اتا-انالارعا ارنالعان جادىناما
اتا - انالارعا ارنالعان جادىناما
«ءقاۋىپسىز كانيكۋل –2019»
قۇرمەتتى اتا - انالار! سىزدەر بىلەسىزدەر مە؟ بارلىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ 55%- دان استامى جازعى كانيكۋل كەزىندە جاسوسپىرىمدەرمەن جاسالادى. جاسوسپىرىمدەردىڭ قايعىلى وقيعاعا ۇشىراۋى دا نەگىزىنەن جازعى كانيكۋل كەزدەرىندە بولادى. سوندىقتان، جازعى كانيكۋل كەزىندە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن قامتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ اسا ماڭىزدى.
«بالامەن بىرگە جازعى دەمالىستا»
جاز - جىلدىڭ كەرەمەت مەزگىلى. وتباسىلىق دەمالىس – بۇل ءوز بالاڭىزعا ەڭ كوپ ۋاقىت بولەتىن كەزىڭىز. بۇل كوپتەن كۇتكەن ەرەكشە وقيعانى ءسىزدىڭ بالاڭىز جىل بويى اڭساپ كەلدى.
جازدا بالالاردىڭ جازعى لاگەرگە شىعۋىنا، تۋىستارعا بارۋعا، وزەنگە شومىلىپ، ورماندا قىدىرۋعا تاماشا مۇمكىندىكتەر تۋادى.
شاقىرايعان كۇننىڭ كوزى، سۋىق سۋ، جاندىكتەر، تەز بۇزىلاتىن تاعامدار سياقتى ءار ءتۇرلى ءقاۋىپ - قاتەرلەر دە جوق ەمەس.
بالالار ءۇشىن جازدا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، ەڭ الدىمەن - اتا - انانىڭ مىندەتى. ەگەر ءسىز جازدا دەمالىسقا جىبەرەتىن بولساڭىز – ونىمەن سۋدا، كۇن كوزىندە، جولدا، ورماندا، تاۋدا ءجۇرۋدىڭ ەرەجەلەرى تۋرالى اڭگىمەلەسكەنىڭىز ءجون.
دەمالىس سىزگە جانە بالاڭىزعا تەك قۋانىش اكەلۋى ءۇشىن بىرنەشە ەرەجەلەردى ساقتاۋ كەرەك:
ەگەر ءسىز بالاڭىزبەن اينالىسۋعا شەشىم قابىلداساڭىز، ەسىڭىزدە بولسىن، بۇل ءىس - ارەكەتتەرىڭىز قىسقا بولۋى ءتيىس، ءارى ولاردى تاڭعى ۋاقىتتا وتكىزگەن ابزال. ءسىزدىڭ مىندەتىڭىز بالاڭىزدىڭ ءبىلىمى مەن ءوز تاجىريبەڭىزدى ۇشتاستىرا وتىرىپ، ونىڭ تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ.
بالاڭىزدى تەلەديدار مەن كومپيۋتەردەن الشاق ۇستاۋعا بار كۇشىڭىزدى سالىڭىز، بارلىق بوس ۋاقىتتارىڭىزدى تازا اۋادا وتكىزىڭىزدەر، ۆەلوسيپەد، ساموكات، روليكتەر تەبىڭىزدەر، فۋتبول ويناڭىزدار. جاز – بۇل بالا دەنساۋلىعىن نىعايتۋدىڭ جولى جانە ونىڭ كەلەسى وقۋ جىلىنداعى دەنساۋلىعى جازدا قالاي دەمالۋىنا بايلانىستى بولادى.
كۇن ءتارتىبىن ساقتاۋعا تىرىسىڭىز، ايتپەسە قىركۇيەكتە وعان قايتىپ كەلۋ قيىنعا تۇسەدى. ۇيقىنىڭ قانباۋى نيەۆروزدى دامىتادى، شارشاۋ جيىلەيدى. بالانىڭ ۇيقىسى كۇنىنە 10 ساعاتتان كەم بولماۋى ءتيىس.
جولدا اباي بول!
جولداعى قاۋىپسىزدىك – بۇل اتا - انالار نەمەسە قامقورشىلاردان ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن مىندەت، بۇل قاۋىپسىزدىكتى ەلەۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى.
وتكەن جىلى جازعى ۋاقىتتا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ كىناسىنەن تىركەلگەن جول - كولىك وقيعالارى 30%- دى قۇراعان. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن 7 جول - كولىك وقيعاسى تىركەلگەن، ونىڭ ىشىندە 2 جول - كولىك وقيعاسى بالالاردىڭ قاتىسۋىمەن بولسا، ونىڭ بىرەۋىندە – جاراقاتتانعان، ال ەكىنشىسىندە – قايتىس بولعان. ءاربىر بالانىڭ ءومىرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بارلىعىمىزدىڭ، ونىڭ ىشىندە اتا - انا – ءسىزدىڭ دە باستى مىندەتىڭىز بولىپ تابىلادى.
بالاڭىزدىڭ بويىندا جولدا، كوشەدە ءتارتىپتى، ۇقىپتى، ساق جانە بايقامپاز بولۋعا دەگەن قاجەتتىلىكتى تاربيەلەۋگە تىرىسىڭىز.
بالاعا جاياۋلار ءۇشىن دە، كولىك جۇرگىزۋشىلەرى ءۇشىن دە ەرەجەلەر بار ەكەندىگىن ۇنەمى ەسكەرتىپ وتىرىڭىز.
بالاعا كوشەدە قاراۋمەن بىرگە كوشەدە ەستۋدى دە ۇيرەتىڭىز: بالانىڭ جاقىنداپ قالعان كولىكتى ەستىمەۋىنەن بولعان قايعىلى وقيعالار كوپ بولعانىن ەسىڭىزدە ۇستاڭىز.
بالاعا قاراۋدى ۇيرەتىڭىز. بالادا قاتاڭ داعدى قالىپتاسۋى ءتيىس: جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىنان شىعار الدىندا العا قادام جاساماس بۇرىن باسىن وڭعا، سولعا بۇرىپ جان - جاعىن، جولدىڭ بارلىق باعىتتارىن قارايدى. بۇل بالادا اۆتوماتيزمگە دەيىن ۇيرەتىلگەن بولۋى ءتيىس.
ءوزىڭىز دە قاتاڭ ەسىڭىزدە ساقتاڭىز جانە بالاڭىزعا دا ۇيرەتىڭىز: كەز كەلگەن كولىك تۇرىنە ءمىنۋ ءۇشىن دە، ودان شىعۋ ءۇشىن دە كولىك تولىق توقتاۋى كەرەك. ءجۇرىپ كەلە جاتقان كولىكتەن نەلىكتەن سەكىرىپ تۇسۋگە بولمايتىنىن ءتۇسىندىرىڭىز.
بالالاردىڭ جولدا باعدارلانۋىنا، جولدا ساق جانە مۇقيات بولۋعا ۇيرەتىڭىز، ەشقاشان جاقىن كەلە جاتقان كولىكتىڭ الدىنان جۇگىرىپ وتۋگە بولمايدى، جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ جول قيىلىستارىندا، جولدى جاياۋ كەسىپ وتەردە نەمەسە جولداردىڭ تۇيىسكەن جەرلەرىندە قۇلاققاپتى الۋ كەرەك.
ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز جول كولىك وقيعاسىنىڭ قاتىسۋشىسى، كۋاگەرى بولعان جاعدايدا پسيحولوگ ماماننىڭ كەڭەسىنە جۇگىنىڭىز. پسيحولوگ قورقىنىش پەن ۇرەيدى جەڭۋگە كومەكتەسەدى.
سۋ قويمالارىنىڭ جانىندا اباي بولىڭىز!
سۋ قويمالارىندا بالالاردىڭ قايعىلى جاعدايلارعا ۇشىراۋىن تالداۋ بويىنشا سۋعا باتقان جاسوپىرىمدەردىڭ 50%- ى بالانىڭ سۋعا باتىپ بارا جاتقانىن ۋاقىتىندا بايقاي الماعان اتا - انالارىمەن بىرگە جۇرگەن بولسا، قالعان جارتىسى ەرەسەكتەردىڭ قاراۋىنسىز جۇرگەن بالالار بولىپ شىققان. بالالاردى قاراۋسىز قالدىرماڭىزدار! سۋ قويمالارىنىڭ ماڭايىندا جالعىز سەرۋەندەۋگە رۇقسات بەرمەڭىزدەر. سۋدا بالالارمەن بىرگە سەرۋەندەۋ كەزىندە ولاردى قاراپ وتىرىڭىز، اسىرەسە، سۋعا شومىلۋ كەزىندە جالعىز قالدىرماڭىزدار. ءتىپتى سۋى تاياز جەردە دە ولارمەن بىرگە بولىڭىزدار. سىرعاناۋعا ارنالماعان زاتتارمەن سىرعاناق تەبۋگە جول بەرمەڭىز. ساق بولىڭىزدار، بالالارعا كومەك كەرەك بولىپ جاتسا، وعان نەمقۇرايلى قاراماڭىزدار.
كەلەڭسىز وقيعالاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن بىرنەشە قاعيدالاردى ەستە ساقتاعان ءجون:
دەمالىس ورىندارىن، سۋدىڭ تەرەڭدىگىن، سۋ تۇبىندە تىربيعان اعاش، بالدىر نەمەسە بالشىق جوق ەكەنىنە كوز جەتكىزىڭىز. تانىس سۋ قويمالارىنىڭ ارنالارى مەن ءتۇبى جىل سايىن وزگەرىپ تۇرۋى مۇمكىن.
سۋعا شومىلىپ جۇرگەن بالالاردى ەرەسەكتەر ۇنەمى باقىلاۋدا ۇستاۋى ءتيىس.
ەگەر ەرەسەك بالالار ءوز بەتتەرىمەن شومىلۋعا كەتىپ بارا جاتسا، قۇتقارۋشى مەن مەدبيكە پوستى بار جاعاجايلارعا بارۋىن قاداعالاڭىزدار. بالالارعا ءجۇزۋدى ۇيرەتىڭىز، سونىمەن قاتار ءار ءتۇرلى توتەنشە قيىن جاعدايلارداعى ءجۇرىس - تۇرىس ەرەجەلەرىن دە ۇيرەتىڭىز.
سۋدا دەمالا ءجۇرىپ، جاعادا نەمەسە سۋدىڭ ىشىندە تونەتىن ءقاۋىپ - قاتەر بار ەكەندىگىن ەستە ساقتاڭىز.
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋ – سۋ قويمالارىنداعى ادامداردىڭ قاۋىپسىزدىگىنىڭ باستى شارتى.
بالانىڭ عالامتورداعى قاۋىپسىزدىگى!
قازىرگى ۋاقىتتا عالامتور جەلىسىندەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋ مەن شىنايى ومىردەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى ءوزارا تىعىز بايلانىستى!
بالانىڭ قالىپتى دامۋىنا ناسىلگە ءبولىنۋشى جانە ەكسترەميستىك سايتتار، ەسىرتكىلەر، پورنوگرافيا جانە ت. س. س. تۋرالى اشىق اقپاراتتار ءقاۋىپ توندىرەدى. عالامتور قويناۋى ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارمەن قاتار، قارجىلىق – زياندى باعدارلامالار: قۇرتتار، ۆيرۋستار، «قوڭىراۋ شالۋلار» ءتارىزدى قاۋىپتەرگە دۋشار ەتۋدە.
ءوز بالالارىڭىزدىڭ عالامتور جەلىسىندە ەركىن جۇزۋىنە جول جىبەرمەڭىزدەر: عالامتورعا قول جەتكىزۋدى باقىلاۋ قاجەت، تىيىم سالىنعان سايتتارعا شىعۋدى، ەكسترەميزم، دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمدار، قۇمار ويىندار، ناشاقورلىق جانە ت. ب. ناسيحاتتاۋشى ءقاۋىپتى رەسۋرستاردى شەكتەۋ كەرەك. كومپيۋتەردىڭ، پلانشەتتەر مەن سمارتفونداردىڭ براۋزەرلەرىندەگى سايتتارعا كىرۋ تاريحىن ۇنەمى قاداعالاپ قاراپ وتىرۋعا كەڭەس بەرەمىز، اسىرەسە، ءسىزدىڭ بالاڭىز تىركەلگەن YouTubeكانالىنا نازار اۋدارىڭىزدار.
ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ «Facebook»، «ۆكونتاكتە»، «ودنوكلاسسنيكي»، «موي مير» الەۋمەتتىك جەلىلەرىندەگى ۆيرتۋالدى دوستارىنا نازار اۋدارىڭىزدار.
قاپەرىڭىزدە ءجۇرسىن. بالالار قانداي سايتتاردى پايدالاناتىنىن ءبىلۋ ماڭىزدى. ءتارتىپتى قاداعالاپ وتىراتىن مودەراتورلارى بار سايتتاردى پايدالانعان دۇرىس. كوپتەگەن چاتتار مەن فورۋمداردا بەيرەسمي تۇردە قارىم - قاتىناس جاساۋعا مۇمكىندىك بار. بالاڭىزدىڭ بەيرەسمي تۇردە تانىس ەمەس ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جاساماۋىن تالاپ ەتىڭىز.
قۇرمەتتى اتا - انالار، تىيىم سالىنعان سايتتاردى پايدالانۋدى شەكتەۋ مەن تىيىم سالۋ بويىنشا شارالاردى ىسكە اسىرىڭىز، جەكە كومپيۋتەرلەرگە، نوۋتبۋكتەر، پلانشەتتەر مەن سماورتفوندارعا «اتا - انا باقىلاۋى» سەرۆيسىن قويۋعا كەڭەس بەرەمىز.
قۇرمەتتى اتا - انالار، بالالارىڭىزدى قورعاڭىزدار!
ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ ۇيدە جانە كوشەدەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەستە ساقتاڭىزدار. كۇن سايىن بالاڭىزعا قايتالاپ ايتىپ وتىرىڭىز:
ءوز ۇيىنەن، اۋلاسىنا الىستاپ كەتپەسىن.
كوشەدەگى بەيتانىس ادامداردىڭ قولىنان ەشتەڭە الماسىن. بىردەن بولەكتەۋ كەتىپ قالسىن.
تانىمايتىن ادامدارعا ەسىك اشپاسىن.
اتا-انالارعا ارنالعان جادىناما جۇكتەۋ
«ءقاۋىپسىز كانيكۋل –2019»
قۇرمەتتى اتا - انالار! سىزدەر بىلەسىزدەر مە؟ بارلىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ 55%- دان استامى جازعى كانيكۋل كەزىندە جاسوسپىرىمدەرمەن جاسالادى. جاسوسپىرىمدەردىڭ قايعىلى وقيعاعا ۇشىراۋى دا نەگىزىنەن جازعى كانيكۋل كەزدەرىندە بولادى. سوندىقتان، جازعى كانيكۋل كەزىندە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن قامتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ اسا ماڭىزدى.
«بالامەن بىرگە جازعى دەمالىستا»
جاز - جىلدىڭ كەرەمەت مەزگىلى. وتباسىلىق دەمالىس – بۇل ءوز بالاڭىزعا ەڭ كوپ ۋاقىت بولەتىن كەزىڭىز. بۇل كوپتەن كۇتكەن ەرەكشە وقيعانى ءسىزدىڭ بالاڭىز جىل بويى اڭساپ كەلدى.
جازدا بالالاردىڭ جازعى لاگەرگە شىعۋىنا، تۋىستارعا بارۋعا، وزەنگە شومىلىپ، ورماندا قىدىرۋعا تاماشا مۇمكىندىكتەر تۋادى.
شاقىرايعان كۇننىڭ كوزى، سۋىق سۋ، جاندىكتەر، تەز بۇزىلاتىن تاعامدار سياقتى ءار ءتۇرلى ءقاۋىپ - قاتەرلەر دە جوق ەمەس.
بالالار ءۇشىن جازدا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، ەڭ الدىمەن - اتا - انانىڭ مىندەتى. ەگەر ءسىز جازدا دەمالىسقا جىبەرەتىن بولساڭىز – ونىمەن سۋدا، كۇن كوزىندە، جولدا، ورماندا، تاۋدا ءجۇرۋدىڭ ەرەجەلەرى تۋرالى اڭگىمەلەسكەنىڭىز ءجون.
دەمالىس سىزگە جانە بالاڭىزعا تەك قۋانىش اكەلۋى ءۇشىن بىرنەشە ەرەجەلەردى ساقتاۋ كەرەك:
ەگەر ءسىز بالاڭىزبەن اينالىسۋعا شەشىم قابىلداساڭىز، ەسىڭىزدە بولسىن، بۇل ءىس - ارەكەتتەرىڭىز قىسقا بولۋى ءتيىس، ءارى ولاردى تاڭعى ۋاقىتتا وتكىزگەن ابزال. ءسىزدىڭ مىندەتىڭىز بالاڭىزدىڭ ءبىلىمى مەن ءوز تاجىريبەڭىزدى ۇشتاستىرا وتىرىپ، ونىڭ تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ.
بالاڭىزدى تەلەديدار مەن كومپيۋتەردەن الشاق ۇستاۋعا بار كۇشىڭىزدى سالىڭىز، بارلىق بوس ۋاقىتتارىڭىزدى تازا اۋادا وتكىزىڭىزدەر، ۆەلوسيپەد، ساموكات، روليكتەر تەبىڭىزدەر، فۋتبول ويناڭىزدار. جاز – بۇل بالا دەنساۋلىعىن نىعايتۋدىڭ جولى جانە ونىڭ كەلەسى وقۋ جىلىنداعى دەنساۋلىعى جازدا قالاي دەمالۋىنا بايلانىستى بولادى.
كۇن ءتارتىبىن ساقتاۋعا تىرىسىڭىز، ايتپەسە قىركۇيەكتە وعان قايتىپ كەلۋ قيىنعا تۇسەدى. ۇيقىنىڭ قانباۋى نيەۆروزدى دامىتادى، شارشاۋ جيىلەيدى. بالانىڭ ۇيقىسى كۇنىنە 10 ساعاتتان كەم بولماۋى ءتيىس.
جولدا اباي بول!
جولداعى قاۋىپسىزدىك – بۇل اتا - انالار نەمەسە قامقورشىلاردان ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن مىندەت، بۇل قاۋىپسىزدىكتى ەلەۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى.
وتكەن جىلى جازعى ۋاقىتتا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ كىناسىنەن تىركەلگەن جول - كولىك وقيعالارى 30%- دى قۇراعان. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن 7 جول - كولىك وقيعاسى تىركەلگەن، ونىڭ ىشىندە 2 جول - كولىك وقيعاسى بالالاردىڭ قاتىسۋىمەن بولسا، ونىڭ بىرەۋىندە – جاراقاتتانعان، ال ەكىنشىسىندە – قايتىس بولعان. ءاربىر بالانىڭ ءومىرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بارلىعىمىزدىڭ، ونىڭ ىشىندە اتا - انا – ءسىزدىڭ دە باستى مىندەتىڭىز بولىپ تابىلادى.
بالاڭىزدىڭ بويىندا جولدا، كوشەدە ءتارتىپتى، ۇقىپتى، ساق جانە بايقامپاز بولۋعا دەگەن قاجەتتىلىكتى تاربيەلەۋگە تىرىسىڭىز.
بالاعا جاياۋلار ءۇشىن دە، كولىك جۇرگىزۋشىلەرى ءۇشىن دە ەرەجەلەر بار ەكەندىگىن ۇنەمى ەسكەرتىپ وتىرىڭىز.
بالاعا كوشەدە قاراۋمەن بىرگە كوشەدە ەستۋدى دە ۇيرەتىڭىز: بالانىڭ جاقىنداپ قالعان كولىكتى ەستىمەۋىنەن بولعان قايعىلى وقيعالار كوپ بولعانىن ەسىڭىزدە ۇستاڭىز.
بالاعا قاراۋدى ۇيرەتىڭىز. بالادا قاتاڭ داعدى قالىپتاسۋى ءتيىس: جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىنان شىعار الدىندا العا قادام جاساماس بۇرىن باسىن وڭعا، سولعا بۇرىپ جان - جاعىن، جولدىڭ بارلىق باعىتتارىن قارايدى. بۇل بالادا اۆتوماتيزمگە دەيىن ۇيرەتىلگەن بولۋى ءتيىس.
ءوزىڭىز دە قاتاڭ ەسىڭىزدە ساقتاڭىز جانە بالاڭىزعا دا ۇيرەتىڭىز: كەز كەلگەن كولىك تۇرىنە ءمىنۋ ءۇشىن دە، ودان شىعۋ ءۇشىن دە كولىك تولىق توقتاۋى كەرەك. ءجۇرىپ كەلە جاتقان كولىكتەن نەلىكتەن سەكىرىپ تۇسۋگە بولمايتىنىن ءتۇسىندىرىڭىز.
بالالاردىڭ جولدا باعدارلانۋىنا، جولدا ساق جانە مۇقيات بولۋعا ۇيرەتىڭىز، ەشقاشان جاقىن كەلە جاتقان كولىكتىڭ الدىنان جۇگىرىپ وتۋگە بولمايدى، جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ جول قيىلىستارىندا، جولدى جاياۋ كەسىپ وتەردە نەمەسە جولداردىڭ تۇيىسكەن جەرلەرىندە قۇلاققاپتى الۋ كەرەك.
ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز جول كولىك وقيعاسىنىڭ قاتىسۋشىسى، كۋاگەرى بولعان جاعدايدا پسيحولوگ ماماننىڭ كەڭەسىنە جۇگىنىڭىز. پسيحولوگ قورقىنىش پەن ۇرەيدى جەڭۋگە كومەكتەسەدى.
سۋ قويمالارىنىڭ جانىندا اباي بولىڭىز!
سۋ قويمالارىندا بالالاردىڭ قايعىلى جاعدايلارعا ۇشىراۋىن تالداۋ بويىنشا سۋعا باتقان جاسوپىرىمدەردىڭ 50%- ى بالانىڭ سۋعا باتىپ بارا جاتقانىن ۋاقىتىندا بايقاي الماعان اتا - انالارىمەن بىرگە جۇرگەن بولسا، قالعان جارتىسى ەرەسەكتەردىڭ قاراۋىنسىز جۇرگەن بالالار بولىپ شىققان. بالالاردى قاراۋسىز قالدىرماڭىزدار! سۋ قويمالارىنىڭ ماڭايىندا جالعىز سەرۋەندەۋگە رۇقسات بەرمەڭىزدەر. سۋدا بالالارمەن بىرگە سەرۋەندەۋ كەزىندە ولاردى قاراپ وتىرىڭىز، اسىرەسە، سۋعا شومىلۋ كەزىندە جالعىز قالدىرماڭىزدار. ءتىپتى سۋى تاياز جەردە دە ولارمەن بىرگە بولىڭىزدار. سىرعاناۋعا ارنالماعان زاتتارمەن سىرعاناق تەبۋگە جول بەرمەڭىز. ساق بولىڭىزدار، بالالارعا كومەك كەرەك بولىپ جاتسا، وعان نەمقۇرايلى قاراماڭىزدار.
كەلەڭسىز وقيعالاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن بىرنەشە قاعيدالاردى ەستە ساقتاعان ءجون:
دەمالىس ورىندارىن، سۋدىڭ تەرەڭدىگىن، سۋ تۇبىندە تىربيعان اعاش، بالدىر نەمەسە بالشىق جوق ەكەنىنە كوز جەتكىزىڭىز. تانىس سۋ قويمالارىنىڭ ارنالارى مەن ءتۇبى جىل سايىن وزگەرىپ تۇرۋى مۇمكىن.
سۋعا شومىلىپ جۇرگەن بالالاردى ەرەسەكتەر ۇنەمى باقىلاۋدا ۇستاۋى ءتيىس.
ەگەر ەرەسەك بالالار ءوز بەتتەرىمەن شومىلۋعا كەتىپ بارا جاتسا، قۇتقارۋشى مەن مەدبيكە پوستى بار جاعاجايلارعا بارۋىن قاداعالاڭىزدار. بالالارعا ءجۇزۋدى ۇيرەتىڭىز، سونىمەن قاتار ءار ءتۇرلى توتەنشە قيىن جاعدايلارداعى ءجۇرىس - تۇرىس ەرەجەلەرىن دە ۇيرەتىڭىز.
سۋدا دەمالا ءجۇرىپ، جاعادا نەمەسە سۋدىڭ ىشىندە تونەتىن ءقاۋىپ - قاتەر بار ەكەندىگىن ەستە ساقتاڭىز.
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋ – سۋ قويمالارىنداعى ادامداردىڭ قاۋىپسىزدىگىنىڭ باستى شارتى.
بالانىڭ عالامتورداعى قاۋىپسىزدىگى!
قازىرگى ۋاقىتتا عالامتور جەلىسىندەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋ مەن شىنايى ومىردەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى ءوزارا تىعىز بايلانىستى!
بالانىڭ قالىپتى دامۋىنا ناسىلگە ءبولىنۋشى جانە ەكسترەميستىك سايتتار، ەسىرتكىلەر، پورنوگرافيا جانە ت. س. س. تۋرالى اشىق اقپاراتتار ءقاۋىپ توندىرەدى. عالامتور قويناۋى ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارمەن قاتار، قارجىلىق – زياندى باعدارلامالار: قۇرتتار، ۆيرۋستار، «قوڭىراۋ شالۋلار» ءتارىزدى قاۋىپتەرگە دۋشار ەتۋدە.
ءوز بالالارىڭىزدىڭ عالامتور جەلىسىندە ەركىن جۇزۋىنە جول جىبەرمەڭىزدەر: عالامتورعا قول جەتكىزۋدى باقىلاۋ قاجەت، تىيىم سالىنعان سايتتارعا شىعۋدى، ەكسترەميزم، دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمدار، قۇمار ويىندار، ناشاقورلىق جانە ت. ب. ناسيحاتتاۋشى ءقاۋىپتى رەسۋرستاردى شەكتەۋ كەرەك. كومپيۋتەردىڭ، پلانشەتتەر مەن سمارتفونداردىڭ براۋزەرلەرىندەگى سايتتارعا كىرۋ تاريحىن ۇنەمى قاداعالاپ قاراپ وتىرۋعا كەڭەس بەرەمىز، اسىرەسە، ءسىزدىڭ بالاڭىز تىركەلگەن YouTubeكانالىنا نازار اۋدارىڭىزدار.
ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ «Facebook»، «ۆكونتاكتە»، «ودنوكلاسسنيكي»، «موي مير» الەۋمەتتىك جەلىلەرىندەگى ۆيرتۋالدى دوستارىنا نازار اۋدارىڭىزدار.
قاپەرىڭىزدە ءجۇرسىن. بالالار قانداي سايتتاردى پايدالاناتىنىن ءبىلۋ ماڭىزدى. ءتارتىپتى قاداعالاپ وتىراتىن مودەراتورلارى بار سايتتاردى پايدالانعان دۇرىس. كوپتەگەن چاتتار مەن فورۋمداردا بەيرەسمي تۇردە قارىم - قاتىناس جاساۋعا مۇمكىندىك بار. بالاڭىزدىڭ بەيرەسمي تۇردە تانىس ەمەس ادامدارمەن قارىم - قاتىناس جاساماۋىن تالاپ ەتىڭىز.
قۇرمەتتى اتا - انالار، تىيىم سالىنعان سايتتاردى پايدالانۋدى شەكتەۋ مەن تىيىم سالۋ بويىنشا شارالاردى ىسكە اسىرىڭىز، جەكە كومپيۋتەرلەرگە، نوۋتبۋكتەر، پلانشەتتەر مەن سماورتفوندارعا «اتا - انا باقىلاۋى» سەرۆيسىن قويۋعا كەڭەس بەرەمىز.
قۇرمەتتى اتا - انالار، بالالارىڭىزدى قورعاڭىزدار!
ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ ۇيدە جانە كوشەدەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەستە ساقتاڭىزدار. كۇن سايىن بالاڭىزعا قايتالاپ ايتىپ وتىرىڭىز:
ءوز ۇيىنەن، اۋلاسىنا الىستاپ كەتپەسىن.
كوشەدەگى بەيتانىس ادامداردىڭ قولىنان ەشتەڭە الماسىن. بىردەن بولەكتەۋ كەتىپ قالسىن.
تانىمايتىن ادامدارعا ەسىك اشپاسىن.
اتا-انالارعا ارنالعان جادىناما جۇكتەۋ
You Might Also Like
