كوبەيتۋدىڭ اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتى
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
قازالى اۋىلى، №100 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تەمىربايەۆا گۇلميرا قۇلىمجان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوبەيتۋدىڭ اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتى.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- كوبەيتۋدىڭ اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتىن جانە ونىڭ ەسەپ شىعارۋدا قولدانىلۋىن قاراستىرۋ.
- ءوزىن - ءوزى باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرا ءبىلۋىن، تالداۋ مەن قورىتىندى جاساي ءبىلۋىن دامىتۋ.
- ۇقىپتىلىققا، دەربەستىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
- بالالار، ءبىر - بىرىڭە قاراپ جىميىڭدار، جايلانىپ وتىرىپ، كوزدەرىڭدى جۇمىڭدار. مەنىڭ ايتقانىمدى ىشتەرىڭنەن قايتالاڭدار.
مەن مەكتەپكە ساباقتامىن،
ءقازىر وقۋدى باستايمىن.
وسىعان قۋانامىن (ءۇزىلىس)
جان دۇنيەمدە كۇن نۇرلى
جىلۋىم مول بويىمدا.
وسى جىلۋدى جەر بەتىندەگى بارلىق ادامدارعا جولدايمىن.
مەنىڭ وقىعىم كەلەدى! وتە-موتە وقىعىم كەلەدى.
II. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. اۋىزشا جۇمىس.
ءبىز جۇمىسىمىزدى ادەتتەگىدەي اۋىزشا جاتتىعۋلاردان باستايمىز.
ا) ويىن: «سىڭارىن تاپ».
- جاۋاپتارى بىردەي مىسالداردى اتا جانە ولاردى مەڭزەرمەن بىرىكتىر.
4 + 46
8 + 72
2 * 7
64 + 30
22 + 58
100 – 6
7 * 2
25 + 25
7 + 7 +7
- قانداي ورنەك سىڭارسىز قالدى؟ وعان سىڭار بولاتىن ورنەك ويلاپ تابىڭدار. (40 – 19، 7 * 3، 16 + 5 ت. س. س.)
ءا) – قانداي قوسىندىنى كوبەيتىندىمەن الماستىرۋعا بولادى؟
3 + 3 + 3
4 + 8
4 + 4
9 + 9
5 + 5 + 5
6 + 6
3 + 2
2 + 4 + 3
3 + 4 + 4 + 4
- ال مۇندا ءبىر بولىگىن عانا (ءىشىنارا) كوبەيتىندىمەن الماستىرۋعا بولاتىن قوسىندىلار بار ما؟ ونى قالاي ىستەيمىز؟ (3 * 3، 4 * 2، 6 * 2، 9 * 2، 5 * 3 3 + (4 * 3)
III. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1. ساباقتىڭ ماقساتىن قويۋ.
- قوسۋدىڭ بولىكتەرىن اتاي وتىرىپ، قوسىندىنى وقىڭدار: 4 + 46، 8 + 72.
- قوسىلعىشتاردى قالاي قوسقان قولايلى؟
ەسەپتەۋ كەزىندە قانداي قاسيەتتەرىن پايدالاندىڭدار؟
- قالاي ويلايسىڭدار، كوبەيتىندىنىڭ ءمانىن ەسەپتەۋ كەزىندە وسى قاسيەتتى پايدالانۋعا بولا ما؟
2. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ.
- ەكى ورنەكتىڭ ماندەرىن سالىستىرىڭدار:
256 * 2 جانە 2 * 256
قالاي ارەكەت جاسايسىڭدار؟ (ەڭ الدىمەن 256 * 2 ورنەگىنىڭ ءمانىن تابامىز، ول ءۇشىن قوسامىز 256+256=512، سودان كەيىن 2 * 256 ورنەگىنىڭ ءمانىن تابامىز، ول ءۇشىن 2 دەگەن قوسىلعىشتى 256 رەت قايتالاپ، الىنعان ناتيجەلەردى سالىستىرۋ قاجەت).
- قايسىسى سەندەرگە قيىنعا سوقتى؟
- قالاي ەسەپتەيمىز؟ (ا) ەسەپتەيمىز، (ءا) اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتىن قولدانامىز). مىسال. بالالار، مەن 2 * 100 = 200 ەكەنىن بىلەمىن. ەسەپتەۋدى جالعاستىرىڭدار.
256 = 200 + 50 + 6
2 * 100 + 2 * 100 = 400
100 = 50 + 50 وندا 2 * 50 = 100
2 * 6 = 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12
400 + 100 + 12 = 512
ناتيجەلەرى تەڭ، كوبەيتكىشتەردىڭ ورنىن اۋىستىرعانمەن، كوبەيتىندىنىڭ ءمانى وزگەرمەيدى دەگەن قورىتىندى جاساۋعا بولادى.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
1. وقۋلىقتاعى №1 تاپسىرمانى ورىنداۋ.
- سۋرەتتەرگە قاراڭدار. اتالعان تاسىلدەردىڭ قايسىسى بارىنەن دە قولايلى؟ نەگە؟ بارلىق ۇشاقتار سانى قانشا؟
1 - ءتاسىل: 6 + 6 + 6 + 6 = 24.
2 - ءتاسىل: 4 + 4 + 4 + 4 + 4 +4 = 24.
2. ەرەجەمەن جۇمىس «كوبەيتكىشتەردىڭ ورىندارىن اۋىستىرعاننان كوبەيتىندىنىڭ ءمانى وزگەرمەيدى».
3. كوبەيتۋدىڭ قاسيەتتەرىن قولدانۋ. №2، №3، №4.
V. سەرگىتۋ ءساتى.
جۇمىس ىستەپ شارشادىق،
ال تۇرايىق اقىرىن.
وسىمدىكتەردى كوپ بىلەمىز.
ورماندا دا كوپ جۇرەمىز.
جاسىل شىرشا قانشا بولسا،
سونشاما رەت ەڭكەيەمىز.
دوپتارىمىز قانشا بولسا،
سونشاما رەت وتىرامىز.
تاقتاداعى شەڭبەر قانشا،
شاپالاقتى سونشا سوعىپ،
سوقپاق جولمەن ادىمدايمىز،
جاندىكتەردى تاپتامايمىز.
بۇلاققا دا كەلىپ جەتتىك،
ەندى وتىرىپ دامىلدايمىز.
VI. وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ.
1. ەسەپ شىعارۋ.
ا) №5 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
ءا) №6 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
شەشۋى:
1 - ءتاسىل: 82 – (17 + 24) = 41.
2 - ءتاسىل: 82 – 17 - 24 = 41.
ب) شىعارماشىلىق سيپاتتاعى تاپسىرما: (11 ايىرماشىلىق)
ۆ) №8 ءوز بەتىنشە جۇمىس.
VII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- ساباقتا قانداي جاڭالىقتى بىلدىڭدەر؟
- ساباقتىڭ سوڭىنداعى كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
VII. ۇيگە تاپسىرما: №6، №7، №10.
قازالى اۋىلى، №100 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى تەمىربايەۆا گۇلميرا قۇلىمجان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوبەيتۋدىڭ اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتى.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
- كوبەيتۋدىڭ اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتىن جانە ونىڭ ەسەپ شىعارۋدا قولدانىلۋىن قاراستىرۋ.
- ءوزىن - ءوزى باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرا ءبىلۋىن، تالداۋ مەن قورىتىندى جاساي ءبىلۋىن دامىتۋ.
- ۇقىپتىلىققا، دەربەستىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
- بالالار، ءبىر - بىرىڭە قاراپ جىميىڭدار، جايلانىپ وتىرىپ، كوزدەرىڭدى جۇمىڭدار. مەنىڭ ايتقانىمدى ىشتەرىڭنەن قايتالاڭدار.
مەن مەكتەپكە ساباقتامىن،
ءقازىر وقۋدى باستايمىن.
وسىعان قۋانامىن (ءۇزىلىس)
جان دۇنيەمدە كۇن نۇرلى
جىلۋىم مول بويىمدا.
وسى جىلۋدى جەر بەتىندەگى بارلىق ادامدارعا جولدايمىن.
مەنىڭ وقىعىم كەلەدى! وتە-موتە وقىعىم كەلەدى.
II. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. اۋىزشا جۇمىس.
ءبىز جۇمىسىمىزدى ادەتتەگىدەي اۋىزشا جاتتىعۋلاردان باستايمىز.
ا) ويىن: «سىڭارىن تاپ».
- جاۋاپتارى بىردەي مىسالداردى اتا جانە ولاردى مەڭزەرمەن بىرىكتىر.
4 + 46
8 + 72
2 * 7
64 + 30
22 + 58
100 – 6
7 * 2
25 + 25
7 + 7 +7
- قانداي ورنەك سىڭارسىز قالدى؟ وعان سىڭار بولاتىن ورنەك ويلاپ تابىڭدار. (40 – 19، 7 * 3، 16 + 5 ت. س. س.)
ءا) – قانداي قوسىندىنى كوبەيتىندىمەن الماستىرۋعا بولادى؟
3 + 3 + 3
4 + 8
4 + 4
9 + 9
5 + 5 + 5
6 + 6
3 + 2
2 + 4 + 3
3 + 4 + 4 + 4
- ال مۇندا ءبىر بولىگىن عانا (ءىشىنارا) كوبەيتىندىمەن الماستىرۋعا بولاتىن قوسىندىلار بار ما؟ ونى قالاي ىستەيمىز؟ (3 * 3، 4 * 2، 6 * 2، 9 * 2، 5 * 3 3 + (4 * 3)
III. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1. ساباقتىڭ ماقساتىن قويۋ.
- قوسۋدىڭ بولىكتەرىن اتاي وتىرىپ، قوسىندىنى وقىڭدار: 4 + 46، 8 + 72.
- قوسىلعىشتاردى قالاي قوسقان قولايلى؟
ەسەپتەۋ كەزىندە قانداي قاسيەتتەرىن پايدالاندىڭدار؟
- قالاي ويلايسىڭدار، كوبەيتىندىنىڭ ءمانىن ەسەپتەۋ كەزىندە وسى قاسيەتتى پايدالانۋعا بولا ما؟
2. جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ.
- ەكى ورنەكتىڭ ماندەرىن سالىستىرىڭدار:
256 * 2 جانە 2 * 256
قالاي ارەكەت جاسايسىڭدار؟ (ەڭ الدىمەن 256 * 2 ورنەگىنىڭ ءمانىن تابامىز، ول ءۇشىن قوسامىز 256+256=512، سودان كەيىن 2 * 256 ورنەگىنىڭ ءمانىن تابامىز، ول ءۇشىن 2 دەگەن قوسىلعىشتى 256 رەت قايتالاپ، الىنعان ناتيجەلەردى سالىستىرۋ قاجەت).
- قايسىسى سەندەرگە قيىنعا سوقتى؟
- قالاي ەسەپتەيمىز؟ (ا) ەسەپتەيمىز، (ءا) اۋىستىرىمدىلىق قاسيەتىن قولدانامىز). مىسال. بالالار، مەن 2 * 100 = 200 ەكەنىن بىلەمىن. ەسەپتەۋدى جالعاستىرىڭدار.
256 = 200 + 50 + 6
2 * 100 + 2 * 100 = 400
100 = 50 + 50 وندا 2 * 50 = 100
2 * 6 = 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12
400 + 100 + 12 = 512
ناتيجەلەرى تەڭ، كوبەيتكىشتەردىڭ ورنىن اۋىستىرعانمەن، كوبەيتىندىنىڭ ءمانى وزگەرمەيدى دەگەن قورىتىندى جاساۋعا بولادى.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
1. وقۋلىقتاعى №1 تاپسىرمانى ورىنداۋ.
- سۋرەتتەرگە قاراڭدار. اتالعان تاسىلدەردىڭ قايسىسى بارىنەن دە قولايلى؟ نەگە؟ بارلىق ۇشاقتار سانى قانشا؟
1 - ءتاسىل: 6 + 6 + 6 + 6 = 24.
2 - ءتاسىل: 4 + 4 + 4 + 4 + 4 +4 = 24.
2. ەرەجەمەن جۇمىس «كوبەيتكىشتەردىڭ ورىندارىن اۋىستىرعاننان كوبەيتىندىنىڭ ءمانى وزگەرمەيدى».
3. كوبەيتۋدىڭ قاسيەتتەرىن قولدانۋ. №2، №3، №4.
V. سەرگىتۋ ءساتى.
جۇمىس ىستەپ شارشادىق،
ال تۇرايىق اقىرىن.
وسىمدىكتەردى كوپ بىلەمىز.
ورماندا دا كوپ جۇرەمىز.
جاسىل شىرشا قانشا بولسا،
سونشاما رەت ەڭكەيەمىز.
دوپتارىمىز قانشا بولسا،
سونشاما رەت وتىرامىز.
تاقتاداعى شەڭبەر قانشا،
شاپالاقتى سونشا سوعىپ،
سوقپاق جولمەن ادىمدايمىز،
جاندىكتەردى تاپتامايمىز.
بۇلاققا دا كەلىپ جەتتىك،
ەندى وتىرىپ دامىلدايمىز.
VI. وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ.
1. ەسەپ شىعارۋ.
ا) №5 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
ءا) №6 ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى.
شەشۋى:
1 - ءتاسىل: 82 – (17 + 24) = 41.
2 - ءتاسىل: 82 – 17 - 24 = 41.
ب) شىعارماشىلىق سيپاتتاعى تاپسىرما: (11 ايىرماشىلىق)
ۆ) №8 ءوز بەتىنشە جۇمىس.
VII. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- ساباقتا قانداي جاڭالىقتى بىلدىڭدەر؟
- ساباقتىڭ سوڭىنداعى كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
VII. ۇيگە تاپسىرما: №6، №7، №10.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك - جاس ۇرپاققا ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتى باعالى بايلىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ.
