ادام ءىس - ارەكەتىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن اسەرلەرى
ادام ءىس - ارەكەتىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن اسەرلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ادام بالاسىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن ءتۇرلى اسەرلەرىن وقۋشىلارعا جەتە ءتۇسىندىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: تابيعاتتى، ياعني قورشاعان ورتانى قورعاۋدا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى تۋعان جەرىن سۇيۋگە، تۋعان ولكەنىڭ وسىمدىكتەر جانە جانۋارلار دۇنيەسىن قورعاۋعا، ايالاۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، جاڭا تەحنولوگيا ادىستەرىن پايدالانۋ، سىزبا - نۇسقا، سلايد، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن ينتەللەكتۋالدى سۇراق - جاۋاپ ارقىلى تەكسەرۋ.
I كەزەڭ: «بايگە»
1. بىرەگەي ورتاداعى ورگانيزمدەر جيىنتىعى. (بيوسەنوز)
2. اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىندە تىرشىلىك ەتەتىن ورگانيزمدەر جيىنتىعى. (اگروسەنوز، اگروبيوسەنوز)
3. اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەرىن ءوندىرۋ ماقساتىمەن ادام ۇنەمى رەتتەپ وتىراتىن جاساندى تۇراقسىز ەكوجۇيە. (اگروەكوجۇيە)
4. قولدان ەگىلگەن وسىمدىكتەر بىرلەستىگى. (اگروفيتوسەنوز)
5. اگروسەنوزدىڭ قالىپتاسۋ بىرلەستىگى. (جاساندى بىرلەستىك)
6. قازاقستان جەرلەرىندە سىناق وتكىزىلگەن پوليگوندار. (سەمەي، سارىوزەك، بايقوڭىر، ازعىر، تايسويعان، نارىن، سارىشاعان جانە ت. ب.)
7. ادام ومىرىنە وتە ءقاۋىپتى ۋلى مەتالدى زاتتار. (ديەتيلقورعاسىن نەمەسە دەتوناتور)
ءىى كەزەڭ: پوليگلوت
1. قازاقستاندا سىناق پوليگوندارى قامتىعان جەرلەر شامامەن قانشا؟
20 ملن گا،
2. ارال اپاتىنا بايلانىستى سول ءوڭىردىڭ فاۋناسى مەن فلوراسىنىڭ سوڭعى 30 - 40 جىل ىشىندە نەشە %- دان استامى ىعىسىپ، ونىڭ نەشە %- ى جويىلىپ كەتكەنى ءمالىم؟
70%، 50%،
3. شارۋاشىلىق سالالارىنىڭ سۇرانىسىن وتەۋ ءۇشىن، جارامدى جەرلەرىن نە ءۇشىن يگەرە باستادى؟
اۋىلشارۋاشىلىق،
4. ابيوتيكالىق فاكتورلار نەلەر جاتادى؟
كۇن، اۋا، جارىق، سۋ، تەمپەراتۋرا، ساۋلە ت. ب.
5. اگروسەنوزعا قولدان سۇرىپتاۋ جولىمەن مول ءونىم الۋ ءۇشىن نە شىعارىلدى؟
ءتوزىمدى سورتتار،
6. شيكىزاتتى وندەۋ جانە ءوندىرۋ قانداي ورتاعا بايلانىستى جۇزەگە اسىرىلادى؟
تابيعي ورتا،
7. ادام بالاسى كۇندەلىكتى تۇرمىستا قانداي زاتتاردى پايدالانادى؟
حيميالىق، سينتەتيكالى،
8. ادامنىڭ ءىس - ارەكەتىنىڭ اسەرىنەن تابيعي بيوسەنوزدار قۇرىلىمى وزگەرىپ نەگە اينالادى؟
اگروسەنوزدارعا.
جاڭا ساباق:
تاقىرىبى: ادام ءىس - ارەكەتىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن اسەرلەرى.
جوسپار:
1. انتروپوگەندىك فاكتورلار.
2. انتروپوگەندىك فاكتورلاردىڭ اسەر ەتۋى.
3. قازاقستانداعى جانە جەرگىلىكتى جەردىڭ جاعدايى.
انتروپوگەندىك فاكتورلار
↓
ادامنىڭ بيولوگيالىق ءتۇر رەتىندەگى تابيعاتقا اسەرى
ادام ءوزىنىڭ بارلىق ءىس - ارەكەتىندە اقىلمەن ويلانىپ جۇمىس ىستەيدى
عتپ - نىڭ دامۋى بارىسىندا
ادامنىڭ ەڭ ءىرى ارەكەتتەرىنىڭ ءبىرى
ادام بالاسىنىڭ اتوم قارۋلارى مەن عارىشتى يگەرۋى
بەكىتۋ سۇراقتارى:
بيولوگيالىق ديكتانت.
1. ادام بيولوگيالىق ءتۇر رەتىندە....... بارلىق ايماقتارىنا تارالىپ وتىر.
( جەر شارىنىڭ)
2. ادام قورەكتەنۋ نەمەسە ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن.............. اۋلاپ جويادى.
(اڭدار مەن قۇستاردى ت. ب)
3. جەر شارىنداعى حالىقتىڭ وسۋىنە قاراي جانە....... دامۋىنا تىكەلەي بايلانىستى دامىدى.
(عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەسستىڭ)
4. كەيبىر مالىمەتتەر بويىنشا جەر شارىنداعى بارلىق ورماننىڭ........ كەسىلگەن جانە بارلىق جارامدى جەرلەردىڭ........ يگەرىلگەن.
(50%- ى، 70 - 75%- ى)
5. ادام ءوزىنىڭ بارلىق........ جۇمىس ىستەيدى.
(ءىس - ارەكەتىندە اقىلمەن ويلانىپ )
6. مادەني وسىمدىكتەردىڭ پايدالى.........، باۋ - باقشانىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ جوعارى........ مەڭگەرەدى.
(سورتتارىن، تەحنولوگياسىن)
7. تابيعاتتى يگەرۋ ەش ۋاقىتتا تولاستامايدى، كەرىسىنشە........ زاڭدى قۇبىلىس.
(ۇدەي ءتۇسۋى)
8. ءبىز ءقازىر ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان تابيعات ەرتەڭگى ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىز ءۇشىن دە قاجەت ەكەنىن ۇنەمى ەستە ۇستاۋىمىز قاجەت. ويتكەنى بۇكىل ادامزاتتىڭ تىرشىلىك ورتاسى، ءۇيى بىرەۋ عانا، ول..............
(جەر!)
ەسسە
1. جەرگىلىكتى ەكولوگيالىق جاعدايلارىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى.
2. ماڭعىستاۋ ايماعىنداعى انتروپوگەندىك وزگەرىستەر.
3. كاسپيي تەڭىزىنىڭ ەكولوگياسى.
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرىلەدى
اقتاۋ قالاسى، №14 ورتا مەكتەپتىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ر. د. دوسايەۆا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ادام بالاسىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن ءتۇرلى اسەرلەرىن وقۋشىلارعا جەتە ءتۇسىندىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: تابيعاتتى، ياعني قورشاعان ورتانى قورعاۋدا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى تۋعان جەرىن سۇيۋگە، تۋعان ولكەنىڭ وسىمدىكتەر جانە جانۋارلار دۇنيەسىن قورعاۋعا، ايالاۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، جاڭا تەحنولوگيا ادىستەرىن پايدالانۋ، سىزبا - نۇسقا، سلايد، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن ينتەللەكتۋالدى سۇراق - جاۋاپ ارقىلى تەكسەرۋ.
I كەزەڭ: «بايگە»
1. بىرەگەي ورتاداعى ورگانيزمدەر جيىنتىعى. (بيوسەنوز)
2. اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىندە تىرشىلىك ەتەتىن ورگانيزمدەر جيىنتىعى. (اگروسەنوز، اگروبيوسەنوز)
3. اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەرىن ءوندىرۋ ماقساتىمەن ادام ۇنەمى رەتتەپ وتىراتىن جاساندى تۇراقسىز ەكوجۇيە. (اگروەكوجۇيە)
4. قولدان ەگىلگەن وسىمدىكتەر بىرلەستىگى. (اگروفيتوسەنوز)
5. اگروسەنوزدىڭ قالىپتاسۋ بىرلەستىگى. (جاساندى بىرلەستىك)
6. قازاقستان جەرلەرىندە سىناق وتكىزىلگەن پوليگوندار. (سەمەي، سارىوزەك، بايقوڭىر، ازعىر، تايسويعان، نارىن، سارىشاعان جانە ت. ب.)
7. ادام ومىرىنە وتە ءقاۋىپتى ۋلى مەتالدى زاتتار. (ديەتيلقورعاسىن نەمەسە دەتوناتور)
ءىى كەزەڭ: پوليگلوت
1. قازاقستاندا سىناق پوليگوندارى قامتىعان جەرلەر شامامەن قانشا؟
20 ملن گا،
2. ارال اپاتىنا بايلانىستى سول ءوڭىردىڭ فاۋناسى مەن فلوراسىنىڭ سوڭعى 30 - 40 جىل ىشىندە نەشە %- دان استامى ىعىسىپ، ونىڭ نەشە %- ى جويىلىپ كەتكەنى ءمالىم؟
70%، 50%،
3. شارۋاشىلىق سالالارىنىڭ سۇرانىسىن وتەۋ ءۇشىن، جارامدى جەرلەرىن نە ءۇشىن يگەرە باستادى؟
اۋىلشارۋاشىلىق،
4. ابيوتيكالىق فاكتورلار نەلەر جاتادى؟
كۇن، اۋا، جارىق، سۋ، تەمپەراتۋرا، ساۋلە ت. ب.
5. اگروسەنوزعا قولدان سۇرىپتاۋ جولىمەن مول ءونىم الۋ ءۇشىن نە شىعارىلدى؟
ءتوزىمدى سورتتار،
6. شيكىزاتتى وندەۋ جانە ءوندىرۋ قانداي ورتاعا بايلانىستى جۇزەگە اسىرىلادى؟
تابيعي ورتا،
7. ادام بالاسى كۇندەلىكتى تۇرمىستا قانداي زاتتاردى پايدالانادى؟
حيميالىق، سينتەتيكالى،
8. ادامنىڭ ءىس - ارەكەتىنىڭ اسەرىنەن تابيعي بيوسەنوزدار قۇرىلىمى وزگەرىپ نەگە اينالادى؟
اگروسەنوزدارعا.
جاڭا ساباق:
تاقىرىبى: ادام ءىس - ارەكەتىنىڭ قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن اسەرلەرى.
جوسپار:
1. انتروپوگەندىك فاكتورلار.
2. انتروپوگەندىك فاكتورلاردىڭ اسەر ەتۋى.
3. قازاقستانداعى جانە جەرگىلىكتى جەردىڭ جاعدايى.
انتروپوگەندىك فاكتورلار
↓
ادامنىڭ بيولوگيالىق ءتۇر رەتىندەگى تابيعاتقا اسەرى
ادام ءوزىنىڭ بارلىق ءىس - ارەكەتىندە اقىلمەن ويلانىپ جۇمىس ىستەيدى
عتپ - نىڭ دامۋى بارىسىندا
ادامنىڭ ەڭ ءىرى ارەكەتتەرىنىڭ ءبىرى
ادام بالاسىنىڭ اتوم قارۋلارى مەن عارىشتى يگەرۋى
بەكىتۋ سۇراقتارى:
بيولوگيالىق ديكتانت.
1. ادام بيولوگيالىق ءتۇر رەتىندە....... بارلىق ايماقتارىنا تارالىپ وتىر.
( جەر شارىنىڭ)
2. ادام قورەكتەنۋ نەمەسە ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن.............. اۋلاپ جويادى.
(اڭدار مەن قۇستاردى ت. ب)
3. جەر شارىنداعى حالىقتىڭ وسۋىنە قاراي جانە....... دامۋىنا تىكەلەي بايلانىستى دامىدى.
(عىلىمي – تەحنيكالىق پروگرەسستىڭ)
4. كەيبىر مالىمەتتەر بويىنشا جەر شارىنداعى بارلىق ورماننىڭ........ كەسىلگەن جانە بارلىق جارامدى جەرلەردىڭ........ يگەرىلگەن.
(50%- ى، 70 - 75%- ى)
5. ادام ءوزىنىڭ بارلىق........ جۇمىس ىستەيدى.
(ءىس - ارەكەتىندە اقىلمەن ويلانىپ )
6. مادەني وسىمدىكتەردىڭ پايدالى.........، باۋ - باقشانىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ جوعارى........ مەڭگەرەدى.
(سورتتارىن، تەحنولوگياسىن)
7. تابيعاتتى يگەرۋ ەش ۋاقىتتا تولاستامايدى، كەرىسىنشە........ زاڭدى قۇبىلىس.
(ۇدەي ءتۇسۋى)
8. ءبىز ءقازىر ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان تابيعات ەرتەڭگى ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىز ءۇشىن دە قاجەت ەكەنىن ۇنەمى ەستە ۇستاۋىمىز قاجەت. ويتكەنى بۇكىل ادامزاتتىڭ تىرشىلىك ورتاسى، ءۇيى بىرەۋ عانا، ول..............
(جەر!)
ەسسە
1. جەرگىلىكتى ەكولوگيالىق جاعدايلارىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى.
2. ماڭعىستاۋ ايماعىنداعى انتروپوگەندىك وزگەرىستەر.
3. كاسپيي تەڭىزىنىڭ ەكولوگياسى.
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرىلەدى
اقتاۋ قالاسى، №14 ورتا مەكتەپتىڭ
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ر. د. دوسايەۆا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ماقساتى: بالانىڭ سيپاپ سەزۋ، ەستۋ سەزىم مۇشەلەرىنىڭ دامۋىنا كومەكتەسۋ، ۇساق قول موتوريكاسىن دامىتۋ.
