الىپپەمەن قوشتاسۋ
الىپپەمەن قوشتاسۋ.
ماقساتى: وقۋشىلارعا ءبىلىم باسپالداعىنىڭ نەگىزى ساتىسى الىپپە كەزەڭىمەن قوشتاسۋ. بولاشاققا، ءبىلىم الۋعا تالپىنىستارىن دامىتۋ. اسەمدىلىككە، بەيىمدىلىككە، كوپشىلىك الدىندا ءوزىن ۇستاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباققا كەرەكتى كورنەكىلىكتەر. ەرتەڭگىلىك وتەتىن زالدى بەزەندىرۋگە قاجەتتى زاتتار/شار، لەنتا، قاناتتى سوزدەر ت. ب./ ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ كيىمدەرىن دايارلاۋ.
مۋزىكا اسپاپتارى، بەينە تاسپا.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ.
مۋزىكا اۋەنىمەن زالعا وقۋشىلار كىرەدى.
ءمۇعالىم:- بالالار، بۇگىن ءبىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن. سەندەر بۇگىن ءبىلىم كوزىن اشىپ، ارىپپەن، بۋىنمەن تانىستىرعان الىپپەمەن قوشتاسقالى وتىرسىڭدار. كەشە عانا «الىپپەنى» قولعا العان سياقتى ەدىڭدەر، مىنە بۇگىن بارلىق ءارىپتى ۇيرەنىپ بولدىڭدار. مەرەكە مەرەكەگە ۇلاسسىن دەگەندەي، جاقىندا عانا «تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىن» تويلادىق. ەلىمىزگە تاۋەلسىزدىك وڭاي كەلگەن جوق. ول ءۇشىن اتالارىمىز ماڭداي تەرىن توكتى، سەندەر سياقتى بۇلدىرشىندەر باقىتتى بولسىن، ءبىلىم السىن دەدى.
1 - وقۋشى: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالقىم مەنىڭ
ارداقتا ءداستۇرىڭدى، سالتىڭدى ەلىم.
مەرەكە باسى بولسىن بەرەكەنىڭ
يگى ەڭبەكتىڭ جەمىسىن ءبارىڭ جەگىڭ.
2 - وقۋشى: دالادا دۋمان، قالادا دۋمان، جىر بۇگىن،
عاسىر بويى اڭساي كۇتكەن بۇل كۇنىم.
جاساي بەر، جاسا اسقاردان اسا ءارقاشان.
بۇلت تونبەسىن توبەمىزگە ەشقاشان.
ءان «باقىتتىمىز ءبارىمىز».
1-جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، بالالار.
ءارىپ دەگەن نە؟ دەسەڭ
ول دىبىستىڭ تاڭباسى
ءسوز قۇراساڭ ەگەر سەن،
بولار ءبىلىم قامباسى.
2 - جۇرگىزۋشى:- ءارىپتى نەدەن ۇيرەنەدى؟
- الىپپەدەن.
1 - جۇرگىزۋشى: - الىپپە قايدا؟ بالالار، سەندە ءتىپتى ادەمى بولىپ الىپسىڭدار عوي.
ورتالارىڭدا الىپپە جوق. قانە، الىپپەنى شاقىرايىق!
- الىپپە!!!
وكىرىپ - باقىرىپ ايۋ كەلەدى.
- بالالار، سەندەردىڭ ايعايلارىڭنان ويانىپ كەتتىم. نە بولدى دەپ دالاعا اتىپ شىقسام ۇسكىرىك اياز تۇر. سودان ايازعا ۇستالىپ قالدىم. ايازدان زورعا قاشىپ قۇتىلدىم عوي! ونىڭ قولىندا «الىپپە» بار ەكەن، ءبىراق ونى قاتىرىپ تاستاپتى. جالىندىم، بەرمەدى. بالالار مەنىڭ ايتقانىمدى ىستەسە عانا بوساتامىن -،دەدى. ەندى قايتتىك؟ ءوزى ماعان مىنا حاتتى بەردى، ىشىندە نە بارىن بىلمەيمىن. مەن حات تانىمايمىن عوي، سەندەر تانيسىڭدار ما، بالالار؟
بالالار:- تانيمىز، اكەلىڭىز وقيىق. «ولەڭ جولدارىن وقى.»
1 - وقۋشى: وزگەرىپ جاتىر بۇگىن قالا قىرىم.
قۇپ الىپ ەلىمنىڭ دانالىعىن.
بەت الىپ بولاشاققا بارا جاتىر،
اياۋلى جەتى جاسار بالالىعىم.
2 - وقۋشى: مىنە بۇگىن، بۇرىنعىدان سانالىمىن،
قوڭىراۋ بولىپ كۇمبىرلەيدى جاڭا كۇنىم.
داپتەردىڭ جازىلماعان اق پاراعى،
اياۋلى جەتى جاسار بالالىعىم.
زالعا مۋزىكا ويناپ، تۇلكى كەلەدى. – نە بولىپ جاتىر؟ حا - حا. مەنىڭ دە سەندەرگە كومەكتەسكىم كەلىپ تۇر. ءبىراق وقي المايمىن. ايتسە دە، قۋلىعىم كومەكتەسەر.
1 - جۇرگىزۋشى: حاتتى اشىپ، ءبىر بالاعا تاپسىرمانى وقىتادى.
- جۇمباق شەشىڭدەر.
2 - جۇرگىزۋشى. كانە، كەلە قويىڭدار،
مۇندا عاجاپ ويىن بار
جۇمباق شەشىپ كور مۇندا
قويماي جەڭىپ الىڭدار.
جۇمباق:
قالتاڭدا جۇرەدى
شىرتىلداپ كەتەدى.
تەتىگىن باسساڭ سەن
سويلەپ اپ كەتەدى؟ /ۇيالى تەلەفون/
مۋزىكا وينايدى. قىزىل تەلپەك كەلەدى.
- بالالار مەن سەندەرگە كومەككە كەلدىم. ءوزىم اجەمە ءبالىش اپارا جاتىر ەدىم... شۋدى ەستىپ بۇرىلسام، بۇلدىرشىندەر ەكەن عوي. الىپپەنى بوساتۋعا مەنىڭ دە كومەگىم ءتيسىن، ءان ايتىپ بەرەيىن.
«بىزدە دە بار قۋىرشاق» ءانىن ورىندايدى دا شىعىپ كەتەدى.
3 - وقۋشى: اكە، انا اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە.
بىزگە ناعىز جاقىن سەن
سەن ۇيرەتتىڭ ءارىپتى.
4 - وقۋشى. ىستىق ءاربىر بەتتەرىڭ،
جازۋىڭدى ۇعامىن.
اقىل بەردىڭ، الىپپە
اقىلدى سەن ءمۇعالىم.
مۋزىكا ويناپ، زالعا قاسقىر كەلەدى.
- سەندەر ماعان قىزىل تەلپەكتى بەرمەسەڭدەر، ءبارىڭدى دە جەپ قويامىن. ىر - ىر.
1- وقۋشى:- وي، قاسەكە، اشۋىڭدى باس، بىزدە توي بولايىن دەپ جاتىر، قارىنىڭدى تويدىرىپ بەرەمىز. سەن وداندا بىزگە كومەكتەس. الىپپەنى قاتال اياز ۇستاپ وتىر. بوساتۋعا بولىس، ءيا.
قاسقىر: - جارايدى، كوندىردىڭدەر. ءبىراق تاپسىرمانى ورىنداڭدار.
وقۋشى:- نە تاپسىرما؟
قاسقىر:- قازاق تىلىندە نەشە دىبىس بار؟ تۇرلەرىن اتاڭدار؟
بالالار جاۋاپ بەرەدى.
مۋزىكا ويناپ، ورتاعا «انا ءتىلى» كىرەدى.
انا ءتىلى:- ارمىسىڭدار، بارمىسىڭدار، بالالار!
مەن سەندەردىڭ ءسۇيىپ وقيتىن پاندەرىڭ «انا ءتىلى» بولامىن.
1- وقۋشى: اقىل ويىن دانانىڭ
انا تىلدەن الامىن.
انا ءتىلى ارداقتى
اق سۇتىندەي بالانىڭ.
2 - وقۋشى: وسىرگەن وي ءبىلىمدى
سۇيەم تۋعان ءتىلىمدى
ماقسات ەتەم ءار ءسوزدىڭ
ءمانىن تەرەڭ ءبىلۋدى.
ءان: «مەكتەبىم».
زالعا مۋزىكا ىرعاعىمەن سيقىرشى كەلەدى.
سيقىرشى:- بالالار مەن سەندەرگە كومەكتەسۋ ءۇشىن، سيقىر تاياعىمدى الىپ كەلدىم. ايتىڭدارشى، جاقىن ارادا ءبارىمىز اسىعا كۇتەتىن قانداي مەرەكە بار؟
بالالار: - جاڭا جىل.
سيقىرشى:- دۇرىس. بارلىق جەردە جاڭا جىل شامدارى جانىپ تۇر. ال، سەندەردە ءالى جانباعان. قانەكەي، بي بيلەپ، ولەڭ وقىپ، ءان ايتساق ورتامىز تولادى. قاتال اياز دا ءجىبىپ، «الىپپەمىزدى» بوساتىپ الامىز.
قىزدار توبىنىڭ ورىنداۋىندا «قازاق ءبيى».
انا ءتىلى مەن سيقىرشى بارىپ مەرەكە وتىن جاعادى. اينالا جاپ - جارىق بولىپ، «سۇيىكتى الىپپە» ورتاعا كىرەدى. بالالار قۋانىپ قارسى الادى.
مەرەكە جالعاسىن تاۋىپ ءان ايتىلادى.
ماقساتى: وقۋشىلارعا ءبىلىم باسپالداعىنىڭ نەگىزى ساتىسى الىپپە كەزەڭىمەن قوشتاسۋ. بولاشاققا، ءبىلىم الۋعا تالپىنىستارىن دامىتۋ. اسەمدىلىككە، بەيىمدىلىككە، كوپشىلىك الدىندا ءوزىن ۇستاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباققا كەرەكتى كورنەكىلىكتەر. ەرتەڭگىلىك وتەتىن زالدى بەزەندىرۋگە قاجەتتى زاتتار/شار، لەنتا، قاناتتى سوزدەر ت. ب./ ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ كيىمدەرىن دايارلاۋ.
مۋزىكا اسپاپتارى، بەينە تاسپا.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ.
مۋزىكا اۋەنىمەن زالعا وقۋشىلار كىرەدى.
ءمۇعالىم:- بالالار، بۇگىن ءبىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن. سەندەر بۇگىن ءبىلىم كوزىن اشىپ، ارىپپەن، بۋىنمەن تانىستىرعان الىپپەمەن قوشتاسقالى وتىرسىڭدار. كەشە عانا «الىپپەنى» قولعا العان سياقتى ەدىڭدەر، مىنە بۇگىن بارلىق ءارىپتى ۇيرەنىپ بولدىڭدار. مەرەكە مەرەكەگە ۇلاسسىن دەگەندەي، جاقىندا عانا «تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىن» تويلادىق. ەلىمىزگە تاۋەلسىزدىك وڭاي كەلگەن جوق. ول ءۇشىن اتالارىمىز ماڭداي تەرىن توكتى، سەندەر سياقتى بۇلدىرشىندەر باقىتتى بولسىن، ءبىلىم السىن دەدى.
1 - وقۋشى: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالقىم مەنىڭ
ارداقتا ءداستۇرىڭدى، سالتىڭدى ەلىم.
مەرەكە باسى بولسىن بەرەكەنىڭ
يگى ەڭبەكتىڭ جەمىسىن ءبارىڭ جەگىڭ.
2 - وقۋشى: دالادا دۋمان، قالادا دۋمان، جىر بۇگىن،
عاسىر بويى اڭساي كۇتكەن بۇل كۇنىم.
جاساي بەر، جاسا اسقاردان اسا ءارقاشان.
بۇلت تونبەسىن توبەمىزگە ەشقاشان.
ءان «باقىتتىمىز ءبارىمىز».
1-جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، بالالار.
ءارىپ دەگەن نە؟ دەسەڭ
ول دىبىستىڭ تاڭباسى
ءسوز قۇراساڭ ەگەر سەن،
بولار ءبىلىم قامباسى.
2 - جۇرگىزۋشى:- ءارىپتى نەدەن ۇيرەنەدى؟
- الىپپەدەن.
1 - جۇرگىزۋشى: - الىپپە قايدا؟ بالالار، سەندە ءتىپتى ادەمى بولىپ الىپسىڭدار عوي.
ورتالارىڭدا الىپپە جوق. قانە، الىپپەنى شاقىرايىق!
- الىپپە!!!
وكىرىپ - باقىرىپ ايۋ كەلەدى.
- بالالار، سەندەردىڭ ايعايلارىڭنان ويانىپ كەتتىم. نە بولدى دەپ دالاعا اتىپ شىقسام ۇسكىرىك اياز تۇر. سودان ايازعا ۇستالىپ قالدىم. ايازدان زورعا قاشىپ قۇتىلدىم عوي! ونىڭ قولىندا «الىپپە» بار ەكەن، ءبىراق ونى قاتىرىپ تاستاپتى. جالىندىم، بەرمەدى. بالالار مەنىڭ ايتقانىمدى ىستەسە عانا بوساتامىن -،دەدى. ەندى قايتتىك؟ ءوزى ماعان مىنا حاتتى بەردى، ىشىندە نە بارىن بىلمەيمىن. مەن حات تانىمايمىن عوي، سەندەر تانيسىڭدار ما، بالالار؟
بالالار:- تانيمىز، اكەلىڭىز وقيىق. «ولەڭ جولدارىن وقى.»
1 - وقۋشى: وزگەرىپ جاتىر بۇگىن قالا قىرىم.
قۇپ الىپ ەلىمنىڭ دانالىعىن.
بەت الىپ بولاشاققا بارا جاتىر،
اياۋلى جەتى جاسار بالالىعىم.
2 - وقۋشى: مىنە بۇگىن، بۇرىنعىدان سانالىمىن،
قوڭىراۋ بولىپ كۇمبىرلەيدى جاڭا كۇنىم.
داپتەردىڭ جازىلماعان اق پاراعى،
اياۋلى جەتى جاسار بالالىعىم.
زالعا مۋزىكا ويناپ، تۇلكى كەلەدى. – نە بولىپ جاتىر؟ حا - حا. مەنىڭ دە سەندەرگە كومەكتەسكىم كەلىپ تۇر. ءبىراق وقي المايمىن. ايتسە دە، قۋلىعىم كومەكتەسەر.
1 - جۇرگىزۋشى: حاتتى اشىپ، ءبىر بالاعا تاپسىرمانى وقىتادى.
- جۇمباق شەشىڭدەر.
2 - جۇرگىزۋشى. كانە، كەلە قويىڭدار،
مۇندا عاجاپ ويىن بار
جۇمباق شەشىپ كور مۇندا
قويماي جەڭىپ الىڭدار.
جۇمباق:
قالتاڭدا جۇرەدى
شىرتىلداپ كەتەدى.
تەتىگىن باسساڭ سەن
سويلەپ اپ كەتەدى؟ /ۇيالى تەلەفون/
مۋزىكا وينايدى. قىزىل تەلپەك كەلەدى.
- بالالار مەن سەندەرگە كومەككە كەلدىم. ءوزىم اجەمە ءبالىش اپارا جاتىر ەدىم... شۋدى ەستىپ بۇرىلسام، بۇلدىرشىندەر ەكەن عوي. الىپپەنى بوساتۋعا مەنىڭ دە كومەگىم ءتيسىن، ءان ايتىپ بەرەيىن.
«بىزدە دە بار قۋىرشاق» ءانىن ورىندايدى دا شىعىپ كەتەدى.
3 - وقۋشى: اكە، انا اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە.
بىزگە ناعىز جاقىن سەن
سەن ۇيرەتتىڭ ءارىپتى.
4 - وقۋشى. ىستىق ءاربىر بەتتەرىڭ،
جازۋىڭدى ۇعامىن.
اقىل بەردىڭ، الىپپە
اقىلدى سەن ءمۇعالىم.
مۋزىكا ويناپ، زالعا قاسقىر كەلەدى.
- سەندەر ماعان قىزىل تەلپەكتى بەرمەسەڭدەر، ءبارىڭدى دە جەپ قويامىن. ىر - ىر.
1- وقۋشى:- وي، قاسەكە، اشۋىڭدى باس، بىزدە توي بولايىن دەپ جاتىر، قارىنىڭدى تويدىرىپ بەرەمىز. سەن وداندا بىزگە كومەكتەس. الىپپەنى قاتال اياز ۇستاپ وتىر. بوساتۋعا بولىس، ءيا.
قاسقىر: - جارايدى، كوندىردىڭدەر. ءبىراق تاپسىرمانى ورىنداڭدار.
وقۋشى:- نە تاپسىرما؟
قاسقىر:- قازاق تىلىندە نەشە دىبىس بار؟ تۇرلەرىن اتاڭدار؟
بالالار جاۋاپ بەرەدى.
مۋزىكا ويناپ، ورتاعا «انا ءتىلى» كىرەدى.
انا ءتىلى:- ارمىسىڭدار، بارمىسىڭدار، بالالار!
مەن سەندەردىڭ ءسۇيىپ وقيتىن پاندەرىڭ «انا ءتىلى» بولامىن.
1- وقۋشى: اقىل ويىن دانانىڭ
انا تىلدەن الامىن.
انا ءتىلى ارداقتى
اق سۇتىندەي بالانىڭ.
2 - وقۋشى: وسىرگەن وي ءبىلىمدى
سۇيەم تۋعان ءتىلىمدى
ماقسات ەتەم ءار ءسوزدىڭ
ءمانىن تەرەڭ ءبىلۋدى.
ءان: «مەكتەبىم».
زالعا مۋزىكا ىرعاعىمەن سيقىرشى كەلەدى.
سيقىرشى:- بالالار مەن سەندەرگە كومەكتەسۋ ءۇشىن، سيقىر تاياعىمدى الىپ كەلدىم. ايتىڭدارشى، جاقىن ارادا ءبارىمىز اسىعا كۇتەتىن قانداي مەرەكە بار؟
بالالار: - جاڭا جىل.
سيقىرشى:- دۇرىس. بارلىق جەردە جاڭا جىل شامدارى جانىپ تۇر. ال، سەندەردە ءالى جانباعان. قانەكەي، بي بيلەپ، ولەڭ وقىپ، ءان ايتساق ورتامىز تولادى. قاتال اياز دا ءجىبىپ، «الىپپەمىزدى» بوساتىپ الامىز.
قىزدار توبىنىڭ ورىنداۋىندا «قازاق ءبيى».
انا ءتىلى مەن سيقىرشى بارىپ مەرەكە وتىن جاعادى. اينالا جاپ - جارىق بولىپ، «سۇيىكتى الىپپە» ورتاعا كىرەدى. بالالار قۋانىپ قارسى الادى.
مەرەكە جالعاسىن تاۋىپ ءان ايتىلادى.
You Might Also Like
