اناعا قاراپ قىز وسەر
8 ناۋرىز انالار مەرەكەسى قارساڭىندا جوعارى سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان "اناعا قاراپ قىز وسەر" اتتى كەشتىڭ سەنارييىن ۇسىنامىز...
مەرەكەلىك كەشتىڭ باستى ماقساتى: حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسى قارساڭىندا، انا مەن بالاعا دەگەن قامقورلىق جانە قوعامداعى انانىڭ ورنى، «انا» اتىمەن بايلانىستى قاسيەتتى ۇعىمدار تۋرالى پىكىر ءبولىسۋ. ۇستاز انالاردى قۇرمەتتەۋگە شاقىرۋ.
كەشتىڭ كورنەكىلىگى: ەلباسى جولداۋى، جولداۋدان ءۇزىندى جازىلعان قاعازدار، ۇلاعاتتى سوزدەر، سۋرەتتەر، شار، شاقىرۋ بيلەتى، ءۇنتاسپا، گۇل ت. ب.
كەشتىڭ بارىسى: قوناقتاردى قارسى الۋ، كىرىسپە قۇتتىقتاۋ ءسوز، تاقىرىپ ءبولىسۋ، پىكىرالىسۋ، سارالاۋشى توپتىڭ قورىتىندىسى، وقۋشىلار قۇتتىقتاۋى، جالپى قورىتىندى.
1 - جۇرگىزۋشى: ار ما، اعايىن! قايىرلى كۇن، قىمباتتى جينالعان قاۋىم!
2 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اق جاۋلىقتى انالار مەن اجەلەر، كەر مارالداي كەرىلگەن اپكەلەر، قارىنداس، قۇرداستار، ۇستازدار! سىزدەردى كوكتەمنىڭ العاشقى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، «اناعا قاراپ قىز وسەر...» اتتى مەرەكەلىك كەشكە قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز!
1 - جۇرگىزۋشى: ءتىپتى تابيعاتتىڭ ءوزى دە بۇل كۇنى ءبىزدىڭ تاماشا ايەل - انالاردى داڭققا بولەپ تۇرعانداي. نەگە ءدال وسى كۇن ايەلدەردىڭ حالىقارالىق مەرەكەسى بولىپ بەلگىلەندى ەكەن؟
وسى ساتتە ەكرانعا مىنا ۆيدەو قويىلادى:
2 - جۇرگىزۋشى: كەيىن شەگىنىپ، قالىڭ تاريحتىڭ ءبىر پاراعىنا كوز سالساق، قاسقايعان نيۋ - يورك قالاسى مەن سول الىپ، باتىر قالانىڭ ادىلەتتىلىكتى تالاپ ەتكەن نازىك جاندىلارىن كورەمىز. 1857 جىلدىڭ 8 ناۋرىزىندا تىگىن جانە اياق كيىم فابريكاسىنىڭ جۇمىسشى ايەلدەرى ۇمىتتەرىن ۇكىلەپ، ەرەۋىلگە شىعادى. بۇل كۇنى تاۋلىگىنە 16 ساعات جۇمىس ىستەپ، شاعىن عانا ايلىق الاتىن جۇمىسشى ايەلدەر باسشىلىقتان 10 ساعاتتىق جۇمىس كۇنىن، جارىق ءارى تازا جۇمىس ورنى مەن ەڭبەكاقىلارىنىڭ ەر - ازاماتتاردىڭ جالاقىسىمەن بىردەي بولۋىن تالاپ ەتەدى. نيۋ - يوركتىڭ جان - جاعىنان كوتەرىلگەن ايەلدەردىڭ ءوز ءۇنى بەينەبىر تولقىن ىسپەتتى جان - جاقتان ەستىلىپ، قوعامداعى ايەلدەردىڭ ورنىن ناقتىلاعانداي بولدى. وسى كۇننەن كەيىن العاش رەت ايەلدەردىڭ قوعامدىق ۇيىمدارى قۇرىلىپ، ولار ءوز قۇقىقتارىن قورعاۋدى قولعا الدى.
1 - جۇرگىزۋشى: 1910 جىلى كوپەنگاگەندە جۇمىسشى ايەلدەردىڭ قاتىسۋىمەن II حالىقارالىق كونفەرەنسيا ءوتتى. سوسيال - دەموكرات پارتياسىنىڭ ايەلدەر توبىنىڭ كوشباسشىسى كلارا سەتكين 8 ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىن جىل سايىن بەلگىلى ءبىر كۇندە تويلاۋ كەرەكتىگى تۋرالى ويىن ورتاعا تاستادى. ونىڭ بۇل ۇسىنىسىن ءوز قۇقىقتارى ءۇشىن كۇرەسۋگە بەل بۋعان قالىڭ ايەلدەر توبى ءىلىپ اكەتىپ، كەلەسى جىلى - اق، ياعني 1911 جىلدان باستاپ، اۆستريا، دانيا، گەرمانيا مەن شۆەيساريادا 8 ناۋرىز مەيرام رەتىندە تويلاندى.
2 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ كوپ ايماعىندا ءالى دە قار جاتادى. قىستاعىداي ىزعارلى، ءبىراق كوڭىلىمىزدى كوكتەمنىڭ العاشقى مەرەكەسى جىلىندىرادى. بۇل مەرەكەنىڭ جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندە بولۋى قيسىنعا كەلمەيتىندەي، سەبەبى، كوكتەم سەكىلدى ايەلدەر دە ادامزاتقا ءومىر، جىلىلىق پەن اسەمدىك سىيلايدى ەمەس پە؟
1 - جۇرگىزۋشى: بارلىقتارىڭىزدى ايتۋلى مەرەكەمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! جەر - دۇنيەنىڭ جاڭارۋىن، ونىڭ ءسانى مەن ءمانىن پاش ەتىپ كەلە جاتقان تاماشا كوكتەمنىڭ مەرەكەسى قارساڭىندا سىزدەرگە جانە وتباسىلارىڭىزعا مول بەرەكە، باقىت، شاتتىق، مىزعىماس دەنساۋلىق، بولاشاققا زور سەنىم، كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇي تىلەيمىز! بارشا تۋعان - تۋىستارىڭىزدى جىلى جۇرەگىڭىزدىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن ىستىق ىقىلاسىنا بولەۋدەن شارشاماڭىزدار! جىلدان - جىلعا تابيعاتتىڭ تاماشا مەرزىمى – كوكتەمدەي قۇلپىرىپ، جاسارا بەرىڭىزدەر!
2 - جۇرگىزۋشى:
ءبىز عانا ەمەس،
ءقادىر تۇتقان بابالار
انا دەگەن – تىرشىلىكتىڭ تىرەگى،
مەرەكەڭمەن، قاسيەتتى انالار!
1 - جۇرگىزۋشى:
انا – جۇماق، مەن – شۋاق، ساياباعى،
انا – شىراق، مەن – مەن سۇراق ساناداعى.
انا – تەڭىز، مەن – قايىق تەربەتىلگەن،
انا – بۇلاق، مەن – قۇراق جاعاداعى.
2 - جۇرگىزۋشى: ءقادىرلى قاۋىم! بۇگىن سىزدەر "اناعا قاراپ قىز وسەر" اتتى مەرەكەلىك سايىسىنا قاتىسىپ وتىرسىزدار. ءبىزدىڭ مەرەكەلىك كەشىمىز انا مەن بالانىڭ قاتىسۋىمەن، بىرلەسە جۇمىس جاساۋىمەن وتكەلى وتىر. ياعني، سايىسقا 5 جۇپ (انا مەن قىز) قاتىسادى.
1 - جۇرگىزۋشى: سايىس مىناداي كەزەڭدەردەن تۇرادى:
ءى. تانىستىرۋ
ءىى. انا مەن بالا ونەرى
ءىىى. اسپازدىق. انا مەن بالا بىرلەسە وتىرىپ تاعام ازىرلەيدى
ءىV. سيتۋاسيالىق سۇراقتار
2 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن قاتىسۋشى جۇپتاردى ورتاعا شاقىرامىز. (جەكە - جەكە اتاپ شاقىرادى دا، ارنايى دايىندالعان ورىندارعا وتىرعىزادى، انا مەن بالا ۇلتتىق كيىمدە، ءاربىرىنىڭ وڭ جاق كەۋدەسىندە رەتتىك ءنومىرى بولۋ كەرەك).
(سايىسكەرلەرىمىز دايىن بولعانشا، "مەنىڭ انام التىن" ءانى ورىندالادى)
1 - جۇرگىزۋشى:
گۇل كوڭىلى قۋانىشتان ءورىلدى،
جانارىڭنان جالىن نۇرى توگىلدى،
جىر ۇشقىنداپ تۇر عوي انە ۇنىڭنەن،
كوپشىلىككە تانىستىرشى ءوزىڭدى، - دەي وتىرىپ، العاشقى قاتىسۋشىلارىمىزدىڭ تانىستىرۋىن تاماشالايىق!
(5 جۇپ تانىستىرۋىن كورسەتەدى)
2 - جۇرگىزۋشى:
انا دەيمىز ءبارىمىز دە اڭقىلداپ
انا دەيدى جاس ءسابي دە جارقىلداپ
انا دەگەن – بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا دەگەن – التىن قازىق، التىن ب ا ق!
1 - جۇرگىزۋشى:
و، انالار وسىندايسىڭ ءبارىڭ دە،
وسىندايسىڭ جاسىڭ - داعى كارىڭ دە،
سىيىناتىن وسى ومىردە قۇدىرەت،
سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە...
ەندىگى كەزەكتە انالارىمىز بەن قاتارلاستارىمىزدىڭ ونەرىن تاماشالۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
(5 جۇپ ونەرلەرىن كورسەتەدى)
1 - جۇرگىزۋشى:
ەڭ كۇشتى نارسە نە؟ – دەسە،
- ايەلدىڭ ءامىرى! – دەر ەدىم.
ايەلدەردىڭ بارلىعىن
جەردەگى ءتاڭىرى! – دەر ەدىم.
ءوز باسىم ايەلدى وسىلاي دەپ باعالايمىن. ويتكەنى، ادامزاتتى جاراتاتىن - ايەل، ۇلتىن كوبەيتەتىن - ايەل، ۇرپاقتى ۇلاستىراتىن - ايەل، ەركەكتى ەر ەتەتىن - ايەل. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، دۇنيەنىڭ تىرەگى - ايەل. ماحابباتتىڭ اسىل نۇرى - ايەل. ءومىر دەگەن التىن ساراي ەسىگىنىڭ كۇمىس كىلتى - ايەل ماحابباتى.
2 - جۇرگىزۋشى: كەرەمەت ايتتىڭ! انانىڭ ءقادىرىن ونان سايىن سەزىنە ءتۇسىنۋ ءۇشىن ءبىر ادەمى جىر جولدارىن تىڭداپ الايىق:
وقۋشى تومەندەگى ولەڭدى وقيدى (ساحنا ارتىندا تومەندەگى بەينەبايان قويىلادى): 1 - جۇرگىزۋشى:
ماحاببات، سەنى قيىن جىرلاۋ بۇگىن،
سەن جايلى جوق - بار دەگەن ءجۇر داۋلى ۇعىم.
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر ساعان قارىز،
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر قۇرباندىعىڭ؟
ماحاببات، سەنى قيىن جىرلاۋ بۇگىن،
سەن جايلى جوق - بار دەگەن ءجۇر داۋلى ۇعىم.
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر ساعان قارىز،
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر قۇرباندىعىڭ؟
اناعا قاراپ قىز وسەر. جۇكتەۋ
مەرەكەلىك كەشتىڭ باستى ماقساتى: حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسى قارساڭىندا، انا مەن بالاعا دەگەن قامقورلىق جانە قوعامداعى انانىڭ ورنى، «انا» اتىمەن بايلانىستى قاسيەتتى ۇعىمدار تۋرالى پىكىر ءبولىسۋ. ۇستاز انالاردى قۇرمەتتەۋگە شاقىرۋ.
كەشتىڭ كورنەكىلىگى: ەلباسى جولداۋى، جولداۋدان ءۇزىندى جازىلعان قاعازدار، ۇلاعاتتى سوزدەر، سۋرەتتەر، شار، شاقىرۋ بيلەتى، ءۇنتاسپا، گۇل ت. ب.
كەشتىڭ بارىسى: قوناقتاردى قارسى الۋ، كىرىسپە قۇتتىقتاۋ ءسوز، تاقىرىپ ءبولىسۋ، پىكىرالىسۋ، سارالاۋشى توپتىڭ قورىتىندىسى، وقۋشىلار قۇتتىقتاۋى، جالپى قورىتىندى.
1 - جۇرگىزۋشى: ار ما، اعايىن! قايىرلى كۇن، قىمباتتى جينالعان قاۋىم!
2 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اق جاۋلىقتى انالار مەن اجەلەر، كەر مارالداي كەرىلگەن اپكەلەر، قارىنداس، قۇرداستار، ۇستازدار! سىزدەردى كوكتەمنىڭ العاشقى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، «اناعا قاراپ قىز وسەر...» اتتى مەرەكەلىك كەشكە قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز!
1 - جۇرگىزۋشى: ءتىپتى تابيعاتتىڭ ءوزى دە بۇل كۇنى ءبىزدىڭ تاماشا ايەل - انالاردى داڭققا بولەپ تۇرعانداي. نەگە ءدال وسى كۇن ايەلدەردىڭ حالىقارالىق مەرەكەسى بولىپ بەلگىلەندى ەكەن؟
وسى ساتتە ەكرانعا مىنا ۆيدەو قويىلادى:
2 - جۇرگىزۋشى: كەيىن شەگىنىپ، قالىڭ تاريحتىڭ ءبىر پاراعىنا كوز سالساق، قاسقايعان نيۋ - يورك قالاسى مەن سول الىپ، باتىر قالانىڭ ادىلەتتىلىكتى تالاپ ەتكەن نازىك جاندىلارىن كورەمىز. 1857 جىلدىڭ 8 ناۋرىزىندا تىگىن جانە اياق كيىم فابريكاسىنىڭ جۇمىسشى ايەلدەرى ۇمىتتەرىن ۇكىلەپ، ەرەۋىلگە شىعادى. بۇل كۇنى تاۋلىگىنە 16 ساعات جۇمىس ىستەپ، شاعىن عانا ايلىق الاتىن جۇمىسشى ايەلدەر باسشىلىقتان 10 ساعاتتىق جۇمىس كۇنىن، جارىق ءارى تازا جۇمىس ورنى مەن ەڭبەكاقىلارىنىڭ ەر - ازاماتتاردىڭ جالاقىسىمەن بىردەي بولۋىن تالاپ ەتەدى. نيۋ - يوركتىڭ جان - جاعىنان كوتەرىلگەن ايەلدەردىڭ ءوز ءۇنى بەينەبىر تولقىن ىسپەتتى جان - جاقتان ەستىلىپ، قوعامداعى ايەلدەردىڭ ورنىن ناقتىلاعانداي بولدى. وسى كۇننەن كەيىن العاش رەت ايەلدەردىڭ قوعامدىق ۇيىمدارى قۇرىلىپ، ولار ءوز قۇقىقتارىن قورعاۋدى قولعا الدى.
1 - جۇرگىزۋشى: 1910 جىلى كوپەنگاگەندە جۇمىسشى ايەلدەردىڭ قاتىسۋىمەن II حالىقارالىق كونفەرەنسيا ءوتتى. سوسيال - دەموكرات پارتياسىنىڭ ايەلدەر توبىنىڭ كوشباسشىسى كلارا سەتكين 8 ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىن جىل سايىن بەلگىلى ءبىر كۇندە تويلاۋ كەرەكتىگى تۋرالى ويىن ورتاعا تاستادى. ونىڭ بۇل ۇسىنىسىن ءوز قۇقىقتارى ءۇشىن كۇرەسۋگە بەل بۋعان قالىڭ ايەلدەر توبى ءىلىپ اكەتىپ، كەلەسى جىلى - اق، ياعني 1911 جىلدان باستاپ، اۆستريا، دانيا، گەرمانيا مەن شۆەيساريادا 8 ناۋرىز مەيرام رەتىندە تويلاندى.
2 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز ايىنىڭ باسىندا ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ كوپ ايماعىندا ءالى دە قار جاتادى. قىستاعىداي ىزعارلى، ءبىراق كوڭىلىمىزدى كوكتەمنىڭ العاشقى مەرەكەسى جىلىندىرادى. بۇل مەرەكەنىڭ جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندە بولۋى قيسىنعا كەلمەيتىندەي، سەبەبى، كوكتەم سەكىلدى ايەلدەر دە ادامزاتقا ءومىر، جىلىلىق پەن اسەمدىك سىيلايدى ەمەس پە؟
1 - جۇرگىزۋشى: بارلىقتارىڭىزدى ايتۋلى مەرەكەمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! جەر - دۇنيەنىڭ جاڭارۋىن، ونىڭ ءسانى مەن ءمانىن پاش ەتىپ كەلە جاتقان تاماشا كوكتەمنىڭ مەرەكەسى قارساڭىندا سىزدەرگە جانە وتباسىلارىڭىزعا مول بەرەكە، باقىت، شاتتىق، مىزعىماس دەنساۋلىق، بولاشاققا زور سەنىم، كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇي تىلەيمىز! بارشا تۋعان - تۋىستارىڭىزدى جىلى جۇرەگىڭىزدىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن ىستىق ىقىلاسىنا بولەۋدەن شارشاماڭىزدار! جىلدان - جىلعا تابيعاتتىڭ تاماشا مەرزىمى – كوكتەمدەي قۇلپىرىپ، جاسارا بەرىڭىزدەر!
2 - جۇرگىزۋشى:
ءبىز عانا ەمەس،
ءقادىر تۇتقان بابالار
انا دەگەن – تىرشىلىكتىڭ تىرەگى،
مەرەكەڭمەن، قاسيەتتى انالار!
1 - جۇرگىزۋشى:
انا – جۇماق، مەن – شۋاق، ساياباعى،
انا – شىراق، مەن – مەن سۇراق ساناداعى.
انا – تەڭىز، مەن – قايىق تەربەتىلگەن،
انا – بۇلاق، مەن – قۇراق جاعاداعى.
2 - جۇرگىزۋشى: ءقادىرلى قاۋىم! بۇگىن سىزدەر "اناعا قاراپ قىز وسەر" اتتى مەرەكەلىك سايىسىنا قاتىسىپ وتىرسىزدار. ءبىزدىڭ مەرەكەلىك كەشىمىز انا مەن بالانىڭ قاتىسۋىمەن، بىرلەسە جۇمىس جاساۋىمەن وتكەلى وتىر. ياعني، سايىسقا 5 جۇپ (انا مەن قىز) قاتىسادى.
1 - جۇرگىزۋشى: سايىس مىناداي كەزەڭدەردەن تۇرادى:
ءى. تانىستىرۋ
ءىى. انا مەن بالا ونەرى
ءىىى. اسپازدىق. انا مەن بالا بىرلەسە وتىرىپ تاعام ازىرلەيدى
ءىV. سيتۋاسيالىق سۇراقتار
2 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن قاتىسۋشى جۇپتاردى ورتاعا شاقىرامىز. (جەكە - جەكە اتاپ شاقىرادى دا، ارنايى دايىندالعان ورىندارعا وتىرعىزادى، انا مەن بالا ۇلتتىق كيىمدە، ءاربىرىنىڭ وڭ جاق كەۋدەسىندە رەتتىك ءنومىرى بولۋ كەرەك).
(سايىسكەرلەرىمىز دايىن بولعانشا، "مەنىڭ انام التىن" ءانى ورىندالادى)
1 - جۇرگىزۋشى:
گۇل كوڭىلى قۋانىشتان ءورىلدى،
جانارىڭنان جالىن نۇرى توگىلدى،
جىر ۇشقىنداپ تۇر عوي انە ۇنىڭنەن،
كوپشىلىككە تانىستىرشى ءوزىڭدى، - دەي وتىرىپ، العاشقى قاتىسۋشىلارىمىزدىڭ تانىستىرۋىن تاماشالايىق!
(5 جۇپ تانىستىرۋىن كورسەتەدى)
2 - جۇرگىزۋشى:
انا دەيمىز ءبارىمىز دە اڭقىلداپ
انا دەيدى جاس ءسابي دە جارقىلداپ
انا دەگەن – بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا دەگەن – التىن قازىق، التىن ب ا ق!
1 - جۇرگىزۋشى:
و، انالار وسىندايسىڭ ءبارىڭ دە،
وسىندايسىڭ جاسىڭ - داعى كارىڭ دە،
سىيىناتىن وسى ومىردە قۇدىرەت،
سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە...
ەندىگى كەزەكتە انالارىمىز بەن قاتارلاستارىمىزدىڭ ونەرىن تاماشالۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
(5 جۇپ ونەرلەرىن كورسەتەدى)
1 - جۇرگىزۋشى:
ەڭ كۇشتى نارسە نە؟ – دەسە،
- ايەلدىڭ ءامىرى! – دەر ەدىم.
ايەلدەردىڭ بارلىعىن
جەردەگى ءتاڭىرى! – دەر ەدىم.
ءوز باسىم ايەلدى وسىلاي دەپ باعالايمىن. ويتكەنى، ادامزاتتى جاراتاتىن - ايەل، ۇلتىن كوبەيتەتىن - ايەل، ۇرپاقتى ۇلاستىراتىن - ايەل، ەركەكتى ەر ەتەتىن - ايەل. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، دۇنيەنىڭ تىرەگى - ايەل. ماحابباتتىڭ اسىل نۇرى - ايەل. ءومىر دەگەن التىن ساراي ەسىگىنىڭ كۇمىس كىلتى - ايەل ماحابباتى.
2 - جۇرگىزۋشى: كەرەمەت ايتتىڭ! انانىڭ ءقادىرىن ونان سايىن سەزىنە ءتۇسىنۋ ءۇشىن ءبىر ادەمى جىر جولدارىن تىڭداپ الايىق:
وقۋشى تومەندەگى ولەڭدى وقيدى (ساحنا ارتىندا تومەندەگى بەينەبايان قويىلادى): 1 - جۇرگىزۋشى:
ماحاببات، سەنى قيىن جىرلاۋ بۇگىن،
سەن جايلى جوق - بار دەگەن ءجۇر داۋلى ۇعىم.
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر ساعان قارىز،
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر قۇرباندىعىڭ؟
ماحاببات، سەنى قيىن جىرلاۋ بۇگىن،
سەن جايلى جوق - بار دەگەن ءجۇر داۋلى ۇعىم.
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر ساعان قارىز،
بولدى ەكەن قانشا عۇمىر قۇرباندىعىڭ؟
اناعا قاراپ قىز وسەر. جۇكتەۋ
You Might Also Like
