزدىڭ قۋاتىن ايقىندايدى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۋناقدەنەلىلەر كلاسى. بۋناقدەنەلىلەردىڭ دامۋى جانە پايدا – زيانى.
