سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
اجەمە قوناققا كەلدىم (كيىز ۇيگە)
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
ايتەكە بي كەنتى،
№7 «بالدىرعان» ساناتوريالىق – بوبەكجاي بالاباقشاسى
سادىقوۆا جادىرا

ءبىلىم بەرۋ سالاسى: الەۋمەتتىك ورتا.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: قورشاعان ورتامەن تانىسۋ
تاقىرىبى: اجەمە قوناققا كەلدىم. (كيىز ۇيگە)
ماقساتى: بالالارعا قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى تۇراعى كيىز ءۇي تۋرالى مالىمەت بەرۋ، كيىز ءۇي قۇرىلىسىمەن تانىستىرۋ. بالالاردىڭ جۇرەگىنە ۇلتتىق سانا - سەزىمدى ۇيالاتۋ، ۇلتتىق ونەر جايلى ءبىلىمىن كەڭەيتۋ. سالت - داستۇرلەرىن، قول - ونەرىن دارىپتەي وتىرىپ، ەل جاندىلىققا، ءبىر – ءبىرىن سىيلاۋعا، دوستىقتى قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ. ۇلتتار دوستىعى 1 مامىر مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ. قازاق حالقىنىڭ داستۇرلەرىنە قىزىعۋشىلىقتى قولداۋ جانە قۇرمەتتەۋدى دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: كيىز ءۇي جاساۋلارى، كيىز ءۇي ماكەتى.
ءادىس – تاسىلدەرى: ساياحاتتاۋ، سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ءان – بي،
الدىن – الا جۇمىس: اجە تۋرالى، دوستىق تۋرالى ءان جاتتاۋ.
سالالىق بايلانىس: مۋزىكا، كوركەم ادەبيەت.
قوستىلدىلىك: كيىز ءۇي – يۋرتا.
سوزدىك جۇمىس: شاڭىراق، كەرەگە، ۋىق، سىقىرلاۋىق ەسىك.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
ورىس جانە وزبەك ۇلت وكىلدەرى ورتاعا شىعادى.
بالالار، ءبىز ءقازىر قازاق حالقىنىڭ اجەسى مەن اتاسىنىڭ كيىز ۇيىنە قوناققا بارامىز. (بالالاردى جارتىلاي قۇرىلعان كيىز ۇيگە اپارۋ)
ەكى بالا اسىقپەن ويناپ وتىرادى. كەلە جاتقان قوناقتاردى كورىپ:
- اجە، اتا بىزگە قوناقتار كەلە جاتىر.
اجەسى مەن اتاسى قوناقتاردى كۇتىپ الادى.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار، قانە جوعارى شىعىپ جايعاسىڭىزدار.
سىزدەر ءبىزدىڭ ەلىمىزگە قوش كەلىڭىزدەر، جاقسى جەتكەن بولارسىڭدار. ءبىزدىڭ ەلىمىز كوپ ۇلتتى ەل، ءبىز بارلىق ۇلت وكىلدەرىن قۇشاق جايا قارسى الامىز. ۇلتتار ىنتىماقتاستىعى، دوستىعى مەرەكەسى دە كەپ قالدى. كەلگەندەرىڭە كوپ – كوپ راحمەت. وزدەرىڭدى تانىستىرىپ وتسەڭىزدەر.
(قوناقتار وزدەرى تۋرالى ايتادى)
ال قانە سەندەر بوس كەلمەگەن بولارسىڭدار، ءبىز سىزدەردەن قوناق كادە سۇرايمىز.
ەكى ورىس وكىلىنەن كەلگەن بالا تاقپاق ايتادى.
رايان: جاقسىلىققا باقىتقا
تالپىنعان ءارۋاقىتتا
بالا بىتكەن دوس باۋىر
بولماسىن ەش توسقاۋىل
انەل: دەتي ۆ ساديكە جيۆۋت
زدەس يگرايۋت ي پويۋت
زدەس درۋزەي سەبە ناحوديات
نا پروگۋلكۋ س نيمي حوديات
حور: «اجەم مەنىڭ تاماشا»
ۇيىمداستىرۋشى ىزدەنۋشى.
جارايسىڭدار بالالار، سەندەر اجەلەرىڭنىڭ قاناداي ەكەنىن بىلەدى ەكەنسىڭدەر. اجەلەرىڭ قولىنان بارىدە كەلەدى. مىنا وتىرعان كيىز ۇيلەرىڭنىڭ بار جاساۋىن مەن ءوزىم جاساپ جاتىرمىن. ءقازىر كوكتەم مەزگىلىنىڭ سوڭعى ايى، ەندى جاز مەزگىلى دە كەلىپ قالدى. سوندىقتان كيىز ءۇيدى تىگەتىن كەز كەلدى.
كيىز ءۇي - قازاق حالقىنىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان باسپاناسى. ول كوشىپ - قونعاندا تەز جيىپ، شاپشاڭ تىگۋگە ىڭعايلى.
ءبىزدىڭ قازاق حالقى ەرتەدە قىستا قىستاۋعا، جازدا جايلاۋعا كوشىپ جۇرگەن. كوشىپ قونۋعا ىڭعايلى بولسىن دەپ وسىنداي كيىز ۇيلەر دايىنداعان. بۇل كيىز ءۇي قىستا جىلى، جازدا سالقىن بولعان. كيىز ءۇي نەگىزىنەن اعاشتان جاسالىپ، كيىزبەن جابىلعان. سوندىقتان كيىز ءۇي دەپ اتالعان. قانە ايتىپ كورىڭدەرشى – كيىز ءۇي.
ال ورىس قىزىم سەندەردە كيىز ءۇيدى قالاي اتايدى؟
ءبىزدىڭ ورىس تىلىندە - يۋرتا دەپ اتايدى.
قانە بالالار يۋرتا دەپ ايتىپ كورەيىكشى
جارايسىڭدار بالالار، كيىز ءۇي نەگىزى ءتورت بولىكتەن تۇرادى.
كەرەگە، ۋىق، شاڭىراق جانە ەسىگى سىقىرلاۋىق دەگەن بولىكتەردەن تۇرادى ەكەن.
قازاقتا كەرەگەڭ كەڭ بولسىن، شاڭىراعىڭ بيىك بولسىن، ۋىقتاي كوپ بولىڭدار، ەسىگىڭ دوستارىڭا ءارقاشان اشىق بولسىن دەگەن وسى. قانە قايتالاپ ايتىپ كورەيىك:
كەرەگە، ۋىق، شاڭىراق، ەسىگى سىقىرلاۋىق
بالالار، ءبىزدىڭ قازاق ەلىنىڭ ءوز رامىزدەرى بار ەكەنىن سەندەر بىلەسىڭدەر، قانە ماعان رامىزدەردى ايتىپ بەرىڭدەرشى.
- تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
دۇرىس ايتاسىڭدار، ال ەندى سەندەر بىلسەڭدەر ما، شاڭىراق بەينەسى ءبىزدىڭ قانداي رامىزىمىزدە بەينەلەنگەن؟
- ەلتاڭبادا
دۇرىس ايتاسىڭدار، ءبىزدىڭ ەلتاڭبامىزدا وسى شاڭىراق بەينەسى بەينەلەنگەن. ءبىزدىڭ ەلىمىز
ءدىڭ شاڭىراعىنىڭ بيىك ەكەنىن كورسەتىپ تۇر.
بالالار، كيىز ءۇيدى اسەمدەپ، ادەمىلەۋ ءۇشىن ءارتۇرلى قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن، باۋ – باسقۇرلارىمەن بەزەندىرەمىز. بۇل بۇيىمدار كيىز ۇيگە ءسان بەرىپ تۇرادى. بۇل بۇيىمداردى مەن ءوزىم جاساپ، كيىز ءۇيدى
بەزەندىرەمىن.(كيىز ءۇي جابدىقتارىن كورسەتۋ)
بالالار قولدارىنا ۇستاپ كورەدى.
ال بالالارىم مەن سەندەرگە كيىز ءۇي تۋرالى ايتىپ بەردىم، سەندەر مەنىڭ كوڭىلىمدى ءبىر كوتەرىپ بەرسەڭدەر قالاي بولادى.
ارينە اجە ءسىز بىزگە كوپ ماعلۇمات بەردىڭىز، ءقازىر ءبىز سىزدەرگە بي بيلەپ بەرەيىك
ورىسشا، وزبەكشە، قازاقشا پاپۋري بي بيلەيدى.
رەفلەكسيۆتى كوررەكسيالاۋشى
ال ەندى ماعان ايتىڭدارشى، بۇگىن سەندەر قايدا كەلدىڭدەر؟
اتامىز بەن اجەمىزدىڭ ۇيىنە.
اجەلەرىڭ سەندەرگە نە تۋرالى ايتتى؟
كيىز ءۇي تۋرالى
كيىز ءۇيدىڭ قانداي بولىكتەرى بار ەكەن؟
كەرەگەسى، ۋىعى، شاڭىراعى، سىقىرلاۋىق ەسىگى
قانە كەرەگەسىن كىم كورسەتەدى؟ (شاڭىراعىن، ۋىعىن، ەسىگى سىقىرلاۋىقتى كورسەتۋ)
جارايسىڭدار بالالارىم، اجەلەرىڭنىڭ ايتقانىن ۇعىپ العان ەكەنسىڭدەر.
ال ەندى بالالار، قانە ءبارىمىز ورتاعا شىعايىق، ءبىز بۇگىن كيىز ۇيمەن تانىستىق. ءقازىر ءبىز وسى كيىز ءۇيدى ءوزىمىز جاسايمىز. اتالارىڭ شاڭىراقتى كوتەرەدى، ال ءبىز ۋىقتاردى تىگىپ، كەرەگە بولامىز. ول ءۇشىن ءار قايسىمىز ءبىر – ءبىر ۋىقتى الىپ جاقسى ءبىر تىلەك سوزدەر ايتامىز. سول كەزدە ءبىزدىڭ ادەمى كيىز ءۇيىمىزدى جاسايمىز.
ەلىمىز تىنىش بولسىن.
اسپانىمىز اشىق بولسىن.
شاڭىراعىمىز بيىك بولسىن.
كەرەگەمىز كەڭ بولسىن.
مەيىرىمدى اجەلەر كوپ بولسىن.
اتامىز اۋىرماسىن.
پاپا – مامامىز امان بولسىن، ىنتىماعىمىز ارتا بەرسىن، ءجۇزىمىز جارقىن بولسىن ت. ب تىلەكتەر ايتادى.
(بالالار شاڭىراققا بايلانعان لەنتالاردى الىپ، تىلەك سوزدەر ايتىپ شىعادى)
تىلەكتەرىڭ ورىندالا بەرسىن. ءبىز كوپ ۇلتتى ەلمىز، بارلىق ەلدەرمەن تاتۋمىز. الدا كەلە جاتقان دوستىق، بىرلىك كۇنى مەرەكەسى وراي، بىزگە ورىس، وزبەك، تاتار وكىلدەرى قوناققا كەلدى. ءبىزدىڭ ۇيىمىزگە كەلگەن قوناقتارعا ۇلكەن راحمەت ايتامىز.
بىرلىگىمىز جاراسىپ، ىنتىماعىمىز ارتا بەرسىن.
قانە ءبارىمىز بىرىگىپ «دوس بولايىق ءبارىمىز ءانىن» ايتايىق.
حور: «دوس بولايىق ءبارىمىز» ءانى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: بالالار قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى تۇراعى كيىز ءۇي تۋرالى جالپى مالىمەت بىلەدى.
مەڭگەرۋى: ۇلتتار دوستىعى مەرەكەسىن، مەرەكەلىك كوڭىل كۇيمەن قارسى الاۋدى.
يگەرۋى: قازاق حالقىنىڭ سالت – داستۇرلەرىن، قول ونەرلەرىن دارىپتەۋدى.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما