ا. بايتۇرسىن ۇلى. اققۋ، شورتان ءھام شايان
قىسقا مەرزىمدى جوسپار.
ادەبيەتتىك وقۋ 4 سىنىپ
ۇزاق مەرزىمدى جوسپار ءبولىمى: اسىل ارنالار
ساباق تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى. اققۋ، شورتان ءھام شايان
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى): قازاق حالقىنىڭ ۇلى تۇلعاسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى شىعارماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. مىسال جانرى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ باسى 3 مين.
ءى. ۇيىمداستىرۋ. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ونەر دە، وي دا، ءبىلىم دە،
وركەندەر انا تىلىندە.
انانىڭ ءتىلىن سۇيگەندەر،
سانالى ءبىلىم ۇيرەنەر.
وقۋشىلار حورمەن:
الۋ ءۇشىن ساپالى ءبىلىم،
ارداقتايمىز انا ءتىلىن!
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ.
– ەرتەگى دەگەنىمىز نە؟
– ەرتەگىنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
– قانداي ەرتەگىلەر بىلەسىڭدەر؟
ساباقتىڭ ورتاسى 35 مينۋت
ءىىى. جاڭا ساباق.
جاڭا ساباققا ءوتۋ ءۇشىن "گالەرەيا" ءادىسىن قولدانۋ.
1 - تاپسىرما: توپتىق جۇمىس. وقۋشىلار قابىرعاعا ىلىنگەن قوسىمشا مالىمەتتەردى الۋ ءۇشىن، گالەرەياعا ساياحات جاسايدى. (5 مين)
جيناقتاعان مالىمەتتەرىن توپتا تالداپ، ءوز ويلارىن باياندايدى. (10 مين)
1 - توپ: اققۋ تۋرالى مالىمەت جينايدى؛
2 - توپ: شورتان تۋرالى مالىمەت جينايدى؛
3 - توپ: شايان تۋرالى مالىمەت جينايدى:
جاڭا ساباقتى اشۋ ءۇشىن سۇراقتار:
– احمەت بايتۇرسىنوۆ كىم؟
– كرىلوۆ كىم؟
– مىسال دەگەنىمىز نە؟
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز اققۋ، شورتان، شايان جايلى ماعلۇمات الدىق.
ەندى، ولار جايلى شىعارما جازعان ورىس اقىنى ي. ا. كرىلوۆتىڭ شىعارماسىن قازاقشاعا اۋدارعان ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «اققۋ، شورتان، ءھام شايان» اتتى مىسالى مەن تانىسامىز. ا. بايتۇرسىن ۇلى ورىس حالقىنىڭ اتاقتى مىسالشىسى ي. ا. كرىلوۆتىڭ مىسالدارىن اۋدارعان. سول اۋدارعان مىسالدارىن «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن كىتاپ ەتىپ شىعارادى. سونىڭ ءبىرى - بۇگىنگى «اققۋ، شورتان ءھام شايان» مىسالى.
مىسال دەپ ادام بويىنداعى كەمشىلىكتەردى سىناپ، ادالدىق، ادىلدىك، قايىرىمدىلىق سياقتى جاقسى قاسيەتتەردى ماداقتاپ جازاتىن شىعارمانى اتايدى. مۇنداي شىعارمادا وسىمدىكتەر، جانۋارلار جانە قۇستار كەيىپكەر ەتىپ الىنادى.
نەگىزگى ءبولىم:
تىڭدالىم.
2 - تاپسىرما: مىسالدى اشۋ ءۇشىن توپتارعا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
1 - توپ: – مىسالداعى كەيىپكەرلەر نە ىستەمەكشى بولدى؟
– ولاردىڭ جۇكتەرى نەگە قوزعالمادى؟
– مىسالدا ادامداردىڭ قانداي ارەكەتى سىنالادى؟
– مىسالداعى نەگىزگى وي نە؟
«بىرلىك، ىنتىماق» تۋرالى بىلەتىن ماقالداردى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا قولدانادى. مىسالى:
1. بىرلىك بولماي، تىرلىك بولماس.
2. ىنتىماق بولماس – ءىس وڭباس.
3. ىرىس الدى - ىنتىماق.
4. التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەر،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەر.
2 - توپ: مىسالدى ساحنالىق قويىلىم ەتىپ دايىنداۋ.
اۆتور: « ءبىر كۇنى اققۋ، شورتان، شايان ۇشەۋى كەزدەسىپ قالادى. ولار ۇستىنە جۇك تيەلگەن ۇلكەن اربا تاۋىپ الىپ، قاتتى قۋانادى.
اققۋ ايتادى: – دوستار كەلىڭدەر، مىنا اربانى اۋەگە تارتىپ شىعارايىق، – دەيدى.
شورتان ايتادى:
- مۇنى كولگە اپارايىق، – دەيدى.
شايان ايتادى:
- جوق، ودان دا مۇنى قۇمعا اپارايىق.
اۆتور:
- ءسويتىپ ۇشەۋى ءۇش جاققا تارتىپ، اربانى ورنىنان قوزعالتا المايدى».
3 - توپ: مىسالعا ارناپ سۋرەت سالادى. سالعان سۋرەتتەرىن تالداپ، تۇسىندىرەدى.
3. سوزدىك جۇمىس: وقۋشىلار «ءتۇرتىپ الۋ»جۇيەسى بويىنشا جانا سوزدەردى ءتۇرتىپ وتىرادى.
دۇركىن - دۇركىن - قايتا - قايتا،
عيبرات - ونەگە، ۇلگى.
ماشاقات - اۋرەشىلىك،
ءھام – جانە، ۇلگى. (وقۋشىلاردان سۇراپ، ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرۋ، تولىق ماعلۇمات بەرۋ)
داپتەرمەن جۇمىس: سوزدەردى جازۋ.
مەكتەپ: №74 جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ە. ابدۋراسۋلوۆ
ا. بايتۇرسىن ۇلى. اققۋ، شورتان ءھام شايان جۇكتەۋ
ادەبيەتتىك وقۋ 4 سىنىپ
ۇزاق مەرزىمدى جوسپار ءبولىمى: اسىل ارنالار
ساباق تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى. اققۋ، شورتان ءھام شايان
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى): قازاق حالقىنىڭ ۇلى تۇلعاسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى شىعارماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. مىسال جانرى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ باسى 3 مين.
ءى. ۇيىمداستىرۋ. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ونەر دە، وي دا، ءبىلىم دە،
وركەندەر انا تىلىندە.
انانىڭ ءتىلىن سۇيگەندەر،
سانالى ءبىلىم ۇيرەنەر.
وقۋشىلار حورمەن:
الۋ ءۇشىن ساپالى ءبىلىم،
ارداقتايمىز انا ءتىلىن!
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ.
– ەرتەگى دەگەنىمىز نە؟
– ەرتەگىنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
– قانداي ەرتەگىلەر بىلەسىڭدەر؟
ساباقتىڭ ورتاسى 35 مينۋت
ءىىى. جاڭا ساباق.
جاڭا ساباققا ءوتۋ ءۇشىن "گالەرەيا" ءادىسىن قولدانۋ.
1 - تاپسىرما: توپتىق جۇمىس. وقۋشىلار قابىرعاعا ىلىنگەن قوسىمشا مالىمەتتەردى الۋ ءۇشىن، گالەرەياعا ساياحات جاسايدى. (5 مين)
جيناقتاعان مالىمەتتەرىن توپتا تالداپ، ءوز ويلارىن باياندايدى. (10 مين)
1 - توپ: اققۋ تۋرالى مالىمەت جينايدى؛
2 - توپ: شورتان تۋرالى مالىمەت جينايدى؛
3 - توپ: شايان تۋرالى مالىمەت جينايدى:
جاڭا ساباقتى اشۋ ءۇشىن سۇراقتار:
– احمەت بايتۇرسىنوۆ كىم؟
– كرىلوۆ كىم؟
– مىسال دەگەنىمىز نە؟
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز اققۋ، شورتان، شايان جايلى ماعلۇمات الدىق.
ەندى، ولار جايلى شىعارما جازعان ورىس اقىنى ي. ا. كرىلوۆتىڭ شىعارماسىن قازاقشاعا اۋدارعان ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «اققۋ، شورتان، ءھام شايان» اتتى مىسالى مەن تانىسامىز. ا. بايتۇرسىن ۇلى ورىس حالقىنىڭ اتاقتى مىسالشىسى ي. ا. كرىلوۆتىڭ مىسالدارىن اۋدارعان. سول اۋدارعان مىسالدارىن «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن كىتاپ ەتىپ شىعارادى. سونىڭ ءبىرى - بۇگىنگى «اققۋ، شورتان ءھام شايان» مىسالى.
مىسال دەپ ادام بويىنداعى كەمشىلىكتەردى سىناپ، ادالدىق، ادىلدىك، قايىرىمدىلىق سياقتى جاقسى قاسيەتتەردى ماداقتاپ جازاتىن شىعارمانى اتايدى. مۇنداي شىعارمادا وسىمدىكتەر، جانۋارلار جانە قۇستار كەيىپكەر ەتىپ الىنادى.
نەگىزگى ءبولىم:
تىڭدالىم.
2 - تاپسىرما: مىسالدى اشۋ ءۇشىن توپتارعا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
1 - توپ: – مىسالداعى كەيىپكەرلەر نە ىستەمەكشى بولدى؟
– ولاردىڭ جۇكتەرى نەگە قوزعالمادى؟
– مىسالدا ادامداردىڭ قانداي ارەكەتى سىنالادى؟
– مىسالداعى نەگىزگى وي نە؟
«بىرلىك، ىنتىماق» تۋرالى بىلەتىن ماقالداردى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا قولدانادى. مىسالى:
1. بىرلىك بولماي، تىرلىك بولماس.
2. ىنتىماق بولماس – ءىس وڭباس.
3. ىرىس الدى - ىنتىماق.
4. التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەر،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەر.
2 - توپ: مىسالدى ساحنالىق قويىلىم ەتىپ دايىنداۋ.
اۆتور: « ءبىر كۇنى اققۋ، شورتان، شايان ۇشەۋى كەزدەسىپ قالادى. ولار ۇستىنە جۇك تيەلگەن ۇلكەن اربا تاۋىپ الىپ، قاتتى قۋانادى.
اققۋ ايتادى: – دوستار كەلىڭدەر، مىنا اربانى اۋەگە تارتىپ شىعارايىق، – دەيدى.
شورتان ايتادى:
- مۇنى كولگە اپارايىق، – دەيدى.
شايان ايتادى:
- جوق، ودان دا مۇنى قۇمعا اپارايىق.
اۆتور:
- ءسويتىپ ۇشەۋى ءۇش جاققا تارتىپ، اربانى ورنىنان قوزعالتا المايدى».
3 - توپ: مىسالعا ارناپ سۋرەت سالادى. سالعان سۋرەتتەرىن تالداپ، تۇسىندىرەدى.
3. سوزدىك جۇمىس: وقۋشىلار «ءتۇرتىپ الۋ»جۇيەسى بويىنشا جانا سوزدەردى ءتۇرتىپ وتىرادى.
دۇركىن - دۇركىن - قايتا - قايتا،
عيبرات - ونەگە، ۇلگى.
ماشاقات - اۋرەشىلىك،
ءھام – جانە، ۇلگى. (وقۋشىلاردان سۇراپ، ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرۋ، تولىق ماعلۇمات بەرۋ)
داپتەرمەن جۇمىس: سوزدەردى جازۋ.
مەكتەپ: №74 جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ە. ابدۋراسۋلوۆ
ا. بايتۇرسىن ۇلى. اققۋ، شورتان ءھام شايان جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباق تاقىرىبى: تەرراكوت اسكەرى ەجەلگى جۇڭگو تۋرالى قانداي اقپارات بەرەدى
-
تاقىرىپ: قازاقستاننىڭ وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلار دۇنيەسى
