- 05 ناۋ. 2024 00:18
- 283
اباي جاققان ءبىر ساۋلە
«اباي جاققان ءبىر ساۋلە...» سايىس
ماقساتى: قازاقتىڭ كەمەڭگەرى ابايدىڭ شىعارماشىلىعىنان العان بىلىمدەرىن ساراپتاۋ، وقۋشىلاردىڭ اقىندىق تالابىن ۇشتاۋ. شاپشاڭدىققا. ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: «اباي» ەنسيكلوپەدياسى، اباي ولەڭدەرىنىڭ جيناعى، اباي پورترەتى، بۋكلەتتەر، پلاكاتتار.
بارىسى: ورتاعا سايىسكەرلەر شاقىرىلىپ، سايىستىڭ شارتى تۇسىندىرىلەدى. ءادىلقازىلار القاسى سايلانادى.
1.. سەنسىڭ - جان ءلاززاتى،
سەنسىڭ - ءتان - ءشارباتى...
ءيىسىڭ - گۇل اڭقىعان،
نۇرىڭ - كۇن شالقىعان.
ولەڭنىڭ ۇيقاسىن تاۋىپ، كوركەمدىك تالداۋ جاسا.
2. بىرەۋى – كوك، بىرەۋى - جەر تاعىسى،
ادام ءۇشىن باتىسىپ قىزىل قانعا.
قار - اپپاق، بۇركىت - قارا، تۇلكى - قىزىل،
ۇقسايدى قاسا سۇلۋ شومىلعانعا.
ولەڭگە پوەتيكالىق تالداۋ جاسا.
2. اباي: «ەستىگەن نارسەنى ۇمىتپاستىققا ءتورت ءتۇرلى سەبەپ بار: اۋەلى - كوكىرەگى بايلاۋلى بەرىك بولماق كەرەك، ەكىنشى - سول نارسەنى ەستىگەندە يا كورگەندە عيبراتتانۋ كەرەك، كوڭىلدەنىپ، تۇشىنىپ، ىنتامەن ۇعۋ كەرەك، ءۇشىنشى - سول نارسەنى ىشىنەن بىرنەشە رەت قايتالاپ ويلانىپ، كوڭىلگە بەكىتۋ كەرەك، ءتورتىنشى -.........................،- دەيدى.
اباي سوندا نە دەيدى؟
3. اباي: جاس بالا انادان تۋعاندا ەكى ءتۇرلى مىنەزبەن تۋادى: بىرەۋى - ىشسەم، جەسەم، ۇيىقتاسام دەپ تۇرادى. بۇلار ءتاننىڭ قۇمارى، بۇلار بولماسا، ءتان جانعا قوناق ءۇي بولا المايدى، ءھام ءوزى وسپەيدى، قۋات تاپپايدى. ەكىنشىسى -.........................،- دەيدى.
اباي سوندا نە دەيدى؟
4. ابايدىڭ بايبىشەسى ءدىلدا كىمنىڭ قىزى؟
5. ابايدىڭ جارى ايگەرىمنىڭ شىن ەسىمىن اتا.
6. تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ،
ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ.
------------------------------------------------.
-----------------------------------------------.
ولەڭدى جالعاستىرىپ، سوڭعى ەكى تارماعىن تاپ.
8. قوبىز بەن دومبىرا الىپ توپتا سارناپ،
ماقتاۋ ولەڭ ايتىپتى اركىمگە ارناپ.
-------------------------------------------------،
-------------------------------------------------.
ولەڭدى جالعاستىرىپ، سوڭعى ەكى تارماعىن تاپ.
9. ابايدىڭ قازاق پوەزياسىنا ەنگىزگەن جاڭا ۇيقاسى قالاي اتالادى؟
10. اباي قاي ولەڭىندە كەيىپتەۋ ءتاسىلىن قولدانادى؟
11. جان - جاقتى تاربيەسى جەتىلگەن «تولىق ادام» بولۋدىڭ العى شارتى ابايدىڭ بىلۋىنشە --------------------------؟
12.«قاراشا، جەلتوقسان مەن سول ءبىر، ەكى اي» ولەڭى قاي تۋىسىنىڭ ۇيىندەگى كورىنىسكە بايلانىستى شىعارىلعان؟
«بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق»
1. حالقىم سۇيەر -------------------------،
تامساندىرعان ---------------------------.
ۇلى اقىندى ------------------------------،
جۇرسەڭىزدەر ------------------------------.
2. ساعىنامىز -----------------------------،
كورگەن - بىلگەن ---------------------------.
اسىل جارىن -------------------------------،
ۇمىتپاساق ---------------------------------.
كەرۋەنباسىلار سايىسى
1. ابايدىڭ وقىعانمىن ولەڭ ءسوزىن،
سول كەزدە پايدا بولعان ماعان سەزىم.
--------------------------------------------.
2. ولەڭگە تالداۋ:
ەگىننىڭ ەبىن،
ساۋدانىڭ تەگىن.
ۇيرەنىپ، ويلاپ، مال ىزدە.
ادال بول – باي تاپ،
ادام بول – مال تاپ،
قۋانساڭ قۋان سول كەزدە.
ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس
كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس...
تارماعى، ۇيقاسى، بۋىن سانى. ابايدىڭ ايتايىن دەگەنى نە؟
3. ءبىر سوزدەن زات ەسىم سوزدەر قۇراستىر.
توعىزقۇمالاق
كەرۋەنباسىلار سايىسى
1. ------------------------------------،
---------------------------------------.
قازاقتتا ونداي اقىن قايدان بولسىن،
اقىلدىڭ اڭداپ بىلەر التىن - جەزىن.
ولەڭگە تالداۋ.
عىلىمدى ىزدەپ،
دۇنيەنى كوزدەپ،
ەكى جاققا ءۇڭىلدىم.
قۇلاعىن سالماس،
ءتىلىڭدى الماس،
كوپ ناداننان ءتۇڭىلدىم.
ەكى كەمە قۇيرىعىن
ۇستا، جەتسىن بۇيرىعىڭ.
تارماعى، ۇيقاسى، بۋىن سانى. ابايدىڭ ايتقىسى كەلگەنى نە؟
2. ءبىر سوزدەن زات ەسىم سوزدەر قۇراستىر. توعىزقۇمالاق
ماقساتى: قازاقتىڭ كەمەڭگەرى ابايدىڭ شىعارماشىلىعىنان العان بىلىمدەرىن ساراپتاۋ، وقۋشىلاردىڭ اقىندىق تالابىن ۇشتاۋ. شاپشاڭدىققا. ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: «اباي» ەنسيكلوپەدياسى، اباي ولەڭدەرىنىڭ جيناعى، اباي پورترەتى، بۋكلەتتەر، پلاكاتتار.
بارىسى: ورتاعا سايىسكەرلەر شاقىرىلىپ، سايىستىڭ شارتى تۇسىندىرىلەدى. ءادىلقازىلار القاسى سايلانادى.
1.. سەنسىڭ - جان ءلاززاتى،
سەنسىڭ - ءتان - ءشارباتى...
ءيىسىڭ - گۇل اڭقىعان،
نۇرىڭ - كۇن شالقىعان.
ولەڭنىڭ ۇيقاسىن تاۋىپ، كوركەمدىك تالداۋ جاسا.
2. بىرەۋى – كوك، بىرەۋى - جەر تاعىسى،
ادام ءۇشىن باتىسىپ قىزىل قانعا.
قار - اپپاق، بۇركىت - قارا، تۇلكى - قىزىل،
ۇقسايدى قاسا سۇلۋ شومىلعانعا.
ولەڭگە پوەتيكالىق تالداۋ جاسا.
2. اباي: «ەستىگەن نارسەنى ۇمىتپاستىققا ءتورت ءتۇرلى سەبەپ بار: اۋەلى - كوكىرەگى بايلاۋلى بەرىك بولماق كەرەك، ەكىنشى - سول نارسەنى ەستىگەندە يا كورگەندە عيبراتتانۋ كەرەك، كوڭىلدەنىپ، تۇشىنىپ، ىنتامەن ۇعۋ كەرەك، ءۇشىنشى - سول نارسەنى ىشىنەن بىرنەشە رەت قايتالاپ ويلانىپ، كوڭىلگە بەكىتۋ كەرەك، ءتورتىنشى -.........................،- دەيدى.
اباي سوندا نە دەيدى؟
3. اباي: جاس بالا انادان تۋعاندا ەكى ءتۇرلى مىنەزبەن تۋادى: بىرەۋى - ىشسەم، جەسەم، ۇيىقتاسام دەپ تۇرادى. بۇلار ءتاننىڭ قۇمارى، بۇلار بولماسا، ءتان جانعا قوناق ءۇي بولا المايدى، ءھام ءوزى وسپەيدى، قۋات تاپپايدى. ەكىنشىسى -.........................،- دەيدى.
اباي سوندا نە دەيدى؟
4. ابايدىڭ بايبىشەسى ءدىلدا كىمنىڭ قىزى؟
5. ابايدىڭ جارى ايگەرىمنىڭ شىن ەسىمىن اتا.
6. تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ،
ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ.
------------------------------------------------.
-----------------------------------------------.
ولەڭدى جالعاستىرىپ، سوڭعى ەكى تارماعىن تاپ.
8. قوبىز بەن دومبىرا الىپ توپتا سارناپ،
ماقتاۋ ولەڭ ايتىپتى اركىمگە ارناپ.
-------------------------------------------------،
-------------------------------------------------.
ولەڭدى جالعاستىرىپ، سوڭعى ەكى تارماعىن تاپ.
9. ابايدىڭ قازاق پوەزياسىنا ەنگىزگەن جاڭا ۇيقاسى قالاي اتالادى؟
10. اباي قاي ولەڭىندە كەيىپتەۋ ءتاسىلىن قولدانادى؟
11. جان - جاقتى تاربيەسى جەتىلگەن «تولىق ادام» بولۋدىڭ العى شارتى ابايدىڭ بىلۋىنشە --------------------------؟
12.«قاراشا، جەلتوقسان مەن سول ءبىر، ەكى اي» ولەڭى قاي تۋىسىنىڭ ۇيىندەگى كورىنىسكە بايلانىستى شىعارىلعان؟
«بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق»
1. حالقىم سۇيەر -------------------------،
تامساندىرعان ---------------------------.
ۇلى اقىندى ------------------------------،
جۇرسەڭىزدەر ------------------------------.
2. ساعىنامىز -----------------------------،
كورگەن - بىلگەن ---------------------------.
اسىل جارىن -------------------------------،
ۇمىتپاساق ---------------------------------.
كەرۋەنباسىلار سايىسى
1. ابايدىڭ وقىعانمىن ولەڭ ءسوزىن،
سول كەزدە پايدا بولعان ماعان سەزىم.
--------------------------------------------.
2. ولەڭگە تالداۋ:
ەگىننىڭ ەبىن،
ساۋدانىڭ تەگىن.
ۇيرەنىپ، ويلاپ، مال ىزدە.
ادال بول – باي تاپ،
ادام بول – مال تاپ،
قۋانساڭ قۋان سول كەزدە.
ءبىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس
كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس...
تارماعى، ۇيقاسى، بۋىن سانى. ابايدىڭ ايتايىن دەگەنى نە؟
3. ءبىر سوزدەن زات ەسىم سوزدەر قۇراستىر.
توعىزقۇمالاق
كەرۋەنباسىلار سايىسى
1. ------------------------------------،
---------------------------------------.
قازاقتتا ونداي اقىن قايدان بولسىن،
اقىلدىڭ اڭداپ بىلەر التىن - جەزىن.
ولەڭگە تالداۋ.
عىلىمدى ىزدەپ،
دۇنيەنى كوزدەپ،
ەكى جاققا ءۇڭىلدىم.
قۇلاعىن سالماس،
ءتىلىڭدى الماس،
كوپ ناداننان ءتۇڭىلدىم.
ەكى كەمە قۇيرىعىن
ۇستا، جەتسىن بۇيرىعىڭ.
تارماعى، ۇيقاسى، بۋىن سانى. ابايدىڭ ايتقىسى كەلگەنى نە؟
2. ءبىر سوزدەن زات ەسىم سوزدەر قۇراستىر. توعىزقۇمالاق