انا - وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى
انا – وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى
ماقساتى: ءاربىر جەكە تۇلعانى ءوز ورتاسىندا، وزگە ورتادا ەركىن سەزىنە الۋعا ۇيرەتۋ، اينالسىنداعىلارمەن قارىم - قاتىناس ورناتۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر تابۋ.
قاتىسۋشىلاردىڭ ءوز ويىن اشىق جەتكىزۋدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ، سەزىمىنە بەيىمدەۋ.
جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني وسۋىنە تاربيەلىك - پەداگوگيكالىق جاعداي جاساي وتىرىپ، ءومىردىڭ قۇندىلىعىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءمۇعالىم – اتا - انا – وقۋشى اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى نىعايتۋ.
دۇنيەدە انانىڭ مەيىرىمىنە، ايالى الاقانىنا نە جەتەدى؟ جاقسىلىق اتاۋلىنىڭ بارلىعى دا انانىڭ اق سۇتىنەن جاراتىلعان.
حالقىمىز «انا – بارشا تىلەكتىڭ باستاۋى، كوركەمدىك پەن جىلىلىق كوزى، شۋاق پەن مەيىرىم الەمى، ءومىردىڭ ءسانى» دەپ قاسيەت تۇتىپ وتباسىنىڭ التىن دىڭگەگى ساناعان. وتباسىنىڭ تاربيەسى، مادەنيەتى، جەتىستىگى مەن ءداستۇرى انانىڭ ورەسىنە، ءبىلىمى مەن ءقادىر - قاسيەتىنە تىكەلەي بايلانىستى.
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەن پىكىرىنىڭ استارىندا ۇلكەن ءمان جاتىر.
انانى پايعامبار دا قاتتى قۇرمەتتەگەن. «جۇماق انانىڭ تابانىنىڭ استىندا»،- دەدى ول.
ءبىر كۇنى پايعامبارعا الدەكىم كەلىپ. «شىن ايتىڭىزشى، مەن جاقسىلىقتى اۋەلى كىمگە جاساۋىم كەرەك»،- دەپ سۇراپتى. «ءوز اناڭا»،- دەپ جاۋاپ بەرىپتى پايعامبار.
- تاعى دا كىمگە؟ - دەيدى الگى ادام.
- اناڭا،- دەپ قايتالاپتى پايعامبار.
- سوناڭ سوڭ كىمگە؟ - دەيدى سۇراۋشى.
- ءوز اكەڭە،- دەگەن ەكەن پايعامبار.
ترەنينگكە كەلگەن انالاردى ەرەجەمەن تانىستىرامىن.
1. ءوز ويىن اشىق ايتۋ.
2. وزگەنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ
3. شىنايىلىق كورسەتۋ
4. بەلسەندى ارەكەت ەتۋ
5. ءوز سەزىمىن باسقارا ءبىلۋ
6. ۋاقىتپەن ساناسۋ
انالاردى ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزۋ.
جاتتىعۋ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ
1. شاتتىق شەڭبەرى
2. جىلجىمالى ورىندىق
3. كەل شىرقايىق
4. كەزدەيسوق جاعدايدان شىعۋ
5. توپتىق جۇمىس
6. ماقالدى جالعاستىر...
7. ءتۇيىن ءسوز
8. ورمەكشىنىڭ تورى
انالاردى ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزۋ.
1 - جاتتىعۋ، «شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ» انالار ءوز ەسىمدەرىن تانىستىرا وتىرىپ، ەسىمدەرىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن تىلەك ءسوز ايتادى.
2 - جاتتىعۋ، «جىلجىمالى ورىندىق» قيما قاعازداردى الىپ، مەن مىنا ولەڭ جولدارىن وقىعاندا ورىندىققا كەلىپ وتىراسىزدار.
انا – دەيمىز بارىمىزدە اڭقىلداپ،
انا – دەيدى جاس ءسابي دە جارقىلداپ.
انا – دەگەن بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا – دەگەن التىن قازىق، التىن ب ا ق.
3 - جاتتىعۋ «كەل شىرقايىق» مىنا قيما قاعازداردا ولەڭنىڭ تاقىرىبى جانە شۋماقتىڭ ءبىرىنشى قاتارى جازىلعان. ولەڭدى اۋەنىنە سالىپ ايتىپ، كەلەسى شۋماقتى كەلەسى انا جالعاستىرىپ الىپ كەتەدى.
4 - جاتتىعۋ «كەزدەيسوق جاعدايدان شىعۋ»
1. ءسىز تاربيەلى وتباسى يەسىسىز. ءبىراق بالاڭىزدىڭ جات ارەكەتتەرگە بوي الدىرىپ بارا جاتقانىن بايقادىڭىز. بالاڭىزدى قالاي قورعاپ الاسىز؟
2. بيىل ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ سىنىبىندا وقيتىنداردىڭ بارىندە «ۇيالى تەلەفون» بار، تەك ءسىزدىڭ بالاڭىزدا جوق. ۇيدە الىپ بەر دەپ مازاڭىزدى الادى. ساباققا بارعىسى كەلمەيدى ءسىز نە ىستەيسىز؟
3. ءسىزدىڭ تۇڭعىشىڭىزدى اتاسى مەن اجەسى باۋىرىنا باسقان. ساباعى قيىنداپ كەتكەن سوڭ «وزدەرىڭ قاداعالاڭدار» دەپ اكەلىپ بەرەدى. ال بالاڭىز تاربيەگە ەش كونەر ەمەس، نە ىستەيمىز؟
4. بالاڭىز ديكتانت داپتەرىن ۇيگە اكەلدى. جازبا جۇمىسىنان «4» دەگەن باعا العان. قاتەسىن ءسىز دە، بالاڭىز دا كورىپ تۇرسىزدار، ال ءپان ءمۇعالىمى ونى جوندەمەگەن. ءسىز بالاڭىزعا نەلىكتەن جوندەمەگەنىن بالاعا قالاي تۇسىندىرەسىز؟
5 - جاتتىعۋ «توپتىق جۇمىس» انالار بىرىگىپ بەرىلگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. 1. بالا دەگەنىمىز كىم؟
2. بالا جاقسى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن، قانداي جاقسى قاسيەتتەر كەرەك؟
3. بالانى ماداقتاۋ دەگەنىمىز نە؟
6 - جاتتىعۋ «ماقالدى جالعاستىر...» وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن تاقتادان ماقالداردى جالعاستىرۋ.
7 - جاتتىعۋ «ءتۇيىن ءسوز» باقىت، بالا، بازار، بەسىك. وسى سوزدەردى قاتىستىرا وتىرىپ، ءوز ويلارىڭىزدى ءبىر اۋىز سوزبەن قورىتىندىلاڭىزدار.
جاتتىعۋىمىزدىڭ اراسىندا ولەڭ جولدارى تىڭدالادى.
8 - جاتتىعۋ «ورمەكشىنىڭ تورى» ورتاعا شىعىپ شەبەر قۇرامىز. مەن بىرەۋگە ورالعان ءجىپتى لاقتىرامىن. ونىڭ اتىن ايتامىن جانە ونىڭ ماعان ۇنايتىن مىنەزىن، جاقسى قاسيەتىن ايتا وتىرىپ تىلەك تىلەيمىن. كەلەسى ادامعا جالعاسادى. ءجىپ سوڭىندا وزىمە كەلۋى ءتيىس.
- قاراڭىزدارشى، ءبىزدى بايلانىستىرعان ءجىپ، ادەتتە، ول بىزگە كورىنبەيدى. ءبىراق ومىردە بار، وسى جەردە تۇرعان بارلىق انالاردى جىلى، مەيىرىمدى سوزدەر بايلانىستىرىپ تۇرا بەرسىن،- دەپ بۇگىنگى ترەنينگىمىزدى اياقتايمىز.
ماقساتى: ءاربىر جەكە تۇلعانى ءوز ورتاسىندا، وزگە ورتادا ەركىن سەزىنە الۋعا ۇيرەتۋ، اينالسىنداعىلارمەن قارىم - قاتىناس ورناتۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر تابۋ.
قاتىسۋشىلاردىڭ ءوز ويىن اشىق جەتكىزۋدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ، سەزىمىنە بەيىمدەۋ.
جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني وسۋىنە تاربيەلىك - پەداگوگيكالىق جاعداي جاساي وتىرىپ، ءومىردىڭ قۇندىلىعىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ءمۇعالىم – اتا - انا – وقۋشى اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى نىعايتۋ.
دۇنيەدە انانىڭ مەيىرىمىنە، ايالى الاقانىنا نە جەتەدى؟ جاقسىلىق اتاۋلىنىڭ بارلىعى دا انانىڭ اق سۇتىنەن جاراتىلعان.
حالقىمىز «انا – بارشا تىلەكتىڭ باستاۋى، كوركەمدىك پەن جىلىلىق كوزى، شۋاق پەن مەيىرىم الەمى، ءومىردىڭ ءسانى» دەپ قاسيەت تۇتىپ وتباسىنىڭ التىن دىڭگەگى ساناعان. وتباسىنىڭ تاربيەسى، مادەنيەتى، جەتىستىگى مەن ءداستۇرى انانىڭ ورەسىنە، ءبىلىمى مەن ءقادىر - قاسيەتىنە تىكەلەي بايلانىستى.
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەن پىكىرىنىڭ استارىندا ۇلكەن ءمان جاتىر.
انانى پايعامبار دا قاتتى قۇرمەتتەگەن. «جۇماق انانىڭ تابانىنىڭ استىندا»،- دەدى ول.
ءبىر كۇنى پايعامبارعا الدەكىم كەلىپ. «شىن ايتىڭىزشى، مەن جاقسىلىقتى اۋەلى كىمگە جاساۋىم كەرەك»،- دەپ سۇراپتى. «ءوز اناڭا»،- دەپ جاۋاپ بەرىپتى پايعامبار.
- تاعى دا كىمگە؟ - دەيدى الگى ادام.
- اناڭا،- دەپ قايتالاپتى پايعامبار.
- سوناڭ سوڭ كىمگە؟ - دەيدى سۇراۋشى.
- ءوز اكەڭە،- دەگەن ەكەن پايعامبار.
ترەنينگكە كەلگەن انالاردى ەرەجەمەن تانىستىرامىن.
1. ءوز ويىن اشىق ايتۋ.
2. وزگەنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋ
3. شىنايىلىق كورسەتۋ
4. بەلسەندى ارەكەت ەتۋ
5. ءوز سەزىمىن باسقارا ءبىلۋ
6. ۋاقىتپەن ساناسۋ
انالاردى ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزۋ.
جاتتىعۋ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ
1. شاتتىق شەڭبەرى
2. جىلجىمالى ورىندىق
3. كەل شىرقايىق
4. كەزدەيسوق جاعدايدان شىعۋ
5. توپتىق جۇمىس
6. ماقالدى جالعاستىر...
7. ءتۇيىن ءسوز
8. ورمەكشىنىڭ تورى
انالاردى ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزۋ.
1 - جاتتىعۋ، «شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ» انالار ءوز ەسىمدەرىن تانىستىرا وتىرىپ، ەسىمدەرىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن تىلەك ءسوز ايتادى.
2 - جاتتىعۋ، «جىلجىمالى ورىندىق» قيما قاعازداردى الىپ، مەن مىنا ولەڭ جولدارىن وقىعاندا ورىندىققا كەلىپ وتىراسىزدار.
انا – دەيمىز بارىمىزدە اڭقىلداپ،
انا – دەيدى جاس ءسابي دە جارقىلداپ.
انا – دەگەن بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا – دەگەن التىن قازىق، التىن ب ا ق.
3 - جاتتىعۋ «كەل شىرقايىق» مىنا قيما قاعازداردا ولەڭنىڭ تاقىرىبى جانە شۋماقتىڭ ءبىرىنشى قاتارى جازىلعان. ولەڭدى اۋەنىنە سالىپ ايتىپ، كەلەسى شۋماقتى كەلەسى انا جالعاستىرىپ الىپ كەتەدى.
4 - جاتتىعۋ «كەزدەيسوق جاعدايدان شىعۋ»
1. ءسىز تاربيەلى وتباسى يەسىسىز. ءبىراق بالاڭىزدىڭ جات ارەكەتتەرگە بوي الدىرىپ بارا جاتقانىن بايقادىڭىز. بالاڭىزدى قالاي قورعاپ الاسىز؟
2. بيىل ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ سىنىبىندا وقيتىنداردىڭ بارىندە «ۇيالى تەلەفون» بار، تەك ءسىزدىڭ بالاڭىزدا جوق. ۇيدە الىپ بەر دەپ مازاڭىزدى الادى. ساباققا بارعىسى كەلمەيدى ءسىز نە ىستەيسىز؟
3. ءسىزدىڭ تۇڭعىشىڭىزدى اتاسى مەن اجەسى باۋىرىنا باسقان. ساباعى قيىنداپ كەتكەن سوڭ «وزدەرىڭ قاداعالاڭدار» دەپ اكەلىپ بەرەدى. ال بالاڭىز تاربيەگە ەش كونەر ەمەس، نە ىستەيمىز؟
4. بالاڭىز ديكتانت داپتەرىن ۇيگە اكەلدى. جازبا جۇمىسىنان «4» دەگەن باعا العان. قاتەسىن ءسىز دە، بالاڭىز دا كورىپ تۇرسىزدار، ال ءپان ءمۇعالىمى ونى جوندەمەگەن. ءسىز بالاڭىزعا نەلىكتەن جوندەمەگەنىن بالاعا قالاي تۇسىندىرەسىز؟
5 - جاتتىعۋ «توپتىق جۇمىس» انالار بىرىگىپ بەرىلگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. 1. بالا دەگەنىمىز كىم؟
2. بالا جاقسى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن، قانداي جاقسى قاسيەتتەر كەرەك؟
3. بالانى ماداقتاۋ دەگەنىمىز نە؟
6 - جاتتىعۋ «ماقالدى جالعاستىر...» وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن تاقتادان ماقالداردى جالعاستىرۋ.
7 - جاتتىعۋ «ءتۇيىن ءسوز» باقىت، بالا، بازار، بەسىك. وسى سوزدەردى قاتىستىرا وتىرىپ، ءوز ويلارىڭىزدى ءبىر اۋىز سوزبەن قورىتىندىلاڭىزدار.
جاتتىعۋىمىزدىڭ اراسىندا ولەڭ جولدارى تىڭدالادى.
8 - جاتتىعۋ «ورمەكشىنىڭ تورى» ورتاعا شىعىپ شەبەر قۇرامىز. مەن بىرەۋگە ورالعان ءجىپتى لاقتىرامىن. ونىڭ اتىن ايتامىن جانە ونىڭ ماعان ۇنايتىن مىنەزىن، جاقسى قاسيەتىن ايتا وتىرىپ تىلەك تىلەيمىن. كەلەسى ادامعا جالعاسادى. ءجىپ سوڭىندا وزىمە كەلۋى ءتيىس.
- قاراڭىزدارشى، ءبىزدى بايلانىستىرعان ءجىپ، ادەتتە، ول بىزگە كورىنبەيدى. ءبىراق ومىردە بار، وسى جەردە تۇرعان بارلىق انالاردى جىلى، مەيىرىمدى سوزدەر بايلانىستىرىپ تۇرا بەرسىن،- دەپ بۇگىنگى ترەنينگىمىزدى اياقتايمىز.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار كلاسى (پرەزەنتاسياسىمەن)
