“اكە مەن بالا” ىبىراي التىنسارين
ساباقتىڭ تاقىرىبى: “اكە مەن بالا” ى. التىنسارين (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى:
• بىلىمدىلىگى. تۇڭعىش پەداگوگ ىبىراي التىنسارين ءومىرى جانە ونىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
• دامىتۋشىلىعى. بالالاردىڭ تىڭداي ءبىلۋ، اڭگىمەلەي ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرى مەن داعدىلارىن، سوزدىك قورىن، ءتىلىن دامىتۋ.
• تاربيەلىلىگى. ۇلكەندەردى تىڭداۋعا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، ى. ءالتىنساريننىڭ پورترەتى، سۋرەتتەر.
جىلۋلىق شەڭبەرى
امانسىڭ با، التىن كۇن!
امانسىڭ با، جەر انا!
امانسىڭ با، دوستارىم!
سەندەردى كورسەم قۋانام.
وتكەن تاقىرىپقا شولۋ
ويىن
«تابيعات قۇبىلىسى»
ىبىراي التىنسارين (پورترەتى)
↓
قوستاناي وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن
الىپپە جازعان
بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى
العاش مەكتەپ اشقان
اعارتۋشى
ۇستاز
جازۋشى
وي قوزعاۋ
ماتىنمەن جۇمىس
اكە مەن بالا
ءبىر ادام ون جاسار بالاسىن ەرتىپ، ەگىننەن جاياۋ كەلە جاتسا، جولدا قالعان اتتىڭ ەسكى تاعاسىن كورىپ، بالاسىنا:
- اناۋ تاعانى، بالام، الا ءجۇر، - دەدى.
بالا اكەسىنە:
- سىنىپ قالعان ەسكى تاعانى الىپ نە قىلايىن، - دەدى.
اكەسى ۇندەمەدى، تاعانى ءوزى الدى دا، جۇرە بەردى.
قالانىڭ شەتىندە تەمىرشى ۇستالار بار ەكەن، سوعان جەتكەن سوڭ اكەسى قايىرىلىپ، ماناعى تاعانى سولارعا ءۇش تيىنعا ساتتى. ودان ءبىراز جەر وتكەن سوڭ، شيە ساتىپ وتىرعانداردان سول ءۇش تيىنعا ءبىرتالاي شيە ساتىپ الدى. سونىمەن شيەنى ورامالىنا ءتۇيىپ، شەتىنەن ءوزى ءبىر - بىرلەپ الىپ جەپ بالاسىنا قاراماي، اياڭداپ جۇرە بەردى. ءبىراز جەر وتكەن سوڭ اكەسىنىڭ قولىنان ءبىر شيە جەرگە تۇسەدى. ارتىندا كەلە جاتقان بالا دا تىم - اق قىزىعىپ كەلەدى ەكەن، جەرگە تۇسكەن شيەنى جالما - جان جەردەن الىپ، اۋزىنا سالدى. ءبىرازدان سوڭ جانە ءبىر شيە، ونان ءبىراز وتكەن سوڭ ءبىر شيە، سونىمەن ءار جەردە اكەسىنىڭ قولىنان تۇسكەن شيەنى ونشاقتى رەت ءيىلىپ جەردەن الىپ جەدى. ەڭ سوڭىندا اكەسى توقتاپ، بالاسىنا شيەنى ورامالىمەن بەرىپ تۇرىپ:
- كوردىڭ بە، مانا تاعانى جامانسىنىپ، جەردەن ءبىر عانا ءيىلىپ كوتەرىپ الۋعا ەرىندىڭ، ەندى سول تاعاعا العان شيەنىڭ جەرگە تۇسكەنىن الامىن دەپ ءبىر ەڭكەيۋدىڭ ورنىنا ون ەڭكەيدىڭ. مۇنان بىلاي ەسىڭدە بولسىن، از جۇمىستى قيىنسىنساڭ - كوپ جۇمىسقا تاپ بولاسىڭ، ازعا قاناعات ەتە بىلمەسەڭ - كوپتەن دە قۇر قالاسىڭ، دەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرامىز،
ەكى قولدى سوزامىز.
وڭعا، سولعا بۇرىلىپ،
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ،
ءسال تىنىعىپ الامىز.
وي تولعاۋ
«ۇياشىق تاڭداۋ» ويىنى
1. شىعارما نە جايىندا؟
2. بالانىڭ ىستەگەن ءىسى دۇرىس پا؟
3. بالانىڭ اكەسى دۇرىس ىستەدى مە؟ نەگە؟
4. سەندەر اكەلەرىڭنىڭ ءتىلىن الاسىڭدار ما؟
5. قورىتىندى
اكە:
ۇلكەن كىسى
تاعانى الادى
اقىلدى ادام
شيە ساتىپ الدى
ەڭبەكتەندى
بالا:
جاس بالا
العىسى كەلمەيدى
اقىلسىز بالا
شيە ساتىپ المادى
ەڭبەكتەنبەدى
ماقساتى:
• بىلىمدىلىگى. تۇڭعىش پەداگوگ ىبىراي التىنسارين ءومىرى جانە ونىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
• دامىتۋشىلىعى. بالالاردىڭ تىڭداي ءبىلۋ، اڭگىمەلەي ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرى مەن داعدىلارىن، سوزدىك قورىن، ءتىلىن دامىتۋ.
• تاربيەلىلىگى. ۇلكەندەردى تىڭداۋعا، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، ى. ءالتىنساريننىڭ پورترەتى، سۋرەتتەر.
جىلۋلىق شەڭبەرى
امانسىڭ با، التىن كۇن!
امانسىڭ با، جەر انا!
امانسىڭ با، دوستارىم!
سەندەردى كورسەم قۋانام.
وتكەن تاقىرىپقا شولۋ
ويىن
«تابيعات قۇبىلىسى»
ىبىراي التىنسارين (پورترەتى)
↓
قوستاناي وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن
الىپپە جازعان
بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى
العاش مەكتەپ اشقان
اعارتۋشى
ۇستاز
جازۋشى
وي قوزعاۋ
ماتىنمەن جۇمىس
اكە مەن بالا
ءبىر ادام ون جاسار بالاسىن ەرتىپ، ەگىننەن جاياۋ كەلە جاتسا، جولدا قالعان اتتىڭ ەسكى تاعاسىن كورىپ، بالاسىنا:
- اناۋ تاعانى، بالام، الا ءجۇر، - دەدى.
بالا اكەسىنە:
- سىنىپ قالعان ەسكى تاعانى الىپ نە قىلايىن، - دەدى.
اكەسى ۇندەمەدى، تاعانى ءوزى الدى دا، جۇرە بەردى.
قالانىڭ شەتىندە تەمىرشى ۇستالار بار ەكەن، سوعان جەتكەن سوڭ اكەسى قايىرىلىپ، ماناعى تاعانى سولارعا ءۇش تيىنعا ساتتى. ودان ءبىراز جەر وتكەن سوڭ، شيە ساتىپ وتىرعانداردان سول ءۇش تيىنعا ءبىرتالاي شيە ساتىپ الدى. سونىمەن شيەنى ورامالىنا ءتۇيىپ، شەتىنەن ءوزى ءبىر - بىرلەپ الىپ جەپ بالاسىنا قاراماي، اياڭداپ جۇرە بەردى. ءبىراز جەر وتكەن سوڭ اكەسىنىڭ قولىنان ءبىر شيە جەرگە تۇسەدى. ارتىندا كەلە جاتقان بالا دا تىم - اق قىزىعىپ كەلەدى ەكەن، جەرگە تۇسكەن شيەنى جالما - جان جەردەن الىپ، اۋزىنا سالدى. ءبىرازدان سوڭ جانە ءبىر شيە، ونان ءبىراز وتكەن سوڭ ءبىر شيە، سونىمەن ءار جەردە اكەسىنىڭ قولىنان تۇسكەن شيەنى ونشاقتى رەت ءيىلىپ جەردەن الىپ جەدى. ەڭ سوڭىندا اكەسى توقتاپ، بالاسىنا شيەنى ورامالىمەن بەرىپ تۇرىپ:
- كوردىڭ بە، مانا تاعانى جامانسىنىپ، جەردەن ءبىر عانا ءيىلىپ كوتەرىپ الۋعا ەرىندىڭ، ەندى سول تاعاعا العان شيەنىڭ جەرگە تۇسكەنىن الامىن دەپ ءبىر ەڭكەيۋدىڭ ورنىنا ون ەڭكەيدىڭ. مۇنان بىلاي ەسىڭدە بولسىن، از جۇمىستى قيىنسىنساڭ - كوپ جۇمىسقا تاپ بولاسىڭ، ازعا قاناعات ەتە بىلمەسەڭ - كوپتەن دە قۇر قالاسىڭ، دەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرامىز،
ەكى قولدى سوزامىز.
وڭعا، سولعا بۇرىلىپ،
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ،
ءسال تىنىعىپ الامىز.
وي تولعاۋ
«ۇياشىق تاڭداۋ» ويىنى
1. شىعارما نە جايىندا؟
2. بالانىڭ ىستەگەن ءىسى دۇرىس پا؟
3. بالانىڭ اكەسى دۇرىس ىستەدى مە؟ نەگە؟
4. سەندەر اكەلەرىڭنىڭ ءتىلىن الاسىڭدار ما؟
5. قورىتىندى
اكە:
ۇلكەن كىسى
تاعانى الادى
اقىلدى ادام
شيە ساتىپ الدى
ەڭبەكتەندى
بالا:
جاس بالا
العىسى كەلمەيدى
اقىلسىز بالا
شيە ساتىپ المادى
ەڭبەكتەنبەدى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قوجا احمەت ياسساۋي (1093 - 1166) - قازاق حالقىنىڭ بايىرعى مادەنيەتىنىڭ تاريحىندا ايرىقشا ورنى بار ۇلى اقىن، سوپىلىق پوەزيانىڭ نەگىزىن سالۋشى، كۇللى كۇنشىعىس مۇسىلماندارىنىڭ رۋحاني ۇستازى بولعان ۇلى ...
