- 05 ناۋ. 2024 02:23
- 152
ارىستان مەن تىشقان
اتىراۋ قالاسى، تومارلى سەلوسى،
ق. سماعۇلوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كوپتىلەۋوۆا گۇلنار
ادەبيەتتىك وقۋ (4 سىنىپ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ارىستان مەن تىشقان.
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا مىسالداردى تانىستىرا وتىرىپ، نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. كوركەم شىعارمانى وقۋعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ. ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن نىعايتۋ. ءوز ويلارىن ەركىن ايتىپ، دالەلدەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى ادالدىققا، قايىرىمدىلىققا، قورشاعان ورتاداعى ءتىرى جانداردى ايالاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، سىزبالار
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۋرەتتەۋ، تالداۋ، توپتاۋ.
ساباقتىڭ مازمۇنى. 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1 - توپ: ارا مەن شىبىن. (ساحنالاۋ)
2 - توپ: ۆەنن دياگرامماسى.
● ارا
ەڭبەكقور
قوناقجاي
تالاپتى
ادال
پايدالى
● شىبىن
جالقاۋ
ەرىنشەك
جامان
لاس
زياندى
● ەكەۋى دە جاندىك.
تابيعاتقا ەكەۋى دە پايدا كەلتىرەدى
3 - توپ: بىرلىك – ىنتىماق تۋرالى ماقالدار ايتۋ.
1. بىرلىك ەتكەن وزار
بىرلەسپەگەن توزار
2. تازالىق – دەنساۋلىق كەپىلى.
3. ىنتىماق ءتۇبى - يگىلىك،
تىرلىك ءتۇبى - بىرلىك.
4. جاڭا ساباق:
1. ارىستان مەن تىشقان مىسالىن ۆيدەودان كورسەتۋ.
2. مىسال دەگەنىمىز نە؟
وقۋشىلار انىقتاماسىن ايتادى.
3. سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ.(وقۋشى تانىستىرادى)
سۇلتانماحمۇت 1893 جىلى 23 قازاندا باياناۋىل اۋدانىندا مالشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى كەدەي بولعان، ءبىراق حات تانىعان.
ءبىر جاسىندا اناسىنان ايىرىلىپ جەتىمدىكتى كورىپ وسكەن. قۋانىشسىز بالالىق شاقتى، اشتىق ءومىردى باسىنان وتكىزگەن. ول نە بارى 27 جاس ءومىر سۇرگەن. ول ارىستان مەن تىشقان مىسالىندا كۇشتىنىڭ ءالسىزدى مەنسىنبەيتىن ءىس قىلىعىن اشكەرەلەيدى.
5. وقۋلىقپەن جۇمىس:
1. ىشتەي وقۋ.
2. رولگە ءبولىپ وقۋ.
وقۋشىعا وقىتىپ، مازمۇنىن ايتقىزۋ.
6. سوزدىك جۇمىسى:
7. سەرگىتۋ ءساتى «كوڭىلدى كۇن»
توپپەن جۇمىس:
1 - توپ: ارىستانعا 5 جول ولەڭ قۇراستىرۋ.
نە؟ ارىستان
قانداي؟ ايباتتى، جىرتقىش، ماقتانشاق.
نە ىستەدى؟ ىزالاندى، اقىردى.
2 - توپ: مىسالدىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالىپ قورعاۋ.
3 - توپ: تىشقانعا بەس جول ولەڭ ءقۇراستىرۋۇ
نە؟ تىشقان
قانداي؟ تاپقىر، اقىلدى.
نە ىستەدى؟ وينادى، قۇتقاردى، جالىندى.
سونىمەن ارىستان قانداي اڭ؟
جىرتقىش، ءىرى، اڭ پاتشاسى، باتىل، وتە كۇشتى، ۇزاق جاسايدى، ەتپەن قورەكتەنەدى، بىرنەشە جىلدا ۇرپاق بەرەدى.
تىشقان قانداي جانۋار؟
كەمىرگىش، ۇساق، جىل باسى، قورقاق، وتە ءالسىز، كوپ ولىمگە دۋشار بولادى،
تاعام تالعامايدى، كوپ بالالايدى.
سۇراقتار قويۋ ارقىلى جاۋاپ الۋ.
مىسالدان ادامنىڭ بويىنداعى قانداي مىنەز - قۇلىقتار بايقالادى؟
مىسالدىڭ يدەياسىن اشاتىن ماقال - ماتەلدەر:
1. تۇيەدەي بويىڭ بولعانشا،
تارىداي سىيىڭ بولسىن.
2 كۇلمە دوسقا كەلەر باسقا.
3 دوسى كوپتى جاۋ المايدى.
ۇيگە. ارىستان مەن تىشقان. (ويدان ەرتەگى قۇراستىرۋ.)
باعالاۋ:
قورىتىندىلاۋ:
سونىمەن بالالار مىسالدان قانداي وي تۇيدىڭدەر؟
ۇلكەن ساباق تۇيگەنىمىز مىسالدان
ناعىز دۇشپان ارتىق جامان دوسىڭنان
تىعىرىققا تىرەلەر كۇن تۋعاندا
ارىستان دا كومەك سۇرار تىشقاننان.
ق. سماعۇلوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كوپتىلەۋوۆا گۇلنار
ادەبيەتتىك وقۋ (4 سىنىپ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ارىستان مەن تىشقان.
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا مىسالداردى تانىستىرا وتىرىپ، نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. كوركەم شىعارمانى وقۋعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ. ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن نىعايتۋ. ءوز ويلارىن ەركىن ايتىپ، دالەلدەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى ادالدىققا، قايىرىمدىلىققا، قورشاعان ورتاداعى ءتىرى جانداردى ايالاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، سىزبالار
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۋرەتتەۋ، تالداۋ، توپتاۋ.
ساباقتىڭ مازمۇنى. 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1 - توپ: ارا مەن شىبىن. (ساحنالاۋ)
2 - توپ: ۆەنن دياگرامماسى.
● ارا
ەڭبەكقور
قوناقجاي
تالاپتى
ادال
پايدالى
● شىبىن
جالقاۋ
ەرىنشەك
جامان
لاس
زياندى
● ەكەۋى دە جاندىك.
تابيعاتقا ەكەۋى دە پايدا كەلتىرەدى
3 - توپ: بىرلىك – ىنتىماق تۋرالى ماقالدار ايتۋ.
1. بىرلىك ەتكەن وزار
بىرلەسپەگەن توزار
2. تازالىق – دەنساۋلىق كەپىلى.
3. ىنتىماق ءتۇبى - يگىلىك،
تىرلىك ءتۇبى - بىرلىك.
4. جاڭا ساباق:
1. ارىستان مەن تىشقان مىسالىن ۆيدەودان كورسەتۋ.
2. مىسال دەگەنىمىز نە؟
وقۋشىلار انىقتاماسىن ايتادى.
3. سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ.(وقۋشى تانىستىرادى)
سۇلتانماحمۇت 1893 جىلى 23 قازاندا باياناۋىل اۋدانىندا مالشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى كەدەي بولعان، ءبىراق حات تانىعان.
ءبىر جاسىندا اناسىنان ايىرىلىپ جەتىمدىكتى كورىپ وسكەن. قۋانىشسىز بالالىق شاقتى، اشتىق ءومىردى باسىنان وتكىزگەن. ول نە بارى 27 جاس ءومىر سۇرگەن. ول ارىستان مەن تىشقان مىسالىندا كۇشتىنىڭ ءالسىزدى مەنسىنبەيتىن ءىس قىلىعىن اشكەرەلەيدى.
5. وقۋلىقپەن جۇمىس:
1. ىشتەي وقۋ.
2. رولگە ءبولىپ وقۋ.
وقۋشىعا وقىتىپ، مازمۇنىن ايتقىزۋ.
6. سوزدىك جۇمىسى:
7. سەرگىتۋ ءساتى «كوڭىلدى كۇن»
توپپەن جۇمىس:
1 - توپ: ارىستانعا 5 جول ولەڭ قۇراستىرۋ.
نە؟ ارىستان
قانداي؟ ايباتتى، جىرتقىش، ماقتانشاق.
نە ىستەدى؟ ىزالاندى، اقىردى.
2 - توپ: مىسالدىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالىپ قورعاۋ.
3 - توپ: تىشقانعا بەس جول ولەڭ ءقۇراستىرۋۇ
نە؟ تىشقان
قانداي؟ تاپقىر، اقىلدى.
نە ىستەدى؟ وينادى، قۇتقاردى، جالىندى.
سونىمەن ارىستان قانداي اڭ؟
جىرتقىش، ءىرى، اڭ پاتشاسى، باتىل، وتە كۇشتى، ۇزاق جاسايدى، ەتپەن قورەكتەنەدى، بىرنەشە جىلدا ۇرپاق بەرەدى.
تىشقان قانداي جانۋار؟
كەمىرگىش، ۇساق، جىل باسى، قورقاق، وتە ءالسىز، كوپ ولىمگە دۋشار بولادى،
تاعام تالعامايدى، كوپ بالالايدى.
سۇراقتار قويۋ ارقىلى جاۋاپ الۋ.
مىسالدان ادامنىڭ بويىنداعى قانداي مىنەز - قۇلىقتار بايقالادى؟
مىسالدىڭ يدەياسىن اشاتىن ماقال - ماتەلدەر:
1. تۇيەدەي بويىڭ بولعانشا،
تارىداي سىيىڭ بولسىن.
2 كۇلمە دوسقا كەلەر باسقا.
3 دوسى كوپتى جاۋ المايدى.
ۇيگە. ارىستان مەن تىشقان. (ويدان ەرتەگى قۇراستىرۋ.)
باعالاۋ:
قورىتىندىلاۋ:
سونىمەن بالالار مىسالدان قانداي وي تۇيدىڭدەر؟
ۇلكەن ساباق تۇيگەنىمىز مىسالدان
ناعىز دۇشپان ارتىق جامان دوسىڭنان
تىعىرىققا تىرەلەر كۇن تۋعاندا
ارىستان دا كومەك سۇرار تىشقاننان.