InfoHub Logo

قازاق ادەبيەتى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى
وسى ساباق ارقىلى جۇزەگە اساتىن وقۋ ماقساتتارى
ادەبي شىعارمانىڭ جانرىنا قاراي فابۋلاسى مەن سيۋجەتتىك دامۋىن سيپاتتاۋ (5 ت/ج1)
ساباق ماقساتتارى
بارلىق وقۋشىلار ورىنداي الادى: ولەڭدى وقيدى، مازمۇنىن تۇسىنەدى.
وقۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ورىنداي الادى: ولەڭدى كومپوزيسيالىق قۇرىلىسىنا تالداي الادى. ولەڭ مەن مىسالدى سالىستىرىپ، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىن سيپاتتاي الادى.
كەيبىر وقۋشىلار ورىنداي الادى: نەگىزگى يدەياسىن انىقتاپ، جوسپار قۇرا الادى. مىسال ولەڭنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ اسەرلى جازا الادى.
تىلدىك ماقسات وقۋشىلار ورىنداي الادى: مىسالدىڭ ولەڭ تۇرىندە كەلگەن سيۋجەتتى، شاعىن كولەمدى كوركەم شىعارما ەكەندىگىن بىلەدى. مىسالدىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن انىقتايدى. قاراپايىم سۇراقتار قۇراستىرادى.

پانگە قاتىستى سوزدىك قور مەن تەرميندەر: ءپىسىم - ەگىننىڭ تولىق پىسكەن كەزى.
تاعزىم - ىزەت، قۇرمەت، قوشەمەت.
قوجا - ءبىر نارسەنىڭ يەسى.
كەكىرەيۋ - ءبالسىنۋ، كەساپاتتانۋ، شالقايۋ، تاكاپپارلانۋ.
قالىپ - ادامنىڭ قال - جايى، كۇيى، ءتۇرى.

ديالوگ قۇرۋعا/ شىعارما جازۋعا ارنالعان پايدالى تىركەستەر: ەگىنشى، بيداي، دانگە تولۋ، تومەن سالىپ، كوككە قاراپ، كوزى ءتۇستى، تاكاپپارلىق، كەكىرەيىپ، ءيىلۋ، قالپى.
تالقىلاۋعا ارنالعان سۇراقتار:
ا. بايتۇرسىن ۇلى كىمدەردىڭ شىعارمالارىن اۋداردى؟
- اكە مەن بالا قايدا باردى؟
- جالعىز بيداي ءوزىن قالاي ۇستادى؟
- مىسالدان قانداي ويدى اڭعاردىڭ؟
- مىسال ولەڭدى باسقاشا قالاي اتاۋعا بولادى؟
- ومىرمەن قالاي بايلانىستىرۋعا بولادى؟

نە سەبەپتى …. دەپ ويلايسىز؟
ادام بويىندا جاقسى قاسيەتتەر بولۋ كەرەك.
يشارا: و، باس يزەۋ، كەرەمەت، قولپاشتاۋ، ت. ب.
الدىڭعى وقۋ: ا. بايتۇرسىن ۇلى «ادامدىق ديقانشىسى» ولەڭى.

باسى
وي قوزعاۋ 3 مينۋت
شيراتۋ جاتتىعۋى: «ارتىعىن الىپ تاستا»وقۋشىلارعا سوزدەر نەمەسە سۋرەتتەر جيناعىن(ساباق تاقىرىبىمەن بايلانىستى) كورسەتەمىن. ولار قاي ءسوز نەمەسە سۋرەت قالعاندارىنا قاتىستى ەمەس ەكەنىن انىقتاۋ كەرەك.
- بۇل كىمنىڭ شىعارماسى دەپ ويلايسىڭدار؟
- ا. بايتۇرسىن ۇلى كىم؟
- قانداي شىعارمالارىن بىلەسىڭدەر؟
- مىسال دەگەنىمىز نە قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
تۇسىنىك بەرىپ كەتۋ.
سىنىپتى توپقا ءبولۋ. «پازل جيناۋ» ءادىسى ارقىلى

ورتاسى
1 - جاتتىعۋ. ولەڭدى تىڭداۋ.
«ەگىننىڭ باستارى» مىسالى.
ءبىر ادام جاس بالاسىن جانىنا الدى،
ەكەۋى سايران ەتىپ كەتىپ قالدى.
قىدىرىپ ءارلى - بەرلى ءجۇردى داعى،
ەگىنشى ەگىن ەككەن جەرگە باردى.
ارالاپ ءار ەگىندى قاراپ ءجۇردى،
كەز ەدى ءپىسىپ بولعان ەگىن ءتۇرلى.
باستارىن دانگە تولعان تومەن سالىپ،
بيدايلار بەينە تاعزىم ەتىپ تۇردى.
جالعىز - اق ءبىر بيداي تۇر كوككە قاراپ،
بەينە ءبىر جالعىز ءوزىن كوپكە بالاپ.
بالانىڭ سول بيدايعا كوزى ءتۇسىپ،
بىلمەككە كەتتى كوڭىل ءجونىن سۇراپ:
«قۇبىلىپ بيدايلار تۇر باسىن سالىپ،
جىبەرگەن مىرزا قۇداي نۇرعا قانىپ.
«ءاي، اكە، مۇنىڭ ءمانىن ءتۇسىندىرشى،
ءبىر ىسكە تۇرمىن ءوزىم قايران قالىپ.
بۇل بيداي كوتەرىپ تۇر باسىن كوككە،
قارايدى شەكىرەيىپ ءوزى كوپكە.
وزىنە وزگەلەردى تەڭگەرمەيتىن،
سونشاما بۇل بيدايدىڭ ءدانى كوپ پە؟»
«ايتايىن مۇنىڭ ءمانىن، بالام، ساعان،
شىراعىم، ءتۇرىن كورىپ تاڭدانبا وعان.
وزگەسى تومەن قاراپ بۇگىلگەندە،
ويلاما كەم ەكەن دەپ ءبارى سونان».
جانە دە اكەسى ايتتى بالاسىنا:
«سۇقتانبا قۇر سورايعان قاراسىنا.
قۇدايىم وزگەسىنە ءدان بەرگەندە،
بۇل بيداي ءدانسىز قاپتى اراسىندا.
بيدايلار باسى تولىق ءيىلىپ تۇر،
ءدان بەرگەن قوجاسىنا سىيىنىپ تۇر.
باسىندا بۇل بيدايدىڭ ءدانى بولماي،
كەكىرەيىپ، كوككە قاراپ، ءبۇلىنىپ تۇر.
«ەلدە كوپ بۇل بيدايداي ادام، - دەيدى،
تاكاپپار، ونى حالىق، جامان، - دەيدى.
- قالپى ەمەس تاكاپپارلىق دانىشپاننىڭ،
تۇتىنبا بۇل مىنەزدى، بالام»، - دەيدى.

مەكتەپ: شولاقاشا ورتا مەكتەبى
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: حامزينا ل. ت.
ادامگەرشىلىك – اسىل قاسيەت. احمەت بايتۇرسىن ۇلى «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى جۇكتەۋ