InfoHub Logo

اسان قايعى جاس جىگىت كۇنىندە اڭ اۋلاۋعا شىعادى. ساحارادا كەلە جاتسا، الدىنان ءبىر تۇلكى قاشادى. سول تۇلكىنى قۋالاپ، كۇن باتۋعا جاقىنداعاندا سوعىپ الادى. ءوزى قانجىعاسىنا بايلاپ كەلە جاتسا، الدىندا ءبىر جالعىز كيىز ءۇي كورىنەدى. كيىز ۇيگە كەلىپ كىم بار دەپ داۋىستاپ سۇراعاندا ءبىر قىز شىعا كەلەدى. سوندا شىعا كەلىپ اسان قايعىنى كورىپ، ىشەگىن، ءىشىن ءۇش رەت تارتادى. سوندا قىزىنىڭ ءىشىن تارتقانىن ۇيدەگى وتىرعان اكەسى ەستىپ:

— شىراعىم، شەگىڭدى، ءىشىڭدى نەگە تارتاسىڭ؟ — دەپ ءوز قىزىنان اكەسى سۇرايدى. سوندا قىز:

— ىشەگىمدى تارتپاي قايتەيىن، دالادا ادامنىڭ سىرتتانى، جىلقىنىڭ، اڭنىڭ، اعاشتىڭ سىرتتانى تۇر. ءتورت سىرتتان ءبىر جەردە تۇر، — دەدى. قىز اسان قايعىنى اتىنان ءتۇسىرىپ ۇيگە الىپ كىرەدى. سودان كەيىن كەلگەن جىگىتكە شاي قويىپ، تاماق ىستەي باستادى. قىز وتە سۇلۋ، اجارلى بولعاندىقتان اسان قايعىنىڭ وعان كوڭىلى ءتۇستى. ونى جاراتتى. سول كۇنى قونىپ جاتىپ، ەرتەسىنە قىزعا اسان قايعى:

— مەنىڭ ايەلىم جوق، سوندىقتان سەن ماعان تي، — دەدى.

قىز:

— جارايدى، مەن ساعان تيەمىن، — دەدى. ول قىزدى الماقشى بولدى. قىز اسان قايعىعا:

— سەن ماعان ەكى كۇن ءوتىپ، ءۇشىنشى كۇنى قايتىپ كەل، مەن سەنىمەن ەرەمىن، كەتەمىن، — دەدى. ەكەۋى ۋادەلەسىپ، اسان قايعى ەكىنشى كۇنى اتىنا ءمىنىپ ءجۇرىپ كەتتى. سودان ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، تاعى ءبىر ۋاقىتتا ءبىر كيىز ۇيگە كەلدى. ۇيگە كىرىپ كەلسە، ءۇيدىڭ ىشىندە ءبىر جالعىز قىز وتىر ەكەن. بۇل قىز وتە اجارلى سۇلۋ، ماناعى قىزدان دا ىلگەرى. بۇل قىزعا:

— ماعان تيەسىڭ بە؟ — دەدى. سوندا قىز:

— تيەمىن، — دەدى.

— ەگەر سەن ماعان تيسەڭ، مەن سەنى بۇگىن الىپ كەتەمىن، جۇرەمىن، ماعان ەر! — دەدى.

— جارايدى، ەرىپ جۇرەمىن، ءبىراق ساعان قوياتىن شارتىم بار، — دەدى.

— جارايدى، شارتىڭدى ايت! — دەدى.

— مەن التى ايعا دەيىن سويلەمەيمىن، مەنى سويلەتپە، سويلەتسەڭ، مەن ساعان جوقپىن، — دەدى.

ۋادە بويىنشا اسان قايعى قىزدى ۇيىنە الىپ كەلدى. كەيىن بىرنەشە كۇن توي ىستەدى. كوپ حالىق جينالىپ، قىز-كەلىنشەك قىزدىڭ قاسىنا كەلەدى. اڭگىمەلەسىپ وتىرا بەرەدى. تاڭ اتقانشا ول قىز سويلەمەدى. ەكى-ۇش كۇنگە شەيىن قىز سويلەمەدى. بۇل قىز وتە سۇلۋ. وتىرعاندار: «اپىرماي، مىناۋ قىز ساقاۋ ەكەن. بۇل قىزدىڭ اسان قايعى سۇلۋلىعىنا بولا الدى»، — دەيدى. كۇندەردىڭ كۇنىندە قىز تازا سويلەمەي، ساقاۋ بولدى. اسان قايعى قىز ساقاۋ بولعاندىقتان بال اشۋشىلاردى شاقىرىپ اكەلىپ، بال اشتىردى. بال اشۋشى:

— بۇل قىز ساقاۋ ەمەس، مۇنى بازاردى ارالاتىپ كوپتى كورسەتىپ كەلىپ، بازاردىڭ شەتىنە شىعارساڭ، قىز سويلەيدى، — دەدى. قىزدى بازاردىڭ شەتىنە شىعارىپ، كەلە جاتىر ەدى، قىزعا ءتىل ءبىتىپ قىز سويلەدى:

— ەي، اسان قايعى، التى ايعا شارت جاساپ ەدىك، بەس اي ءوتتى. ەندى ءبىر-اق ايى قالىپ ەدى. سوعان قاراماي، مەنى اقىرىندا ەرىكسىز سويلەتتىڭ. مەن ەندى ساعان جوقپىن، عۇمىرىڭ قايعىمەن ءوتسىن! — دەپ قىز ءوز جولىنا ءجۇرىپ كەتتى. كوز الدىندا قىزدى جۇرت قۋىپ ەدى، جەتە الماي، ءبارى دە قالىپ قويدى. اقىرىندا اسان قايعى بىرنەشە كۇن قاراپ تابا الماي قايعىلانىپ، ۇيىنە كەلىپ جاتتى. اسان قايعىنىڭ «اسان قايعى» اتانۋ سەبەبى وسىدان ەكەن.

---