- 05 ناۋ. 2024 04:06
- 342
اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ماتىندەرمەن جۇمىس جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ
اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ماتىندەرمەن جۇمىس جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ.
ماقساتى: اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا ناتيجەلىلىككە جەتۋ؛ شەت ءتىلىن وقۋدا وقۋشىلاردىڭ ىشكى ىنتاسىن ارتتىرۋ.
مىندەتتەرى:
• كوممۋنيكاتيۆتى ەپتىلىكتىڭ تۇرلەرىن دامىتۋ.
• لينگۆيستيكالىق قابىلەتتىلىكتى دامىتۋ.
• كوممۋنيكاتيۆتى جاعداياتتاردى تۋدىرۋ.
• وقۋشىنىڭ ءوز بەتىنشە جەكە جۇمىس ىستەۋ جولدارىن قالىپتاستىرۋ.
• وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
• كوممۋنيكاتيۆتىك تاسىلدەردىڭ بارلىق تۇرلەرىن دامىتۋ.
كوپتەگەن وقۋشىلار ءۇشىن اعىلشىن تىلىندە ءماتىندى وقۋ قيىندىق تۋدىرادى. سول سەبەپتەن ولار ءۇشىن ءماتىن تاڭداعاندا ولاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارى مەن جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرۋ قاجەت. سوندىقتان ماتىنمەن جۇمىس ىستەگەندە مىناداي ەسكەرتۋلەردى ەستە ساقتاۋ قاجەت:
1. ۋاجدەمەلەيتىن (موتيۆيرۋيۋششيي) تاقىرىپتاردى تاڭداۋ قاجەت. مۇندا وقۋشىلاردى قازىرگى كەزدە قانداي ماسەلەلەر مەن تاقىرىپتار قىزىقتىراتىنىن انىقتاپ الۋ كەرەك. مىسالى، كينو، مۋزىكا، ساياحات جانە ت. ب.
2. ءماتىندى وقىماس بۇرىن ونىڭ تاقىرىبى مەن سوزدەردىڭ ماعىناسىمەن تانىستىرۋ. ماتىنمەن تانىسار الدىنداعى كەزەڭ - تىلدىك جانە پسيحولوگيالىق قيىنشىلىقتاردى سەيىلتىپ، ماتىنمەن جۇمىس icتeyگe ىڭعايلايدى؛ وقۋشىلاردىڭ جەكە تاجىريبەلەرىن وزەكتەندىرەدى، نەگىزگى (تىرەك) سوزدەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ءماتىننىڭ ماعىناسىن جورامالدايدى.
3. ءماتىننىڭ قۇرىلىمى مەن مازمۇنى وقۋشىنى قىزىقتىرارلىقتاي بولۋ كەرەك. ماتىندە ساباقتاردا وتكەن گرامماتيكالىق قۇرىلىمدار بولۋى ءتيىس، نە بولماسا ول قۇرىلىمدارمەن ماتىنمەن تانىسار الدىنداعى كەزەڭدە تانىستىرىپ كەتۋ قاجەت.
4. ءماتىندى وقىماس بۇرىن وقۋشىلارعا ارناپ ماتىندە كەزدەسەتىن سوزدەر مەن دىبىستارعا، وقۋدىڭ ءتورت تيپىنە قاتىستى شاعىن تەست وتكىزۋگە بولادى. بۇل تەست وقۋشىلاردىڭ وقىلىم داعدىلارىن قالىپتاستىرۋعا، كەيبىر كۇردەلى سوزدەردى ەسكە ءتۇسىرىپ ولاردى ەستە ساقتاۋعا ىقپالىن تيگىزەدى. وسىلايشا سوزدەردىڭ وقىلۋى مەن ولاردىڭ ماعىناسىن وقۋشىلار تۇسىنگەننەن كەيىن بارىپ، قىسقا جولداردى وقىتۋعا بولادى. مۇنداي ءتاسىل وقۋشىلاردىڭ وزدەرىنە سەنىمدىلىگىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى.
5. ءماتىندى وقۋ جەكە دارا بولا المايدى، وقۋ دەگەنىمىز ءماتىننىڭ مازمۇنىن ءتۇسىنۋ، تۇسىنۋگە ءبىز سوزدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىنۋدى جاتقىزامىز جانە ءتىلدى تەرەڭىرەك مەڭگەرۋ ءۇشىن وقۋشىلار تىلدىك بىرلىكتەردى ەستە ساقتاۋدان باستايدى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – وقۋشىنىڭ ءماتىندى ءتۇسىنىپ، تىلدەسىمدى دامىتۋى. الايدا، كوممۋنيكاتيۆتىك قۇزىرەتتىلىكتى دامىتۋ بارىسىندا اعىلشىن تىلىندەگى تىڭدالىم، تىلدەسىم، وقىلىم جانە جازىلىم سياقتى ءتورت ءادىس بىرلەسىپ ءجۇرۋى ءتيىس.
ەكىباستۇز قالاسى №17 جببوم
اعىلشىن ءتىلى ءمۇعالىمى
سماگۋلوۆا اقتولقىن ورازالى قىزى
اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ماتىندەرمەن جۇمىس جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ جۇكتەۋ
ماقساتى: اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا ناتيجەلىلىككە جەتۋ؛ شەت ءتىلىن وقۋدا وقۋشىلاردىڭ ىشكى ىنتاسىن ارتتىرۋ.
مىندەتتەرى:
• كوممۋنيكاتيۆتى ەپتىلىكتىڭ تۇرلەرىن دامىتۋ.
• لينگۆيستيكالىق قابىلەتتىلىكتى دامىتۋ.
• كوممۋنيكاتيۆتى جاعداياتتاردى تۋدىرۋ.
• وقۋشىنىڭ ءوز بەتىنشە جەكە جۇمىس ىستەۋ جولدارىن قالىپتاستىرۋ.
• وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
• كوممۋنيكاتيۆتىك تاسىلدەردىڭ بارلىق تۇرلەرىن دامىتۋ.
كوپتەگەن وقۋشىلار ءۇشىن اعىلشىن تىلىندە ءماتىندى وقۋ قيىندىق تۋدىرادى. سول سەبەپتەن ولار ءۇشىن ءماتىن تاڭداعاندا ولاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارى مەن جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرۋ قاجەت. سوندىقتان ماتىنمەن جۇمىس ىستەگەندە مىناداي ەسكەرتۋلەردى ەستە ساقتاۋ قاجەت:
1. ۋاجدەمەلەيتىن (موتيۆيرۋيۋششيي) تاقىرىپتاردى تاڭداۋ قاجەت. مۇندا وقۋشىلاردى قازىرگى كەزدە قانداي ماسەلەلەر مەن تاقىرىپتار قىزىقتىراتىنىن انىقتاپ الۋ كەرەك. مىسالى، كينو، مۋزىكا، ساياحات جانە ت. ب.
2. ءماتىندى وقىماس بۇرىن ونىڭ تاقىرىبى مەن سوزدەردىڭ ماعىناسىمەن تانىستىرۋ. ماتىنمەن تانىسار الدىنداعى كەزەڭ - تىلدىك جانە پسيحولوگيالىق قيىنشىلىقتاردى سەيىلتىپ، ماتىنمەن جۇمىس icتeyگe ىڭعايلايدى؛ وقۋشىلاردىڭ جەكە تاجىريبەلەرىن وزەكتەندىرەدى، نەگىزگى (تىرەك) سوزدەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ءماتىننىڭ ماعىناسىن جورامالدايدى.
3. ءماتىننىڭ قۇرىلىمى مەن مازمۇنى وقۋشىنى قىزىقتىرارلىقتاي بولۋ كەرەك. ماتىندە ساباقتاردا وتكەن گرامماتيكالىق قۇرىلىمدار بولۋى ءتيىس، نە بولماسا ول قۇرىلىمدارمەن ماتىنمەن تانىسار الدىنداعى كەزەڭدە تانىستىرىپ كەتۋ قاجەت.
4. ءماتىندى وقىماس بۇرىن وقۋشىلارعا ارناپ ماتىندە كەزدەسەتىن سوزدەر مەن دىبىستارعا، وقۋدىڭ ءتورت تيپىنە قاتىستى شاعىن تەست وتكىزۋگە بولادى. بۇل تەست وقۋشىلاردىڭ وقىلىم داعدىلارىن قالىپتاستىرۋعا، كەيبىر كۇردەلى سوزدەردى ەسكە ءتۇسىرىپ ولاردى ەستە ساقتاۋعا ىقپالىن تيگىزەدى. وسىلايشا سوزدەردىڭ وقىلۋى مەن ولاردىڭ ماعىناسىن وقۋشىلار تۇسىنگەننەن كەيىن بارىپ، قىسقا جولداردى وقىتۋعا بولادى. مۇنداي ءتاسىل وقۋشىلاردىڭ وزدەرىنە سەنىمدىلىگىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى.
5. ءماتىندى وقۋ جەكە دارا بولا المايدى، وقۋ دەگەنىمىز ءماتىننىڭ مازمۇنىن ءتۇسىنۋ، تۇسىنۋگە ءبىز سوزدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىنۋدى جاتقىزامىز جانە ءتىلدى تەرەڭىرەك مەڭگەرۋ ءۇشىن وقۋشىلار تىلدىك بىرلىكتەردى ەستە ساقتاۋدان باستايدى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – وقۋشىنىڭ ءماتىندى ءتۇسىنىپ، تىلدەسىمدى دامىتۋى. الايدا، كوممۋنيكاتيۆتىك قۇزىرەتتىلىكتى دامىتۋ بارىسىندا اعىلشىن تىلىندەگى تىڭدالىم، تىلدەسىم، وقىلىم جانە جازىلىم سياقتى ءتورت ءادىس بىرلەسىپ ءجۇرۋى ءتيىس.
ەكىباستۇز قالاسى №17 جببوم
اعىلشىن ءتىلى ءمۇعالىمى
سماگۋلوۆا اقتولقىن ورازالى قىزى
اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ماتىندەرمەن جۇمىس جاساۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ جۇكتەۋ