52-24 تۇرىندەگى ازايتۋ
ماتەماتيكا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 52 - 24 تۇرىندەگى ازايتۋ.
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا ەكى تاڭبالى سانداردى جازباشا جانە اۋىزشا قوسۋ تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، كەستەلىك قوسۋ جانە ازايتۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن، شىعارماشىلىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
3. تۋعان جەردى سۇيۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ساقتىققا، شاپشاڭدىققا، العىرلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: كەسپە سيفرلار، سۋرەتتەر، سلايدتار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، قۇرالدارىن تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
№ 5 تاپسىرمانىڭ ورىندالىسىن تەكسەرۋ.
ءار قاتاردان ەكى وقۋشىعا وقىتىپ، تەكسەرۋ.
ءبىرىنشى باعاندا قاي امال ورىندالادى؟ 20 مەن 40 - تىڭ قوسىندىسىن 100 - دەن ازايتۋ. 16 مەن 4 - ءتىڭ قوسىندىسىن 90 - نان ازايتۋ.
ءىى - باعاندا: ايىرمالاردىڭ ماندەرىن وقىتۋ.
ءىىى - باعاندا قاي امال ءبىرىنشى ورىندالادى؟ وقىتۋ، تەكسەرۋ.
ءىىى. وتكەندى پىسىقتاۋ
«ميعا شابۋىل»
1. كوپبۇرىشتىڭ پەريمەترىن قالاي تابادى؟
2. قوسۋدىڭ قانداي قاسيەتتەرى بار؟
3. قوسۋعا كەرى امال.
4. ۇزىندىق بىرلىكتەرىن اتا.
1 دم -؟ سم 1م -؟ سم 1سم -؟ مم
5. ماسسا بىرلىكتەرىن، ۋاقىت بىرلىكتەرىن اتا.
6. بارلىق بۇرىشتارى تىك بولاتىن ءتورتبۇرىش قالاي اتالادى؟
7. قانداي ءبىر تاڭبالى سانداردىڭ قوسىندىسى 12 - گە تەڭ؟
8. 9 سانىن الۋ ءۇشىن 14 - تەن قانداي ساندى ازايتۋ كەرەك؟
9. ءسۇيىر بۇرىش تىك بۇرىشتان قانداي؟
10. دوعال بۇرىش تىك بۇرىشتان شە؟
بالالار، وتكەن ساباقتا نە وتتىك، نە ۇيرەندىك؟
ەكى تاڭبالى سانداردى قوسۋ مەن ازايتۋدىڭ اۋىزشا جانە جازباشا تاسىلدەرىن شىعارۋدى ۇيرەندىك.
ولاي بولسا، بۇگىنگى ساباعىمىزدا دا ەكى تاڭبالى سانداردى ازايتۋدىڭ تاعى ءبىر تاسىلىمەن تانىسامىز؟
ءىV. جاڭا ساباق
52 - 24 تۇرىندەگى ازايتۋ. شىعارىلۋىن ءتۇسىندىرۋ.
ازايتۋدىڭ اۋىزشا ءتاسىلىن قايتالاۋ.
سۋرەتتى پايدالانىپ، 52 - 24 مىسالىنان 24 سانىن بولىكتەپ ازايتۋ: الدىمەن 20 - نى ازايتۋ، سودان شىققان ساننان (32 - دەن) 4 - ءتى ازايتۋ.
باعان تۇرىندە شىعارىلۋىن ءتۇسىندىرۋ:
52 مەن 24 - ءتىڭ ايىرماسىن باعان تۇرىندە جازامىز. بىرلىكتەردى ازايتامىز. ازايعىشتىڭ بىرلىگى ازايتقىشتىڭ بىرلىگىنەن كەم بولعان جاعدايدا قالاي ازايتامىز؟ 5 وندىقتان 1 وندىقتى الامىن. (ۇمىتىپ كەتپەۋ ءۇشىن 5 سيفرىنىڭ ۇستىنە نۇكتە قويامىن ) 1 وند. جانە 2 ءبىرل. – بۇل 12 ءبىرل.
12 - 4=8 بىرلىكتەردىڭ استىنا 8 - ءدى جازامىن. ەندى وندىقتاردى ازايتامىز:
5 وند. بولدى، ءبىراق 1 وند. بىرلىكتەردى ازايتقان كەزدە الدىق؛ ەندەشە 4 وند. قالدى؛ 4 وند. – 2 وند.=2 وند.، وندىقتاردىڭ استىنا 2 - ءنى جازامىن. ايىرما 28 - گە تەڭ.
№1.
ءار قاتاردان 1 وقۋشى شىعارىپ (3 مىسالدى) اۋىزشا تۇسىندىرە وتىرىپ ورىنداتۋ. سوڭعى ەكى مىسالدى وزدەرىنىڭ داپتەرلەرىنە ورىنداتۋ. تەكسەرۋدى ورىنداۋ.
№2
ومىرمەن بايلانىس:
بالالار، ءبىز قاي قالادا تۇرامىز؟ قالامىزدا جاڭا ۇيلەر، جاڭا نىساندار كوپتەپ سالىنۋدا. سونىڭ ءبىرى جاڭادان سالىنعان 6 - شاعىناۋدان. سول تۋرالى № 2 ەسەپ بەرىلگەن. وقۋ، ەسەپتىڭ سۇراعىن تولىقتىرۋ، تالداۋ، شىعارۋ.
وتكەن جىلى - 12 ءۇي
وسى جىلى -؟، 3 ءۇي >؟
ش: 12+3+12=27 (ءۇي)
ج: بارلىعى 27 ءۇي سالىندى.
سەرگىتۋ ءساتى: ساناماق ەسەپ (1 وقۋشىعا وقىتۋ)
مەنىڭ تۋعان كۇنىمدە
كەلدى ءبىرىم - بىرىمدەپ؛
بالنۇر تاتەم كەلدى،
ارنۇر كوكەم كەلدى،
ۇلكەن اتام كەلدى،
ناعاشى اپكەم كەلدى،
بولەم بوجەن كەلدى،
جەزدەم شاكەن كەلدى.
اپكەم ساپەن كەلدى.
دوستارىمنان بەسەۋ كەلدى.
ۇستازىم كەشەۋ كەلدى.
بارلىعى نەشەۋ كەلدى؟ م. ءالىمباي
№3.
ءى - ءۇي - 35 پاتەر
ءىى - ءۇي -؟، 20 پاتەر <؟؟
ءىىى - ءۇي – سونشا
ش: 1) 35 - 20=15 (پ)
2) 35+15=50 (پ)
3) 35+15+50=100 (پ)
ج: بارلىعى 100 پاتەر بار.
№5. كوبەيتۋگە دايىندىق رەتىندە
32+4+4+4
18+9+9
27 - 9 - 9 - 9
14 - 7 - 7
32 سانىنا قانداي سانداردى قوستى؟ 18 سانىنا شە؟ (بىردەي سانداردى)
32 سانىنا قانشا بىردەي ساندى قوستى؟ (3)؛ 18 سانىنا شە؟ (2)
27 سانىنان قانداي سانداردى ازايتتى؟ 14 سانىنان شە؟ (بىردەي سانداردى )
ناتيجەسىندە قانداي سان شىقتى؟ (ءنول). ەندەشە، 27 سانىندا 9 سانى 3 رەت كەلەدى. 14 سانىندا 7 سانى نەشە رەت كەلەدى؟ (2 رەت).
تاپقىرلىققا تاپسىرما
ەسەپتە. ەكى توپقا ءبول
ەسەپتەمەي تۇرىپ، مىنا ورنەكتەردى قانداي ەكى توپقا بولۋگە بولادى؟
(قوسىندى جانە ايىرما). تاعى قانداي ەكى توپقا بولۋگە بولادى؟ قوسىلعىشتارىنىڭ بىرەۋى ءبىر جانە ەكى تاڭبالى ساندار دەپ بولۋگە دە بولادى. ال ەندى ەسەپتەپ، مانىنە قاراي ەكى توپقا بولەيىك.
لوگيكالىق تاپسىرمالار
1. اپتادا نەشە كۇن بار؟ اپتا كۇندەرىن اتاۋ. ءتيىن تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
دۇيسەنبى - 2؛ سەيسەنبى - 3؛ سارسەنبى - 4؛ بەيسەنبى - 5؛ جۇما - 6؛ سەنبى - 7
جەكسەنبى - 8؛
ورنەك جازۋ. قالاي وڭاي ەسەپتەۋگە بولادى؟ قوسۋدىڭ تەرىمدىلىك قاسيەتىن پايدالانىپ ەسەپتەۋ.
(2+8)+(3+7)+(4+6)+5=35 (جاڭعاق)
2. بالىق تۋرالى مالىمەت بەرۋ. كاسپيي تەڭىزىندەگى بالىقتاردى اتاۋ ( بەكىرە، قورىتپا، شاباق، ت. ب.). بالىقتىڭ قۇرامىندا فوسفور مەن كالسيي بار. ول سۇيەك پەن كوزگە پايدالى. بالىق تەز بۇزىلاتىن تاعام، قىلتانىنان دا ساق بولۋ كەرەك. بالىق اۋلاۋعا كەلگەن ءۇش بالانىڭ قايسىسىنىڭ اتى 2 رەت قايتالاندى؟ دارحان. سوندا، دارحان 2 ۇلكەن جانە 4 كىشكەنتاي بالىق ۇستاعان. ال، 2 ۇلكەن بالىعى بار شەلەك قاناتتىكى بولسا، 4 كىشكەنتاي بالىعى بار شەلەك اسىلدىكى بولعانى.
قانات ---------------- دارحان --------------- اسىل
2 ۇلكەن ------------- 2 ۇلكەن --------------- 3 ۇلكەن
3 كىشكەنتاي ------- 4 كىشكەنتاي --------- 4 كىشكەنتاي
قوسىمشا لوگيكالىق تاپسىرمالار
1. شوپتە قوياندار تىعىلىپ وتىر، تەك 10 قۇلاعى عانا كورىنىپ تۇر. قانشا قويان تىعىلىپ وتىر؟ (5 قويان)
2. اۋىلدا 4 كۇن 4 ءتۇن بوران سوقتى. نەشە تاۋلىك بوران سوقتى؟ (4 تاۋلىك)
3. ءبىر ادام قالاعا بارا جاتىر ەدى، جولدا وعان 3 تانىسى قارسى كەلدى. قانشا ادام قالاعا باردى؟ (1 ادام).
4. ماراتتىڭ كىلەڭ 1 تەڭگەلىكتەن تۇراتىن بارلىعى 100 تەڭگە اقشاسى بار ەدى. قۇرال – جابدىق ساتىپ العان ول دۇكەنگە 97 تەڭگە تولەۋى ءتيىس ەدى. قالاي تەز ەسەپتەپ بەرۋگە بولادى؟ (3 تەڭگەسىن الىپ قالادى).
قورىتۋ: نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: 48 - بەت، № 4.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 52 - 24 تۇرىندەگى ازايتۋ.
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا ەكى تاڭبالى سانداردى جازباشا جانە اۋىزشا قوسۋ تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، كەستەلىك قوسۋ جانە ازايتۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن، شىعارماشىلىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
3. تۋعان جەردى سۇيۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ساقتىققا، شاپشاڭدىققا، العىرلىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: كەسپە سيفرلار، سۋرەتتەر، سلايدتار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، قۇرالدارىن تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
№ 5 تاپسىرمانىڭ ورىندالىسىن تەكسەرۋ.
ءار قاتاردان ەكى وقۋشىعا وقىتىپ، تەكسەرۋ.
ءبىرىنشى باعاندا قاي امال ورىندالادى؟ 20 مەن 40 - تىڭ قوسىندىسىن 100 - دەن ازايتۋ. 16 مەن 4 - ءتىڭ قوسىندىسىن 90 - نان ازايتۋ.
ءىى - باعاندا: ايىرمالاردىڭ ماندەرىن وقىتۋ.
ءىىى - باعاندا قاي امال ءبىرىنشى ورىندالادى؟ وقىتۋ، تەكسەرۋ.
ءىىى. وتكەندى پىسىقتاۋ
«ميعا شابۋىل»
1. كوپبۇرىشتىڭ پەريمەترىن قالاي تابادى؟
2. قوسۋدىڭ قانداي قاسيەتتەرى بار؟
3. قوسۋعا كەرى امال.
4. ۇزىندىق بىرلىكتەرىن اتا.
1 دم -؟ سم 1م -؟ سم 1سم -؟ مم
5. ماسسا بىرلىكتەرىن، ۋاقىت بىرلىكتەرىن اتا.
6. بارلىق بۇرىشتارى تىك بولاتىن ءتورتبۇرىش قالاي اتالادى؟
7. قانداي ءبىر تاڭبالى سانداردىڭ قوسىندىسى 12 - گە تەڭ؟
8. 9 سانىن الۋ ءۇشىن 14 - تەن قانداي ساندى ازايتۋ كەرەك؟
9. ءسۇيىر بۇرىش تىك بۇرىشتان قانداي؟
10. دوعال بۇرىش تىك بۇرىشتان شە؟
بالالار، وتكەن ساباقتا نە وتتىك، نە ۇيرەندىك؟
ەكى تاڭبالى سانداردى قوسۋ مەن ازايتۋدىڭ اۋىزشا جانە جازباشا تاسىلدەرىن شىعارۋدى ۇيرەندىك.
ولاي بولسا، بۇگىنگى ساباعىمىزدا دا ەكى تاڭبالى سانداردى ازايتۋدىڭ تاعى ءبىر تاسىلىمەن تانىسامىز؟
ءىV. جاڭا ساباق
52 - 24 تۇرىندەگى ازايتۋ. شىعارىلۋىن ءتۇسىندىرۋ.
ازايتۋدىڭ اۋىزشا ءتاسىلىن قايتالاۋ.
سۋرەتتى پايدالانىپ، 52 - 24 مىسالىنان 24 سانىن بولىكتەپ ازايتۋ: الدىمەن 20 - نى ازايتۋ، سودان شىققان ساننان (32 - دەن) 4 - ءتى ازايتۋ.
باعان تۇرىندە شىعارىلۋىن ءتۇسىندىرۋ:
52 مەن 24 - ءتىڭ ايىرماسىن باعان تۇرىندە جازامىز. بىرلىكتەردى ازايتامىز. ازايعىشتىڭ بىرلىگى ازايتقىشتىڭ بىرلىگىنەن كەم بولعان جاعدايدا قالاي ازايتامىز؟ 5 وندىقتان 1 وندىقتى الامىن. (ۇمىتىپ كەتپەۋ ءۇشىن 5 سيفرىنىڭ ۇستىنە نۇكتە قويامىن ) 1 وند. جانە 2 ءبىرل. – بۇل 12 ءبىرل.
12 - 4=8 بىرلىكتەردىڭ استىنا 8 - ءدى جازامىن. ەندى وندىقتاردى ازايتامىز:
5 وند. بولدى، ءبىراق 1 وند. بىرلىكتەردى ازايتقان كەزدە الدىق؛ ەندەشە 4 وند. قالدى؛ 4 وند. – 2 وند.=2 وند.، وندىقتاردىڭ استىنا 2 - ءنى جازامىن. ايىرما 28 - گە تەڭ.
№1.
ءار قاتاردان 1 وقۋشى شىعارىپ (3 مىسالدى) اۋىزشا تۇسىندىرە وتىرىپ ورىنداتۋ. سوڭعى ەكى مىسالدى وزدەرىنىڭ داپتەرلەرىنە ورىنداتۋ. تەكسەرۋدى ورىنداۋ.
№2
ومىرمەن بايلانىس:
بالالار، ءبىز قاي قالادا تۇرامىز؟ قالامىزدا جاڭا ۇيلەر، جاڭا نىساندار كوپتەپ سالىنۋدا. سونىڭ ءبىرى جاڭادان سالىنعان 6 - شاعىناۋدان. سول تۋرالى № 2 ەسەپ بەرىلگەن. وقۋ، ەسەپتىڭ سۇراعىن تولىقتىرۋ، تالداۋ، شىعارۋ.
وتكەن جىلى - 12 ءۇي
وسى جىلى -؟، 3 ءۇي >؟
ش: 12+3+12=27 (ءۇي)
ج: بارلىعى 27 ءۇي سالىندى.
سەرگىتۋ ءساتى: ساناماق ەسەپ (1 وقۋشىعا وقىتۋ)
مەنىڭ تۋعان كۇنىمدە
كەلدى ءبىرىم - بىرىمدەپ؛
بالنۇر تاتەم كەلدى،
ارنۇر كوكەم كەلدى،
ۇلكەن اتام كەلدى،
ناعاشى اپكەم كەلدى،
بولەم بوجەن كەلدى،
جەزدەم شاكەن كەلدى.
اپكەم ساپەن كەلدى.
دوستارىمنان بەسەۋ كەلدى.
ۇستازىم كەشەۋ كەلدى.
بارلىعى نەشەۋ كەلدى؟ م. ءالىمباي
№3.
ءى - ءۇي - 35 پاتەر
ءىى - ءۇي -؟، 20 پاتەر <؟؟
ءىىى - ءۇي – سونشا
ش: 1) 35 - 20=15 (پ)
2) 35+15=50 (پ)
3) 35+15+50=100 (پ)
ج: بارلىعى 100 پاتەر بار.
№5. كوبەيتۋگە دايىندىق رەتىندە
32+4+4+4
18+9+9
27 - 9 - 9 - 9
14 - 7 - 7
32 سانىنا قانداي سانداردى قوستى؟ 18 سانىنا شە؟ (بىردەي سانداردى)
32 سانىنا قانشا بىردەي ساندى قوستى؟ (3)؛ 18 سانىنا شە؟ (2)
27 سانىنان قانداي سانداردى ازايتتى؟ 14 سانىنان شە؟ (بىردەي سانداردى )
ناتيجەسىندە قانداي سان شىقتى؟ (ءنول). ەندەشە، 27 سانىندا 9 سانى 3 رەت كەلەدى. 14 سانىندا 7 سانى نەشە رەت كەلەدى؟ (2 رەت).
تاپقىرلىققا تاپسىرما
ەسەپتە. ەكى توپقا ءبول
ەسەپتەمەي تۇرىپ، مىنا ورنەكتەردى قانداي ەكى توپقا بولۋگە بولادى؟
(قوسىندى جانە ايىرما). تاعى قانداي ەكى توپقا بولۋگە بولادى؟ قوسىلعىشتارىنىڭ بىرەۋى ءبىر جانە ەكى تاڭبالى ساندار دەپ بولۋگە دە بولادى. ال ەندى ەسەپتەپ، مانىنە قاراي ەكى توپقا بولەيىك.
لوگيكالىق تاپسىرمالار
1. اپتادا نەشە كۇن بار؟ اپتا كۇندەرىن اتاۋ. ءتيىن تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
دۇيسەنبى - 2؛ سەيسەنبى - 3؛ سارسەنبى - 4؛ بەيسەنبى - 5؛ جۇما - 6؛ سەنبى - 7
جەكسەنبى - 8؛
ورنەك جازۋ. قالاي وڭاي ەسەپتەۋگە بولادى؟ قوسۋدىڭ تەرىمدىلىك قاسيەتىن پايدالانىپ ەسەپتەۋ.
(2+8)+(3+7)+(4+6)+5=35 (جاڭعاق)
2. بالىق تۋرالى مالىمەت بەرۋ. كاسپيي تەڭىزىندەگى بالىقتاردى اتاۋ ( بەكىرە، قورىتپا، شاباق، ت. ب.). بالىقتىڭ قۇرامىندا فوسفور مەن كالسيي بار. ول سۇيەك پەن كوزگە پايدالى. بالىق تەز بۇزىلاتىن تاعام، قىلتانىنان دا ساق بولۋ كەرەك. بالىق اۋلاۋعا كەلگەن ءۇش بالانىڭ قايسىسىنىڭ اتى 2 رەت قايتالاندى؟ دارحان. سوندا، دارحان 2 ۇلكەن جانە 4 كىشكەنتاي بالىق ۇستاعان. ال، 2 ۇلكەن بالىعى بار شەلەك قاناتتىكى بولسا، 4 كىشكەنتاي بالىعى بار شەلەك اسىلدىكى بولعانى.
قانات ---------------- دارحان --------------- اسىل
2 ۇلكەن ------------- 2 ۇلكەن --------------- 3 ۇلكەن
3 كىشكەنتاي ------- 4 كىشكەنتاي --------- 4 كىشكەنتاي
قوسىمشا لوگيكالىق تاپسىرمالار
1. شوپتە قوياندار تىعىلىپ وتىر، تەك 10 قۇلاعى عانا كورىنىپ تۇر. قانشا قويان تىعىلىپ وتىر؟ (5 قويان)
2. اۋىلدا 4 كۇن 4 ءتۇن بوران سوقتى. نەشە تاۋلىك بوران سوقتى؟ (4 تاۋلىك)
3. ءبىر ادام قالاعا بارا جاتىر ەدى، جولدا وعان 3 تانىسى قارسى كەلدى. قانشا ادام قالاعا باردى؟ (1 ادام).
4. ماراتتىڭ كىلەڭ 1 تەڭگەلىكتەن تۇراتىن بارلىعى 100 تەڭگە اقشاسى بار ەدى. قۇرال – جابدىق ساتىپ العان ول دۇكەنگە 97 تەڭگە تولەۋى ءتيىس ەدى. قالاي تەز ەسەپتەپ بەرۋگە بولادى؟ (3 تەڭگەسىن الىپ قالادى).
قورىتۋ: نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: 48 - بەت، № 4.
You Might Also Like
