ادام قۇقىعى، بالا قۇقىعىن قورعاۋدان باستالادى
ادام قۇقىعى، بالا قۇقىعىن قورعاۋدان باستالادى
ادام قۇقىعىنا ۇلكەن ۇلەستەرىن قوسقان ش. مونتەسكە، ي. كانت، ت. دجەففەرسون سياقتى ويشىلدار ادام قۇقىقتارىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىن العاش رەت انىقتاپ، بەلگىلەگەن. ءوزىمىزدىڭ ويشىلدارىمىز تولە بي، ايتەكە بي، قازىبەك بي جانە اباي قۇنانبايەۆتا ادام قۇقىقتارىمەن بوستاندىقتارىن قورعاعان. ادام دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن، ونىڭ ءومىرىن، دەنساۋلىعىن، تىنىشتىعىن، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ اتا زاڭى – كونستيتۋسيا قورعايدى. ال اتا زاڭىمىزدان باسقا تىكەلەي بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعايتىن زاڭ بار ما؟
1989 جىلدىڭ 20 قاراشاسىندا بالا قۇقىقتارى تۋرالى
كونۆەنسيا بۇ ۇيىمىندا قابىلدانىپ، 1995 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ «بالا قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسياعا» قول قويدى.
1 - ماۋسىم – حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى
20 - قاراشا – دۇنيەجۇزىلىك بالالار كۇنى
10 - جەلتوقسان – ادام قۇقىعى كۇنى
10. 12. 1948ج – ادام قۇقىقتارىنىڭ جالپىعا ورتاق دەكلاراسياسىن بۇۇ قابىلدادى
1959ج – الەمدە بالا قۇقىعىنىڭ حالىقارالىق كۇنىن مەرەكەلەۋ دەكلاراسيانى جاريالاۋدان باستالدى
1979ج – حالىقارالىق بالالار جىلى ءوتتى
20. 11. 1989ج - بۇۇ - دا بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيا قابىلداندى
28. 01. 1993ج - ق ر - نىڭ تۇنعىش كونستيتۋسياسى قابىلداندى.
8. 06. 1994ج – قازاقستان رەسپۋبليكاسى بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيانى بەكىتتى
بۇۇ - نىڭ بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسياسى – ءارقايسىسى بەلگىلى ءبىر قۇقىقتى سيپاتتايتىن 54 باپتان تۇراتىن بالا قۇقىقتارى تۋرالى قۇجات. كونۆەنسيا بالا رەتىندە 18 جاسقا تولماعان تۇلعانى سانايدى، ەگەر ەل زاڭدارى بويىنشا كامەلەتكە تولۋ جاسى وسىدان كىشى بەكىتىلمەسە.
كونۆەنسياعا كىرەتىن قۇقىقتاردىڭ ءبارى بارلىق بالاعا بىردەي تارايدى. كونۆەنسياعا قول قويعاننان كەيىن بالالاردى كەمسىتۋدەن قورعاۋعا جانە ولاردىڭ قۇقىقتارىن جۇزەگە اسىرۋعا جاردەمدەسۋ ءۇشىن بەلسەندى شارالار قولدانۋ مىندەتىن مەملەكەت وزىنە الادى.
كونۆەنسياعا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر «ەرەسەكتەردى دە، بالالاردى دا كونۆەنسيانىڭ ۇستانىمدارى مەن ەرەجەلەرى تۋرالى كەڭ اقپارات بەرۋگە» مىندەتتى. كونۆەنسيانىڭ ەرەجەلەرىن باقىلاۋدىڭ حالىقارالىق مەحانيزمى بار، ول بالا قۇقىقتارى جونىندەگى كوميتەت. قازىرگى ۋاقىتتا ەلدەردىڭ كوپشىلىگى بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيانى بەكىتتى (اقش پەن سوماليدەن باسقاسى). قازاقستان رەسپۋبليكاسى وسى كونۆەنسيانى 1994 جىلدىڭ 8 - ءشى ماۋسىمىندا بەكىتكەن. كونۆەنسيانىڭ 44 بابىنا سايكەس، وعان قول قويعان ەلدەر زاڭدارى مەن مەملەكەتتىك ساياساتتارىن كونۆەنسياعا سايكەس كەلتىرۋگە باعىتتالعان شارالاردى قولدانۋ تۋرالى بۇۇ - نا ەسەپ بەرۋ ءتيىس.
ادام قۇقىعىنا ۇلكەن ۇلەستەرىن قوسقان ش. مونتەسكە، ي. كانت، ت. دجەففەرسون سياقتى ويشىلدار ادام قۇقىقتارىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىن العاش رەت انىقتاپ، بەلگىلەگەن. ءوزىمىزدىڭ ويشىلدارىمىز تولە بي، ايتەكە بي، قازىبەك بي جانە اباي قۇنانبايەۆتا ادام قۇقىقتارىمەن بوستاندىقتارىن قورعاعان. ادام دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن، ونىڭ ءومىرىن، دەنساۋلىعىن، تىنىشتىعىن، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ اتا زاڭى – كونستيتۋسيا قورعايدى. ال اتا زاڭىمىزدان باسقا تىكەلەي بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعايتىن زاڭ بار ما؟
1989 جىلدىڭ 20 قاراشاسىندا بالا قۇقىقتارى تۋرالى
كونۆەنسيا بۇ ۇيىمىندا قابىلدانىپ، 1995 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ «بالا قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسياعا» قول قويدى.
1 - ماۋسىم – حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى
20 - قاراشا – دۇنيەجۇزىلىك بالالار كۇنى
10 - جەلتوقسان – ادام قۇقىعى كۇنى
10. 12. 1948ج – ادام قۇقىقتارىنىڭ جالپىعا ورتاق دەكلاراسياسىن بۇۇ قابىلدادى
1959ج – الەمدە بالا قۇقىعىنىڭ حالىقارالىق كۇنىن مەرەكەلەۋ دەكلاراسيانى جاريالاۋدان باستالدى
1979ج – حالىقارالىق بالالار جىلى ءوتتى
20. 11. 1989ج - بۇۇ - دا بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيا قابىلداندى
28. 01. 1993ج - ق ر - نىڭ تۇنعىش كونستيتۋسياسى قابىلداندى.
8. 06. 1994ج – قازاقستان رەسپۋبليكاسى بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيانى بەكىتتى
بۇۇ - نىڭ بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسياسى – ءارقايسىسى بەلگىلى ءبىر قۇقىقتى سيپاتتايتىن 54 باپتان تۇراتىن بالا قۇقىقتارى تۋرالى قۇجات. كونۆەنسيا بالا رەتىندە 18 جاسقا تولماعان تۇلعانى سانايدى، ەگەر ەل زاڭدارى بويىنشا كامەلەتكە تولۋ جاسى وسىدان كىشى بەكىتىلمەسە.
كونۆەنسياعا كىرەتىن قۇقىقتاردىڭ ءبارى بارلىق بالاعا بىردەي تارايدى. كونۆەنسياعا قول قويعاننان كەيىن بالالاردى كەمسىتۋدەن قورعاۋعا جانە ولاردىڭ قۇقىقتارىن جۇزەگە اسىرۋعا جاردەمدەسۋ ءۇشىن بەلسەندى شارالار قولدانۋ مىندەتىن مەملەكەت وزىنە الادى.
كونۆەنسياعا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر «ەرەسەكتەردى دە، بالالاردى دا كونۆەنسيانىڭ ۇستانىمدارى مەن ەرەجەلەرى تۋرالى كەڭ اقپارات بەرۋگە» مىندەتتى. كونۆەنسيانىڭ ەرەجەلەرىن باقىلاۋدىڭ حالىقارالىق مەحانيزمى بار، ول بالا قۇقىقتارى جونىندەگى كوميتەت. قازىرگى ۋاقىتتا ەلدەردىڭ كوپشىلىگى بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيانى بەكىتتى (اقش پەن سوماليدەن باسقاسى). قازاقستان رەسپۋبليكاسى وسى كونۆەنسيانى 1994 جىلدىڭ 8 - ءشى ماۋسىمىندا بەكىتكەن. كونۆەنسيانىڭ 44 بابىنا سايكەس، وعان قول قويعان ەلدەر زاڭدارى مەن مەملەكەتتىك ساياساتتارىن كونۆەنسياعا سايكەس كەلتىرۋگە باعىتتالعان شارالاردى قولدانۋ تۋرالى بۇۇ - نا ەسەپ بەرۋ ءتيىس.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بايانداما. ماتەماتيكا - ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمىنىڭ كاسىبي قۇزىرلىعىن قالىپتاستىرۋ
