اۋلاق بول، جامان ادەتتەن
اقتوبە وبلىسى،
اقتوبە قالاسى،
№32 جالپى ورتا مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى شاميشيەۆا باعداگۇل
ءپانى: تاربيە ساعاتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋلاق بول، جامان ادەتتەن.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جامان ادەتتەن اۋلاق بولۋعا، ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە
قامقور بولۋعا ۇيرەتۋ.
ادام بويىنداعى ۇنامدى، ۇنامسىز قىلىقتاردى اجىراتا وتىرىپ، ادەپ الىپپەسىن بويىنا دارىتۋ، ءتىل بايلىعىن، تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
ادەپتىلىككە، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كورنىستەرگە قاجەتتى قۇرالدار، ماكەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى كىرىسپە.
ادام بويىندا جاقسى-جامان قاسيەتتەر بولادى. بىزگە ادالدىقتى، كىشىپەيىلدىلىكتى، يناباتتىلىقتى، شىنشىلدىقتى اتا-انالارىمىز، اتا-بابالارىمىز، ۇستازدارىمىز ۇيرەتەدى. الدىمەن بۇل قاسيەتتەر ءبىزدىڭ بويىمىزعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى.
سونداي-اق ادام بويىندا جامان، جات، تەرىس قاسيەتتەر دە بولادى.
ول قانداي قاسيەتتەر، ودان قالاي ساقتانامىز، ونى بۇگىنگى «اۋلاق بول ، جامان ادەتتەن» اتتى ساباعىمىزدىڭ بارىسىندا بىلەتىن بولامىز.
ءىى نەگىزگى ءبولىم.
1.اتاسىنا كەلدى دە،
سۇرادى ءسابي نەمەرە.
جاقسى دەگەن نەمەنە ؟،
جامان دەگەن نەمەنە ؟.
(تاقتادا جازىلعان ادام بويىندا بولاتىن قاسيەتتەردى «جاقسى»، «جامان» دەپ بولەدى.)
2.اباي اتامىزدىڭ «ادام بولام دەسەڭىز» ولەڭى جاتقا وقىلىپ، بەس اسىل ءىس پەن بەس دۇشپاندى اجىراتادى.
ءۇش ارتىق: ادالدىق، ەڭبەكسۇيگىشتىك، ونەرپازدىق.
ءۇش كەمدىك: ناداندىق، ەرىنشەكتىك، زۇلىمدىق. (اباي)
3.كورىنىس «ءۇش ۇل»
تالداۋ جۇرگىزىلەدى.
ەكى بالانىڭ وسىنداي بولۋىنا نە اسەر ەتتى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءۇشىنشى بالاعا مىنەزدەمە بەرىڭدەر.(ۇلكەندى سىيلايتىن، ەڭبەكقور، ادامگەرشىلىگى مول بالا)
«جالقاۋبەك» ءانى ورىندالادى.
4.ايتىس. «نە جاقسى؟» ، «نە جامان؟»
5.سۋرەت بويىنشا اڭگىمە «ەكى دوس»
6.جۇمباق شەشۋ.
داپتەرىنە ءارىپتى
قازداي ءتىزىپ جازاتىن،
ءۇيدى تازا ساقتايتىن،
كىتاپتاردى شاشپايتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ۇقىپتى)
تۇيمەسىن دە قادايتىن،
ساباقتان دا قالمايتىن،
ەدەندى دە جۋاتىن
ەڭبەكتى قاتتى سۇيەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ەڭبەكقور)
قول ۇشىن بەرىپ،
كومەگىن دە ايامايتىن.
قىزىعىنا قۋانىپ،
رەنجي قالسا ، جۇباتاتىن ادامدى كىم دەيمىز؟ (دوس)
ءان دە ايتا الاتىن،
بي دە بيلەپ بەرەتىن،
دومبىرادا كۇي ويناپ،
سۋرەت سالا بىلەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ونەرلى)
جانى ۇنەمى جادىراپ،
كۇلىمسىرەپ قارايتىن،
جىلى سوزدەر ايتاتىن،
جۇرەگى جۇمساق ادامدى كىم دەيمىز؟ (مەيىرىمدى)
ۇلكەننىڭ جولىن كەسپەيتىن،
سالەم بەرىپ جۇرەتىن،
كىشىگە ىزەت ءبىلدىرىپ،
قامقورشى بولا بىلەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ادەپتى)
7. «مەن قاندايمىن؟»
بالالار كۇننىڭ سۋرەتى سالىنعان پاراققا وزدەرىنىڭ بويىندا قانداي قاسيەتتەر بارىن
جازادى.
8. «ىستىق ورىندىق»
ورتاداعى ورىندىقتا ءبىر وقۋشى وتىرادى. باسقا وقۋشىلار سول بالانىڭ بويىندا بار
قاسيەتتەردى ايتادى.
ول بالانىڭ ءوزى جازعان پىكىرىمەن سالىستىرىلادى.
9. «حالىق تاعىلىمى»
تىيىم سوزدەردى وقۋشىلار كەزەكتەسىپ ايتادى.
10. كورىنىس «باقشا اعاشتارى»
تالداۋ جۇرگىزىلەدى.
ءىىى قورىتىندى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا جامان -جاقسى قاسيەتتەر سۋرەتتەر ارقىلى سالىستىرىلىپ بەرىلگەن.
ادام بويىندا بولاتىن قاسيەتتەردىڭ ۇنامدى، ۇنامسىزىن اجىراتا بىلەيىك.
اتا –انامىزدىڭ، اتا-اجەلەرىمىزدىڭ جانە ۇستازدارىمىزدىڭ ايتقان اقىل كەڭەسىن ويىمىزعا توقىپ، جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولساق، بولاشاعى جارقىن، ادامگەرشىلىگى مول ادام بولىپ وسەمىز.
اقتوبە قالاسى،
№32 جالپى ورتا مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى شاميشيەۆا باعداگۇل
ءپانى: تاربيە ساعاتى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋلاق بول، جامان ادەتتەن.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جامان ادەتتەن اۋلاق بولۋعا، ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە
قامقور بولۋعا ۇيرەتۋ.
ادام بويىنداعى ۇنامدى، ۇنامسىز قىلىقتاردى اجىراتا وتىرىپ، ادەپ الىپپەسىن بويىنا دارىتۋ، ءتىل بايلىعىن، تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
ادەپتىلىككە، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كورنىستەرگە قاجەتتى قۇرالدار، ماكەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى كىرىسپە.
ادام بويىندا جاقسى-جامان قاسيەتتەر بولادى. بىزگە ادالدىقتى، كىشىپەيىلدىلىكتى، يناباتتىلىقتى، شىنشىلدىقتى اتا-انالارىمىز، اتا-بابالارىمىز، ۇستازدارىمىز ۇيرەتەدى. الدىمەن بۇل قاسيەتتەر ءبىزدىڭ بويىمىزعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى.
سونداي-اق ادام بويىندا جامان، جات، تەرىس قاسيەتتەر دە بولادى.
ول قانداي قاسيەتتەر، ودان قالاي ساقتانامىز، ونى بۇگىنگى «اۋلاق بول ، جامان ادەتتەن» اتتى ساباعىمىزدىڭ بارىسىندا بىلەتىن بولامىز.
ءىى نەگىزگى ءبولىم.
1.اتاسىنا كەلدى دە،
سۇرادى ءسابي نەمەرە.
جاقسى دەگەن نەمەنە ؟،
جامان دەگەن نەمەنە ؟.
(تاقتادا جازىلعان ادام بويىندا بولاتىن قاسيەتتەردى «جاقسى»، «جامان» دەپ بولەدى.)
2.اباي اتامىزدىڭ «ادام بولام دەسەڭىز» ولەڭى جاتقا وقىلىپ، بەس اسىل ءىس پەن بەس دۇشپاندى اجىراتادى.
ءۇش ارتىق: ادالدىق، ەڭبەكسۇيگىشتىك، ونەرپازدىق.
ءۇش كەمدىك: ناداندىق، ەرىنشەكتىك، زۇلىمدىق. (اباي)
3.كورىنىس «ءۇش ۇل»
تالداۋ جۇرگىزىلەدى.
ەكى بالانىڭ وسىنداي بولۋىنا نە اسەر ەتتى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءۇشىنشى بالاعا مىنەزدەمە بەرىڭدەر.(ۇلكەندى سىيلايتىن، ەڭبەكقور، ادامگەرشىلىگى مول بالا)
«جالقاۋبەك» ءانى ورىندالادى.
4.ايتىس. «نە جاقسى؟» ، «نە جامان؟»
5.سۋرەت بويىنشا اڭگىمە «ەكى دوس»
6.جۇمباق شەشۋ.
داپتەرىنە ءارىپتى
قازداي ءتىزىپ جازاتىن،
ءۇيدى تازا ساقتايتىن،
كىتاپتاردى شاشپايتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ۇقىپتى)
تۇيمەسىن دە قادايتىن،
ساباقتان دا قالمايتىن،
ەدەندى دە جۋاتىن
ەڭبەكتى قاتتى سۇيەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ەڭبەكقور)
قول ۇشىن بەرىپ،
كومەگىن دە ايامايتىن.
قىزىعىنا قۋانىپ،
رەنجي قالسا ، جۇباتاتىن ادامدى كىم دەيمىز؟ (دوس)
ءان دە ايتا الاتىن،
بي دە بيلەپ بەرەتىن،
دومبىرادا كۇي ويناپ،
سۋرەت سالا بىلەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ونەرلى)
جانى ۇنەمى جادىراپ،
كۇلىمسىرەپ قارايتىن،
جىلى سوزدەر ايتاتىن،
جۇرەگى جۇمساق ادامدى كىم دەيمىز؟ (مەيىرىمدى)
ۇلكەننىڭ جولىن كەسپەيتىن،
سالەم بەرىپ جۇرەتىن،
كىشىگە ىزەت ءبىلدىرىپ،
قامقورشى بولا بىلەتىن بالانى كىم دەيمىز؟ (ادەپتى)
7. «مەن قاندايمىن؟»
بالالار كۇننىڭ سۋرەتى سالىنعان پاراققا وزدەرىنىڭ بويىندا قانداي قاسيەتتەر بارىن
جازادى.
8. «ىستىق ورىندىق»
ورتاداعى ورىندىقتا ءبىر وقۋشى وتىرادى. باسقا وقۋشىلار سول بالانىڭ بويىندا بار
قاسيەتتەردى ايتادى.
ول بالانىڭ ءوزى جازعان پىكىرىمەن سالىستىرىلادى.
9. «حالىق تاعىلىمى»
تىيىم سوزدەردى وقۋشىلار كەزەكتەسىپ ايتادى.
10. كورىنىس «باقشا اعاشتارى»
تالداۋ جۇرگىزىلەدى.
ءىىى قورىتىندى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا جامان -جاقسى قاسيەتتەر سۋرەتتەر ارقىلى سالىستىرىلىپ بەرىلگەن.
ادام بويىندا بولاتىن قاسيەتتەردىڭ ۇنامدى، ۇنامسىزىن اجىراتا بىلەيىك.
اتا –انامىزدىڭ، اتا-اجەلەرىمىزدىڭ جانە ۇستازدارىمىزدىڭ ايتقان اقىل كەڭەسىن ويىمىزعا توقىپ، جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولساق، بولاشاعى جارقىن، ادامگەرشىلىگى مول ادام بولىپ وسەمىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
اقتوبە قالاسى، «سىمبات» جەكە مەكتەبى
