سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
اسان قايعى تۋرالى (ءىى نۇسقا)

ءاز جانىبەك حان استارحان قالاسىن ورىسقا سالدىرىپتى. ورىس قالانى سالعانى ءۇشىن اقىعا جەر سۇرايدى. ول جەردىڭ كولەمى ءبىر وگىزدىڭ تەرىسىن تاسپاداي قىلىپ تىلگەنمەن بىردەي ەكەن. وسى قالانىڭ سالىنۋ قۇرمەتىنە ءاز جانىبەك حان ۇلكەن توي قىلىپ، وعان اسان قايعىنى شاقىرادى. تويعا اسان قايعى بارمايدى. تاعى بىردە قۇسبەگىمدى بىلدىرەمىن دەپ تاعى دا توي جاسايدى. اسان قايعى بۇل تويعا تاعى دا كەلمەيدى. ءۇشىنشى رەت بالا سۇندەتى دەپ جاساعان تويعا عانا اسان قايعى كەلەدى. كەلگەن اسان قايعىمەن ءاز جانىبەك سالەمدەسىپ بولعاننان كەيىن:

— الدىڭعى تويلارعا نەگە كەلمەدىڭ، باسىڭدى جۇلىپ الايىن با؟ — دەيدى. اسان قايعى بىلاي دەيدى:

— استارحانداي قالانى ورىسقا سالدىردىڭ. قازاقتان شەبەر تابا المادىڭ با؟ كۇندەردىڭ كۇنىندە قالاڭدى ورىس جايلار. قۇسبەلىگىڭدى ءبىلدىرىپ توي جاساعاندا كەلمەگەنىم، كۇندەردىڭ كۇنى بولعاندا باسىڭدى قىراۋ شالىپ قۇسبەلىگىڭ سەنەن قالادى. بۇعان نەگە كەلەيىن؟ ال ەندى وسى تويعا كەلگەن سەبەبىم، پايعامبار سۇندەتى قۇتتى بولسىن ايتايىن دەپ كەلدىم، — دەپتى اسان قايعى.

از كەم وتىرعان سوڭ جانىبەك حان اسان قايعىعا:

— ارىق كىسىسىڭ عوي، — دەيدى. سوندا تۇرىپ اسان قايعى بىلاي دەپتى.

— قايعىسىزدا قان ىشەمىز،
بىلىكسىزدە بي ىشەمىز.
ولەڭدى جەردىڭ ءوڭىن ىشەمىز،
ءولىمدى جەردىڭ مولاسىن ىشەمىز.
قايدان سەمىز بولايىن،
كۇنىنە توقسان اۋدارىلام،
سودان ارىق بولدىم، —

دەپتى. وسى سوزدەردەن كەيىن اسان قايعى ۇيىنە بارىپ جاتىپ الادى. حان حاندىعىن قۇرىپ وتىرا بەرەدى.

كۇندەردىڭ كۇنىندە اسان قايعى «جانىبەك ءولدى» دەگەندى ەستيدى. «مۇنى كىم ءولتىردى ەكەن» دەپ ويلانادى. ەندى «ونى ولتىرگەن ەسىك الدىنداعى قۇلىڭ» دەگەندى ەستيدى. جانىبەك حان ولگەسىن قالا يەسىز قالادى. ورىس پەن قازاق قالانى يەمدەنۋ ءۇشىن داۋلاسادى. اقىرى، نە كەرەك، داۋ ورىستىڭ پايداسىنا شەشىلەدى. وسىدان كەيىن اسان قايعى قازاقتىڭ تۇرمىسىنا قولايلى جەر ىزدەپ شىعادى. ەڭ الدىمەن شۋ بويىنا بارادى.
«جەرى شۋلايتىن جەر ەكەن» دەپ قايتىپ كەلەدى. سودان سوڭ تەرىستىككە ەدىل، جايىققا كەتەدى. ونى «قىسى قاتتى بولاتىن جەر ەكەن» دەپ، مەنسىنبەي قايتىپ كەلەدى. ەندى حورەزم، بەسقالاعا ساپار شەگەدى. ونداعى ايبۇگىر دەگەن تاۋعا قاراپ تۇرىپ: «كەلگەنگە تويمايتىن، كەتكەنگە ورتايمايتىن، قازعانى ارىق، كورمەسسىڭ جارىق. كۇندەردىڭ كۇنىندە اتارسىڭ اتپا، بولارسىڭ قاتپا. جەرى قامىس قاتپا، بال ورەتىن جەر ەكەن»، — دەپ، ونى دا ۇناتپايدى.

وسىدان كەيىن ماڭعىستاۋعا كەلىپ، ونى «ماڭعىستاۋ ەمەس، مىڭقىستاۋ ەكەن. مىڭساۋلىق قوزدايتىن جەر ەكەن، جەرى تار ەكەن» دەپ باعالايدى.

وسىلاي ءار جەرلەردى ارالاي ءجۇرىپ مايلىقوڭىر دەگەن جەرگە كەلەدى. وسى جەر اسان قايعىعا قاتتى ۇنايدى. سودان بەرى مايلىقوڭىر قازاقتىڭ قونىستاناتىن جەرىنە اينالىپتى.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما