اتا-انالارمەن اتقاراتىن جۇمىستارىندا سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ قىزمەتى
اقتوبە وبلىسى،
اقتوبە قالاسى، «سىمبات» جەكە مەكتەبى
ءى ساناتتى ءمۇعالىم ماكۋوۆا نۋرشات امانكوسوۆنا
اتا-انالارمەن اتقاراتىن جۇمىستارىندا سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ قىزمەتى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا «بالالارىنا قامقورلىق جاساۋ جانە ولاردى تاربيەلەۋ - اتا-انانىڭ تابيعي قۇقىعى ءارى پارىزى» دەپ وتباسىنىڭ مىندەتى انىق كورسەتىلگەن. «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا بالالارىمىزدى الىس بولاشاقتا قانداي ساپادا كورۋىمىز كەرەكتىگى ايتىلعان. سونىمەن بىرگە «وتباسى تۋرالى زاڭ»، «جوعارى جانە ورتا ءبىلىم تۇجىرىمداماسىندا» ءاربىر وتباسىنا ءوزىنىڭ ۇرپاعىن تاربيەلەپ، قاتارعا قوسۋ مىندەتى جۇكتەلگەن.
ءسويتىپ، وتباسىنىڭ اۋەل باستان-اق وزىنە ءتان كيەلى مىندەتىن ورىنداۋ قاجەتتىلىگى بەكەمدەلە ءتۇستى.
مەكتەپتەگى تاربيە جۇمىسىنىڭ ناتيجەلىلىگىنىڭ ءبىر ۇشى اتا-انالار مەن قوعامداستىقپەن مەكتەپتىڭ بىرلەسكەن ارەكەتىندە ەكەنى ەش ۋاقىتتا كۇمان تۋعىزبايدى. بالا تاربيەسى مەن دامۋىنداعى باستى ءرول اتقارۋشى وتباسى.
بالا ءومىرىنىڭ باسىم بولىگى وتباسىندا وتەدى. سوندىقتان بالا مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعانعا دەيىنگى ونىڭ العاشقى ۇستازى - اتا-اناسى.
مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن جۇزەگە اسىرۋدا سىنىپ جەتەكشىسى نەگىزگى ءرول اتقارادى. سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇمىسىنان وتباسى مەكتەپتەگى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىن، ۇستاناتىن باعىتتارىن تۇسىنەدى ءارى وعان قاتىسادى.
پەداگوگيكا پراكتيكاسىندا وقۋشىلار اتا-انالارمەن مەكتەپ پەن سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇمىسىنىڭ بىرنەشە ءتۇرلى قىزمەتتەرى بار.
1-كەزەڭ: اتا-انالاردى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىنىڭ مازمۇنى جانە ادىستەمەسىمەن تانىستىرادى. سىنىپ جەتەكشىسى ءوزىنىڭ پەداگوگيكالىق ۇستانىمدارىمەن تانىستىرادى. ءوزىنىڭ بولاشاقتا جۇرگىزەتىن جۇمىستارىنىڭ باعدارلاماسىمەن، ماقسات، مىندەتتەرىمەن جانە تاربيە جۇمىسىنىڭ جوسپارىمەن، اتا-انالار كوميتەتىنىڭ جوسپارلى اتقاراتىن جۇمىستارىن، كەزەكتى ماسەلەلەردى بىرىگىپ تالقىلايدى.
2-كەزەڭ:اتا-انالارمەن پەداگوگيكالىق-پسيحولوگيالىق اعارتۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ. ونى كەلەسى ارەكەتتەر ارقىلى ىسكە اسىرادى.
- تاربيەنىڭ جەكەلەگەن ماسەلەلەرى بويىنشا اتا-انالارعا ارنالعان مەكتەپتىك، سىنىپتىق كونفەرەنسيالار ۇيىمداستىرۋ؛
- قىزىعۋشىلىق نەگىزىندە اتا-انالارعا ساۋالنامالار مەن انكەتالىق سۇراقتار بەرۋ؛
- سىنىپتىق اعارتۋ جۇمىستارى، تاربيە مىندەتتەرىنە بايلانىستى وقۋشىلار مەن سىنىپ ۇجىمىن جۇيەلى زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ؛
- پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، مەديسينالىق، زاڭ تۋرالى كەڭەستەر؛
اتا-انالار ساۋالنامالارىنا توقتالۋ. اتا-انالاردان وقۋ جىلىنىڭ باسىندا 3 ءتۇرلى سۇراققا جاۋاپ الۋعا بولادى؟
1. بالاڭىزدىڭ بويىنان مەكتەپكە كەلگەننەن كەيىن قانداي وزگەرىستەر بايقادىڭىز؟
2. ءمۇعالىمنىڭ جانە اتا-انانىڭ تاراپىنان قانداي كومەك كەرەك؟
3. اتا-انالار جينالىسىنا قانداي تاقىرىپتار ۇسىناسىز؟
ءار جينالىستان نەمەسە جىل اياعىندا اتا-انالاردان ءارتۇرلى ساۋالنامالاردى الىپ قورىتىپ، ءارى كەلەر جىلعى اتا-انالار جينالىسىن جوسپارلاۋعا بولادى.
ءار جينالىس سايىن كەرى بايلانىس پاراعى تاراتىلىپ وتىرادى. بۇل جۇمىستان مەن ءوزىم جوسپارلاپ وتكىزگەن جينالىستىڭ باعاسىن بىلەم جانە ۇسىنىستاردى ەسكەرىپ كەلەسى جينالىستا تالداپ تۇسىندىرۋگە تىرىسامىن.
زاڭ:
اتا-انالارعا قۇقىقتىق ءبىلىم بەرۋ نەگىزىندە وتكىزىلگەن جينالىستا اتا-انالار توپتارعا بولىنەدى. ءار توپقا مىناداي ۇلگىدەگى تاپسىرمالار بەرىلەدى:
ا) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىعى جايلى بالالاردىڭ قۇقىعى قالاي قورعالعان؟
ءا) ءوز بالاڭىزدىڭ قۇقىعى بۇزىلعان كەزى بولدى ما؟ ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز، ت. ب
ب) اتا-انانىڭ بالا الدىندا مىندەتى قانداي؟ ءسىز قالاي ورىنداپ ءجۇرسىز؟
وسى تاپسىرمالار توڭىرەگىندە اتا-انالار وي بولىسەدى، پىكىر الماسادى. پىكىرتالاس سوڭىندا زاڭگەر اتا-انالاردىڭ جانە سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ قورىتىندى ءسوزى ايتىلادى.
- پرينسيپتەر؛
- اتا-انالارعا ارنالعان ادەبيەتتەرگە شولۋ، كورمە ۇيىمداستىرۋ،
وقىرماندار كونفەرەنسياسىن ۇيىمداستىرۋ.
فورمالارى:
- سىنىپ جەتەكشىسى ۇيىمداستىرعان ساباقتان تىس بارلىق ارەكەتكە قاتىسۋ (جورىق، سەرۋەن، ساياحات، سەنبىلىكتەر، جوندەۋ جۇمىستارى)؛
- جالپى مەكتەپتىك ءداستۇرلى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋعا اتا-انالاردى قاتىستىرۋ (سىنىپتاعى ءىس-شاراعا قاتىسۋ جانە اتا-انالار اراسىندا ءار ءتۇرلى جارىستار ۇيىمداستىرۋ)؛
- ءار ءتۇرلى جورىقتارعا شىعۋدى نەمەسە دايىندالۋدى اتا-انالارمەن بىرگە جۇرگىزۋ؛
- وتباسىلىق ويىن بايقاۋلارى؛
- وقىرماندار كونفەرەنسياسى (اتا-انالار جينالىسىنىڭ حاتتاماسىنا توقتالۋ)؛
- جەكەلەگەن وقۋشىلاردىڭ وتباسىنداعى تاربيە تۇزەتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ؛
الدىمەن وتباسى تاربيەسىن جۇرگىزۋ بويىنشا پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق كەڭەستەر مەن كومەكتەر بەرۋ. كوپ كوڭىلدى وتباسىنداعى ءجيى كيكىلجىڭ ناتيجەسىندە پسيحولوگيالىق احۋالى اۋىر جانە قيىن بالا ءوسىپ كەلە جاتقان وتباسىنا ءبولۋ كەرەك.
وسى ارادا ءوزىمنىڭ اتا-انالار جينالىسىندا تانىستىرۋدى قالاي ۇيىمداستىراتىنىما توقتالا كەتسەم. اتا-انالار ءارتۇرلى قيىندىلاردى بىرىكتىرۋ ارقىلى جۇپتارىن تابادى. اركىم ءوز جۇبىن تانىستىرادى. تانىستىرۋ ءار ءتۇرلى فورمادا:ولەڭ، ەسسە، سۋرەت سالۋ، اڭگىمە جازۋ، ت. ب. وسىلاي تانىسۋ اتا-انالاردى جاقىنداستىرا وتىرىپ، ۇيىمشىلدىعىن ارتتىرۋعا كوپ كومەگىن تيگىزەتىنىنە كوزىم جەتتى. سول سەكىلدى ءار جينالىستىڭ باسىندا وتكەن جينالىس پەن سوڭعى جينالىس ارالىعىندا ءوز وتباسىندا قانداي ەلەۋلى، قۋانىشتى وقيعالار بولعانىن اڭگىمەلەيدى. بۇل ارەكەت اتا-انالاردىڭ ءبىر-بىرىنىڭ قۋانىشىنا ورتاقتاسۋعا، جاقىنداستىرۋعا جانە ىنتىماقتاستىعىن ارتتىرۋعا ارنالادى.
ۇزىن سونار بايانداما وقىپ تىڭداۋ سياقتى اتا-انالار جينالىسىن وتكىزۋدىڭ ەسكى فورماسىن وسى سياقتى جۇمىستارمەن الماستىرىپ تۇرلەندىرۋگە بولادى.
سىنىپ جەتەكشىسى، وتباسى سالىستىرمالى تۇردە تاربيەنىڭ تىيىم ينستيتۋتى، ال اتا-انالاردىڭ تاربيەلىك كۇش-قۋاتى مەن مۇمكىندىگىنىڭ ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە بولاتىنىن ەسكەرۋى ءتيىس.
سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ اتا-انالارمەن جۇمىسىنىڭ تابىستى نەمەسە تابىسسىز بولۋى ونىڭ تاڭداعان ۇستانىمىنا، قارىم-قاتىناس ستيلىنە، پەداگوگيكالىق شەبەرلىگى مەن كاسىبي قۇزىرلىعىنا بايلانىستى بولاتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ وسىپ-وركەندەۋى، قاۋىپسىزدىگى جانە ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى جونىندەگى قازاق حالقىنا جولداۋىندا نەگىزگى ستراتەگيالىق باعىت «حالىقتىڭ كوپتەگەن توپتارىنىڭ بىرلىگى جەكەشىل جانە قوعامدىق نەگىزدەرىن ساليقالى ۇيلەستىرۋ، مۇنىڭ ءوزى قوعامىمىزدىڭ جاراسىمدى ساتىلى داستۇرلەرىن تولىقتىرا تۇسەدى» دەۋىنىڭ ءوزى قوعامدىق ۇيىم، بىرلەستىكتەردىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك اشىپ وتىر. جاس ۇرپاقتى ءبىر باعىتقا بەيىمدەپ، ولاردىڭ ىسكەرلىك قابىلەتىن تاربيەلەپ جەتىلدىرەتىن ەرىكتى قوعامداردىڭ بۇگىنگى تمد ەلدەرىندە، ءتىپتى امەريكا، ۇلىبريتانيا، فرانسيا سياقتى وركەنيەتتى ەلدەردە دە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعانىن جاقسى بىلەمىز.
ولاي بولسا، جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قوعامدىق ىسكە بەيىمدەيتىن ساياساتىن تىسقارى ەرىكتى قوعامىن قۇرۋدىڭ مەكتەپتەگى وقۋ-تاربيە ءىسىن جۇيەگە كەلتىرۋ دە پايدالى ەكەنى ءسوزسىز.
اتا-انالاردىڭ وزىنە مەكتەپ تاراپىنان العا قويعان ماقساتىمىزدى جۇرگىزۋ ءۇشىن ناقتى پەداگوگيكالىق كومەكتەر ۇيىمداستىرعان ابزال.
بۇل-تاربيە سالاسىنداعى اسا ءبىر قاجەتتىلىك. تالىم-تاربيە بەرۋ بارىسىندا اتا-انالاردىڭ دا ساياسي ساۋاتتى، كوكىرەگى وياۋ بولعانى ءجون. وسى ماقساتتا مەكتەبىمىزدە اتا-انالار كوميتەتى قۇرىلىپ، ونىڭ مۇشەلەرى سايلاندى. اتا-انالار كوميتەتى مۇشەلەرىنىڭ ءوز الدىنا جۇمىس جوسپارى قۇرىلىپ، كەزدەسۋلەر وتكىزىلىپ تۇرادى.
اتا-انالارمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىس فورمالارى
دارالىق توپتىق
پەداگوگيكالىق اشىق سۇراق-جاۋاپ جالپى لەكسيا ەسىك كەشى اتا-انالار جينالىسى
ءبىلىم مەكەمەلەرىنىڭ اتا-انالارمەن الەۋمەتتىك سەرىكتەستىگى
پەداگوگيكالىق
لەكسيا،
كونسۋلتاسيا
اشىق ەسىك
كۇنى
سۇراق-جاۋاپ كەشى
جالپى اتا-انالار جينالىسى
اتا-انالار جينالىسى
جينالىس ديسپۋتتار
جينالىس-پراكتيكۋمدار
توقساندىق قورىتىندى
جينالىس
اتا-انالار كوميتەتىمەن بىرلەسە سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇرگىزىلەتىن جۇمىس تۇرلەرى:
1. العىس
2. توپتىڭ جينالىس اڭگىمەسى
3. جانۇيامەن جەكە دارا جۇمىس
4. وقۋشىنىڭ مىنەزدەمەسى
5. قوعامدىق نەگىزدە ورىندالاتىن جەكە دارا پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ
6. پەداگوگيكالىق تالاپ
7. قيىن جانۇيالارمەن جۇمىس
8. پەداگوگيكالىق كونسۋلتاسيا، جەكە اڭگىمە
وسى اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ مازمۇنىنا جەكە دارا توقتالاتىن بولساق:
1. العىس-قىزمەتتىڭ بيىك ادامگەرشىلىك موتيۆتەرىن جۇزەگە اسىرۋداعى تابىستاردى قولداپ، كوتەرمەلەۋدىڭ شاراسى. اتا-انالارعا العىس جاريالاۋ سىنىپ جەتەكشىسى مەن مەكتەپ اكىمشىلىگىنىڭ جانۇياعا نازار اۋدارۋىنىڭ قامقورلىق كورسەتكىشى.
2. توپتىڭ جەكە اىگىمەسى-جانۇيامەن سارالاپ جۇمىس ىستەۋدىڭ جەتەرلىكتەي ءتيىمدى ءادىسى. اڭگىمەلەسۋ تاربيە ىستەرىن جاقسارتۋ جولدارىن بىرلەسىپ ىزدەستىرۋ سيپاتىندا بولدى. تاربيەلىك مىندەتتەردى شەشۋدە اتا-انالارمەن تولىق اڭگىمە جينالىس وتكىزۋكەرەك.
3. جانۇيامەن جەكە دارا جۇمىس جۇرگىزۋ-سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ اتا-انامەن ارالاسۋىنىڭ كۇردەلى ءتۇرى، بالانىڭ دارالىق قابىلەتى مەن وتباسى تۋرالى بىلىمدەرىن ناقتىلاي تۇسۋىنە، جەكە باستى دامىتۋدىڭ جەكە باعدارلاماسىن جاساۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلادى.
4. وقۋشىنىڭ مىنەزدەمەسى - جەكە ادامدى دامىتۋ تۋرالى، ونىڭ نەگىزگى جەكە دارالىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى قۇجات. ول-ونىڭ وقۋشىلارمەن جانە اتا-انالارمەن جەكە جۇمىسىنداعى پەداگوگيكالىق قىزمەتى، پەداگوگتىڭ بالانىڭ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان جەكە باسى جونىندەگى مىنەزدەمە تانىستىرۋى.
5. قوعامدىق نەگىزدەردە ورىندالاتىن جەكە دارا پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ - اتا-انانىڭ مەكتەپتىڭ تاربيە جۇمىستارىنا بەلسەنە قاتىسۋى.
6. اتا-انالارمەن جەكە اڭگىمەلەسۋگە قويىلاتىن پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تالاپتار-فاكتىلەردى جيناقتاۋ قورىتۋ، باقىلاۋدى تالداۋ جانە قورىتۋ، پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ، مۇعالىمدەر بولمەسىندە، دالىزدە تالقىعا سالماي، جەكە تالقىلاۋ.
7. قيىن جانۇيالارمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىستار - بالا ءۇشىن كۇرەستىڭ ءارقاشان ازاپ شەگۋدىڭ كۋاگەرى بولىپ كورىنەتىن، ونىڭ اتا-اناسىنىڭ جەكە باسىنا قاتىسى جونىنەن يناباتتىلىقتىڭ بارلىق نورمالارىن
بارىنشا قاتاڭ ساقتاۋ جاعدايىندا ءوز اسەرىنىڭ ۇدەمەلىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس.
8. پەداگوگيكالىق كونسۋلتاسيا - اتا-انامەن جۇرگىزىلەتىن پەداگوگتىڭ جۇمىستارى.
جاڭادان قابىلدانعان قر-نىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىن، قر-دا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن، 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە كوشۋ ۇستانىمدارىن ورىنداي وتىرىپ، قر-نىڭ الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ەنۋى ءۇشىن پەداگوگتار قاۋىمى ءوز بويىنداعى كۇش-جىگەرىن وقۋشىلارعا ساپالى ءبىلىم، ۇلگىلى تاربيە بەرۋدە ايامايدى دەپ سەنەمىن. تاربيەلى بالا، بالانىڭ بولاشاعى دەپ شىرىلدايتىن اتا-انا، قوعامنىڭ ءوز دەڭگەيىندە جۇرۋىنە اسەر ەتە الاتىن اتا-انالار مەن سىنىپ جەتەكشىلەرىنىڭ جۇمىستارى جاندانا بەرسىن دەمەكپىن.
اقتوبە قالاسى، «سىمبات» جەكە مەكتەبى
ءى ساناتتى ءمۇعالىم ماكۋوۆا نۋرشات امانكوسوۆنا
اتا-انالارمەن اتقاراتىن جۇمىستارىندا سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ قىزمەتى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا «بالالارىنا قامقورلىق جاساۋ جانە ولاردى تاربيەلەۋ - اتا-انانىڭ تابيعي قۇقىعى ءارى پارىزى» دەپ وتباسىنىڭ مىندەتى انىق كورسەتىلگەن. «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا بالالارىمىزدى الىس بولاشاقتا قانداي ساپادا كورۋىمىز كەرەكتىگى ايتىلعان. سونىمەن بىرگە «وتباسى تۋرالى زاڭ»، «جوعارى جانە ورتا ءبىلىم تۇجىرىمداماسىندا» ءاربىر وتباسىنا ءوزىنىڭ ۇرپاعىن تاربيەلەپ، قاتارعا قوسۋ مىندەتى جۇكتەلگەن.
ءسويتىپ، وتباسىنىڭ اۋەل باستان-اق وزىنە ءتان كيەلى مىندەتىن ورىنداۋ قاجەتتىلىگى بەكەمدەلە ءتۇستى.
مەكتەپتەگى تاربيە جۇمىسىنىڭ ناتيجەلىلىگىنىڭ ءبىر ۇشى اتا-انالار مەن قوعامداستىقپەن مەكتەپتىڭ بىرلەسكەن ارەكەتىندە ەكەنى ەش ۋاقىتتا كۇمان تۋعىزبايدى. بالا تاربيەسى مەن دامۋىنداعى باستى ءرول اتقارۋشى وتباسى.
بالا ءومىرىنىڭ باسىم بولىگى وتباسىندا وتەدى. سوندىقتان بالا مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعانعا دەيىنگى ونىڭ العاشقى ۇستازى - اتا-اناسى.
مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن جۇزەگە اسىرۋدا سىنىپ جەتەكشىسى نەگىزگى ءرول اتقارادى. سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇمىسىنان وتباسى مەكتەپتەگى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىن، ۇستاناتىن باعىتتارىن تۇسىنەدى ءارى وعان قاتىسادى.
پەداگوگيكا پراكتيكاسىندا وقۋشىلار اتا-انالارمەن مەكتەپ پەن سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇمىسىنىڭ بىرنەشە ءتۇرلى قىزمەتتەرى بار.
1-كەزەڭ: اتا-انالاردى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىنىڭ مازمۇنى جانە ادىستەمەسىمەن تانىستىرادى. سىنىپ جەتەكشىسى ءوزىنىڭ پەداگوگيكالىق ۇستانىمدارىمەن تانىستىرادى. ءوزىنىڭ بولاشاقتا جۇرگىزەتىن جۇمىستارىنىڭ باعدارلاماسىمەن، ماقسات، مىندەتتەرىمەن جانە تاربيە جۇمىسىنىڭ جوسپارىمەن، اتا-انالار كوميتەتىنىڭ جوسپارلى اتقاراتىن جۇمىستارىن، كەزەكتى ماسەلەلەردى بىرىگىپ تالقىلايدى.
2-كەزەڭ:اتا-انالارمەن پەداگوگيكالىق-پسيحولوگيالىق اعارتۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ. ونى كەلەسى ارەكەتتەر ارقىلى ىسكە اسىرادى.
- تاربيەنىڭ جەكەلەگەن ماسەلەلەرى بويىنشا اتا-انالارعا ارنالعان مەكتەپتىك، سىنىپتىق كونفەرەنسيالار ۇيىمداستىرۋ؛
- قىزىعۋشىلىق نەگىزىندە اتا-انالارعا ساۋالنامالار مەن انكەتالىق سۇراقتار بەرۋ؛
- سىنىپتىق اعارتۋ جۇمىستارى، تاربيە مىندەتتەرىنە بايلانىستى وقۋشىلار مەن سىنىپ ۇجىمىن جۇيەلى زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ؛
- پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق، مەديسينالىق، زاڭ تۋرالى كەڭەستەر؛
اتا-انالار ساۋالنامالارىنا توقتالۋ. اتا-انالاردان وقۋ جىلىنىڭ باسىندا 3 ءتۇرلى سۇراققا جاۋاپ الۋعا بولادى؟
1. بالاڭىزدىڭ بويىنان مەكتەپكە كەلگەننەن كەيىن قانداي وزگەرىستەر بايقادىڭىز؟
2. ءمۇعالىمنىڭ جانە اتا-انانىڭ تاراپىنان قانداي كومەك كەرەك؟
3. اتا-انالار جينالىسىنا قانداي تاقىرىپتار ۇسىناسىز؟
ءار جينالىستان نەمەسە جىل اياعىندا اتا-انالاردان ءارتۇرلى ساۋالنامالاردى الىپ قورىتىپ، ءارى كەلەر جىلعى اتا-انالار جينالىسىن جوسپارلاۋعا بولادى.
ءار جينالىس سايىن كەرى بايلانىس پاراعى تاراتىلىپ وتىرادى. بۇل جۇمىستان مەن ءوزىم جوسپارلاپ وتكىزگەن جينالىستىڭ باعاسىن بىلەم جانە ۇسىنىستاردى ەسكەرىپ كەلەسى جينالىستا تالداپ تۇسىندىرۋگە تىرىسامىن.
زاڭ:
اتا-انالارعا قۇقىقتىق ءبىلىم بەرۋ نەگىزىندە وتكىزىلگەن جينالىستا اتا-انالار توپتارعا بولىنەدى. ءار توپقا مىناداي ۇلگىدەگى تاپسىرمالار بەرىلەدى:
ا) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىعى جايلى بالالاردىڭ قۇقىعى قالاي قورعالعان؟
ءا) ءوز بالاڭىزدىڭ قۇقىعى بۇزىلعان كەزى بولدى ما؟ ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز، ت. ب
ب) اتا-انانىڭ بالا الدىندا مىندەتى قانداي؟ ءسىز قالاي ورىنداپ ءجۇرسىز؟
وسى تاپسىرمالار توڭىرەگىندە اتا-انالار وي بولىسەدى، پىكىر الماسادى. پىكىرتالاس سوڭىندا زاڭگەر اتا-انالاردىڭ جانە سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ قورىتىندى ءسوزى ايتىلادى.
- پرينسيپتەر؛
- اتا-انالارعا ارنالعان ادەبيەتتەرگە شولۋ، كورمە ۇيىمداستىرۋ،
وقىرماندار كونفەرەنسياسىن ۇيىمداستىرۋ.
فورمالارى:
- سىنىپ جەتەكشىسى ۇيىمداستىرعان ساباقتان تىس بارلىق ارەكەتكە قاتىسۋ (جورىق، سەرۋەن، ساياحات، سەنبىلىكتەر، جوندەۋ جۇمىستارى)؛
- جالپى مەكتەپتىك ءداستۇرلى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋعا اتا-انالاردى قاتىستىرۋ (سىنىپتاعى ءىس-شاراعا قاتىسۋ جانە اتا-انالار اراسىندا ءار ءتۇرلى جارىستار ۇيىمداستىرۋ)؛
- ءار ءتۇرلى جورىقتارعا شىعۋدى نەمەسە دايىندالۋدى اتا-انالارمەن بىرگە جۇرگىزۋ؛
- وتباسىلىق ويىن بايقاۋلارى؛
- وقىرماندار كونفەرەنسياسى (اتا-انالار جينالىسىنىڭ حاتتاماسىنا توقتالۋ)؛
- جەكەلەگەن وقۋشىلاردىڭ وتباسىنداعى تاربيە تۇزەتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ؛
الدىمەن وتباسى تاربيەسىن جۇرگىزۋ بويىنشا پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق كەڭەستەر مەن كومەكتەر بەرۋ. كوپ كوڭىلدى وتباسىنداعى ءجيى كيكىلجىڭ ناتيجەسىندە پسيحولوگيالىق احۋالى اۋىر جانە قيىن بالا ءوسىپ كەلە جاتقان وتباسىنا ءبولۋ كەرەك.
وسى ارادا ءوزىمنىڭ اتا-انالار جينالىسىندا تانىستىرۋدى قالاي ۇيىمداستىراتىنىما توقتالا كەتسەم. اتا-انالار ءارتۇرلى قيىندىلاردى بىرىكتىرۋ ارقىلى جۇپتارىن تابادى. اركىم ءوز جۇبىن تانىستىرادى. تانىستىرۋ ءار ءتۇرلى فورمادا:ولەڭ، ەسسە، سۋرەت سالۋ، اڭگىمە جازۋ، ت. ب. وسىلاي تانىسۋ اتا-انالاردى جاقىنداستىرا وتىرىپ، ۇيىمشىلدىعىن ارتتىرۋعا كوپ كومەگىن تيگىزەتىنىنە كوزىم جەتتى. سول سەكىلدى ءار جينالىستىڭ باسىندا وتكەن جينالىس پەن سوڭعى جينالىس ارالىعىندا ءوز وتباسىندا قانداي ەلەۋلى، قۋانىشتى وقيعالار بولعانىن اڭگىمەلەيدى. بۇل ارەكەت اتا-انالاردىڭ ءبىر-بىرىنىڭ قۋانىشىنا ورتاقتاسۋعا، جاقىنداستىرۋعا جانە ىنتىماقتاستىعىن ارتتىرۋعا ارنالادى.
ۇزىن سونار بايانداما وقىپ تىڭداۋ سياقتى اتا-انالار جينالىسىن وتكىزۋدىڭ ەسكى فورماسىن وسى سياقتى جۇمىستارمەن الماستىرىپ تۇرلەندىرۋگە بولادى.
سىنىپ جەتەكشىسى، وتباسى سالىستىرمالى تۇردە تاربيەنىڭ تىيىم ينستيتۋتى، ال اتا-انالاردىڭ تاربيەلىك كۇش-قۋاتى مەن مۇمكىندىگىنىڭ ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە بولاتىنىن ەسكەرۋى ءتيىس.
سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ اتا-انالارمەن جۇمىسىنىڭ تابىستى نەمەسە تابىسسىز بولۋى ونىڭ تاڭداعان ۇستانىمىنا، قارىم-قاتىناس ستيلىنە، پەداگوگيكالىق شەبەرلىگى مەن كاسىبي قۇزىرلىعىنا بايلانىستى بولاتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان-2030» باعدارلاماسىندا بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ وسىپ-وركەندەۋى، قاۋىپسىزدىگى جانە ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى جونىندەگى قازاق حالقىنا جولداۋىندا نەگىزگى ستراتەگيالىق باعىت «حالىقتىڭ كوپتەگەن توپتارىنىڭ بىرلىگى جەكەشىل جانە قوعامدىق نەگىزدەرىن ساليقالى ۇيلەستىرۋ، مۇنىڭ ءوزى قوعامىمىزدىڭ جاراسىمدى ساتىلى داستۇرلەرىن تولىقتىرا تۇسەدى» دەۋىنىڭ ءوزى قوعامدىق ۇيىم، بىرلەستىكتەردىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك اشىپ وتىر. جاس ۇرپاقتى ءبىر باعىتقا بەيىمدەپ، ولاردىڭ ىسكەرلىك قابىلەتىن تاربيەلەپ جەتىلدىرەتىن ەرىكتى قوعامداردىڭ بۇگىنگى تمد ەلدەرىندە، ءتىپتى امەريكا، ۇلىبريتانيا، فرانسيا سياقتى وركەنيەتتى ەلدەردە دە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعانىن جاقسى بىلەمىز.
ولاي بولسا، جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قوعامدىق ىسكە بەيىمدەيتىن ساياساتىن تىسقارى ەرىكتى قوعامىن قۇرۋدىڭ مەكتەپتەگى وقۋ-تاربيە ءىسىن جۇيەگە كەلتىرۋ دە پايدالى ەكەنى ءسوزسىز.
اتا-انالاردىڭ وزىنە مەكتەپ تاراپىنان العا قويعان ماقساتىمىزدى جۇرگىزۋ ءۇشىن ناقتى پەداگوگيكالىق كومەكتەر ۇيىمداستىرعان ابزال.
بۇل-تاربيە سالاسىنداعى اسا ءبىر قاجەتتىلىك. تالىم-تاربيە بەرۋ بارىسىندا اتا-انالاردىڭ دا ساياسي ساۋاتتى، كوكىرەگى وياۋ بولعانى ءجون. وسى ماقساتتا مەكتەبىمىزدە اتا-انالار كوميتەتى قۇرىلىپ، ونىڭ مۇشەلەرى سايلاندى. اتا-انالار كوميتەتى مۇشەلەرىنىڭ ءوز الدىنا جۇمىس جوسپارى قۇرىلىپ، كەزدەسۋلەر وتكىزىلىپ تۇرادى.
اتا-انالارمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىس فورمالارى
دارالىق توپتىق
پەداگوگيكالىق اشىق سۇراق-جاۋاپ جالپى لەكسيا ەسىك كەشى اتا-انالار جينالىسى
ءبىلىم مەكەمەلەرىنىڭ اتا-انالارمەن الەۋمەتتىك سەرىكتەستىگى
پەداگوگيكالىق
لەكسيا،
كونسۋلتاسيا
اشىق ەسىك
كۇنى
سۇراق-جاۋاپ كەشى
جالپى اتا-انالار جينالىسى
اتا-انالار جينالىسى
جينالىس ديسپۋتتار
جينالىس-پراكتيكۋمدار
توقساندىق قورىتىندى
جينالىس
اتا-انالار كوميتەتىمەن بىرلەسە سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ جۇرگىزىلەتىن جۇمىس تۇرلەرى:
1. العىس
2. توپتىڭ جينالىس اڭگىمەسى
3. جانۇيامەن جەكە دارا جۇمىس
4. وقۋشىنىڭ مىنەزدەمەسى
5. قوعامدىق نەگىزدە ورىندالاتىن جەكە دارا پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ
6. پەداگوگيكالىق تالاپ
7. قيىن جانۇيالارمەن جۇمىس
8. پەداگوگيكالىق كونسۋلتاسيا، جەكە اڭگىمە
وسى اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ مازمۇنىنا جەكە دارا توقتالاتىن بولساق:
1. العىس-قىزمەتتىڭ بيىك ادامگەرشىلىك موتيۆتەرىن جۇزەگە اسىرۋداعى تابىستاردى قولداپ، كوتەرمەلەۋدىڭ شاراسى. اتا-انالارعا العىس جاريالاۋ سىنىپ جەتەكشىسى مەن مەكتەپ اكىمشىلىگىنىڭ جانۇياعا نازار اۋدارۋىنىڭ قامقورلىق كورسەتكىشى.
2. توپتىڭ جەكە اىگىمەسى-جانۇيامەن سارالاپ جۇمىس ىستەۋدىڭ جەتەرلىكتەي ءتيىمدى ءادىسى. اڭگىمەلەسۋ تاربيە ىستەرىن جاقسارتۋ جولدارىن بىرلەسىپ ىزدەستىرۋ سيپاتىندا بولدى. تاربيەلىك مىندەتتەردى شەشۋدە اتا-انالارمەن تولىق اڭگىمە جينالىس وتكىزۋكەرەك.
3. جانۇيامەن جەكە دارا جۇمىس جۇرگىزۋ-سىنىپ جەتەكشىسىنىڭ اتا-انامەن ارالاسۋىنىڭ كۇردەلى ءتۇرى، بالانىڭ دارالىق قابىلەتى مەن وتباسى تۋرالى بىلىمدەرىن ناقتىلاي تۇسۋىنە، جەكە باستى دامىتۋدىڭ جەكە باعدارلاماسىن جاساۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلادى.
4. وقۋشىنىڭ مىنەزدەمەسى - جەكە ادامدى دامىتۋ تۋرالى، ونىڭ نەگىزگى جەكە دارالىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى قۇجات. ول-ونىڭ وقۋشىلارمەن جانە اتا-انالارمەن جەكە جۇمىسىنداعى پەداگوگيكالىق قىزمەتى، پەداگوگتىڭ بالانىڭ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان جەكە باسى جونىندەگى مىنەزدەمە تانىستىرۋى.
5. قوعامدىق نەگىزدەردە ورىندالاتىن جەكە دارا پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ - اتا-انانىڭ مەكتەپتىڭ تاربيە جۇمىستارىنا بەلسەنە قاتىسۋى.
6. اتا-انالارمەن جەكە اڭگىمەلەسۋگە قويىلاتىن پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تالاپتار-فاكتىلەردى جيناقتاۋ قورىتۋ، باقىلاۋدى تالداۋ جانە قورىتۋ، پەداگوگيكالىق تاپسىرما بەرۋ، مۇعالىمدەر بولمەسىندە، دالىزدە تالقىعا سالماي، جەكە تالقىلاۋ.
7. قيىن جانۇيالارمەن جۇرگىزىلەتىن جۇمىستار - بالا ءۇشىن كۇرەستىڭ ءارقاشان ازاپ شەگۋدىڭ كۋاگەرى بولىپ كورىنەتىن، ونىڭ اتا-اناسىنىڭ جەكە باسىنا قاتىسى جونىنەن يناباتتىلىقتىڭ بارلىق نورمالارىن
بارىنشا قاتاڭ ساقتاۋ جاعدايىندا ءوز اسەرىنىڭ ۇدەمەلىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس.
8. پەداگوگيكالىق كونسۋلتاسيا - اتا-انامەن جۇرگىزىلەتىن پەداگوگتىڭ جۇمىستارى.
جاڭادان قابىلدانعان قر-نىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىن، قر-دا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن، 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە كوشۋ ۇستانىمدارىن ورىنداي وتىرىپ، قر-نىڭ الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ەنۋى ءۇشىن پەداگوگتار قاۋىمى ءوز بويىنداعى كۇش-جىگەرىن وقۋشىلارعا ساپالى ءبىلىم، ۇلگىلى تاربيە بەرۋدە ايامايدى دەپ سەنەمىن. تاربيەلى بالا، بالانىڭ بولاشاعى دەپ شىرىلدايتىن اتا-انا، قوعامنىڭ ءوز دەڭگەيىندە جۇرۋىنە اسەر ەتە الاتىن اتا-انالار مەن سىنىپ جەتەكشىلەرىنىڭ جۇمىستارى جاندانا بەرسىن دەمەكپىن.
You Might Also Like
