الدىڭعى جاقسى ارتقى جاسقا ءتالىم ايتپاسا، ەل بولعانىڭ قايسى
قىزىلوردا وبىلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى،
بىرلىك اۋلى №55 س. قوجانوۆ اتىنداعى ورتا
مەكتەبىنىڭ 7 - سىنىپ وقۋشىسى ءابسادىق راۋان
جەتەكشىسى: كەمبىلبەكوۆا گۋلزينا
بابالار اماناتى ىزىمەن
«الدىڭعى جاقسى ارتقى جاسقا ءتالىم ايتپاسا، ەل بولعانىڭ قايسى» (م. اۋەزوۆ)
باۋىرجان بومىش ۇلى اتامىز بىلاي دەپ جازعان: «جاۋدان دا، داۋدان دا قورىقپاعان قازاق ەدىم، قورقىنىشىم كوبەيىپ ءجۇر. بالالارىن بەسىككە بولەمەگەن ەلدەن قورقام، نەمەرەسىنە ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن اجەلەردىڭ ازايۋىنان قورقامىن، ءدامدى، ءداستۇردى سىيلامايتىن ۇرپاقتان قورقام»
زەينەپ احمەتوۆا اپايىمىزدىڭ «بابالار اماناتى» اتتى كىتابىن وقىپ شىقتىم. العان اسەرىمدى سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ قيىن. بابالار اماناتى ءسوزىنىڭ ءمان - ماعىناسىن ۇققانداي بولدىم. كۇندەلىكتى ومىردە - ۇيدە، مەكتەپتە، ۇلكەندەردەن – ەستىپ جۇرگەن سوزدەرىمىز. ءبىراق وسى كىتاپتى وقىعاننان سوڭ بۇل سوزدەردىڭ ادام ومىرىندە الار ورنىنىڭ ەرەكشە ەكەنىن، تاربيەلىك ءمانى زور ەكەنىن ۇققانداي ەدىم.
- ءسوز تۇسىنەدى دەپ سەنگەن سوڭ ساعان كوپ سويلەيمىن. بىرنەشە كۇننەن بەرى ۇزدىك - سوزدىق ايتىپ جاتقان سالەم توڭىرەگىندەگى اڭگىمەلەرىمىز دە - بابالار اماناتى. مەن بىلگەنىمدى ساعان ايتام، سەن ءوزىڭنىڭ بالاڭا ايتاسىڭ، ۇيرەتەسىڭ. كەيىن بالاڭ ءوز بالاسىنا ايتسا، ءسويتىپ، ءبىر شاڭىراقتا بابالار اماناتى جالعاسادى. كۇندەلىكتى تىلىمىزدە «ەلگە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، حالىققا قىزمەت ەتۋ» دەگەن ءسوز ءار دەڭگەيدە ءجيى ايتىلادى. مۇنىڭ شىنايى ءمانىن كوبى ۇعا بەرمەيدى. ەلگە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، حالقىڭا، ۇلتىڭا قىزمەت ەتۋ دەگەن - ەڭ الدىمەن، انا ءتىلىڭدى، اتا ءداستۇرىڭدى وتىڭنىڭ باسىندا ساقتاپ، ۇرپاعىڭنىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ دەگەن ءسوز. وسىنى ۇمىتپاعان ادام ءوز حالقىنىڭ الدىندا جەگەن نانىن، تاتقان تۇزىن اقتايدى. باسقا ءۇشىن جاۋاپ بەرمەيمىن، اركىمنىڭ ءوز ەركى وزىندە. ءبىراق مىنا مەنىڭ ءوز تۇجىرىمىم - وسى! بالالارىم رەتىندە سەندەرگە دە مۇنى امانات، وسيەت ەتەمىن.
بۇل باۋىرجان اتامىز بەن زەينەپ اپامىزدىڭ «سالەم» جايىندا ايتقاندارى. ارينە، قازاق بابامىز «سالەم - ءسوزدىڭ اناسى» دەپ سالەمدەسۋگە زور ءمان بەرگەن. «بولار ەلدىڭ بالاسىن سالەمىنەن تانيسىڭ»، «كىسىنىڭ كىشىپەيىلدىگىنىڭ بەلگىسى – كورگەندە سالەم بەرگەنى»، «سالەم – ءسوزدىڭ اناسى»، «سالەمىڭ ءتۇزۋ بولماي، ءىسىڭ ءتۇزۋ بولمايدى»، «ادامدىقتىڭ بەلگىسى – ءيىلىپ سالەم بەرگەنى، شىن دوستىقتىڭ بەلگىسى – كوپ كەشىكپەي كەلگەنى»، «سالەم بەرمەۋ مەن سالەمدى الماۋ – كۇنانىڭ اۋىرى» دەپ اتان تۇيەگە تاتيتىن اتالى سوزدەردى ۇدايى ەسكە الىپ وتىرعان. دۇرىس سالەمدەسۋ، شىنايى ءىلتيپات بار جەردە ناتيجەلى جۇمىس بار. ءبىر - ءبىرىن بىلمەيتىن ادامدار اراسىندا دا العاشقى سالەمدەسۋدەن ءسوز ساپتالىپ، جاقسى اڭگىمە ءوربيدى. ەستۋىمشە، ەرتەرەكتە ۇيگە كەلگەن كىسى داۋىستاپ سالەم بەرە كەلگەن. بۇنىڭ ءمانى: بىرىنشىدەن – ۇيگە بىرەۋدىڭ كەلگەنىن، كىم ەكەنىن بىلەسىڭ، ەكىنشىدەن - سالەم بەرە كەلۋ ول ادەپتىلىك دەپ بىلەمىن.
قازىرگى كەزدە «ءسۇيىسىپ» امانداسۋ ءۇردىس بولىپ الدى. مەن بۇعان قارسىمىن. سىنىپتاستارىم ءبىرىن - ءبىرى وسى كەشە كورسە دە وسىلاي امانداسىپ جاتادى. بۇل قازىرگى تەلەسەريالداردىڭ سالدارى بولار دەپ ويلاۋشى ەدىم، سويتسەم بۇل تاقىرىپ باۋىرجان اتامىزدى دا ءوز زامانىندا تولعاندىرعان ەكەن.
زەينەپ اپامىزدىڭ قىزدار تاربيەسى جايلى ايتقاندارى كوڭىلىمە قونىپ، جۇرەگىمنەن ورىن الدى. قىزداردىڭ قالاي كيىنۋ كەرەكتىگى، ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگى جايلى، قازاقى قاسيەتتەر مەن ىزەتتىلىك، يناباتتىلىق جايلى جەتكىزە ايتقان.
مەن باۋىرجان اتاعا ءوزىمنىڭ اتام – ايتىلەۋ ۇلى ءابسادىق جايلى ايتىپ ماقتانار ەدىم. مەنىڭ اتام ەل سىيلاعان، ءقادىرلى ادام بولعان. ەلگە سىڭىرگەن ەڭبەگى زور. ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى ول كىسى تىلدا ەڭبەك ەتكەن. سونىمەن بىرگە ەلدە بالالاردى وقىتىپ، حات تانىتقان ەكەن. اتامنىڭ «ەسىمدەگىلەر مەن كورگەندەرىم» اتتى ەستەلىگىندە كوپ نارسە جازعان. سوعىس باستالعان جىلدارى اتام نەبارى14 - 15 جاس تاعى بالا ەكەن. تىلداعى اۋىر، ازاپتى ەڭبەكتىڭ ءبارى بالالار مەن انالارىمىزدىڭ ۇلەسىنە تيگەنىن وسى ەستەلىكتەن بىلەمىن. ازاپتى، اۋىر كۇندەردى باستان وتكەرە ءجۇرىپ ءبىلىم العان، مويىمىعان. كەيىنىرەك جوعارى ءبىلىم الىپ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى ماماندىعىن الىپ شىققان. سول كەزدەردە كومۋنيستىك پارتيانىڭ حاتشىسى، ياعني پارتورگ بولعان ەكەن. بىرنەشە جەردە لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان. سوڭعى جىلدارىندا مەكتەبىمىزدە مەكتەپ ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى جانە سول جەردەن زەينەتكە شىقتى. مەن اتامنىڭ اتقارعان جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەرىن ماقتان ەتپەيمىن. مەن اتامنىڭ ادالدىعىن، اقپەيىلدىلىگىن، ادىلدىگىن ماقتان ەتەمىن. اتامدى تانيتىن، كوزكورگەن كىسىلەر اتامنىڭ ءادىل، شىنشىل بولعانىن ايتادى جانە وتە قاراپايىم، وزگەگە وزەگىن ءبولىپ بەرۋگە دايىن تۇراتىن ادام ەكەنىن ايتادى. اتام دۇنيەدەن وتكەندە مەن نەبارى 3 جاستا عانامىن. ءبىاق ونىڭ كۇلىمسىرەي، مەيىرلەنە قاراعانى ەسىمدە. نەمەرەلەرىن جانىنا جيناپ الىپ، ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن. اسان مەن ۇسەندى مىسال ەتىپ ويدان قۇراپ ايتاتىن ەرتەگىلەرى كوپ ەدى. قويعان سۇراققا ەرىنبەي جاۋاپ بەرىپ، ءتۇسىندىرىپ وتىراتىن. نەمەرەلەرىن «جاۋتىك» دەپ ەركەلەتەتىنى ەسىمدە
«بابالار اماناتى» كىتابىن قولعا العان كەزدە مۇندا نە تۋرالى جازىلعان ەكەن دەپ ويلادىم. وقىپ بولعان سوڭ مەن رۋحاني بايلىققا كەنەلگەنىمدى سەزدىم. زەينەپ اپا، ءسىز بولماعاندا بۇنداي رۋحاني قۇندىلىق ءبىزدىڭ قولىمىزعا تيەر مە ەدى؟! اللانىڭ قۇدىرەتى بولار سىزدەي تۇسىنىگى مول، قازاقى سالت - ءداستۇردى قادىرلەي بىلەتىن تەكتى، قازاق حالقىنىڭ قامى، بولاشاعى ءۇشىن قام جەيتىن، سول ءۇشىن كۇرەسە بىلەتىن ادام رەتىندە باۋىرجان اتامىزعا كەلىن بولعانىڭىز. اللاعا شۇكىر دەيمىن، سىزدەي ادامنىڭ باۋىرجان اتامىزدىڭ جانىندا بولعانىنا. ءسىز ارقىلى ءبىز - كەيىنگى ۇرپاق اتامىز جايلى كوپ سىرعا قانىق بولدىق. اسقار تاۋداي سۇستى بولسا دا، اتانىڭ جۇرەگى قازاقتىڭ كەڭ دالاسىنداي دارحان ەكەنىن، جۇدىرىقتاي جۇرەگى ءوزىن ەمەس بۇكىل قازاق حالقىن، ونىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن ويلاپ وتكەن جان ەكەنىن ۇقتى.
ادەتتە، ءوز حالقىڭنىڭ ۇلتتىق ونەگە - ولشەمدەرى قاشاندا ەرەكشە سەزىلىپ، باسقالاردىكىنەن وزىق كورىنەتىنى بار. بۇل - بارلىق ۇلتتارعا ءتان تابيعي قاسيەت. الايدا «مەنىكى ارتىق، باسقانىكى ناشار» دەگەن جاڭساق وي تۋماسا كەرەك. ءار نارسەنىڭ ۇيلەسىم تاۋىپ جاراساتىن ءوز ورتاسى، ءوسىپ - ونەتىن ءوز توپىراعى بار. سانالى ادام ەلىن - جۇرتىن، ونىڭ ۇلتتىق تابيعي بولمىسىن ارداقتاي وتىرىپ، وزگەنىكىن قۇرمەتتەپ ءتۇسىنۋى كەرەك. ءوزىن زور ساناپ، وزگەنى قور ساناۋ - كورگەندىلىك ەمەس، وزىمشىلدىكتىڭ، ناداندىقتىڭ ءبىر بەلگىسى. ال ەندى تۋعان حالقىڭدى بىلمەي، ونىڭ جانىن ۇعىنباي تۇرىپ، باسقانىكىن كەلىستىرەم دەپ ەلىكتەۋ دە كىسىلىك ەمەس. ول نامىسسىزدىققا جەتەلەيدى. نامىسسىزدىق - جامان دەرت. ونىڭ وسەر ۇرپاققا، حالىقتىڭ كەلەشەگىنە كەسىرىن تيگىزەتىنىن ەشقاشان ۇمىتپاۋ كەرەك. «توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى»، ءار حالىق، ءار ۇلت وزىنە - ءوزى ۇقساعانى جاقسى، - دەپ اتا بالاسىنىڭ سوزىنە وراي مول ماعلۇمات بەرىپ تاستادى... بۇل باۋىرجان اتامىزدىڭ سوزدەرى. ۇلتىق بولمىس - ءبىتىمىمىزدى ساقتاۋ ءۇشىن الداعى ۋاقىتتا ءبىز جاھاندانۋ ۇردىسىمەن كۇرەسە بەرۋىمىز كەرەك. ءبىز ءوزىمىزدىڭ تۋىپ – وسكەن توپىراعىمىزدىڭ ءقادىرىن ءبىلىپ، قازاقى سالت - ءداستۇرىمىزدى قادىرلەۋدى تەك قۇرعاق ءسوز رەتىندە قالدىرماي، ونى ءىس جۇزىندە دارىپتەي الساق، بابالار اماناتىنا ادال بولار ەدىك دەگەن ويدامىن.
جەتەمىن دەسەڭ مۇراتقا -
بايراعىڭدى قۇلاتپا،
كىر كەلتىرمە ەشقاشان -
قازاق دەگەن ۇلى اتقا!- دەگەن. مەن بولاشاققا ۇلكەن سەنىممەن قارايمىن. مەن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان اتامىزعا سەنەمىن، ونىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنا سەنە ءمىن. «نۇرلى جول، بولاشاققا باستار جول»- وسى جولمەن جۇرسەك ءبىز بابالار جولىنان، اتالار سالعان سارا جولدان اداسپايمىز.
بىرلىك اۋلى №55 س. قوجانوۆ اتىنداعى ورتا
مەكتەبىنىڭ 7 - سىنىپ وقۋشىسى ءابسادىق راۋان
جەتەكشىسى: كەمبىلبەكوۆا گۋلزينا
بابالار اماناتى ىزىمەن
«الدىڭعى جاقسى ارتقى جاسقا ءتالىم ايتپاسا، ەل بولعانىڭ قايسى» (م. اۋەزوۆ)
باۋىرجان بومىش ۇلى اتامىز بىلاي دەپ جازعان: «جاۋدان دا، داۋدان دا قورىقپاعان قازاق ەدىم، قورقىنىشىم كوبەيىپ ءجۇر. بالالارىن بەسىككە بولەمەگەن ەلدەن قورقام، نەمەرەسىنە ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن اجەلەردىڭ ازايۋىنان قورقامىن، ءدامدى، ءداستۇردى سىيلامايتىن ۇرپاقتان قورقام»
زەينەپ احمەتوۆا اپايىمىزدىڭ «بابالار اماناتى» اتتى كىتابىن وقىپ شىقتىم. العان اسەرىمدى سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ قيىن. بابالار اماناتى ءسوزىنىڭ ءمان - ماعىناسىن ۇققانداي بولدىم. كۇندەلىكتى ومىردە - ۇيدە، مەكتەپتە، ۇلكەندەردەن – ەستىپ جۇرگەن سوزدەرىمىز. ءبىراق وسى كىتاپتى وقىعاننان سوڭ بۇل سوزدەردىڭ ادام ومىرىندە الار ورنىنىڭ ەرەكشە ەكەنىن، تاربيەلىك ءمانى زور ەكەنىن ۇققانداي ەدىم.
- ءسوز تۇسىنەدى دەپ سەنگەن سوڭ ساعان كوپ سويلەيمىن. بىرنەشە كۇننەن بەرى ۇزدىك - سوزدىق ايتىپ جاتقان سالەم توڭىرەگىندەگى اڭگىمەلەرىمىز دە - بابالار اماناتى. مەن بىلگەنىمدى ساعان ايتام، سەن ءوزىڭنىڭ بالاڭا ايتاسىڭ، ۇيرەتەسىڭ. كەيىن بالاڭ ءوز بالاسىنا ايتسا، ءسويتىپ، ءبىر شاڭىراقتا بابالار اماناتى جالعاسادى. كۇندەلىكتى تىلىمىزدە «ەلگە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، حالىققا قىزمەت ەتۋ» دەگەن ءسوز ءار دەڭگەيدە ءجيى ايتىلادى. مۇنىڭ شىنايى ءمانىن كوبى ۇعا بەرمەيدى. ەلگە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، حالقىڭا، ۇلتىڭا قىزمەت ەتۋ دەگەن - ەڭ الدىمەن، انا ءتىلىڭدى، اتا ءداستۇرىڭدى وتىڭنىڭ باسىندا ساقتاپ، ۇرپاعىڭنىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ دەگەن ءسوز. وسىنى ۇمىتپاعان ادام ءوز حالقىنىڭ الدىندا جەگەن نانىن، تاتقان تۇزىن اقتايدى. باسقا ءۇشىن جاۋاپ بەرمەيمىن، اركىمنىڭ ءوز ەركى وزىندە. ءبىراق مىنا مەنىڭ ءوز تۇجىرىمىم - وسى! بالالارىم رەتىندە سەندەرگە دە مۇنى امانات، وسيەت ەتەمىن.
بۇل باۋىرجان اتامىز بەن زەينەپ اپامىزدىڭ «سالەم» جايىندا ايتقاندارى. ارينە، قازاق بابامىز «سالەم - ءسوزدىڭ اناسى» دەپ سالەمدەسۋگە زور ءمان بەرگەن. «بولار ەلدىڭ بالاسىن سالەمىنەن تانيسىڭ»، «كىسىنىڭ كىشىپەيىلدىگىنىڭ بەلگىسى – كورگەندە سالەم بەرگەنى»، «سالەم – ءسوزدىڭ اناسى»، «سالەمىڭ ءتۇزۋ بولماي، ءىسىڭ ءتۇزۋ بولمايدى»، «ادامدىقتىڭ بەلگىسى – ءيىلىپ سالەم بەرگەنى، شىن دوستىقتىڭ بەلگىسى – كوپ كەشىكپەي كەلگەنى»، «سالەم بەرمەۋ مەن سالەمدى الماۋ – كۇنانىڭ اۋىرى» دەپ اتان تۇيەگە تاتيتىن اتالى سوزدەردى ۇدايى ەسكە الىپ وتىرعان. دۇرىس سالەمدەسۋ، شىنايى ءىلتيپات بار جەردە ناتيجەلى جۇمىس بار. ءبىر - ءبىرىن بىلمەيتىن ادامدار اراسىندا دا العاشقى سالەمدەسۋدەن ءسوز ساپتالىپ، جاقسى اڭگىمە ءوربيدى. ەستۋىمشە، ەرتەرەكتە ۇيگە كەلگەن كىسى داۋىستاپ سالەم بەرە كەلگەن. بۇنىڭ ءمانى: بىرىنشىدەن – ۇيگە بىرەۋدىڭ كەلگەنىن، كىم ەكەنىن بىلەسىڭ، ەكىنشىدەن - سالەم بەرە كەلۋ ول ادەپتىلىك دەپ بىلەمىن.
قازىرگى كەزدە «ءسۇيىسىپ» امانداسۋ ءۇردىس بولىپ الدى. مەن بۇعان قارسىمىن. سىنىپتاستارىم ءبىرىن - ءبىرى وسى كەشە كورسە دە وسىلاي امانداسىپ جاتادى. بۇل قازىرگى تەلەسەريالداردىڭ سالدارى بولار دەپ ويلاۋشى ەدىم، سويتسەم بۇل تاقىرىپ باۋىرجان اتامىزدى دا ءوز زامانىندا تولعاندىرعان ەكەن.
زەينەپ اپامىزدىڭ قىزدار تاربيەسى جايلى ايتقاندارى كوڭىلىمە قونىپ، جۇرەگىمنەن ورىن الدى. قىزداردىڭ قالاي كيىنۋ كەرەكتىگى، ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگى جايلى، قازاقى قاسيەتتەر مەن ىزەتتىلىك، يناباتتىلىق جايلى جەتكىزە ايتقان.
مەن باۋىرجان اتاعا ءوزىمنىڭ اتام – ايتىلەۋ ۇلى ءابسادىق جايلى ايتىپ ماقتانار ەدىم. مەنىڭ اتام ەل سىيلاعان، ءقادىرلى ادام بولعان. ەلگە سىڭىرگەن ەڭبەگى زور. ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى ول كىسى تىلدا ەڭبەك ەتكەن. سونىمەن بىرگە ەلدە بالالاردى وقىتىپ، حات تانىتقان ەكەن. اتامنىڭ «ەسىمدەگىلەر مەن كورگەندەرىم» اتتى ەستەلىگىندە كوپ نارسە جازعان. سوعىس باستالعان جىلدارى اتام نەبارى14 - 15 جاس تاعى بالا ەكەن. تىلداعى اۋىر، ازاپتى ەڭبەكتىڭ ءبارى بالالار مەن انالارىمىزدىڭ ۇلەسىنە تيگەنىن وسى ەستەلىكتەن بىلەمىن. ازاپتى، اۋىر كۇندەردى باستان وتكەرە ءجۇرىپ ءبىلىم العان، مويىمىعان. كەيىنىرەك جوعارى ءبىلىم الىپ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى ماماندىعىن الىپ شىققان. سول كەزدەردە كومۋنيستىك پارتيانىڭ حاتشىسى، ياعني پارتورگ بولعان ەكەن. بىرنەشە جەردە لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان. سوڭعى جىلدارىندا مەكتەبىمىزدە مەكتەپ ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى جانە سول جەردەن زەينەتكە شىقتى. مەن اتامنىڭ اتقارعان جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەرىن ماقتان ەتپەيمىن. مەن اتامنىڭ ادالدىعىن، اقپەيىلدىلىگىن، ادىلدىگىن ماقتان ەتەمىن. اتامدى تانيتىن، كوزكورگەن كىسىلەر اتامنىڭ ءادىل، شىنشىل بولعانىن ايتادى جانە وتە قاراپايىم، وزگەگە وزەگىن ءبولىپ بەرۋگە دايىن تۇراتىن ادام ەكەنىن ايتادى. اتام دۇنيەدەن وتكەندە مەن نەبارى 3 جاستا عانامىن. ءبىاق ونىڭ كۇلىمسىرەي، مەيىرلەنە قاراعانى ەسىمدە. نەمەرەلەرىن جانىنا جيناپ الىپ، ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن. اسان مەن ۇسەندى مىسال ەتىپ ويدان قۇراپ ايتاتىن ەرتەگىلەرى كوپ ەدى. قويعان سۇراققا ەرىنبەي جاۋاپ بەرىپ، ءتۇسىندىرىپ وتىراتىن. نەمەرەلەرىن «جاۋتىك» دەپ ەركەلەتەتىنى ەسىمدە
«بابالار اماناتى» كىتابىن قولعا العان كەزدە مۇندا نە تۋرالى جازىلعان ەكەن دەپ ويلادىم. وقىپ بولعان سوڭ مەن رۋحاني بايلىققا كەنەلگەنىمدى سەزدىم. زەينەپ اپا، ءسىز بولماعاندا بۇنداي رۋحاني قۇندىلىق ءبىزدىڭ قولىمىزعا تيەر مە ەدى؟! اللانىڭ قۇدىرەتى بولار سىزدەي تۇسىنىگى مول، قازاقى سالت - ءداستۇردى قادىرلەي بىلەتىن تەكتى، قازاق حالقىنىڭ قامى، بولاشاعى ءۇشىن قام جەيتىن، سول ءۇشىن كۇرەسە بىلەتىن ادام رەتىندە باۋىرجان اتامىزعا كەلىن بولعانىڭىز. اللاعا شۇكىر دەيمىن، سىزدەي ادامنىڭ باۋىرجان اتامىزدىڭ جانىندا بولعانىنا. ءسىز ارقىلى ءبىز - كەيىنگى ۇرپاق اتامىز جايلى كوپ سىرعا قانىق بولدىق. اسقار تاۋداي سۇستى بولسا دا، اتانىڭ جۇرەگى قازاقتىڭ كەڭ دالاسىنداي دارحان ەكەنىن، جۇدىرىقتاي جۇرەگى ءوزىن ەمەس بۇكىل قازاق حالقىن، ونىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن ويلاپ وتكەن جان ەكەنىن ۇقتى.
ادەتتە، ءوز حالقىڭنىڭ ۇلتتىق ونەگە - ولشەمدەرى قاشاندا ەرەكشە سەزىلىپ، باسقالاردىكىنەن وزىق كورىنەتىنى بار. بۇل - بارلىق ۇلتتارعا ءتان تابيعي قاسيەت. الايدا «مەنىكى ارتىق، باسقانىكى ناشار» دەگەن جاڭساق وي تۋماسا كەرەك. ءار نارسەنىڭ ۇيلەسىم تاۋىپ جاراساتىن ءوز ورتاسى، ءوسىپ - ونەتىن ءوز توپىراعى بار. سانالى ادام ەلىن - جۇرتىن، ونىڭ ۇلتتىق تابيعي بولمىسىن ارداقتاي وتىرىپ، وزگەنىكىن قۇرمەتتەپ ءتۇسىنۋى كەرەك. ءوزىن زور ساناپ، وزگەنى قور ساناۋ - كورگەندىلىك ەمەس، وزىمشىلدىكتىڭ، ناداندىقتىڭ ءبىر بەلگىسى. ال ەندى تۋعان حالقىڭدى بىلمەي، ونىڭ جانىن ۇعىنباي تۇرىپ، باسقانىكىن كەلىستىرەم دەپ ەلىكتەۋ دە كىسىلىك ەمەس. ول نامىسسىزدىققا جەتەلەيدى. نامىسسىزدىق - جامان دەرت. ونىڭ وسەر ۇرپاققا، حالىقتىڭ كەلەشەگىنە كەسىرىن تيگىزەتىنىن ەشقاشان ۇمىتپاۋ كەرەك. «توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى»، ءار حالىق، ءار ۇلت وزىنە - ءوزى ۇقساعانى جاقسى، - دەپ اتا بالاسىنىڭ سوزىنە وراي مول ماعلۇمات بەرىپ تاستادى... بۇل باۋىرجان اتامىزدىڭ سوزدەرى. ۇلتىق بولمىس - ءبىتىمىمىزدى ساقتاۋ ءۇشىن الداعى ۋاقىتتا ءبىز جاھاندانۋ ۇردىسىمەن كۇرەسە بەرۋىمىز كەرەك. ءبىز ءوزىمىزدىڭ تۋىپ – وسكەن توپىراعىمىزدىڭ ءقادىرىن ءبىلىپ، قازاقى سالت - ءداستۇرىمىزدى قادىرلەۋدى تەك قۇرعاق ءسوز رەتىندە قالدىرماي، ونى ءىس جۇزىندە دارىپتەي الساق، بابالار اماناتىنا ادال بولار ەدىك دەگەن ويدامىن.
جەتەمىن دەسەڭ مۇراتقا -
بايراعىڭدى قۇلاتپا،
كىر كەلتىرمە ەشقاشان -
قازاق دەگەن ۇلى اتقا!- دەگەن. مەن بولاشاققا ۇلكەن سەنىممەن قارايمىن. مەن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان اتامىزعا سەنەمىن، ونىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنا سەنە ءمىن. «نۇرلى جول، بولاشاققا باستار جول»- وسى جولمەن جۇرسەك ءبىز بابالار جولىنان، اتالار سالعان سارا جولدان اداسپايمىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قازاقتىڭ قاناتتى قىزى – حيۋاز دوسپانوۆا»
-
تاقىرىبى: «بولاشاق بۇگىننەن باستالادى» (ينتەربەلسەندى ساباق)
