التىن كۇز
بالاباقشا تاربيەشىسى يبراگيم دانا تۋرگۋنوۆنا
«التىن كۇز»
ورتا توپقا ارنالعان مەرەكە.
بالالار بەزەندىرىلگەن زالعا ۆالس اۋەنىمەن كىرەدى.
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اتا - انالار جانە قوناقتار! ءبىزدىڭ بالاباقشاداعى «التىن كۇز» مەرەكەسىنە قوش كەلدىڭىزدەر! الدارىڭىزدا «..............................» توبى! ادەمىلەپ باستارىن يەدى
1 بالا:
الاقاي – الاقاي
شاتتاندى بالاقاي
بەرەكە – سالتىمىز
مەرەكە – التىن كۇز.
2 بالا:
قانشا بالا، قانشا قىز
ءبىر شوق گۇلمىز بارشامىز
ويىن، كۇلكى ورداسى
ءبىزدىڭ بالاباقشامىز.
3 بالا:
كوبەيدى قۇت - بەرەكە
استىق تولى قامبامىز.
قۇتتى بولسىن مەرەكە
التىن كۇزدى تويلايمىز.
4 بالا:
بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا
شاقىرادى بىزدەردى.........(توپتىڭ جارتىسى وسى كەزدە تاقپاقتارىن ايتىپ بەرەدى)
جۇرگىزۋشى: تاماشا، بالالار! كۇز تۋرالى كوپ تاقپاق بىلەدى ەكەنبىز. ال، دوستار، ەندى ءبىزدىڭ مەرەكەمىزگە كۇز حانشايىمىن شاقىرايىق.
بالالار جارتى شەڭبەرگە قوسارلانا تۇرادى
ءان: «التىن كۇز كەلىڭىز» ءاننىڭ سوڭىندا باستارىن ءيىپ ورىندارىنا وتىرادى.
كۇز حانشايىمى ۆالس مۋزىكاسىمەن ادەمى جانە باياۋ بيلەپ كىرىپ كەلەدى.
كۇز حانشايىمى: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەنىڭ اتىم كۇز حانشايىمى. سەندەردىڭ اسەم اندەرىڭدى ەستىپ قالىپ كەلىپ تۇرمىن. مەرەكەلەرىڭ قۇتتى بولسىن!
بۇلتتار ءتونىپ،
جاڭبىر توگىپ،
جاپىراقتار سارعايدى.
ءونى تايىپ،
سۇرى قاشىپ،
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
ايتىڭدارشى بوبەكتەرىم،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بالالار: كۇزدە!
كۇز حانشايىمى: دۇرىس ايتاسىڭدار. مەن سەندەرگە قۇر قول كەلگەن جوقپىن، بي، ويىن الىپ كەلدىم. كۇزگى كۇندەر تەك قانا جاڭبىرلى ەمەس، سونىمەن قاتار جىلى جانە جايدارلى، شۋاقتى بولادى.
«كوڭىلدى كۇن» ءبيى
جۇرگىزۋشى: وتە تاماشا بي! ال ەندى ەكى توپقا ءبولىنىپ ويىن وينايمىز. كۇزدە باقشادان قانداي كوكونىستى قازىپ جيناپ الامىز؟
بالالار: كارتوپ.
جۇرگىزۋشى: دۇرىس، ايتاسىڭدار. ويىننىڭ اتى «كارتوپ جيناۋ». قاتارداعى ءبىرىنشى بالا ءوزىنىڭ سەبەتىنە كارتوپتى جيناپ اكەلىپ ەكىنشى بالاعى بەرەدى، ال ەكىنشى بالا جۇگىرىپ بارىپ قايتادان ورنىنا سالادى. سولاي - سولاي كەزەكتەسىپ كارتوپتى جينايمىز. قاي توپ ءبىرىنشى بولىپ اياقتايدى، سول توپ جەڭىمپاز بولادى.
ويىن «كارتوپ جيناۋ». كوڭىلدى اۋەن وينالادى
كۇز حانشايىمى: بارلىقتارىڭدا جۇيرىك ەكەنسىڭدەر! جارايسىڭدار، بوبەكتەرىم! قانەكي، ورىندارىمىزعا وتىرىپ دەم الايىق.
قاراڭدارشى، جەل ءبىزدىڭ اينالامىزعا قانشاما جاپىراقتاردى اكەلگەن. سەندەر جاپىراقتاردى كولەمى جاعىنان اجىراتا الاسىڭدار ما؟
قانداي جاپىراقتاردى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: ۇلكەن، كىشى.
كۇز حانشايىمى: جاپىراقتار قانشا؟
بالالار: كوپ.
كۇز حانشايىمى: جاپىراقتاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: سارى، قىزىل، جاسىل.
ءان: «ءبىز كوڭىلدى جاپىراقپىز» بالالار شاحماتتى تۇردە تۇرادى
الىستان جاڭبىردىڭ داۋىسى ەستىلەدى. مۋزىكالىق اسپاپتاردى تاراتۋ. ءۇشبۇرىشتار، داۋىلپازدار، كسيلافون.
اسپاپتار ءانسامبلى «جاڭبىر سيمفونياسى»
جاڭبىردىڭ دىبىسىمەن زالعا اينالىپ - ۇشىپ جاڭبىر كەلەدى
جاڭبىر: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەنى تانىدىڭدار ما؟ مەن جاڭبىرمىن! مەن سەندەرگە جەتۋگە اسىقتىم. باۋ باقتى، جيەكتەردى سۋاردىم قاتتى شارشادىم. قاراڭدارشى، مەن مول ءونىم ءوسىردىم، ونى سەندەرگە سىيعا الىپ كەلدىم. (سەبەتتە كوكونىستەر، جەمىستەر جاتادى)
جۇرگىزۋشى: ءبىز سەنى كورگەنىمىزگە قۋانىشتىمىز. ءونىمىڭ قانداي مول. ءقازىر بالالار جەمىستەر مەن كوكونىستەرىڭدى اجىراتۋعا كومەكتەسەدى. سەبەتتەن الىپ كوك ىدىسقا جەمىستەردى سالامىز. سارى ىدىسقا كوكونىستەردى سالامىز.
ويىن «كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىراتۋ»
جۇرگىزۋشى: التىن كۇز، ءبىزدىڭ بوبەكتەر سەن ءۇشىن ارنايى بي بيلەگىسى كەلەدى.
«ساڭىراۋقۇلاقتار» ءبيى
جاڭبىر: راحمەت، دوستارىم. قانداي اقىلدىسىڭدار، مەنىڭ ونىمدەرىمدى دۇرىس اجىراتتىڭدار، جارايسىڭدار! ال ەندى كىم كۇز تۋرالى تاقپاقتارىن ايتىپ بەرەدى؟
1 بالا:
ەل ەگىندى جينايدى،
قىرمانعا ءدان سىيمايدى
ءبىزدىڭ دالا – باي دالا
التىن استىق اينالا.
2 بالا:
قۇستار قايتتى ءان سالىپ،
بۇلت تورلادى اسپاندى.
قىس كەلەدى جار سالىپ،
كۇزگى سۋىق باستالدى.
3 بالا:
التىن، سارى، قىزىل، كوك
الۋان، الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ
كوز تارتادى جاپىرلاپ.
4 بالا:
بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا
شاقىرادى بىزدەردى........
كۇز حانشايىمى: جاڭبىر جاۋعاندا ءبىز سۋ بولىپ قالماۋ ءۇشىن ادەمى قولشاتىرلارىمىزدى الىپ جۇرەمىز. كانە، بالاپاندارىم، جاڭبىر دوسىمىزعا «قولشاتىرلار» ءبيىن بيلەپ بەرەيىكشى!
بي «قولشاتىرلار»
جاڭبىر: راحمەت بالالار، سەندەر مەنىڭ كوڭىلىمدى وزدەرىڭنىڭ تاقپاقتارىڭمەن كوتەردىڭدەر! دەم الىپ قالدىم!
كۇز حانشايىمى: وتە تاماشا ءان! جارايسىڭدار! ال ەندى ءبىز جاڭبىر ەكەۋىمىز ورماندارعا بارامىز، ءالى بارلىق جاپىراقتاردى ءارتۇرلى تۇستەرگە بوياۋىمىز كەرەك. ساۋ بولىڭدار!
بالالار: ساۋ بولىڭىزدار!
جۇرگىزۋشى: وسىمەن مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىمىز اياقتالدى.
قوش ساۋ بولىڭىزدار!
بالالار ۆالس اۋەنىمەن قوسارلانىپ قاتارعا تۇرىپ توپقا قاراي شىعادى.
«التىن كۇز»
ورتا توپقا ارنالعان مەرەكە.
بالالار بەزەندىرىلگەن زالعا ۆالس اۋەنىمەن كىرەدى.
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اتا - انالار جانە قوناقتار! ءبىزدىڭ بالاباقشاداعى «التىن كۇز» مەرەكەسىنە قوش كەلدىڭىزدەر! الدارىڭىزدا «..............................» توبى! ادەمىلەپ باستارىن يەدى
1 بالا:
الاقاي – الاقاي
شاتتاندى بالاقاي
بەرەكە – سالتىمىز
مەرەكە – التىن كۇز.
2 بالا:
قانشا بالا، قانشا قىز
ءبىر شوق گۇلمىز بارشامىز
ويىن، كۇلكى ورداسى
ءبىزدىڭ بالاباقشامىز.
3 بالا:
كوبەيدى قۇت - بەرەكە
استىق تولى قامبامىز.
قۇتتى بولسىن مەرەكە
التىن كۇزدى تويلايمىز.
4 بالا:
بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا
شاقىرادى بىزدەردى.........(توپتىڭ جارتىسى وسى كەزدە تاقپاقتارىن ايتىپ بەرەدى)
جۇرگىزۋشى: تاماشا، بالالار! كۇز تۋرالى كوپ تاقپاق بىلەدى ەكەنبىز. ال، دوستار، ەندى ءبىزدىڭ مەرەكەمىزگە كۇز حانشايىمىن شاقىرايىق.
بالالار جارتى شەڭبەرگە قوسارلانا تۇرادى
ءان: «التىن كۇز كەلىڭىز» ءاننىڭ سوڭىندا باستارىن ءيىپ ورىندارىنا وتىرادى.
كۇز حانشايىمى ۆالس مۋزىكاسىمەن ادەمى جانە باياۋ بيلەپ كىرىپ كەلەدى.
كۇز حانشايىمى: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەنىڭ اتىم كۇز حانشايىمى. سەندەردىڭ اسەم اندەرىڭدى ەستىپ قالىپ كەلىپ تۇرمىن. مەرەكەلەرىڭ قۇتتى بولسىن!
بۇلتتار ءتونىپ،
جاڭبىر توگىپ،
جاپىراقتار سارعايدى.
ءونى تايىپ،
سۇرى قاشىپ،
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
ايتىڭدارشى بوبەكتەرىم،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بالالار: كۇزدە!
كۇز حانشايىمى: دۇرىس ايتاسىڭدار. مەن سەندەرگە قۇر قول كەلگەن جوقپىن، بي، ويىن الىپ كەلدىم. كۇزگى كۇندەر تەك قانا جاڭبىرلى ەمەس، سونىمەن قاتار جىلى جانە جايدارلى، شۋاقتى بولادى.
«كوڭىلدى كۇن» ءبيى
جۇرگىزۋشى: وتە تاماشا بي! ال ەندى ەكى توپقا ءبولىنىپ ويىن وينايمىز. كۇزدە باقشادان قانداي كوكونىستى قازىپ جيناپ الامىز؟
بالالار: كارتوپ.
جۇرگىزۋشى: دۇرىس، ايتاسىڭدار. ويىننىڭ اتى «كارتوپ جيناۋ». قاتارداعى ءبىرىنشى بالا ءوزىنىڭ سەبەتىنە كارتوپتى جيناپ اكەلىپ ەكىنشى بالاعى بەرەدى، ال ەكىنشى بالا جۇگىرىپ بارىپ قايتادان ورنىنا سالادى. سولاي - سولاي كەزەكتەسىپ كارتوپتى جينايمىز. قاي توپ ءبىرىنشى بولىپ اياقتايدى، سول توپ جەڭىمپاز بولادى.
ويىن «كارتوپ جيناۋ». كوڭىلدى اۋەن وينالادى
كۇز حانشايىمى: بارلىقتارىڭدا جۇيرىك ەكەنسىڭدەر! جارايسىڭدار، بوبەكتەرىم! قانەكي، ورىندارىمىزعا وتىرىپ دەم الايىق.
قاراڭدارشى، جەل ءبىزدىڭ اينالامىزعا قانشاما جاپىراقتاردى اكەلگەن. سەندەر جاپىراقتاردى كولەمى جاعىنان اجىراتا الاسىڭدار ما؟
قانداي جاپىراقتاردى كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: ۇلكەن، كىشى.
كۇز حانشايىمى: جاپىراقتار قانشا؟
بالالار: كوپ.
كۇز حانشايىمى: جاپىراقتاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
بالالار: سارى، قىزىل، جاسىل.
ءان: «ءبىز كوڭىلدى جاپىراقپىز» بالالار شاحماتتى تۇردە تۇرادى
الىستان جاڭبىردىڭ داۋىسى ەستىلەدى. مۋزىكالىق اسپاپتاردى تاراتۋ. ءۇشبۇرىشتار، داۋىلپازدار، كسيلافون.
اسپاپتار ءانسامبلى «جاڭبىر سيمفونياسى»
جاڭبىردىڭ دىبىسىمەن زالعا اينالىپ - ۇشىپ جاڭبىر كەلەدى
جاڭبىر: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەنى تانىدىڭدار ما؟ مەن جاڭبىرمىن! مەن سەندەرگە جەتۋگە اسىقتىم. باۋ باقتى، جيەكتەردى سۋاردىم قاتتى شارشادىم. قاراڭدارشى، مەن مول ءونىم ءوسىردىم، ونى سەندەرگە سىيعا الىپ كەلدىم. (سەبەتتە كوكونىستەر، جەمىستەر جاتادى)
جۇرگىزۋشى: ءبىز سەنى كورگەنىمىزگە قۋانىشتىمىز. ءونىمىڭ قانداي مول. ءقازىر بالالار جەمىستەر مەن كوكونىستەرىڭدى اجىراتۋعا كومەكتەسەدى. سەبەتتەن الىپ كوك ىدىسقا جەمىستەردى سالامىز. سارى ىدىسقا كوكونىستەردى سالامىز.
ويىن «كوكونىستەر مەن جەمىستەردى اجىراتۋ»
جۇرگىزۋشى: التىن كۇز، ءبىزدىڭ بوبەكتەر سەن ءۇشىن ارنايى بي بيلەگىسى كەلەدى.
«ساڭىراۋقۇلاقتار» ءبيى
جاڭبىر: راحمەت، دوستارىم. قانداي اقىلدىسىڭدار، مەنىڭ ونىمدەرىمدى دۇرىس اجىراتتىڭدار، جارايسىڭدار! ال ەندى كىم كۇز تۋرالى تاقپاقتارىن ايتىپ بەرەدى؟
1 بالا:
ەل ەگىندى جينايدى،
قىرمانعا ءدان سىيمايدى
ءبىزدىڭ دالا – باي دالا
التىن استىق اينالا.
2 بالا:
قۇستار قايتتى ءان سالىپ،
بۇلت تورلادى اسپاندى.
قىس كەلەدى جار سالىپ،
كۇزگى سۋىق باستالدى.
3 بالا:
التىن، سارى، قىزىل، كوك
الۋان، الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ
كوز تارتادى جاپىرلاپ.
4 بالا:
بەرەكەسىن سىيلاۋعا
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا
شاقىرادى بىزدەردى........
كۇز حانشايىمى: جاڭبىر جاۋعاندا ءبىز سۋ بولىپ قالماۋ ءۇشىن ادەمى قولشاتىرلارىمىزدى الىپ جۇرەمىز. كانە، بالاپاندارىم، جاڭبىر دوسىمىزعا «قولشاتىرلار» ءبيىن بيلەپ بەرەيىكشى!
بي «قولشاتىرلار»
جاڭبىر: راحمەت بالالار، سەندەر مەنىڭ كوڭىلىمدى وزدەرىڭنىڭ تاقپاقتارىڭمەن كوتەردىڭدەر! دەم الىپ قالدىم!
كۇز حانشايىمى: وتە تاماشا ءان! جارايسىڭدار! ال ەندى ءبىز جاڭبىر ەكەۋىمىز ورماندارعا بارامىز، ءالى بارلىق جاپىراقتاردى ءارتۇرلى تۇستەرگە بوياۋىمىز كەرەك. ساۋ بولىڭدار!
بالالار: ساۋ بولىڭىزدار!
جۇرگىزۋشى: وسىمەن مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىمىز اياقتالدى.
قوش ساۋ بولىڭىزدار!
بالالار ۆالس اۋەنىمەن قوسارلانىپ قاتارعا تۇرىپ توپقا قاراي شىعادى.