InfoHub Logo

تاۋەلسىزدىك. ەركىندىك.  بۇل ۇعىمدار ايتار اۋىزعا  قاۋىرسىنداي جەڭىل بولعانىمەن، سايىپ كەلگەندە قورعاسىنداي اۋىر، تالاي اققان تەر مەن توگىلگەن قاننىڭ، جاڭبىرشا تامعان كوز جاستاردىڭ دالەلى. بابالارىمىزدىڭ سان عاسىردان بەرگى ارمانى، قازاق   ەلىنە 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا «تاۋەلسىزدىك» تاڭباسى وشپەستەي ءمور بولىپ باسىلدى.

تاريحتىڭ تەرەڭىنە ءۇڭىلىپ، ءاربىر تاس بەتىندە قالعان تاڭبالارعا قاراپ، بابالارىمىز جاساپ كەلە جاتقان داۋىرلەردىڭ ەسەبىندە كەتكەن شايقاستار، اشتىق، جاۋ تىلىندا قالعان جۇرتتىڭ ءاربىر قانى مەن كوز جاسىنا قاراپ تاۋەلسىزدىكتىڭ قانداي كەرەمەت ۇعىم ەكەنىن سەزىنەسىز. ياپىر-اي، قايران قازاعىمنىڭ باسىنا نەندەي كۇندەر تۋمادى دەسەڭشى؟ ەلى قانباي، ەرى سۋسىن ىشپەگەن، اتتىڭ جالىندا، تۇيەنىڭ قومىندا، ات اۋىزدىعىمەن الىسىپ، ەر ەتەگىمەن كۇن كەشكەن الاساپىران زاماندا بەسىكتەگى نارەستەنىڭ دە باسى الىنىعان-دى. ەر ازاماتتارىمىزبەن قاتار اق جاۋلىقتىلارىمىز دا قولعا قارۋ الىپ، اتقا دا قوندى. بىرەۋدىڭ كولەڭكەسىندە ءجۇرۋدى كوكسەمەدى، بىرەۋدىڭ تىزەسىنە باس يمەدى. تەك ازات ەل بولۋدى ماقسات ەتتى، «الاش» دەپ ۇرانداتقان اتا-بابالارىمىزدىڭ اماناتىنا قيانات ەتپەدى.

ازالى جىلداردىڭ اتاسى اتانعان اشارشىلىق تا قازاق ەلىن اينالىپ وتكەن ەمەس. «ەلىم-اي» دەپ ەڭىرەپ،  ءبىر ۋىس نان دا تابا الماي اشتان بۇراتىلىپ ولگەن حالقىمىز بۇگىنگى ازات كۇننىڭ تۋارىن ءبىلدى مە ەكەن؟ جاڭادان تۋعان شاراناسىنا اق ءسۇتىن دە بەرە الماي، ءتىپتى ءبىر- ءبىرىنىڭ ەتتەرىن دە جەۋدەن تايىنباعان قاسىرەتتى جىلدار دا سۇيەگىمىزگە تاڭبا بولىپ باسىلدى.

قارشا بوراعان وققا دا كەۋدەسىن توسىپ، سۋداي اققان قاننىڭ كۋاسى بولعان 41ء-دىڭ قاھارىنا دا ۇشىرادىق. شايقاستا حالقى ءۇشىن جانىن بەرگەن، «وتان ءۇشىن وتقا تۇسكەن» داڭقتى باتىرلارىمىزدىڭ ارقاسىندا قازاق العاش رەت « جەڭىس» ءسوزىن تىلگە تيەك ەتتى. «جەڭىس» دەپ العاش رەت ۇرانداتتى. سوعىستىڭ جانايقايىندا قاسقىرشا ۇلىپ، ارىستانشا الىسقان بوزداقتارىمىزدىڭ قيىلعان جانى، توگىلگەن قانى ەگەمەندىگىمىزگە سالىنعان ايرىقشا دارا جول ەدى.

بودان بولعان بىرنەشە جىلدىڭ ىشىندە باياعى قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان كەزدى كىم اڭسامادى دەيسىز؟! كەڭ دالانىڭ توسىندە ءان سالىپ تازى جۇگىرتىپ، بۇركىت باپتاعان قازاققا تار قاپاستا كۇن كەشۋ وڭاي بولماعانى بەلگىلى.

اتىنىڭ وزىنەن ادام شوشىرلىق اتوم بومباسى دا قازاق دالاسىن ءدۇر سىلكىندىرىپ، دۇنيەنىڭ استىن ۇستىنە شىعاردى. ۋلانعان جەر، سۋشا قايناپ، بۋ بولىپ ۇشقان ۇيلەر، جۇندەرى ءتۇسىپ تەنتىرەگەن جانۋارلار مەن نەشە ءتۇرلى اۋرۋعا شالدىعىپ، جارىمجان بولعان ادامداردىڭ ءحالىن قازىرگى تاڭدا ەلەستەتۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى.

ماحامبەت بابامىزدىڭ «مۇنار دا مۇنار، مۇنار كۇن، بۇلتتان شىققان شۇبار كۇنى» ارتتا قالعان زاماندا اتويلاتىپ قازاق ەلى العاش رەت ازات ەل اتاندى.  قايرات، ءلاززات، ءسابيراداي رۋحتى جاستارىمىز «جەلتوقسان» وقيعاسىندا قاسقالداقتاي قانىن توگىپ، جانىن بەردى. ءوزىمىزدىڭ قازاق تۇرعاندا، وزگە ەلدىڭ ادامىن بيلىك باسىنا قويۋعا قارسى بولعان ورىمدەي عانا قاراكوزدەرىمىزدىڭ شىبىن جانى شىرقىراپ، ەتىكتەرى قاننان قاتسا دا، تاۋەلسىزدىك جولىندا «تار جول تايعاق كەشتى».

ءيا، جۇرەكتەردەن وشپەيتىن، ەسىمىزدە ماڭگى قالاتىن سول زۇلمات تاعدىرلاردىڭ ءىزى قالعان جەردىڭ توسىندە ءبىز باقىتتى كۇن كەشۋدەمىز. تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ جەلبىرەگەن تۋىنىڭ استىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ءبىزدىڭ اتا- بابامىز كەشكەن تاعدىردى ۇمىتۋىمىزعا حاقىمىز جوق. قارا قازان، سارى بالا قامى ءۇشىن كەتكەن قىرشىنداردىڭ ەرلىگى ماڭگىلىك جادىمىزدا.

قازىرگى تاڭدا ۇلتتىڭ ۇلى ارمانى ورىندالدى. كولەڭكەلى كۇندەر دە كەلمەسكە كەتتى. كەرەي مەن جانىبەك قازىعىن قاداپ، قاسىم مەن ەسىم كەرەگەسىن كەڭىتكەن، تاۋكە مەن ابىلاي شاڭىراعىن شايقالتپاعان اتىراۋدان التايعا دەيىن سوزىلعان، ۇشقان قۇستىڭ قاناتى تالاتىن، ۇلان- عايىر اتىراپتىڭ ءبارى دە- ازات. ەلباسىمىز سول قارا شاڭىراقتى شايقالتپاي، ەلىمىزدەن شاشۋ شىعارماي، بولاشاققا باعىتتاپ، كەمەمىزدىڭ جەلكەنىن نىق ۇستاپ كەلە جاتىر.

ازاتتىقتىڭ ارقاسىندا الپاۋىت مەملەكەتتەرمەن يىق تىرەسىپ، جەر شارىنا "قازاقستان" دەگەن ەسىممەن تانىلدىق. ۇلان-عايىر جەرىمىز الەم كارتاسىنان كىم-كىمدى بولسا دا الاڭداتارى ءسوزسىز. دەربەستىكتىڭ ناتيجەسىندە وزىندىك دارا دا داڭعىل جولىمىز بار.  ءبورى بورىلىگىن تانىتپاي قويمايدى. التى قۇرلىققا اتىمىز ءمالىم. جاس تا بولسا، باس بولىپ الەم ەلدەرىمەن تەرەزەمىز تەڭ ويىسىپ، ءتۇتىنى ءتۇزۋ ۇشقان، تۇرمىسى باقۋاتتى ەلگە اينالدىق.

ەندىگى جەردە بابالار ارمانى بولعان، اششى تەرمەن كەلگەن ءتاتتى جەڭىسىمىزدى كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، كەلەشەك ۇرپاققا اماناتتاۋ ءوز ەنشىمىزدە. سول سەبەپتەن، كوزىمىزدىڭ اعى مەن قاراسىنداي بولعان اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، اق نايزانىڭ ۇشىمەن، اتا-بابا قانىمەن كەلگەن  ۇلعان- عايىر جەرىمىز بەن انا سۇتىمەن دارىعان، كەشە عانا اباي، مۇحتار سويلگەن قاسيەتتى ءتىلىمىزدى ساقتاۋىمىز كەرەك. مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزدىڭ قاشان دا الاتىن ورنى ءتور بولعاي! تاۋەلسىزدىك تۇعىرى ءارقاشان دا بيىك بولسىن!

---