انا - باقىت، انا - جىر، انا - ءومىر، انا - گۇل
تاقىرىبى: انا - باقىت، انا - جىر، انا - ءومىر، انا - گۇل.
ماقساتى: اتا - انالاردىڭ مەكتەپپەن بايلانىسىن ارتتىرۋ. وقۋشىلارعا اتا - انانى ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ. بالانىڭ جان - جاقتى ءوز ەلىنىڭ، حالقىنىڭ قامىن ويلايتىن، اتا - اناسىن سىيلاي بىلەتىن ازامات تاربيەلەۋمەن قاتار ۇلتتىق تاربيەنى ناسيحاتتاۋ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءتۇرلى فورماداعى قيما قاعازدار، «ءومىر» اعاشى، جۇرەكشە.
ءجۇرىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار، اياۋلى اتا - انالار، قازاق ەلىنىڭ جارقىن بولاشاقتارى! بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاماس بۇرىن، سىزدەرمەن تانىسىپ الۋ ماقساتىندا الدىمەن شەڭبەر ويىنىن وينايىق. ول ءۇشىن ءبارىمىز ورتاعا شىعىپ، شەڭبەر قۇرايىق.
شاتتىق شەڭبەر
مەن سەندەردى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن!
قۋانامىن مەن دە،
قۋانامىن مەن دە،
قۋاناسىڭ سەن دە.
قۋانايىق دوستارىم
ارايلاپ اتقان كۇنگە.
- بالالار، ءبىز نەگ شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ باستادىق؟
شەڭبەر – بۇل الەمدەگى ەڭ جاقسىلىقتىڭ نىشانى. ەندەشە ءبىر - بىرىمىزگە قاراپ، مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ كورەيىكشى:
2. پسيحولوگيالىق ءسات
- ءاربىر ساباق؟ - ۇيرەنۋ، ۇعۋ، ۇلاعات!
- ءاربىر ءىسىڭ؟ - تىرلىك، تىرەك، ادامدىق!
- ءاربىر ادام؟ - تۋىسىم، دوسىم، جۇراعات!
- ءاربىر ءسوزىڭ؟ - شىندىق، بىرلىك، ادالدىق!
3. توپقا ءبولىنۋ ( ءتورت تۇلىك مالدى تاڭداي وتىرىپ، توپقا بولىنەدى.)
1 - توپ: بوتاقاندار
2 - توپ: قوشاقاندار
3 - توپ: قۇلىنشاقتار
- بالالار ءبىزدىڭ توپتىڭ بۇلايشا اتالۋ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىڭدار؟
4. پسيحولوگيالىق ءسات: جۇرەكتەن - جۇرەككە « ماعان ەڭ قىمبات جان»
(اتا - انالارىنىڭ ەركەلەتەتىن سوزدەرىن اتاپ شىعادى )
انانىڭ ءاربىر ءسوزى جىلىلىققا تولى. انانىڭ كۇن نۇرى تاستاي مۇزدى دا جىبىتەدى. ولوي بولسا، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىز «انا - باقىت، انا - جىر، انا - ءومىر، انا - گۇل» دەپ اتالادى.
- انا دەگەنىمىز كىم؟
- ءار ادامنىڭ ءوز اناسىنا دەگەن ماحابباتى شەكسىز! انا، انا، انا! دەگەندە تولقىمايتىن جۇرەك، تولعانبايتىن جان جوق! انا - ءاربىر ادام بالاسى ءۇشىن ەڭ ىستىق، جانعا جاقىن، ماعىنالى دا قاستەرلى ءسوز. ادامنىڭ اۋزىنان شىعاتىن ەڭ العاشقى ءسوزى دە - انا. ادامزات بالاسى ەڭ العاش دۇنيە ەسىگىن اشقاندا انانىڭ اق سۇتىمەن بويىنا ءنار الادى، انا قۇشاعىنا ەنىپ، انا مەيىرىمىنە بولەنەدى. قانشاما بايلىق يەسى بولساڭ دا، الەمگە ايگىلى ادام بولساڭ دا، اناڭدى، ونىڭ ساعان جاساعان جاقسىلىعىن ۇمىتپاۋ - سەنىڭ ءومىر بويىڭداعى بورىشىڭ. قاي ادام قولىنان كەلگەن سىي - قۇرمەتىن جاسامادى دەسەڭىزشى، شىركىن! ءبىراق سونىڭ ءبارى انانىڭ ءبىر اۋىز جىلى سوزىنە دە جەتپەيدى. دۇنيەنىڭ نۇرى، ءومىردىڭ گ ۇلى، قىزىقتىڭ قىزىعى - انانىڭ قولىندا. انا ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتەدى. كەز - كەلگەن ادامنىڭ ادەپتىگى مەن جان دۇنيەسىنىڭ سۇلۋلىعى، ەڭ الدىمەن بالاعا اق ءسۇتىن بەرىپ، الپەشتەپ وسىرگەن انا جۇرەگىنىڭ جىلۋىنان باستالادى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر بىزگە الدىمەن انادان تارايدى. انانىڭ نازىك ءۇنى، جۇمساق ايالى الاقانى، جان - جىلۋىمەن ايالاۋى ءبىزدى الديلەپ جۇباتادى. انا بولۋ - بۇكىل ومىرىنە كەتەتىن ۇلى رۋحاني كۇش پەن ەرەن ەڭبەك. دۇنيەدە نە جاقسىلىق بولسا، سونىڭ ءبارى انانىڭ اق ءسۇتى مەن كۇننىڭ نۇرىنان جارالعان. اناعا قانشاما اقىندار جىر ارناعان. قانشاما جازۋشىلار شىعارما جازعان. انا - ماڭگىلىك تاقىرىپ.
انام مەنىڭ – كوكتەگى كۇنمەنەن تەڭ،
انام مەنىڭ – جاۋقازىنداي گۇلمەن تەڭ،
الپەشتەگەن اسىل انام بولماسا،
بۇل ءومىردىڭ ءقادىرىن دە بىلمەس ەم.
جۇزىڭنەن ءبىر شاتتىق كورەم اناشىم،
مەن ءۇشىن قۋاناسىڭ، نۇرلاناسىڭ.
وسى ومىرگە جەتكىزگەن ءوزىڭ ءۇشىن،
سەن ماعان جىر اناسىڭ، نۇر اناسىڭ، - دەگەندەي، انا دەگەن ۇلى ەسىمگە ءان مەن جىرىن ارناماعان پەندە جوق شىعار ءسىرا؟ ولاي بولسا، اناعا ارنالعان ولەڭ جولدارىنا كەزەك بەرەيىك. ءبىزدىڭ بالالارىمىز انالارىن قالايشا جىرلار ەكەن....
5. ولەڭ جولدارىنان:
انا دەگەن - بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا دەگەن - قۋانىشى ءومىردىڭ.
انا دەگەن - ءار ءۇيدىڭ جىلۋى،
انا دەگەن - گ ۇلى تۋعان ءومىردىڭ.
ءبىز سىزدەرسىز تىرشىلىك ەتە المايمىز،
ءبىز سىزدەرسىز ومىردە جۇرە المايمىز،
ەگەر ءبىزدىڭ قاسىمىزدا بولماساڭىز،
بۇل ومىردە ەشقاشان جۇرە المايمىز.
سىزدەر – كۇنسىز، اسپاندا جارقىراعان،
سىزدەر - وزەن، تاۋ سۋى سارقىراعان،
سىزدەر - انا، سىزدەر - جار، سىزدەر - قىزدار،
سىزدەر - جاڭبىر، اق نوسەر سارقىراعان.
ومىردە انا بۇلاق، انا پانا
ءومىردى وركەندەتەر انا عانا.
وسىرگەن تالاي كوسەم، تالاي شەشەن،
تالاي ەر، تالاي اقىن، تالاي دانا،
انا! ول ءبىزدىڭ ەلدە ارداقتى ادام.
6. پوستەرمەن جۇمىس
1 - توپ: «ەمەن اعاشى»
2 - توپ: «اي مەن جۇلدىز»
3 - توپ:«تابيعات»
(بەينەلەنگەن سۋرەتكە جەتىسپەي تۇرعان بولىكتەرىن جەتىستىرىپ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەپ شىعادى. )
7. سەرگىتۋ ءساتى: « مەنىڭ جۇرەگىمە راحمەت!»
(جۇرەكشەنى الىپ « تىلەك اعاشىنا» ورنالاستىرادى.)
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ قايىرىمدىلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ مەيىرىمدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جىلىلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ادامداردى جاقسى كورەتىنىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جاقسى كورۋ سەزىمىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جاناشىرلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ كەڭ پەيىلدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ادالدىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ سەزىمتالدىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ قامقورلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ كىشىپەيىلدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ تازالىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ىزەتتىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ مولدىرلىگىنە راحمەت!
- جۇرەگىمىزدىڭ وسىنداي جاقسى قاسيەتتەرىنە يە بولۋ كىمنىڭ ارقاسى؟
- انا!
8. وي - قوزعاۋ: «مەنىڭ انام قانداي؟»
تاقتاداعى سۋرەتتەردىڭ ماعىناسىن اشۋ: كۇن، كىتاپ، جەر – انا.
9. انا تۋرالى سىر: سۋرەتتەردى كورە وتىرىپ، ات قويۋ، ويلارىن جيناقتاپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ:
- مەن انامدى قالاي قۋانتا الامىن؟
- انام مەن ءۇشىن كىم؟
- انانىڭ اق ءسۇتىن قالاي وتەي الامىن؟
قورىتىندى:
كۇننىڭ نۇرى، شۋاعى بارلىعى انانىڭ جۇرەگىنەن ءنار العان سياقتى. قاي قايسىمىز بولماسىن، قايدا جۇرسەك تە جۇرەگىمىز انانىڭ اياۋلى الاقانىن اڭساپ تۇرادى. سوندىقتان بارىمىزدە انانىڭ الدىندا قارىزدارمىز، انانىڭ ماحابباتىنا الدىندا باس يەمىز.
وسىمەن سىناپ تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى. شىن نيەتىمىزبەن العىز ايتامىز.
ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك
كەرى بايلانىس:
1. بۇل ساباق نە تۋرالى بولدى؟
2. بۇل ساباق ۇنادى ما؟
3. ساباقتىڭ قانداي بولىگى ۇنادى؟
4. ساباقتىڭ قانداي بولىگى ۇنامادى؟
ماڭعىستاۋ وبلىسى، قاراقيا اۋدانى،
جەتىباي سەلوسى، №3 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: ۋتەپوۆا ايگۋل تالاسبايەۆنا
ماقساتى: اتا - انالاردىڭ مەكتەپپەن بايلانىسىن ارتتىرۋ. وقۋشىلارعا اتا - انانى ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ. بالانىڭ جان - جاقتى ءوز ەلىنىڭ، حالقىنىڭ قامىن ويلايتىن، اتا - اناسىن سىيلاي بىلەتىن ازامات تاربيەلەۋمەن قاتار ۇلتتىق تاربيەنى ناسيحاتتاۋ
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءتۇرلى فورماداعى قيما قاعازدار، «ءومىر» اعاشى، جۇرەكشە.
ءجۇرىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار، اياۋلى اتا - انالار، قازاق ەلىنىڭ جارقىن بولاشاقتارى! بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاماس بۇرىن، سىزدەرمەن تانىسىپ الۋ ماقساتىندا الدىمەن شەڭبەر ويىنىن وينايىق. ول ءۇشىن ءبارىمىز ورتاعا شىعىپ، شەڭبەر قۇرايىق.
شاتتىق شەڭبەر
مەن سەندەردى كورگەنىمە قۋانىشتىمىن!
قۋانامىن مەن دە،
قۋانامىن مەن دە،
قۋاناسىڭ سەن دە.
قۋانايىق دوستارىم
ارايلاپ اتقان كۇنگە.
- بالالار، ءبىز نەگ شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ باستادىق؟
شەڭبەر – بۇل الەمدەگى ەڭ جاقسىلىقتىڭ نىشانى. ەندەشە ءبىر - بىرىمىزگە قاراپ، مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ كورەيىكشى:
2. پسيحولوگيالىق ءسات
- ءاربىر ساباق؟ - ۇيرەنۋ، ۇعۋ، ۇلاعات!
- ءاربىر ءىسىڭ؟ - تىرلىك، تىرەك، ادامدىق!
- ءاربىر ادام؟ - تۋىسىم، دوسىم، جۇراعات!
- ءاربىر ءسوزىڭ؟ - شىندىق، بىرلىك، ادالدىق!
3. توپقا ءبولىنۋ ( ءتورت تۇلىك مالدى تاڭداي وتىرىپ، توپقا بولىنەدى.)
1 - توپ: بوتاقاندار
2 - توپ: قوشاقاندار
3 - توپ: قۇلىنشاقتار
- بالالار ءبىزدىڭ توپتىڭ بۇلايشا اتالۋ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىڭدار؟
4. پسيحولوگيالىق ءسات: جۇرەكتەن - جۇرەككە « ماعان ەڭ قىمبات جان»
(اتا - انالارىنىڭ ەركەلەتەتىن سوزدەرىن اتاپ شىعادى )
انانىڭ ءاربىر ءسوزى جىلىلىققا تولى. انانىڭ كۇن نۇرى تاستاي مۇزدى دا جىبىتەدى. ولوي بولسا، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىز «انا - باقىت، انا - جىر، انا - ءومىر، انا - گۇل» دەپ اتالادى.
- انا دەگەنىمىز كىم؟
- ءار ادامنىڭ ءوز اناسىنا دەگەن ماحابباتى شەكسىز! انا، انا، انا! دەگەندە تولقىمايتىن جۇرەك، تولعانبايتىن جان جوق! انا - ءاربىر ادام بالاسى ءۇشىن ەڭ ىستىق، جانعا جاقىن، ماعىنالى دا قاستەرلى ءسوز. ادامنىڭ اۋزىنان شىعاتىن ەڭ العاشقى ءسوزى دە - انا. ادامزات بالاسى ەڭ العاش دۇنيە ەسىگىن اشقاندا انانىڭ اق سۇتىمەن بويىنا ءنار الادى، انا قۇشاعىنا ەنىپ، انا مەيىرىمىنە بولەنەدى. قانشاما بايلىق يەسى بولساڭ دا، الەمگە ايگىلى ادام بولساڭ دا، اناڭدى، ونىڭ ساعان جاساعان جاقسىلىعىن ۇمىتپاۋ - سەنىڭ ءومىر بويىڭداعى بورىشىڭ. قاي ادام قولىنان كەلگەن سىي - قۇرمەتىن جاسامادى دەسەڭىزشى، شىركىن! ءبىراق سونىڭ ءبارى انانىڭ ءبىر اۋىز جىلى سوزىنە دە جەتپەيدى. دۇنيەنىڭ نۇرى، ءومىردىڭ گ ۇلى، قىزىقتىڭ قىزىعى - انانىڭ قولىندا. انا ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتەدى. كەز - كەلگەن ادامنىڭ ادەپتىگى مەن جان دۇنيەسىنىڭ سۇلۋلىعى، ەڭ الدىمەن بالاعا اق ءسۇتىن بەرىپ، الپەشتەپ وسىرگەن انا جۇرەگىنىڭ جىلۋىنان باستالادى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر بىزگە الدىمەن انادان تارايدى. انانىڭ نازىك ءۇنى، جۇمساق ايالى الاقانى، جان - جىلۋىمەن ايالاۋى ءبىزدى الديلەپ جۇباتادى. انا بولۋ - بۇكىل ومىرىنە كەتەتىن ۇلى رۋحاني كۇش پەن ەرەن ەڭبەك. دۇنيەدە نە جاقسىلىق بولسا، سونىڭ ءبارى انانىڭ اق ءسۇتى مەن كۇننىڭ نۇرىنان جارالعان. اناعا قانشاما اقىندار جىر ارناعان. قانشاما جازۋشىلار شىعارما جازعان. انا - ماڭگىلىك تاقىرىپ.
انام مەنىڭ – كوكتەگى كۇنمەنەن تەڭ،
انام مەنىڭ – جاۋقازىنداي گۇلمەن تەڭ،
الپەشتەگەن اسىل انام بولماسا،
بۇل ءومىردىڭ ءقادىرىن دە بىلمەس ەم.
جۇزىڭنەن ءبىر شاتتىق كورەم اناشىم،
مەن ءۇشىن قۋاناسىڭ، نۇرلاناسىڭ.
وسى ومىرگە جەتكىزگەن ءوزىڭ ءۇشىن،
سەن ماعان جىر اناسىڭ، نۇر اناسىڭ، - دەگەندەي، انا دەگەن ۇلى ەسىمگە ءان مەن جىرىن ارناماعان پەندە جوق شىعار ءسىرا؟ ولاي بولسا، اناعا ارنالعان ولەڭ جولدارىنا كەزەك بەرەيىك. ءبىزدىڭ بالالارىمىز انالارىن قالايشا جىرلار ەكەن....
5. ولەڭ جولدارىنان:
انا دەگەن - بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا دەگەن - قۋانىشى ءومىردىڭ.
انا دەگەن - ءار ءۇيدىڭ جىلۋى،
انا دەگەن - گ ۇلى تۋعان ءومىردىڭ.
ءبىز سىزدەرسىز تىرشىلىك ەتە المايمىز،
ءبىز سىزدەرسىز ومىردە جۇرە المايمىز،
ەگەر ءبىزدىڭ قاسىمىزدا بولماساڭىز،
بۇل ومىردە ەشقاشان جۇرە المايمىز.
سىزدەر – كۇنسىز، اسپاندا جارقىراعان،
سىزدەر - وزەن، تاۋ سۋى سارقىراعان،
سىزدەر - انا، سىزدەر - جار، سىزدەر - قىزدار،
سىزدەر - جاڭبىر، اق نوسەر سارقىراعان.
ومىردە انا بۇلاق، انا پانا
ءومىردى وركەندەتەر انا عانا.
وسىرگەن تالاي كوسەم، تالاي شەشەن،
تالاي ەر، تالاي اقىن، تالاي دانا،
انا! ول ءبىزدىڭ ەلدە ارداقتى ادام.
6. پوستەرمەن جۇمىس
1 - توپ: «ەمەن اعاشى»
2 - توپ: «اي مەن جۇلدىز»
3 - توپ:«تابيعات»
(بەينەلەنگەن سۋرەتكە جەتىسپەي تۇرعان بولىكتەرىن جەتىستىرىپ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەپ شىعادى. )
7. سەرگىتۋ ءساتى: « مەنىڭ جۇرەگىمە راحمەت!»
(جۇرەكشەنى الىپ « تىلەك اعاشىنا» ورنالاستىرادى.)
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ قايىرىمدىلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ مەيىرىمدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جىلىلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ادامداردى جاقسى كورەتىنىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جاقسى كورۋ سەزىمىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ جاناشىرلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ كەڭ پەيىلدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ادالدىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ سەزىمتالدىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ قامقورلىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ كىشىپەيىلدىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ تازالىعىنا راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ ىزەتتىلىگىنە راحمەت!
- مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ مولدىرلىگىنە راحمەت!
- جۇرەگىمىزدىڭ وسىنداي جاقسى قاسيەتتەرىنە يە بولۋ كىمنىڭ ارقاسى؟
- انا!
8. وي - قوزعاۋ: «مەنىڭ انام قانداي؟»
تاقتاداعى سۋرەتتەردىڭ ماعىناسىن اشۋ: كۇن، كىتاپ، جەر – انا.
9. انا تۋرالى سىر: سۋرەتتەردى كورە وتىرىپ، ات قويۋ، ويلارىن جيناقتاپ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ:
- مەن انامدى قالاي قۋانتا الامىن؟
- انام مەن ءۇشىن كىم؟
- انانىڭ اق ءسۇتىن قالاي وتەي الامىن؟
قورىتىندى:
كۇننىڭ نۇرى، شۋاعى بارلىعى انانىڭ جۇرەگىنەن ءنار العان سياقتى. قاي قايسىمىز بولماسىن، قايدا جۇرسەك تە جۇرەگىمىز انانىڭ اياۋلى الاقانىن اڭساپ تۇرادى. سوندىقتان بارىمىزدە انانىڭ الدىندا قارىزدارمىز، انانىڭ ماحابباتىنا الدىندا باس يەمىز.
وسىمەن سىناپ تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى. شىن نيەتىمىزبەن العىز ايتامىز.
ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك
كەرى بايلانىس:
1. بۇل ساباق نە تۋرالى بولدى؟
2. بۇل ساباق ۇنادى ما؟
3. ساباقتىڭ قانداي بولىگى ۇنادى؟
4. ساباقتىڭ قانداي بولىگى ۇنامادى؟
ماڭعىستاۋ وبلىسى، قاراقيا اۋدانى،
جەتىباي سەلوسى، №3 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: ۋتەپوۆا ايگۋل تالاسبايەۆنا