ادامنىڭ بەيىمدەلۋى
بيولوگيا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادامنىڭ بەيىمدەلۋى (پرەزەنتاسيا)
ساباقتىڭ ماقساتى
بىلىمدىلىك: ادامنىڭ بەيىمدەلۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءبىلىمدى يگەرۋ كەزىندە تىرەك رەتىندە پايدالانىپ، قۇرىلىمدىق - قيسىندىق سىزبانۇسقامەن جۇمىستى دامىتۋ
تاربيەلىك: بيولوگيا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
● انتروپولوگيالىق دەرەكتەر بويىنشا، وسىدان 30 - 35 ملن جىل بۇرىن وتە ەرتەدەگى جاندىكقورەكتى سۇتقورەكتىلەردەن جانۋارلاردىڭ ءبىر توبى ءبولىنىپ، پريماتارعا باستاما بەرگەن. پريماتتار جوعارى ساتىداعى سۇتقورەكتىلەر بولعاندىقتان، قۇرىلىس ەرەكشەلىكتەرى ەداۋىر كۇردەلى، ميى جاقسى جەتىلگەن، كوزدەرى قاتار ورنالاسىپ، العا قاراي باعىتتالعان، اياق باشپايلارىندا تىرناقتارى بار ەمشەكتەرى ەكەۋ بولعان. پريماتتاردىڭ ءبىر تارماعىنان ادام ءتارىزدى مايمىلداردىڭ اتا تەگى - پاراپيتەكتەر شىققان.
اۆسترالوپيتەكتەر ەكى اياعىمەن تىك جۇرگەن، بويىنىڭ بيىكتىگى - 100 - 120 سم، دەنە سالماعى
20 - 50 كگ شاماسىندا بولعان. ولار ءبىزدىڭ ەجەلگى ارعى اتا تەگىمىز بولىپ ەسەپتەلەدى.
اۆسترالوپيتەك تەر اشىق دالالى جەرلەردە تىرشىلىك ەتىپ، وسىمدىكتەكتەس جانە جانۋارتەكتەس ازىقتارمەن قورەكتەنگەن. تىستەرىنىڭ قۇرىلىسى ادامنىڭ تىستەرىنە ۇقساس. ەڭبەك قۇرالى رەتىندە مالتاتاستاردى جانە ءىرى تۇياقتى جانۋارلاردىڭ بولعان.
ۇزىن سۇيەكتەرىن وڭدەپ پايدالانعان. ميىنى ماسساسى 550 - گ - عا جۋىق
پيتەكانتروپتار بۇل كونە ادامدار ءتۇرى شامامەن بۇدان 300 مىڭ جىل بۇرىن ءولىپ بىتكەن. پيتەكانتروپتار افريكا شەگىنەن شىعىپ، ادامنىڭ تارالۋ ايماعىن كەڭەيتىپ، ەۋروپا جانە ازياعا ورنالاستى. ولار بىرتىندەپ وزگەگە جانە ابدەن جەتىلىپ، ميلليونداعان جىلداردان استام ءومىر ءسۇردى. تىك جۇرۋگە بايلانىستى پيتەكانتروپتاردىڭ قاڭقاسىنىدا ماڭىزدى وزگەرىستەر بولدى. اياق باسىندا كۇمبەز پايدا بولدى.
جامباس ءپىشىنى تاباققا كوبىرەك ۇقساس بولا باستادى. پيتەكانتروپتار شاپشاڭ ءجۇرىپ، الىستاۋ قاشىقتىققا جەتە الادى. وسىعان وراي پيتەكانتروپتار تىك جۇرەتىن ادام دەپ اتالدى. پيتەكانتروپتار ۇزاق ورىن اۋىستىرۋ كەزىندە ۋاقىتشا ءۇي - جاي قونىس جاسادى. ءبىراق ءارقاشان ۇڭگىرلەردە تۇراقتى ءومىر ءسۇردى. ولار اڭ اۋلاپ، وزدەرىڭە قورەك تاپتى. پيتەكانتروپتار وتتى ەڭ العاش پايدالانا باستادى. باستاپقىدا ولار تابيعي وتتى پايدالاندى.
نەاندەرتالدىق ادامدار بۇلار وسىدان 300 مىڭ جىل بۇرىن ەۋروپا، افريكا جانە ازيانىڭ وڭتۇستىك ايماقتارىندا ءومىر سۇرگەن. نەاندەرتالدىقتاردىڭ بويلارىنىڭ
بيىكتىگى - 160 - 165 سم، اياق - قول بۇلشىق ەتتەرى جاقسى جەتىلگەن، ميىنىڭ كولەمى ۇلعايىپ، 1400 سم 3 شاماسىندا بولدى. ولار ءبىر - بىرىمەن ءسوز ارقىلى قارىم - قاتىناس جاساپ، قازىرگى ادامدارعا
كوبىرەك ۇقساعان. ەڭبەك قۇرالدارى كۇردەلەنىپ وزگەرگەن. توپتاسىپ ءومىر سۇرگەن. ەركەكتەرى
بىرىگىپ اڭ اۋلاپ، ايەلدەرى مەن بالالارى وسىمدىكتەردىڭ جەمىسىن، تامىرىن جيناپ، تاماق پىسىرگەن، اڭ تەرىلەرىنەن كيىم تىگىپ كيگەن. قول ونەرىمەن اينالىسقان.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادامنىڭ بەيىمدەلۋى (پرەزەنتاسيا)
ساباقتىڭ ماقساتى
بىلىمدىلىك: ادامنىڭ بەيىمدەلۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءبىلىمدى يگەرۋ كەزىندە تىرەك رەتىندە پايدالانىپ، قۇرىلىمدىق - قيسىندىق سىزبانۇسقامەن جۇمىستى دامىتۋ
تاربيەلىك: بيولوگيا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
● انتروپولوگيالىق دەرەكتەر بويىنشا، وسىدان 30 - 35 ملن جىل بۇرىن وتە ەرتەدەگى جاندىكقورەكتى سۇتقورەكتىلەردەن جانۋارلاردىڭ ءبىر توبى ءبولىنىپ، پريماتارعا باستاما بەرگەن. پريماتتار جوعارى ساتىداعى سۇتقورەكتىلەر بولعاندىقتان، قۇرىلىس ەرەكشەلىكتەرى ەداۋىر كۇردەلى، ميى جاقسى جەتىلگەن، كوزدەرى قاتار ورنالاسىپ، العا قاراي باعىتتالعان، اياق باشپايلارىندا تىرناقتارى بار ەمشەكتەرى ەكەۋ بولعان. پريماتتاردىڭ ءبىر تارماعىنان ادام ءتارىزدى مايمىلداردىڭ اتا تەگى - پاراپيتەكتەر شىققان.
اۆسترالوپيتەكتەر ەكى اياعىمەن تىك جۇرگەن، بويىنىڭ بيىكتىگى - 100 - 120 سم، دەنە سالماعى
20 - 50 كگ شاماسىندا بولعان. ولار ءبىزدىڭ ەجەلگى ارعى اتا تەگىمىز بولىپ ەسەپتەلەدى.
اۆسترالوپيتەك تەر اشىق دالالى جەرلەردە تىرشىلىك ەتىپ، وسىمدىكتەكتەس جانە جانۋارتەكتەس ازىقتارمەن قورەكتەنگەن. تىستەرىنىڭ قۇرىلىسى ادامنىڭ تىستەرىنە ۇقساس. ەڭبەك قۇرالى رەتىندە مالتاتاستاردى جانە ءىرى تۇياقتى جانۋارلاردىڭ بولعان.
ۇزىن سۇيەكتەرىن وڭدەپ پايدالانعان. ميىنى ماسساسى 550 - گ - عا جۋىق
پيتەكانتروپتار بۇل كونە ادامدار ءتۇرى شامامەن بۇدان 300 مىڭ جىل بۇرىن ءولىپ بىتكەن. پيتەكانتروپتار افريكا شەگىنەن شىعىپ، ادامنىڭ تارالۋ ايماعىن كەڭەيتىپ، ەۋروپا جانە ازياعا ورنالاستى. ولار بىرتىندەپ وزگەگە جانە ابدەن جەتىلىپ، ميلليونداعان جىلداردان استام ءومىر ءسۇردى. تىك جۇرۋگە بايلانىستى پيتەكانتروپتاردىڭ قاڭقاسىنىدا ماڭىزدى وزگەرىستەر بولدى. اياق باسىندا كۇمبەز پايدا بولدى.
جامباس ءپىشىنى تاباققا كوبىرەك ۇقساس بولا باستادى. پيتەكانتروپتار شاپشاڭ ءجۇرىپ، الىستاۋ قاشىقتىققا جەتە الادى. وسىعان وراي پيتەكانتروپتار تىك جۇرەتىن ادام دەپ اتالدى. پيتەكانتروپتار ۇزاق ورىن اۋىستىرۋ كەزىندە ۋاقىتشا ءۇي - جاي قونىس جاسادى. ءبىراق ءارقاشان ۇڭگىرلەردە تۇراقتى ءومىر ءسۇردى. ولار اڭ اۋلاپ، وزدەرىڭە قورەك تاپتى. پيتەكانتروپتار وتتى ەڭ العاش پايدالانا باستادى. باستاپقىدا ولار تابيعي وتتى پايدالاندى.
نەاندەرتالدىق ادامدار بۇلار وسىدان 300 مىڭ جىل بۇرىن ەۋروپا، افريكا جانە ازيانىڭ وڭتۇستىك ايماقتارىندا ءومىر سۇرگەن. نەاندەرتالدىقتاردىڭ بويلارىنىڭ
بيىكتىگى - 160 - 165 سم، اياق - قول بۇلشىق ەتتەرى جاقسى جەتىلگەن، ميىنىڭ كولەمى ۇلعايىپ، 1400 سم 3 شاماسىندا بولدى. ولار ءبىر - بىرىمەن ءسوز ارقىلى قارىم - قاتىناس جاساپ، قازىرگى ادامدارعا
كوبىرەك ۇقساعان. ەڭبەك قۇرالدارى كۇردەلەنىپ وزگەرگەن. توپتاسىپ ءومىر سۇرگەن. ەركەكتەرى
بىرىگىپ اڭ اۋلاپ، ايەلدەرى مەن بالالارى وسىمدىكتەردىڭ جەمىسىن، تامىرىن جيناپ، تاماق پىسىرگەن، اڭ تەرىلەرىنەن كيىم تىگىپ كيگەن. قول ونەرىمەن اينالىسقان.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ءوزىن - ءوزى تانۋ پانىنە وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعى وتە جوعارى. ساباق بارىسىندا تىنىشتىق ءساتىن، مۋزىكا ىرعاعىندا دەمالعانى، ترەنينگتەر جۇرگىزىلگەنىن جاندارىنا جاقىن تارتادى. سوندىقتان ءبىر - ءبىرىن سىيلا...
