اۋدان. فيگۋرالاردىڭ اۋداندارىن سالىستىرۋ
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
قازالى اۋىلى، №100 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تەمىربايەۆا گۇلميرا قۇلىمجان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋدان. فيگۋرالاردىڭ اۋداندارىن سالىستىرۋ
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- بالالاردى «اۋدان» ۇعىمىمەن تانىستىرۋ جانە اۋدانداردى سالىستىرۋدىڭ قاراپايىم ادىستەرىن انىقتاۋ.
- كوبەيتۋ امالىنا بايلانىستى ەسەپتەردى شىعارۋ بىلىكتىلىگىن بەكىتۋ.
- سالىستىرۋ، قاتار قويۋ، قورىتىندى جاساۋ بىلىكتىلىگىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
- كانە، ساباعىمىزدى ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىق تىلەۋدەن باستايىق. بالالار، جۇرەك تۇستارىڭدى ۇستاڭدار. قولدارىڭدى كەۋدەلەرىڭە قويىڭدار. قالاي سوعىپ تۇرعانىنا قۇلاق تۇرىڭدەر: ءدۇرس - ءدۇرس. جۇرەكتەرىڭنىڭ ورنىندا مەيىرىمدى كۇننىڭ ءبىر بولشەگى تۇر دەپ ەلەستەتىڭدەر. ونىڭ جىلى دا جارقىن ساۋلەسى دەنەلەرىڭە، قولدارىڭ مەن اياقتارىڭا تارالۋدا. كوپتىگى سونداي، بويىمىزعا سىياتىن ەمەس. كەلىڭدەر، ازداعان جىلۋ مەن جارىقتى بىر-بىرىمىزگە سىيلايىق. ال كۇلىمسىرەۋ ارقىلى ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىقتى دا تىلەيىك.
II. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. اۋىزشا ساناۋ.
- ەستەرىڭدە بولسىن، اۋىزشا ساناۋسىز،
كەز كەلگەن جۇمىس العا باسپايدى.
- چەبۋراشكا قوناققا كەلدى. ول حايۋاناتتار باعىنىڭ جانىندا وتىرىپ، بيلەت ساتۋدا، بيلەتتەردە ءنومىردىڭ ورنىنا ساندى ورنەكتەر جازىلعان. ءار بيلەتتىڭ ءنومىرىن بىلىڭدەر. قالاي ەسەپتەگەندەرىڭدى تۇسىندىرىڭدەر.
1) 5 * 3
2) 2 * 2
3) 4 * 2
4) 6 * 2
5) 7 * 3
6) 5 * 4
7) 33 + 250
2. ورنەك قۇرىڭدار جانە ونىڭ ءمانىن ءار ءتۇرلى تاسىلمەن تابىڭدار:
3 + 3 + 3 = 9
3 * 3 =9
3 * 2 = 6
2 + 2 + 2 = 6
2 * 3 =6
- نەشە تاباقشا كورىپ تۇرسىڭدار؟
- ونداعى المالار نەشە تاباقشادان؟
- شەشۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن ايتا الاسىڭدار؟
- ەڭ قولايلى ءتاسىل قايسىسى؟
3. جاڭا ماتەريالدى وتۋگە دايىنداۋ.
10سم = ___ دم
2 م 5سم = ____ سم
2 س 50 كگ = _____ كگ
3دم 2سم = _____ 3دم 5سم
3 م 2دم 5 سم = ____ 32دم
- سەندەر قانداي شامالاردىڭ بىرلىكتەرىمەن جۇمىس ىستەدىڭدەر؟ (ۇزىندىق، ماسسا).
III. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1. – ءبىز بۇگىن تاعى ءبىر شامامەن تانىسامىز، ونىڭ اتى – اۋدان. بۇل شاما فيگۋرانىڭ جازىقتىقتان الاتىن ورنىن بىلدىرەدى.
- مەن ۇستەلدىڭ اۋدانى وقۋلىقتىڭ اۋدانىنان ۇلكەنىرەك، داپتەردىڭ اۋدانى تاقتانىڭ اۋدانىنان كىشىرەك دەپ ايتا الامىن. مۇنى قالاي دالەلدەۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭ مىسال كەلتىرىڭدەر.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس №1
- سۋرەتكە قاراڭدار. اۋدانداردى سالىستىر. سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
- ەكىنشى فيگۋرانىڭ ۇستىنە تولىعىمەن قويۋعا بولاتىن ءبىر فيگۋرانىڭ اۋدانى تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟ قورىتىندى جاساڭدار. ونى وقۋلىقتاعى جاۋاپپەن سالىستىرىڭدار.
- اۋدانداردى باسقا تاسىلمەن سالىستىرۋعا دا بولادى. 1 جانە 2 - سۋرەتتەردە بىردەي فيگۋرالار نەشەۋ ەكەنىن ساناڭدار. اۋداندار تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟
- 2 - سۋرەتتەگى ەكى فيگۋرانىڭ اۋداندارى تەڭ دەپ ايتۋعا بولا ما؟ نەگە؟
IV. ماتەريالدى باستاپقى بەكىتۋ.
1. №2، №3، №4 ماتەريالدار نەگىزىندە پراكتيكالىق جۇمىس.
2. پراكتيكالىق جۇمىستى جۇپتاسىپ ورىنداۋ.
ءاربىر جۇپقا گەومەتريالىق فيگۋرالار بەرىلەدى:
- بۇگىن گەومەتريالىق فيگۋرالار سەندەردى ناعىز سىناقتان وتكىزبەكشى. سالىستىرىڭدار جانە ءبىر - بىرىڭە دالەلدەڭدەر: قاي فيگۋرانىڭ اۋدانى ۇلكەنىرەك نەمەسە كىشىرەك؟ (كەيبىر جۇپتارعا بىردەي فيگۋرالاردى بەرۋ كەرەك)
V. سەرگىتۋ ءساتى.
كوبەلەك تۇرىپ ەرتەمەن،
كۇلىمسىرەپ كەرىلدى.
ءبىر – شىقپەن بەتىن جۋىندى،
ەكى – شىر اينالىپ بۇرىلدى،
ءۇش – ەڭكەيىپ جەرگە جەتتى،
ءتورت دەگەندە ۇشىپ كەتتى.
VI. وتىلگەن ماتەريالدى قايتالاۋ.
1. №6 تەڭدەۋدى شەشۋ.
2. ەسەپتەردى شىعارۋ.
ا) №5 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
ب) شىعارماشىلىق تاپسىرمانى ورىنداۋ.
جاۋابى:
ۆ) ءوز بەتىنشە جۇمىس №9.
- التىبۇرىشتىڭ پەريمەترىن ەسەپتە. سەندەرگە قانداي تاسىلمەن شەشكەن قولايلى؟ نەگە؟
2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12 (سم)
2 * 6 =12 (سم)
VII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- ساباقتا قانداي كوڭىل كۇيمەن جۇمىس ىستەدىڭدەر؟
- قانداي جاڭا ءبىلىم الدىڭدار؟
- ەگەر ساباق ۇناسا، كوڭىلدى كۇندى الىڭدار، ونىڭ بىزگە جىلۋ سىلاعانىن ۇمىتپاڭدار. ال ەگەر كوڭىلسىز بولساڭدار – كوڭىلسىز كۇندى الىڭدار.
- جاقسى جۇمىس ىستەگەندەرىڭ ءۇشىن جانە ءبىر - بىرىمىزگە قۋانىش سىيلاعانىمىز ءۇشىن راحمەت!
VIII. ۇيگە تاپسىرما: №7، №8(2)، №11.
قازالى اۋىلى، №100 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تەمىربايەۆا گۇلميرا قۇلىمجان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋدان. فيگۋرالاردىڭ اۋداندارىن سالىستىرۋ
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- بالالاردى «اۋدان» ۇعىمىمەن تانىستىرۋ جانە اۋدانداردى سالىستىرۋدىڭ قاراپايىم ادىستەرىن انىقتاۋ.
- كوبەيتۋ امالىنا بايلانىستى ەسەپتەردى شىعارۋ بىلىكتىلىگىن بەكىتۋ.
- سالىستىرۋ، قاتار قويۋ، قورىتىندى جاساۋ بىلىكتىلىگىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
- كانە، ساباعىمىزدى ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىق تىلەۋدەن باستايىق. بالالار، جۇرەك تۇستارىڭدى ۇستاڭدار. قولدارىڭدى كەۋدەلەرىڭە قويىڭدار. قالاي سوعىپ تۇرعانىنا قۇلاق تۇرىڭدەر: ءدۇرس - ءدۇرس. جۇرەكتەرىڭنىڭ ورنىندا مەيىرىمدى كۇننىڭ ءبىر بولشەگى تۇر دەپ ەلەستەتىڭدەر. ونىڭ جىلى دا جارقىن ساۋلەسى دەنەلەرىڭە، قولدارىڭ مەن اياقتارىڭا تارالۋدا. كوپتىگى سونداي، بويىمىزعا سىياتىن ەمەس. كەلىڭدەر، ازداعان جىلۋ مەن جارىقتى بىر-بىرىمىزگە سىيلايىق. ال كۇلىمسىرەۋ ارقىلى ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىقتى دا تىلەيىك.
II. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. اۋىزشا ساناۋ.
- ەستەرىڭدە بولسىن، اۋىزشا ساناۋسىز،
كەز كەلگەن جۇمىس العا باسپايدى.
- چەبۋراشكا قوناققا كەلدى. ول حايۋاناتتار باعىنىڭ جانىندا وتىرىپ، بيلەت ساتۋدا، بيلەتتەردە ءنومىردىڭ ورنىنا ساندى ورنەكتەر جازىلعان. ءار بيلەتتىڭ ءنومىرىن بىلىڭدەر. قالاي ەسەپتەگەندەرىڭدى تۇسىندىرىڭدەر.
1) 5 * 3
2) 2 * 2
3) 4 * 2
4) 6 * 2
5) 7 * 3
6) 5 * 4
7) 33 + 250
2. ورنەك قۇرىڭدار جانە ونىڭ ءمانىن ءار ءتۇرلى تاسىلمەن تابىڭدار:
3 + 3 + 3 = 9
3 * 3 =9
3 * 2 = 6
2 + 2 + 2 = 6
2 * 3 =6
- نەشە تاباقشا كورىپ تۇرسىڭدار؟
- ونداعى المالار نەشە تاباقشادان؟
- شەشۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن ايتا الاسىڭدار؟
- ەڭ قولايلى ءتاسىل قايسىسى؟
3. جاڭا ماتەريالدى وتۋگە دايىنداۋ.
10سم = ___ دم
2 م 5سم = ____ سم
2 س 50 كگ = _____ كگ
3دم 2سم = _____ 3دم 5سم
3 م 2دم 5 سم = ____ 32دم
- سەندەر قانداي شامالاردىڭ بىرلىكتەرىمەن جۇمىس ىستەدىڭدەر؟ (ۇزىندىق، ماسسا).
III. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1. – ءبىز بۇگىن تاعى ءبىر شامامەن تانىسامىز، ونىڭ اتى – اۋدان. بۇل شاما فيگۋرانىڭ جازىقتىقتان الاتىن ورنىن بىلدىرەدى.
- مەن ۇستەلدىڭ اۋدانى وقۋلىقتىڭ اۋدانىنان ۇلكەنىرەك، داپتەردىڭ اۋدانى تاقتانىڭ اۋدانىنان كىشىرەك دەپ ايتا الامىن. مۇنى قالاي دالەلدەۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭ مىسال كەلتىرىڭدەر.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس №1
- سۋرەتكە قاراڭدار. اۋدانداردى سالىستىر. سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
- ەكىنشى فيگۋرانىڭ ۇستىنە تولىعىمەن قويۋعا بولاتىن ءبىر فيگۋرانىڭ اۋدانى تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟ قورىتىندى جاساڭدار. ونى وقۋلىقتاعى جاۋاپپەن سالىستىرىڭدار.
- اۋدانداردى باسقا تاسىلمەن سالىستىرۋعا دا بولادى. 1 جانە 2 - سۋرەتتەردە بىردەي فيگۋرالار نەشەۋ ەكەنىن ساناڭدار. اۋداندار تۋرالى نە ايتۋعا بولادى؟
- 2 - سۋرەتتەگى ەكى فيگۋرانىڭ اۋداندارى تەڭ دەپ ايتۋعا بولا ما؟ نەگە؟
IV. ماتەريالدى باستاپقى بەكىتۋ.
1. №2، №3، №4 ماتەريالدار نەگىزىندە پراكتيكالىق جۇمىس.
2. پراكتيكالىق جۇمىستى جۇپتاسىپ ورىنداۋ.
ءاربىر جۇپقا گەومەتريالىق فيگۋرالار بەرىلەدى:
- بۇگىن گەومەتريالىق فيگۋرالار سەندەردى ناعىز سىناقتان وتكىزبەكشى. سالىستىرىڭدار جانە ءبىر - بىرىڭە دالەلدەڭدەر: قاي فيگۋرانىڭ اۋدانى ۇلكەنىرەك نەمەسە كىشىرەك؟ (كەيبىر جۇپتارعا بىردەي فيگۋرالاردى بەرۋ كەرەك)
V. سەرگىتۋ ءساتى.
كوبەلەك تۇرىپ ەرتەمەن،
كۇلىمسىرەپ كەرىلدى.
ءبىر – شىقپەن بەتىن جۋىندى،
ەكى – شىر اينالىپ بۇرىلدى،
ءۇش – ەڭكەيىپ جەرگە جەتتى،
ءتورت دەگەندە ۇشىپ كەتتى.
VI. وتىلگەن ماتەريالدى قايتالاۋ.
1. №6 تەڭدەۋدى شەشۋ.
2. ەسەپتەردى شىعارۋ.
ا) №5 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
ب) شىعارماشىلىق تاپسىرمانى ورىنداۋ.
جاۋابى:
ۆ) ءوز بەتىنشە جۇمىس №9.
- التىبۇرىشتىڭ پەريمەترىن ەسەپتە. سەندەرگە قانداي تاسىلمەن شەشكەن قولايلى؟ نەگە؟
2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12 (سم)
2 * 6 =12 (سم)
VII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- ساباقتا قانداي كوڭىل كۇيمەن جۇمىس ىستەدىڭدەر؟
- قانداي جاڭا ءبىلىم الدىڭدار؟
- ەگەر ساباق ۇناسا، كوڭىلدى كۇندى الىڭدار، ونىڭ بىزگە جىلۋ سىلاعانىن ۇمىتپاڭدار. ال ەگەر كوڭىلسىز بولساڭدار – كوڭىلسىز كۇندى الىڭدار.
- جاقسى جۇمىس ىستەگەندەرىڭ ءۇشىن جانە ءبىر - بىرىمىزگە قۋانىش سىيلاعانىمىز ءۇشىن راحمەت!
VIII. ۇيگە تاپسىرما: №7، №8(2)، №11.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: قۇستاردىڭ تىرشىلىگىندەگى باستى ەرەكشەلىگى؛ ەڭ قاجەتتى جاعدايى جانە ءولى تابيعاتتا بولاتىن وزگەرىستەردىڭ ءتىرى تابيعاتقا اسەرى تۋرالى قوسىمشا مالىمەت الۋ ارقىلى ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ...
