اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن
تاقىرىبى: اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن. (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى:
قازاقتىڭ «اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن»، دەگەن ۇلاعاتتى مۇراسىنىڭ ماڭىزىن ۇعىندىرۋ.
تۋعان ەلگە قىزمەت ەتۋگە، ورماندى قادىرلەۋگە، وعان قامقورلىق جاساۋعا تاربيەلەۋ.
توپپەن جۇمىس جاساۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، دارىندىلىق قابىلەتتەرىن انىقتاۋ.
تاقىرىبى: اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن.
كۇن ساۋلەسى توگىلگەنى ادەمى،
الۋان ءتۇرلى قىزىل گۇلدەر ادەمى.
سىلدىر قاققان ءمولدىر سۋدا ادەمى.
بيىك – بيىك شىڭدارىم دا ادەمى.
ايدىن كولدە اققۋ قانداي ادەمى
سۇڭقار قۇستىڭ سامعاعانى ادەمى
دالانى انگە بولەگەن قۇستارىم قانداي ادەمى
مولدىرەگەن كوزدەرى كيىگىم قانداي ادەمى
اق كورپەگە ورانعان قىسىم قانداي ادەمى.
ماساتىداي قۇلپىرعان كوكتەم قانداي ادەمى
اسىر سالىپ وينايتىن جازىم قانداي ادەمى.
سارى تۇسكە بويالعان كۇزىم قانداي ادەمى.
وسىلايشا تابيعاتقا ءبىر قاراپ
تابيعاتپەن سىرلاسۋدا ادەمى.
جەر - انانى ايالاساڭ جان - تانمەن
بولاسىڭدار سەندەر دە، دۇنيەدەگى ەڭ ادەمى!
ارمىسىڭ، التىن كۇن!
كوگىلدىر كوك اسپان!
بارمىسىڭ قۇستارىم!
قاناتتى دوستارىم!
سۋلارىم تازا ما؟
تالدارىم امان با؟
باس يەم تاۋلارعا
جامىلعان قارلارعا
جايقالعان دالانى
تابيعات انانى
كورۋگە ساعىنىپ
كەلگەن ءبىز بالاڭىز.
جوبا:
تاقىرىپ بويىنشا توپتىق ىزدەنىس جۇمىسىن جۇرگىزۋ
1 - توپ
اعاشتاردىڭ پايداسى:
تابيعاتتا ىلعال ساقتايدى، ۇستايدى، توپىراقتىڭ قۇنارلى قاباتىن
جاسايدى، قۇم كوشۋدەن قورعايدى، ەگىندىكتى جەلدەن، سۋىقتان ساقتايدى،
ادامدى، جان – جانۋارلاردى كۇننىڭ اپتابى، جەل شاڭنان قورعايدى،
2 - توپ
ەكولوگيالىق جاعدايى:
جەردىڭ ىزا سۋىنىڭ دەڭگەيىن تومەندەتەدى، توپىراقتىڭ تۇزدانۋىن ازايتادى،
شاڭ – توزاڭدى، كومىر قىشقىلىن جۇتىپ، وتتەگى ءبولۋ ارقىلى اۋانى تازارتادى،
3 - توپ
قىزىقتى مالىمەتتەر
اعاش قۇرىلىس، جيھازدار ماتەريالى، قۇستار مەن اڭداردىڭ مەكەنى، وتىن، ەلدىڭ، جەردىڭ، اۋىلدىڭ، قالانىڭ، دالانىڭ كوركى.
ءاي، تابيعات!
شەبەرسىڭ – اۋ، شەبەرسىڭ،
كورمەگەندى كورسەتەرسىڭ.
ۇلان – عايىر بايلىعىڭدى مىسە ەتپەي،
اش كوزدەنگەن ادامدارعا نە دەرسىڭ؟
ايىڭ اناۋ، كۇنىڭ مىناۋ، جەرىڭ مىنە.
اۋ، ادامدار.
جەتپەي جاتىر ەندى نە؟
تابيعاتقا تالاسپاڭدار اعايىن
اسىرايدى ول سەنى، مەنى، ەلدى دە…
«بiزدiڭ ەلiمiزدiڭ، جەرiمiزدiڭ كوركiن ارتتىرۋ ءۇشiن ورمان ەگۋiمiز كەرەك. جەرiمiز كوپ، دالامىز كەڭ بولعانىمەن، دۇنيەدەگi جالپى اۋقىمىنا شاققاندا ورمانى ەڭ از ەل - بiزبiز. باسقا مەملەكەتتەردە بiر اعاشتى كەسسە، ەكi اعاش وتىرعىزادى. قازiر زاڭ بويىنشا بiز ونى قابىلدادىق. ەلگە ورماندى كوپ ەگەتiن بولساق، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا، اۋانىڭ تازالىعىنا، تەك ءوز ەلiمiزدiڭ عانا ەمەس، كۇللi دۇنيە ءجۇزiنiڭ ەكولوگياسىن جاقسارتۋعا قوسقان ۇلەسiمiز بولىپ سانالادى» (ن. نازاربايەۆ)
“كوزىڭدى قالدىر – بۇلاق كوزىن اشا ءجۇر،
ءىزىڭدى قالدىر – جاقسىلىق مۇرا شاشا ءجۇر،
ءوزىڭدى قالدىر – باۋ ءوسىرىپ، جاسا نۇر”
الەمدەگى ەرەكشە اعاشتار (سلايد كورسەتۋ)
ماقساتى:
قازاقتىڭ «اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن»، دەگەن ۇلاعاتتى مۇراسىنىڭ ماڭىزىن ۇعىندىرۋ.
تۋعان ەلگە قىزمەت ەتۋگە، ورماندى قادىرلەۋگە، وعان قامقورلىق جاساۋعا تاربيەلەۋ.
توپپەن جۇمىس جاساۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، دارىندىلىق قابىلەتتەرىن انىقتاۋ.
تاقىرىبى: اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن.
كۇن ساۋلەسى توگىلگەنى ادەمى،
الۋان ءتۇرلى قىزىل گۇلدەر ادەمى.
سىلدىر قاققان ءمولدىر سۋدا ادەمى.
بيىك – بيىك شىڭدارىم دا ادەمى.
ايدىن كولدە اققۋ قانداي ادەمى
سۇڭقار قۇستىڭ سامعاعانى ادەمى
دالانى انگە بولەگەن قۇستارىم قانداي ادەمى
مولدىرەگەن كوزدەرى كيىگىم قانداي ادەمى
اق كورپەگە ورانعان قىسىم قانداي ادەمى.
ماساتىداي قۇلپىرعان كوكتەم قانداي ادەمى
اسىر سالىپ وينايتىن جازىم قانداي ادەمى.
سارى تۇسكە بويالعان كۇزىم قانداي ادەمى.
وسىلايشا تابيعاتقا ءبىر قاراپ
تابيعاتپەن سىرلاسۋدا ادەمى.
جەر - انانى ايالاساڭ جان - تانمەن
بولاسىڭدار سەندەر دە، دۇنيەدەگى ەڭ ادەمى!
ارمىسىڭ، التىن كۇن!
كوگىلدىر كوك اسپان!
بارمىسىڭ قۇستارىم!
قاناتتى دوستارىم!
سۋلارىم تازا ما؟
تالدارىم امان با؟
باس يەم تاۋلارعا
جامىلعان قارلارعا
جايقالعان دالانى
تابيعات انانى
كورۋگە ساعىنىپ
كەلگەن ءبىز بالاڭىز.
جوبا:
تاقىرىپ بويىنشا توپتىق ىزدەنىس جۇمىسىن جۇرگىزۋ
1 - توپ
اعاشتاردىڭ پايداسى:
تابيعاتتا ىلعال ساقتايدى، ۇستايدى، توپىراقتىڭ قۇنارلى قاباتىن
جاسايدى، قۇم كوشۋدەن قورعايدى، ەگىندىكتى جەلدەن، سۋىقتان ساقتايدى،
ادامدى، جان – جانۋارلاردى كۇننىڭ اپتابى، جەل شاڭنان قورعايدى،
2 - توپ
ەكولوگيالىق جاعدايى:
جەردىڭ ىزا سۋىنىڭ دەڭگەيىن تومەندەتەدى، توپىراقتىڭ تۇزدانۋىن ازايتادى،
شاڭ – توزاڭدى، كومىر قىشقىلىن جۇتىپ، وتتەگى ءبولۋ ارقىلى اۋانى تازارتادى،
3 - توپ
قىزىقتى مالىمەتتەر
اعاش قۇرىلىس، جيھازدار ماتەريالى، قۇستار مەن اڭداردىڭ مەكەنى، وتىن، ەلدىڭ، جەردىڭ، اۋىلدىڭ، قالانىڭ، دالانىڭ كوركى.
ءاي، تابيعات!
شەبەرسىڭ – اۋ، شەبەرسىڭ،
كورمەگەندى كورسەتەرسىڭ.
ۇلان – عايىر بايلىعىڭدى مىسە ەتپەي،
اش كوزدەنگەن ادامدارعا نە دەرسىڭ؟
ايىڭ اناۋ، كۇنىڭ مىناۋ، جەرىڭ مىنە.
اۋ، ادامدار.
جەتپەي جاتىر ەندى نە؟
تابيعاتقا تالاسپاڭدار اعايىن
اسىرايدى ول سەنى، مەنى، ەلدى دە…
«بiزدiڭ ەلiمiزدiڭ، جەرiمiزدiڭ كوركiن ارتتىرۋ ءۇشiن ورمان ەگۋiمiز كەرەك. جەرiمiز كوپ، دالامىز كەڭ بولعانىمەن، دۇنيەدەگi جالپى اۋقىمىنا شاققاندا ورمانى ەڭ از ەل - بiزبiز. باسقا مەملەكەتتەردە بiر اعاشتى كەسسە، ەكi اعاش وتىرعىزادى. قازiر زاڭ بويىنشا بiز ونى قابىلدادىق. ەلگە ورماندى كوپ ەگەتiن بولساق، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا، اۋانىڭ تازالىعىنا، تەك ءوز ەلiمiزدiڭ عانا ەمەس، كۇللi دۇنيە ءجۇزiنiڭ ەكولوگياسىن جاقسارتۋعا قوسقان ۇلەسiمiز بولىپ سانالادى» (ن. نازاربايەۆ)
“كوزىڭدى قالدىر – بۇلاق كوزىن اشا ءجۇر،
ءىزىڭدى قالدىر – جاقسىلىق مۇرا شاشا ءجۇر،
ءوزىڭدى قالدىر – باۋ ءوسىرىپ، جاسا نۇر”
الەمدەگى ەرەكشە اعاشتار (سلايد كورسەتۋ)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ وقىتۋ ماقساتى: تابيعاتتاعى سۋ تۇرلەرى، تارالۋى، سۋ اينالىم جونىندە تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ. دۇنيە ءجۇزى مۇحيتتارى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرىپ، ولاردى كارتادان تابا بىلۋگە جانە ولاردى ءبىرى - ب...
