ارداقتايىق ايالايىق انانى!
ارداقتايىق ايالايىق انانى!
ماقساتى: اناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ، انانى قۇرمەتتەۋگە، سىيلاي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە، باۋلۋ؛
تۇلعا بويىنداعى جەكە قابىلەتتەرى مەن تالانتتارىن دامىتۋ، قاتىسۋشىلاردىڭ ءوز ويىن اشىق جەتكىزۋدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋگە بەيىمدەۋ؛
جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني وسۋىنە تاربيەلىك - پەداگوگيكالىق جاعداي جاساي وتىرىپ، ءومىردىڭ قۇندىلىعىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، انا تۋرالى دانالىق سوزدەر، ماقال ماتەل
ساباقتىڭ ءتۇرى: كەزدەسۋ ساباعى.
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
«شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ» انالار ءوز ەسىمدەرىن تانىستىرا وتىرىپ، ەسىمدەرىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن تىلەك ءسوز ايتادى.
وقۋشىلار تاراپىنان «مەن انامدى... تەڭەيمىن!» ءوز تەڭەۋلەرىن ايتىپ وتەدى. توپتارعا بىرىگەدى. كوكتەم گۇلدەرى ارقىلى. بايشەشەك، قىزعالداق، راۋشان گۇلدەرى.
قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا - انالار، قوش كەلدىڭىزدەر. وتباسىلارىڭىزعا قۇت - بەرەكە، بىرلىك دەندەرىڭىزگە ساۋلىق تىلەيمىز! بۇگىنگى «ارداقتايىق ايالايىق انانى!» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر! ءار ادام كوزىن اشىپ دۇنيەگە كەلگەندە مەيىرىمدى، جۇرەگى جىلى جاندى كورەدى. ول - انا. قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي باۋىرىنا باسىپ، ءبىز ءۇشىن جان ۇشىرا شىرىلدايتىن دا – انا. ءارقاشان دۇرىس، تازا ءجۇر، ادال بول دەپ تىلەيتىن دە – انا. انا، بۇل جەل جاعىمىزعا پانا، ءبارىمىز ءۇشىن دارا، دانا تۇلعا. انا دەگەندە سوزگە كەلمەيتىن ءتىل، ءلۇپىل قاقپايتىن جۇرەك، مولتىلدەمەيتىن جانار جوق. بالاعا انادان ارتىق، انادان قىمبات جان جوق. ءاربىر انا وتىنىڭ وشپەۋىن، شاڭىراعىنىڭ قۇلاماۋىن ءسابيدىڭ جىلاماۋىن، سۇم سوعىستىڭ بولماۋىن، قىزىل گۇلدىڭ سولماۋىن تىلەيدى.
اسىل انا تۋرالى قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى سوزدەر، اڭىز - اڭگىمەلەر جەتكىلىكتى. «ءجاننات – انانىڭ تابانىنىڭ استىندا» - دەگەن قاسيەتتى حاديستە. وسى سوزدەردىڭ استارىندا تەڭىزدەي تەرەڭ ماعىنا جاتقانى ايان. ءومىردىڭ ءمانى مەن سانىنە اينالعان ارداقتى انالارعا بەرىلگەن ەڭ لايىقتى باعا
«ايەل، ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتەدى» - دەگەن حالقىمىز. قانداي ناقتىلى ايتقان وي دەسەڭىزشى. شىندىعىندا ايەلدەر قاۋىمىنسىز، مىنا الەمدى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءيا، قۇدايدان كەيىنگى قۇدىرەت يەسى – انا. ادامزاتقا الەمنىڭ جارىعىن سىيلاعان انا الدىندا ءبارىمىز دە باس يەمىز. بۇگىندە ۇرپاق وسىرۋىمەن قاتار، ەل ەڭسەسىن كوتەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلە جاتقان قازاق ايەلدەرى قانداي قۇرمەتكە بولسا دا لايىق.
ءبارى دە، انا، ءبىر وزىڭنەن باستالدى
سەن دەپ جازدىم العاش ولەڭ - داستاندى
قۋاندىم با، ءوزىڭ بار دەپ قۋاندىم،
جىلادىم با، ءوزىڭ جوق دەپ جاس تامدى.
ءبارى دە، انا ءبىر وزىڭنەن باستالدى.
جانارىڭنان كوردىم العاش اسپاندى
ەركەلەسەم، ءبىر وزىڭە ەركەلەپ،
جاسقاندىم با، تەك وزىڭنەن جاسقاندىم.
ادامدى دۇنيەگە اكەلەتىن، ومىرگە سىيلايتىن قۇدىرەتتى انا ەمەس پە؟ سول قۇدىرەت يەسىنىڭ الدىندا ءبارىمىز دە باس يۋگە ءتيىسپىز
سەن دۇنيەگە كەلدىڭ، سەنى ومىرگە اكەلگەن ءبىر جان بار. ول كىم؟ ول – اناڭ.
شىرىلداپ جەرگە تۇسكەننەن - اق، سەنىڭ ەڭ جاقىنىڭ، ەڭ ادال سىرلاسىڭ، ەڭ ءبىرىنشى ۇستازىڭ بولعان ادام. ول كىم؟ ول – اناڭ.
ءبىز ماڭگىلىك سىزدەرگە، ءقادىرلى انالارىمىزعا بورىشتارمىز. سىزدەرگە بالالىق جۇرەكتەرىمىزدەن مىڭ دا ءبىر العىس.
انا ءسوزىن اۋىزىنا المايتىن ادام بالاسى جوققا ءتان. انالار قوعام ومىرىنەدە الاتىن ورنى بولەك. ەندەشە وسى اسىل انالارىمىزعا ارنالعان وقۋشىلارىمىزدىڭ ولەڭدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
بەينەجازبانى تاماشالاۋ. «اناڭ سەنىڭ پەيىشىڭ» بەينەجازباسىنان توپتار ءتۇيىندى وي ايتادى.
انا دەگەن اسىل جاندار بولاتتاي،
انا دەگەن ءمولدىر جاندار بۇلاقتاي.
و، ادامدار قادىرلەي ءبىل انانى،
جات قىلىققا اقىل - ويدى تالاتپاي.
مەن وزىڭمەن قايدا جۇرسەڭ بىرگەمىن،
كۇن نۇرىنداي جادىرايدى ءبىر كۇلگەنىڭ.
اسىل ءسوزىڭ جۇرەگىمدە ءجۇر مەنىڭ،
قانداي باقىت ورتامىزدا جۇرگەنىڭ.
كەلەسى بولىمگە بەرەمىز. سەن بىلەسىڭ بە؟
توپتارعا سۇراقتار قويىلادى.
ءى توپ
1. بالدان ءتاتتى نە؟ (بالا)
2. تاربيە مەن ءبىلىم ورداسى (مەكتەپ)
3. ۇيدەگى التىن قازىق كىم؟ (انا)
4. بەس اسىلدى اتاڭدار (تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات، راقىم)
5. ەكى ادامنىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ادالدىعى (دوستىق)
ءىى توپ
1. 18 جاسقا تولماعان ادام (بالا)
2. قارا شاڭىراق يەسى كىم؟ (كەنجە ۇل)
3. ءۇش ارسىزدى اتاڭدار؟ (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4. اكەدەن بالاعا بەرىلەتىن زات؟ (مۇرا)
5. ۇيدە كىم، ەلدە كىم ءقادىرلى؟ (ۇيدە حالىق، قارت، بالا ءقادىرلى، ەلدە حان، اكىم، ۇستاز ءقادىرلى)
ءىىى توپ
1. ءۇش مۇرات: (جول ماقساتى – جەتۋ قىز ماقساتى - كەتۋ، ساۋدا ماقساتى - ۇتۋ)
2. ءۇش داۋسىز: (مىنەز، كارىلىك، اجال)
3. جەتى اتا: ( اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە )
4. بەس دۇشپان (وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق).
5. ءۇش بايلىق (دەنساۋلىق، اق جاۋلىق، ون ساۋلىق)
«مونتايتاس» جالپى ورتا مەكتەبى
سىنىپ جەتەكشىسى: ل. كەنجەبەكوۆا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ماقساتى: اناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ، انانى قۇرمەتتەۋگە، سىيلاي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە، باۋلۋ؛
تۇلعا بويىنداعى جەكە قابىلەتتەرى مەن تالانتتارىن دامىتۋ، قاتىسۋشىلاردىڭ ءوز ويىن اشىق جەتكىزۋدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن قۇرمەتتەۋگە بەيىمدەۋ؛
جەكە تۇلعانىڭ رۋحاني وسۋىنە تاربيەلىك - پەداگوگيكالىق جاعداي جاساي وتىرىپ، ءومىردىڭ قۇندىلىعىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، انا تۋرالى دانالىق سوزدەر، ماقال ماتەل
ساباقتىڭ ءتۇرى: كەزدەسۋ ساباعى.
بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
«شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ» انالار ءوز ەسىمدەرىن تانىستىرا وتىرىپ، ەسىمدەرىنىڭ باس ارپىنەن باستالاتىن تىلەك ءسوز ايتادى.
وقۋشىلار تاراپىنان «مەن انامدى... تەڭەيمىن!» ءوز تەڭەۋلەرىن ايتىپ وتەدى. توپتارعا بىرىگەدى. كوكتەم گۇلدەرى ارقىلى. بايشەشەك، قىزعالداق، راۋشان گۇلدەرى.
قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا - انالار، قوش كەلدىڭىزدەر. وتباسىلارىڭىزعا قۇت - بەرەكە، بىرلىك دەندەرىڭىزگە ساۋلىق تىلەيمىز! بۇگىنگى «ارداقتايىق ايالايىق انانى!» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر! ءار ادام كوزىن اشىپ دۇنيەگە كەلگەندە مەيىرىمدى، جۇرەگى جىلى جاندى كورەدى. ول - انا. قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي باۋىرىنا باسىپ، ءبىز ءۇشىن جان ۇشىرا شىرىلدايتىن دا – انا. ءارقاشان دۇرىس، تازا ءجۇر، ادال بول دەپ تىلەيتىن دە – انا. انا، بۇل جەل جاعىمىزعا پانا، ءبارىمىز ءۇشىن دارا، دانا تۇلعا. انا دەگەندە سوزگە كەلمەيتىن ءتىل، ءلۇپىل قاقپايتىن جۇرەك، مولتىلدەمەيتىن جانار جوق. بالاعا انادان ارتىق، انادان قىمبات جان جوق. ءاربىر انا وتىنىڭ وشپەۋىن، شاڭىراعىنىڭ قۇلاماۋىن ءسابيدىڭ جىلاماۋىن، سۇم سوعىستىڭ بولماۋىن، قىزىل گۇلدىڭ سولماۋىن تىلەيدى.
اسىل انا تۋرالى قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى سوزدەر، اڭىز - اڭگىمەلەر جەتكىلىكتى. «ءجاننات – انانىڭ تابانىنىڭ استىندا» - دەگەن قاسيەتتى حاديستە. وسى سوزدەردىڭ استارىندا تەڭىزدەي تەرەڭ ماعىنا جاتقانى ايان. ءومىردىڭ ءمانى مەن سانىنە اينالعان ارداقتى انالارعا بەرىلگەن ەڭ لايىقتى باعا
«ايەل، ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتەدى» - دەگەن حالقىمىز. قانداي ناقتىلى ايتقان وي دەسەڭىزشى. شىندىعىندا ايەلدەر قاۋىمىنسىز، مىنا الەمدى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءيا، قۇدايدان كەيىنگى قۇدىرەت يەسى – انا. ادامزاتقا الەمنىڭ جارىعىن سىيلاعان انا الدىندا ءبارىمىز دە باس يەمىز. بۇگىندە ۇرپاق وسىرۋىمەن قاتار، ەل ەڭسەسىن كوتەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلە جاتقان قازاق ايەلدەرى قانداي قۇرمەتكە بولسا دا لايىق.
ءبارى دە، انا، ءبىر وزىڭنەن باستالدى
سەن دەپ جازدىم العاش ولەڭ - داستاندى
قۋاندىم با، ءوزىڭ بار دەپ قۋاندىم،
جىلادىم با، ءوزىڭ جوق دەپ جاس تامدى.
ءبارى دە، انا ءبىر وزىڭنەن باستالدى.
جانارىڭنان كوردىم العاش اسپاندى
ەركەلەسەم، ءبىر وزىڭە ەركەلەپ،
جاسقاندىم با، تەك وزىڭنەن جاسقاندىم.
ادامدى دۇنيەگە اكەلەتىن، ومىرگە سىيلايتىن قۇدىرەتتى انا ەمەس پە؟ سول قۇدىرەت يەسىنىڭ الدىندا ءبارىمىز دە باس يۋگە ءتيىسپىز
سەن دۇنيەگە كەلدىڭ، سەنى ومىرگە اكەلگەن ءبىر جان بار. ول كىم؟ ول – اناڭ.
شىرىلداپ جەرگە تۇسكەننەن - اق، سەنىڭ ەڭ جاقىنىڭ، ەڭ ادال سىرلاسىڭ، ەڭ ءبىرىنشى ۇستازىڭ بولعان ادام. ول كىم؟ ول – اناڭ.
ءبىز ماڭگىلىك سىزدەرگە، ءقادىرلى انالارىمىزعا بورىشتارمىز. سىزدەرگە بالالىق جۇرەكتەرىمىزدەن مىڭ دا ءبىر العىس.
انا ءسوزىن اۋىزىنا المايتىن ادام بالاسى جوققا ءتان. انالار قوعام ومىرىنەدە الاتىن ورنى بولەك. ەندەشە وسى اسىل انالارىمىزعا ارنالعان وقۋشىلارىمىزدىڭ ولەڭدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
بەينەجازبانى تاماشالاۋ. «اناڭ سەنىڭ پەيىشىڭ» بەينەجازباسىنان توپتار ءتۇيىندى وي ايتادى.
انا دەگەن اسىل جاندار بولاتتاي،
انا دەگەن ءمولدىر جاندار بۇلاقتاي.
و، ادامدار قادىرلەي ءبىل انانى،
جات قىلىققا اقىل - ويدى تالاتپاي.
مەن وزىڭمەن قايدا جۇرسەڭ بىرگەمىن،
كۇن نۇرىنداي جادىرايدى ءبىر كۇلگەنىڭ.
اسىل ءسوزىڭ جۇرەگىمدە ءجۇر مەنىڭ،
قانداي باقىت ورتامىزدا جۇرگەنىڭ.
كەلەسى بولىمگە بەرەمىز. سەن بىلەسىڭ بە؟
توپتارعا سۇراقتار قويىلادى.
ءى توپ
1. بالدان ءتاتتى نە؟ (بالا)
2. تاربيە مەن ءبىلىم ورداسى (مەكتەپ)
3. ۇيدەگى التىن قازىق كىم؟ (انا)
4. بەس اسىلدى اتاڭدار (تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات، راقىم)
5. ەكى ادامنىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ادالدىعى (دوستىق)
ءىى توپ
1. 18 جاسقا تولماعان ادام (بالا)
2. قارا شاڭىراق يەسى كىم؟ (كەنجە ۇل)
3. ءۇش ارسىزدى اتاڭدار؟ (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4. اكەدەن بالاعا بەرىلەتىن زات؟ (مۇرا)
5. ۇيدە كىم، ەلدە كىم ءقادىرلى؟ (ۇيدە حالىق، قارت، بالا ءقادىرلى، ەلدە حان، اكىم، ۇستاز ءقادىرلى)
ءىىى توپ
1. ءۇش مۇرات: (جول ماقساتى – جەتۋ قىز ماقساتى - كەتۋ، ساۋدا ماقساتى - ۇتۋ)
2. ءۇش داۋسىز: (مىنەز، كارىلىك، اجال)
3. جەتى اتا: ( اتا، اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە )
4. بەس دۇشپان (وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق، ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق).
5. ءۇش بايلىق (دەنساۋلىق، اق جاۋلىق، ون ساۋلىق)
«مونتايتاس» جالپى ورتا مەكتەبى
سىنىپ جەتەكشىسى: ل. كەنجەبەكوۆا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تەحنولوگيا ءپانى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ قابىلەتىن اشۋ ارقىلى كاسىپتىك باعدار بەرۋ
