اكەگە قاراپ ۇل وسەر
اكەگە قاراپ ۇل وسەر
“اكە، مۇنىڭ ءبارىن قايدان بىلەسىڭ؟” ۇلىڭىزدىڭ وسىنداي سۇراق قويىپ، سىزگە تاڭعالعان كەزدەرى بولعان با؟ سونداي ساتتەردە اكە بولعانىڭىزدى ماقتان تۇتقان شىعارسىز. ال ۇلىڭىز ايتقانىڭىزعا قۇلاق اسىپ، سونىڭ پايداسىن كورگەن كەزدەرى، قۋانىشتان توبەڭىز كوككە جەتكەن بولار الايدا ۇلىڭىز ەسەيگەننەن كەيىن دە، ءسىزدى ونەگە تۇتا ما؟ الدە ونىڭ سىزگە دەگەن قۇرمەتى ازايعانداي كورىنە مە؟ ەر جەتىپ كەلە جاتقان ۇلىڭىزعا قالاي جاقىن بولىپ قالا الاسىز؟ الدىمەن، اكەلەر كەزىگەتىن كەيبىر قيىندىقتاردى قاراستىرايىق.
ۋاقىتتىڭ جەتىسپەۋى. كوپ ەلدە وتباسىنداعى تابىستىڭ باسىم بولىگىن وتاعالارى تابادى. بۇل ءۇشىن ولار ءجيى ەرتەدەن قارا كەشكە دەيىن جۇمىس ىستەيدى. كەيبىر ەلدەردە اكەلەر بالالارىمەن تىم از ۋاقىت وتكىزەدى.
مىنا جايلى ويلانىپ كورىڭىز: ۇلىڭىزبەن بىرگە قانشا ۋاقىت وتكىزىپ ءجۇرسىز؟ كەلەسى ءبىر - ەكى اپتادا كۇنىنە وعان قانشا ۋاقىت بولەتىنىڭىزدى نەگە بايقاپ كورمەسكە؟ ناتيجەسى ءسىزدى بەيجاي قالدىرماس.
ۇل بالا اكەسىنە ەلىكتەگىش كەلەدى. سوندىقتان وعان كىشكەنتاي كەزىنەن باستاپ ۇلگى - ونەگە كورسەتكەن جاقسى. مۇنى قالاي ىستەگەن دۇرىس؟ بالاعا كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن ۋاقىتتى قايدان تابۋعا بولادى؟
ۇلىڭىزدى كۇندەلىكتى ءۇي شارۋالارىنا مۇمكىندىگىنشە كوبىرەك قاتىستىرىڭىز. مىسالى، اۋلانى سىپىرىپ جاتساڭىز، وعان كىشىگىرىم سىپىرتقى، ال جەر قازىپ جاتساڭىز، كۇرەكشە بەرىپ قويىڭىز. ۇلگى تۇتارلىق كوسەمى — اكەسىنە كومەكتەسكەنى ۇلىڭىزدى زور قۋانىشقا بولەيتىنى ءسوزسىز!
ارينە، شارۋاڭىزدى بىتىرۋگە ادەتتەگىدەن كوبىرەك ۋاقىت كەتەتىن شىعار، ءبىراق ەسەسىنە ۇلىڭىزدى ەڭبەكقور بولۋعا ۇيرەتەسىز ءارى ونىمەن قارىم - قاتىناسىڭىز نىعايادى. بالاڭىزدى ەڭبەككە باۋلۋمەن قاتار، بىرگە ويناۋعا دا ۋاقىت تاپقانىڭىز جاقسى. مۇنىڭ پايداسى كوڭىل كوتەرۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، اكەلەر كىشكەنتاي بالالارىمەن وينايتىن بولسا، بۇل ولاردىڭ تاپقىر، پىسىق ءارى باتىل بولىپ وسۋىنە كومەكتەسەدى.
بىرگە ويناۋ بۇدان دا ماڭىزدى نارسەلەرگە سەپتىگىن تيگىزەدى. “بالا مەن اكەنىڭ ەركىن سويلەسۋىنە ويىننىڭ قوسار ۇلەسى كوپ”ءيا، مۇنداي ساتتەردە اكە بالاسىنا سوزىمەن دە، ىسىمەن دە جىلۋلىق تانىتىپ، ونى دا ءوز سەزىمدەرىن بىلدىرۋگە ۇيرەتە الادى. ۇلىڭىزعا جاقىنداي ءتۇسۋدىڭ تاعى ءبىر مۇمكىندىگى — ۇيىقتار الدىنداعى ۋاقىتتى پايدالانۋ. بالاڭىزعا اڭگىمە وقىپ بەرىپ تۇرىڭىز، سونداي - اق ونىڭ سول كۇنگى قۋانىشى مەن ۋايىمىنا ورتاقتاس بولىڭىز. وسىلاي ەتكەنىڭىز ءوسىپ كەلە جاتقان ۇلىڭىزدىڭ ءارى قاراي دا سىزگە ەركىن جاقىنداۋىنا كومەكتەسەدى.
اكەلەرى سويلەسكىسى كەلگەندە، كەيبىر جاسوسپىرىمدەر بۇدان تارتىناتىنداي كورىنۋى مۇمكىن. ءسىزدىڭ ۇلىڭىز دا سۇراقتارىڭىزدان جالتارعانداي كورىنسە، بۇل ونىڭ سىزبەن مۇلدەم اڭگىمەلەسكىسى كەلمەيدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. بالاڭىزعا بەيىمدەلىپ سويلەيتىن بولساڭىز، ونىڭ سىزبەن اڭگىمەلەسۋگە دەگەن ىقىلاسى ارتۋى مۇمكىن.
“اكە، قارا، قاراشى!” جاڭا ءىستى مەڭگەرگەن كىشكەنتاي ۇلىڭىزدىڭ قۋانىشتان وسىلاي ايعايلاعان كەزى بولعان با؟ ول ءقازىر ءجاسوسپىرىم بولسا، ءالى دە ءسىزدىڭ قولپاشتاپ وتىرعانىڭىزدى قالاي ما؟ بالكىم، سولاي ەتۋدەن قالعان شىعار. الايدا بايسالدى ادام بولىپ ءوسۋى ءۇشىن ءسىزدىڭ قولداۋىڭىز وعان اسا قاجەت. ارينە، ءسىز ۇلىڭىزعا ءتالىم - تاربيە بەرىپ، جونگە سالىپ وتىرۋعا جاۋاپتىسىز. كەيبىر ەر كىسىلەرگە بالالارىنا جىلۋلىق تانىتىپ، دەمەۋ كورسەتۋ وڭاي ەمەس. بالكىم، كەزىندە ولاردىڭ اتا - انالارى ماقتاۋدىڭ ورنىنا، قاتەلىكتەرىنە نۇسقاۋ بەرگەن شىعار. ءسىزدىڭ دە جاعدايىڭىز وسىنداي بولسا، ۇلىڭىزدىڭ وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىراز كۇش سالۋىڭىز قاجەت بولار. بۇل ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ كەيدە مەن شارۋانى ۇلىما تاپسىرامىن دا، قاجەت بولسا كومەكتەسەتىنىمدى ايتامىن. كوپ جاعدايدا ول شارۋانى ءوزى - اق تىندىرادى، ءارى بۇل وعان قاناعات اكەلىپ، وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرادى. تىرلىكتى ويداعىداي اتقارعان كەزدەرى مەن ونى ماقتايمىن. ىستەگەنى ۇلىمنىڭ كوڭىلىنەن شىقپاسا دا، كۇش سالعانى ءۇشىن ريزا ەكەنىمدى ايتامىن”.
ۇلىڭىزدىڭ وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ تاعى ءبىر جولى — ۇلكەنىرەك ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە كومەكتەسۋ. الايدا ۇلىڭىز قويىلعان ماقساتتارعا ءسىز قالاعانداي تەز جەتپەسە شە؟ ال ونىڭ ماقساتتارى نەگىزىنەن جامان بولماعانمەن، ءسىزدىڭ كوڭىلىڭىزدەن شىقپاسا شە؟ مۇنداي جاعدايدا ءوز كوزقاراسىڭىزدى وزگەرتۋىڭىز قاجەت بولار. مەن ۇلىمدى قولجەتەرلىك ماقساتتار قويۋعا تالپىندىرامىن. الايدا بۇل ماقساتتاردىڭ مەنىڭ ەمەس، ونىكى بولعانىن قالايمىن. سونداي - اق ۇلىمنىڭ ولارعا ءوز قارقىنىمەن ءجۇرىپ وتىرىپ، قول جەتكىزۋى كەرەكتىگىن ءجيى ەسىمە سالىپ وتىرامىن”. ۇلىڭىزدىڭ پىكىرىنە دەن قويىپ، جەتىستىكتەرى ءۇشىن ماقتاپ، كەمشىلىكتەرىمەن كۇرەسۋگە تالپىندىرعانىڭىز قويعان ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋگە كومەكتەسەرى ءسوزسىز.
ۇلىڭىزبەن قارىم - قاتىناسىڭىزدا تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر تۋىنداپ تۇراتىن شىعار. ءبىراق تۇبىندە ونىڭ سىزگە جاقىن بولىپ قالعىسى كەلەرى ءشۇباسىز. راسىندا دا، وزىنە قولداۋ كورسەتەتىن ادامعا كىم جاقىن بولعىسى كەلمەيدى؟!
مىناۋ جاسامپاز عاسىردا، جاھاندانۋ داۋىرىندە مەكتەپ پارتاسىندا وتىرعان بالانىڭ جان - جاقتى تاربيە الۋىنا ەڭ ءبىرىنشى ىقپال ەتەتىن ۇستاز بولسا، ونىڭ سۇيەۋشىسى – اتا - انا. سوندىقتان اتا - انا ءوز بالاسىنىڭ ءبىلىم الۋىنا بارىنشا جاعداي جاساۋى ءتيىس. بالا تاۋلىكتىڭ ¼ بولىگىندە، ياعني، 6 ساعات مەكتەپتە بولسا، 18 ساعات ءوز وتباسىندا تاربيە الادى.
“اكە، مۇنىڭ ءبارىن قايدان بىلەسىڭ؟” ۇلىڭىزدىڭ وسىنداي سۇراق قويىپ، سىزگە تاڭعالعان كەزدەرى بولعان با؟ سونداي ساتتەردە اكە بولعانىڭىزدى ماقتان تۇتقان شىعارسىز. ال ۇلىڭىز ايتقانىڭىزعا قۇلاق اسىپ، سونىڭ پايداسىن كورگەن كەزدەرى، قۋانىشتان توبەڭىز كوككە جەتكەن بولار الايدا ۇلىڭىز ەسەيگەننەن كەيىن دە، ءسىزدى ونەگە تۇتا ما؟ الدە ونىڭ سىزگە دەگەن قۇرمەتى ازايعانداي كورىنە مە؟ ەر جەتىپ كەلە جاتقان ۇلىڭىزعا قالاي جاقىن بولىپ قالا الاسىز؟ الدىمەن، اكەلەر كەزىگەتىن كەيبىر قيىندىقتاردى قاراستىرايىق.
ۋاقىتتىڭ جەتىسپەۋى. كوپ ەلدە وتباسىنداعى تابىستىڭ باسىم بولىگىن وتاعالارى تابادى. بۇل ءۇشىن ولار ءجيى ەرتەدەن قارا كەشكە دەيىن جۇمىس ىستەيدى. كەيبىر ەلدەردە اكەلەر بالالارىمەن تىم از ۋاقىت وتكىزەدى.
مىنا جايلى ويلانىپ كورىڭىز: ۇلىڭىزبەن بىرگە قانشا ۋاقىت وتكىزىپ ءجۇرسىز؟ كەلەسى ءبىر - ەكى اپتادا كۇنىنە وعان قانشا ۋاقىت بولەتىنىڭىزدى نەگە بايقاپ كورمەسكە؟ ناتيجەسى ءسىزدى بەيجاي قالدىرماس.
ۇل بالا اكەسىنە ەلىكتەگىش كەلەدى. سوندىقتان وعان كىشكەنتاي كەزىنەن باستاپ ۇلگى - ونەگە كورسەتكەن جاقسى. مۇنى قالاي ىستەگەن دۇرىس؟ بالاعا كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن ۋاقىتتى قايدان تابۋعا بولادى؟
ۇلىڭىزدى كۇندەلىكتى ءۇي شارۋالارىنا مۇمكىندىگىنشە كوبىرەك قاتىستىرىڭىز. مىسالى، اۋلانى سىپىرىپ جاتساڭىز، وعان كىشىگىرىم سىپىرتقى، ال جەر قازىپ جاتساڭىز، كۇرەكشە بەرىپ قويىڭىز. ۇلگى تۇتارلىق كوسەمى — اكەسىنە كومەكتەسكەنى ۇلىڭىزدى زور قۋانىشقا بولەيتىنى ءسوزسىز!
ارينە، شارۋاڭىزدى بىتىرۋگە ادەتتەگىدەن كوبىرەك ۋاقىت كەتەتىن شىعار، ءبىراق ەسەسىنە ۇلىڭىزدى ەڭبەكقور بولۋعا ۇيرەتەسىز ءارى ونىمەن قارىم - قاتىناسىڭىز نىعايادى. بالاڭىزدى ەڭبەككە باۋلۋمەن قاتار، بىرگە ويناۋعا دا ۋاقىت تاپقانىڭىز جاقسى. مۇنىڭ پايداسى كوڭىل كوتەرۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، اكەلەر كىشكەنتاي بالالارىمەن وينايتىن بولسا، بۇل ولاردىڭ تاپقىر، پىسىق ءارى باتىل بولىپ وسۋىنە كومەكتەسەدى.
بىرگە ويناۋ بۇدان دا ماڭىزدى نارسەلەرگە سەپتىگىن تيگىزەدى. “بالا مەن اكەنىڭ ەركىن سويلەسۋىنە ويىننىڭ قوسار ۇلەسى كوپ”ءيا، مۇنداي ساتتەردە اكە بالاسىنا سوزىمەن دە، ىسىمەن دە جىلۋلىق تانىتىپ، ونى دا ءوز سەزىمدەرىن بىلدىرۋگە ۇيرەتە الادى. ۇلىڭىزعا جاقىنداي ءتۇسۋدىڭ تاعى ءبىر مۇمكىندىگى — ۇيىقتار الدىنداعى ۋاقىتتى پايدالانۋ. بالاڭىزعا اڭگىمە وقىپ بەرىپ تۇرىڭىز، سونداي - اق ونىڭ سول كۇنگى قۋانىشى مەن ۋايىمىنا ورتاقتاس بولىڭىز. وسىلاي ەتكەنىڭىز ءوسىپ كەلە جاتقان ۇلىڭىزدىڭ ءارى قاراي دا سىزگە ەركىن جاقىنداۋىنا كومەكتەسەدى.
اكەلەرى سويلەسكىسى كەلگەندە، كەيبىر جاسوسپىرىمدەر بۇدان تارتىناتىنداي كورىنۋى مۇمكىن. ءسىزدىڭ ۇلىڭىز دا سۇراقتارىڭىزدان جالتارعانداي كورىنسە، بۇل ونىڭ سىزبەن مۇلدەم اڭگىمەلەسكىسى كەلمەيدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. بالاڭىزعا بەيىمدەلىپ سويلەيتىن بولساڭىز، ونىڭ سىزبەن اڭگىمەلەسۋگە دەگەن ىقىلاسى ارتۋى مۇمكىن.
“اكە، قارا، قاراشى!” جاڭا ءىستى مەڭگەرگەن كىشكەنتاي ۇلىڭىزدىڭ قۋانىشتان وسىلاي ايعايلاعان كەزى بولعان با؟ ول ءقازىر ءجاسوسپىرىم بولسا، ءالى دە ءسىزدىڭ قولپاشتاپ وتىرعانىڭىزدى قالاي ما؟ بالكىم، سولاي ەتۋدەن قالعان شىعار. الايدا بايسالدى ادام بولىپ ءوسۋى ءۇشىن ءسىزدىڭ قولداۋىڭىز وعان اسا قاجەت. ارينە، ءسىز ۇلىڭىزعا ءتالىم - تاربيە بەرىپ، جونگە سالىپ وتىرۋعا جاۋاپتىسىز. كەيبىر ەر كىسىلەرگە بالالارىنا جىلۋلىق تانىتىپ، دەمەۋ كورسەتۋ وڭاي ەمەس. بالكىم، كەزىندە ولاردىڭ اتا - انالارى ماقتاۋدىڭ ورنىنا، قاتەلىكتەرىنە نۇسقاۋ بەرگەن شىعار. ءسىزدىڭ دە جاعدايىڭىز وسىنداي بولسا، ۇلىڭىزدىڭ وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىراز كۇش سالۋىڭىز قاجەت بولار. بۇل ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ كەيدە مەن شارۋانى ۇلىما تاپسىرامىن دا، قاجەت بولسا كومەكتەسەتىنىمدى ايتامىن. كوپ جاعدايدا ول شارۋانى ءوزى - اق تىندىرادى، ءارى بۇل وعان قاناعات اكەلىپ، وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرادى. تىرلىكتى ويداعىداي اتقارعان كەزدەرى مەن ونى ماقتايمىن. ىستەگەنى ۇلىمنىڭ كوڭىلىنەن شىقپاسا دا، كۇش سالعانى ءۇشىن ريزا ەكەنىمدى ايتامىن”.
ۇلىڭىزدىڭ وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ تاعى ءبىر جولى — ۇلكەنىرەك ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە كومەكتەسۋ. الايدا ۇلىڭىز قويىلعان ماقساتتارعا ءسىز قالاعانداي تەز جەتپەسە شە؟ ال ونىڭ ماقساتتارى نەگىزىنەن جامان بولماعانمەن، ءسىزدىڭ كوڭىلىڭىزدەن شىقپاسا شە؟ مۇنداي جاعدايدا ءوز كوزقاراسىڭىزدى وزگەرتۋىڭىز قاجەت بولار. مەن ۇلىمدى قولجەتەرلىك ماقساتتار قويۋعا تالپىندىرامىن. الايدا بۇل ماقساتتاردىڭ مەنىڭ ەمەس، ونىكى بولعانىن قالايمىن. سونداي - اق ۇلىمنىڭ ولارعا ءوز قارقىنىمەن ءجۇرىپ وتىرىپ، قول جەتكىزۋى كەرەكتىگىن ءجيى ەسىمە سالىپ وتىرامىن”. ۇلىڭىزدىڭ پىكىرىنە دەن قويىپ، جەتىستىكتەرى ءۇشىن ماقتاپ، كەمشىلىكتەرىمەن كۇرەسۋگە تالپىندىرعانىڭىز قويعان ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋگە كومەكتەسەرى ءسوزسىز.
ۇلىڭىزبەن قارىم - قاتىناسىڭىزدا تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر تۋىنداپ تۇراتىن شىعار. ءبىراق تۇبىندە ونىڭ سىزگە جاقىن بولىپ قالعىسى كەلەرى ءشۇباسىز. راسىندا دا، وزىنە قولداۋ كورسەتەتىن ادامعا كىم جاقىن بولعىسى كەلمەيدى؟!
مىناۋ جاسامپاز عاسىردا، جاھاندانۋ داۋىرىندە مەكتەپ پارتاسىندا وتىرعان بالانىڭ جان - جاقتى تاربيە الۋىنا ەڭ ءبىرىنشى ىقپال ەتەتىن ۇستاز بولسا، ونىڭ سۇيەۋشىسى – اتا - انا. سوندىقتان اتا - انا ءوز بالاسىنىڭ ءبىلىم الۋىنا بارىنشا جاعداي جاساۋى ءتيىس. بالا تاۋلىكتىڭ ¼ بولىگىندە، ياعني، 6 ساعات مەكتەپتە بولسا، 18 ساعات ءوز وتباسىندا تاربيە الادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
جەلىلى ويىن: «وتباسى، ەمحانا، ءدارىحانا، امبەباپ، شاشتاراز»
