- 27 ءساۋ. 2019 00:00
- 267
ادامنىڭ جەرگە بەرەرى
برازيليالىق فوتوگراف سەباستيان سالگادو مەن ونىڭ جۇبايى لەليا دەلۋيز ۆانيك سالگادو جويىلىپ كەتپەك بولعان ورماندى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن 2 ميلليون اعاش وتىرعىزىپ شىقتى، ەندى ول جەرگە ءتىپتى اڭ-قۇس تا قايتىپ ورالدى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ازىق-تۇلىك جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا، 1990 جىلدان بەرى 129 ميلليون گەكتار ورمان القابى جەر بەتىنەن تۇبەگەيلى جويىلىپ كەتكەن. بۇل وڭتۇستىك افريكانىڭ اۋماعىمەن بىردەي. جىل سايىن اۋماعى شامامەن پاناما ەلىنە تەڭ بولاتىن جاسىل جەلەك جويىلىپ جاتىر.
پارنيكتىك گازدىڭ 15 پايىزىنا جۋىعى ورمانسىزدانۋ ناتيجەسىندە پايدا بولىپ جاتىر، وسىمدىكتەر مەن جان-جانۋاردىڭ كەيبىر تۇرلەرى دە جويۋلۋدا.
بۇل اۋقىمدى ەكولوگيالىق اپاتتى بولدىرماۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
برازيليالىق فوتوگراف سەباستيان سالگادو مەن ونىڭ جارى لەليا دەلۋيز ۆانيك سالگادو ورماندى قالپىنا كەلتىرۋدە كىشىگىرىم ەنتۋزياستتار توپتىڭ شاماسى نەگە جەتەتىنىن كورسەتۋدى ۇيعاردى.
سەباستيان سالگادو — فوتوجۋرناليستيكا سالاسىنداعى ءىرى جۇلدە-ماراپاتتاردىڭ كوبىن يەلەنگەن جانە ون شاقتى كىتاپ جازعان ايگىلى فوتوگراف. 1990 جىلدارى ول ءوزىنىڭ تۋعان برازيلياسىنداعى تروپيكالىق نۋ ورماننىڭ جويىلىپ كەتكەنىن كورىپ قاتتى تولقىعان بولاتىن. ونىڭ جارى ءبارىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى دەپ سەنگەن بولاتىن.
«جەر ءوزىم سياقتى ناۋقاس ەدى — اينالانىڭ كۇل-تالقانى شىعىپ جاتقان بولاتىن، — دەيدى سالگادو The Guardian-عا 2015 جىلى بەرگەن سۇحباتىندا. — جەردىڭ 0،5 پايىزىندا عانا اعاش ءوسىپ تۇردى. سول كەزدە مەنىڭ جۇبايىما وسى ورمانداعى اعاشتاردى وتىرعىزۋ ويى كەلدى. ءبىز بۇنى ىسكە اسىرا باستاعاندا جاندىكتەر، قۇستار مەن بالىقتاردىڭ بارلىعى قايتا ورالا باستادى، سونىمەن قوسا اعاشتاردىڭ ءوسۋىنىڭ ارقاسىندا مەن دە ومىرگە قايتا ورالعانداي بولدىم — بۇل ەڭ ماڭىزدى ءسات بولدى.»
سەباستيان مەن لەليا بىرلەسىپ Instituto Terra — كىشكەنتاي عانا ۇيىمدى قۇرىپ، سودان بەرى ول ۇيىم 4 ميلليون اعاش كوشەتىن وتىرعىزىپ، ورماندى بۇرىنعى قالپىنا كەلتىردى. «CO2 گازىن وتتەگىگە اينالدىرا الاتىن ءبىر جاراتىلىس بار — اعاش. ءبىز جەرگىلىكتى جەردە وسەتىن اعاشتاردى وتىرعىزۋىمىز كەرەك، داندەردى دە سول اعاشتاردى وتىرعىزعان ايماقتان جيناۋ كەرەك. كەرى جاعدايدا جان-جانۋارلار كەلمەي قويادى»، — دەيدى سالگادو.
ارادا وتكەن 20 جىل ىشىندە ورمان قايتا وركەندەي باستادى. جان-جانۋارلار، قۇستار مەن جاندىكتەر قايتىپ كەلدى.
بۇل جوبا، دۇرىس ءتاسىلدى پايدالانۋ ارقىلى قورشاعان ورتانى قىسقا ۋاقىتتا قالپىنا كەلتىرۋگە بولاتىنىنىڭ ناقتى مىسالىن كورسەتىپ، ميلليونداعان ادامدى جىگەرلەندىرۋدە.