ا. توقماعامبەتوۆ. بيداي مەن قاڭباق
ساباقتىڭ اتاۋى: ا. توقماعامبەتوۆ. بيداي مەن قاڭباق
ماقساتى
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا ماتىندەگى نەگىزگى ويدى ۇعىندىرۋ ارقىلى مىسالدىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ. «بيداي مەن قاڭباق» مىسالىنىڭ ءمانىن تەرەڭ تۇسىنۋگە، ولەڭ كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرە بىلۋگە، وزىندىك وي قورىتىندىسىن جاساي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى جەتكىزۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتى مەن دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي وتىرىپ سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
+ پسيحولوگيالىق احۋال
كانە، كانە، تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق.
تۇرساق ەندى شەڭبەرگە،
الاقاندى ۇرايىق
بيشىلەردە بۇرالىپ،
دوڭگەلەنە تۇرايىق.
ماعىنانى تانۋ
بالالار، وزدەرىڭ شەشكەن جۇمباقتىڭ جاۋاپتارىنا ساي ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز «بيداي مەن قاڭباق» مىسالى. مىسالدىڭ اۆتورى اسقار توقماعانبەتوۆ (1905 - 1983). قىزىلوردا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق ادەبيەتىندە ساتيرالىق پوەزيانىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە دامىتۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.
ماعىنانى اشۋ
مىسال – ادام بويىنداعى ءار ءتۇرلى مىنەز – قۇلىقتاردى جانۋارلار، وسىمدىكتەر، قۇستار ارقىلى بەينەلەپ كورسەتۋ.
بيداي – ءداندى داقىل. ول ەگىستىكتە وسەدى. ودان ۇن تارتادى. ۇننان ءار ءتۇرلى تاعامدار دايىندايدى، سابانىن مال جەيدى.
قاڭباق – جابايى وسىمدىك. ونىڭ تامىرى توپىراققا ءالسىز بەكيدى. ونى مال جەمەيدى، وتقا دا جاقپايدى. قاڭباق جەلمەن جارىسىپ كوشىپ جۇرەدى.
بيداي مەن قاڭباق اتتى مىسال ولەڭىندە اقىن ۇشارىن جەل، قونارىن ساي بىلەتىن قاڭعىعان قاڭباق پەن اينالاسى انگە، ماساعى دانگە تولى قۇت بەرەكەلى بيدايدى ايتىستىرادى دا، قاڭباق ارقىلى ەتكەن ەڭبەگى جوق، ەلگە تيەر پايداسى جوق، بەلگىلى تۇراعى جوق قۋىس كەۋدە بەرەكەسىز جانداردى تەڭەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
كۇندە اسپانعا قارايمىز،
قايتقان قۇستى سانايمىز.
ءۇشبۇرىش بوپ تىرنالار،
كوك جۇزىندە سىرعانار.
8) بوران سوعار وڭ جاقتان،
بوران سوعار سول جاقتان
قار لاقتىرىپ ويناساق،
سۋىق وتەر قولعاپتان.
اسقار توقماعامبەتوۆ بيداي مەن قاڭباق جۇكتەۋ
ماقساتى
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا ماتىندەگى نەگىزگى ويدى ۇعىندىرۋ ارقىلى مىسالدىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ. «بيداي مەن قاڭباق» مىسالىنىڭ ءمانىن تەرەڭ تۇسىنۋگە، ولەڭ كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرە بىلۋگە، وزىندىك وي قورىتىندىسىن جاساي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى جەتكىزۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتى مەن دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي وتىرىپ سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
+ پسيحولوگيالىق احۋال
كانە، كانە، تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق.
تۇرساق ەندى شەڭبەرگە،
الاقاندى ۇرايىق
بيشىلەردە بۇرالىپ،
دوڭگەلەنە تۇرايىق.
ماعىنانى تانۋ
بالالار، وزدەرىڭ شەشكەن جۇمباقتىڭ جاۋاپتارىنا ساي ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن تاقىرىبىمىز «بيداي مەن قاڭباق» مىسالى. مىسالدىڭ اۆتورى اسقار توقماعانبەتوۆ (1905 - 1983). قىزىلوردا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق ادەبيەتىندە ساتيرالىق پوەزيانىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە دامىتۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.
ماعىنانى اشۋ
مىسال – ادام بويىنداعى ءار ءتۇرلى مىنەز – قۇلىقتاردى جانۋارلار، وسىمدىكتەر، قۇستار ارقىلى بەينەلەپ كورسەتۋ.
بيداي – ءداندى داقىل. ول ەگىستىكتە وسەدى. ودان ۇن تارتادى. ۇننان ءار ءتۇرلى تاعامدار دايىندايدى، سابانىن مال جەيدى.
قاڭباق – جابايى وسىمدىك. ونىڭ تامىرى توپىراققا ءالسىز بەكيدى. ونى مال جەمەيدى، وتقا دا جاقپايدى. قاڭباق جەلمەن جارىسىپ كوشىپ جۇرەدى.
بيداي مەن قاڭباق اتتى مىسال ولەڭىندە اقىن ۇشارىن جەل، قونارىن ساي بىلەتىن قاڭعىعان قاڭباق پەن اينالاسى انگە، ماساعى دانگە تولى قۇت بەرەكەلى بيدايدى ايتىستىرادى دا، قاڭباق ارقىلى ەتكەن ەڭبەگى جوق، ەلگە تيەر پايداسى جوق، بەلگىلى تۇراعى جوق قۋىس كەۋدە بەرەكەسىز جانداردى تەڭەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
كۇندە اسپانعا قارايمىز،
قايتقان قۇستى سانايمىز.
ءۇشبۇرىش بوپ تىرنالار،
كوك جۇزىندە سىرعانار.
8) بوران سوعار وڭ جاقتان،
بوران سوعار سول جاقتان
قار لاقتىرىپ ويناساق،
سۋىق وتەر قولعاپتان.
اسقار توقماعامبەتوۆ بيداي مەن قاڭباق جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ەرتەدە ءبىر ەر ادام مەن ايەل بولىپتى. ولاردىڭ ماشا دەگەن قىزى، يۆان اتتى ۇلى بار ەكەن. ماشا – تۇڭعىشى. يۆانۋشكا – كەنجە بالاسى.
