احمەت بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى»
احمەت بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى»
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى»
ساباقتىڭ ماقساتى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ومىرىمەن، شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى. مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسادى، تالداۋ جاسايدى، تاربيەلىك ءمانىن انىقتايدى.
مىندەتتەر:
1. مازمۇنعا بايلانىستى مىندەت: مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەدى، ومىرمەن بايلانىستىرادى،
2. سىني ويلاۋدى دامىتۋعا بايلانىستى مىندەت: وقۋشىلار وي تالقىسىنا تۇسە وتىرىپ، ءوزارا پىكىر الماسادى، ءىس - ارەكەتتەرىن تالدايدى؛
3. جۇپتىق مىندەت: وقۋشىلار ءوز ويلارىن قورعاي بىلۋگە ۇيرەنەدى، ءبىر - ءبىرىن تىڭدايدى، دوستىق سەزىمدەرى، ءبىر - بىرىنە سىيلاستىق سەزىمدەرى ارتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن وقىپ - ۇيرەنۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: «دجيگسو - 1»، «ءبىر اينالىم سويلەسۋ»، بايانداۋ، سالىستىرۋ، مانەرلەپ وقۋ، رولگە ءبولىپ وقۋ، جيناقتاۋ، توپتاستىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى دايىندالعان پرەزەنتاسيا، كەسپەلەر
باعالاۋ: ويدى ەركىن جەتكىزە ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىنە قاراي باعالانادى.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
I قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وقۋشىلاردى جۇپقا ءبولۋ.
«وي قوزعاۋ» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى تۋرالى بەينە كورىنىس كورسەتىلەدى.
وقۋشىلار بەينە كورىنىستىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعاندىعىن ايتادى.
II ماعىنانى تانۋ
1. وقۋشىلاردىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتقاندارىن تولىقتىرۋ ماقساتىندا سلايد ماتەريالدارى كورسەتىلەدى.
2. «دجيگسو - 1» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا مىسالدارىنىڭ مازمۇنى تاراتىلادى. مىسالدارىنىڭ مازمۇنىنا قاراي وقۋشىلار ءبىرىنىڭ ويىن ءبىرى جالعايدى، ءوزارا پىكىر الماسا وتىرىپ، تولىقتىرادى.
I «وگىز بەن باقا» (ءماتىن تۋرالى ءوز ويلارىن ايتۋ)
II «ەگىننىڭ باستارى» (ءماتىن تۋرالى ءوز ويلارىن ايتۋ) وقۋشىلار - 1 - 3 سوزبەن
3. شىعارماشىلىق جۇمىس: جۇپ بولىپ مىسال ولەڭنىڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرۋ، تاربيەلىك ءمانىن انىقتاۋ
كۇناسىن كۇندەگەننىڭ جامان قاتتى،
كۇندەي مە بىرەۋگە اللا بەرگەن باقتى؟!
وگىزدى كۇندەپ، سونداي بولامىن دەپ،
كولباقا ونان قانشا پايدا تاپتى؟!
اۋەلدە قۇداي ولشەپ بەرگەن دەنە،
قانشاما زارلانعانمەن ارتىلماپتى.
ناقىل ءسوز: «ءالىن بىلمەس الەك» دەگەن،
وسىنداي اۋرە بولعان جاننان قاپتى.
تاپسىرما: 2 ءتۇرلى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى (اۆتور وسى مىسال ارقىلى نە ايتقىسى كەلدى؟)
• ماقتانشاقتىق
• كورەالماۋشىلىق
• باقاستىق
• تاربيەلىك ءمانى قانداي؟
«ويلان - سەرىكتەسىڭمەن تالقىلا، ءويبولىس ستراتەگياسى»
ماتىننەن ءۇزىندى وقۋشى كوزقاراسى
2 - تاپسىرما «بەلسەندى وقىتۋ ستراتەگياسى» ليۆەرلىك ءادىس(ماتىنمەن جۇمىس)
ا) باقا مەن وگىزدىڭ ءىس - ارەكەتى - سۋ ءىشىپ جارىسۋى
ب) ەكەۋىنە مىنەزدەمە بەرۋ - باقاستىق، باقانىڭ كورەالماۋشىلىعى، وگىزدىڭ باقاعا ماعان جەتۋ قايدا دەگەن كوزقاراسى
ۆ) ءىس - ارەكەتىنە باعا – باقانىڭ وزىنە قاراماي جاساعان ءىسىنىڭ ماقتانشاقتىعى
ۆەنن دياگرامما: سالىستىرۋ. «وگىز بەن باقا»
• ۇقساستىقتارى
• ايىرماشىلىقتارى
«ەگىننىڭ باستارى» مىسال ولەڭىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالۋ.
ءبىر ادام جاس بالاسىن جانىنا الدى،
ەكەۋى سايران ەتىپ كەتىپ قالدى.
قىدىرىپ ءارلى - بەرلى ءجۇردى داعى،
ەگىنشى ەگىن ەككەن جەرگە باردى.
ارالاپ ءار ەگىندى قاراپ ءجۇردى،
كەز ەدى ءپىسىپ بولعان ەگىن ءتۇرلى.
باستارىن دانگە تولعان تومەن سالىپ،
بيدايلار بەينە تاعزىم ەتىپ تۇردى.
جالعىز - اق ءبىر بيداي تۇر كوككە قاراپ،
بەينە ءبىر جالعىز ءوزىن كوپكە بالاپ.
بالانىڭ سول بيدايعا كوزى ءتۇسىپ،
بىلمەككە كەتتى كوڭىل ءجونىن سۇراپ:
شاعىن توپتار: (تالقىلاۋ ءبولىسۋ جانە جاساۋ) «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى
• مىسالدىڭ «ەگىننىڭ باستارى» دەپ اتالۋى سەبەبى نەدە؟
• ادام. بالا. ەگىنشى. بيداي
• اكەسى بالاسىمەن ەگىن باسىنا كەلۋى
• بيدايلاردىڭ بەينەسى
ا) سۋرەتتەۋ
ب) سالىستىرۋ
ۆ) زەرتتەۋ
س) قولدانۋ مىسالى،( ماتىندە سۋرەتتەلۋىن تاۋىپ وقۋ)
ە) تالداۋ ( قولدانىسى)
«اسپەكتىلەرگە ءبولىپ قاراستىرۋ» ستراتەگياسى (مىسالدار)
ا) جانر مەن تەگىن، ءستيلىن انىقتاۋ «مىسالدىڭ ليريكالىق جانر، تەگى - قۇرىلىمى اكەسىنىڭ بالاسىن ەگىن باسىنا الىپ كەلىپ بيدايلار سويلەسۋى، بەينەسى
ب) بەينەلەۋ، ناسيحاتتاۋ، جاڭا ۇلگىسى سۋرەت سالۋ - بيدايدى بەينەلەۋ، ناسيحاتتاۋ، بيدايدىڭ پايداسى، نەشە ءتۇرى.
ۆ) ءماتىننىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ - ادام، بيداي، ەگىنشى - يدەياسى ءبىر - بىرىمەن بايلانىسى - ىرىم، ادەپتىلىك تۋرالى ايتىلعاندىعى
احمەت بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى». جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى»
ساباقتىڭ ماقساتى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ومىرىمەن، شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى. مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسادى، تالداۋ جاسايدى، تاربيەلىك ءمانىن انىقتايدى.
مىندەتتەر:
1. مازمۇنعا بايلانىستى مىندەت: مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەدى، ومىرمەن بايلانىستىرادى،
2. سىني ويلاۋدى دامىتۋعا بايلانىستى مىندەت: وقۋشىلار وي تالقىسىنا تۇسە وتىرىپ، ءوزارا پىكىر الماسادى، ءىس - ارەكەتتەرىن تالدايدى؛
3. جۇپتىق مىندەت: وقۋشىلار ءوز ويلارىن قورعاي بىلۋگە ۇيرەنەدى، ءبىر - ءبىرىن تىڭدايدى، دوستىق سەزىمدەرى، ءبىر - بىرىنە سىيلاستىق سەزىمدەرى ارتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن وقىپ - ۇيرەنۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: «دجيگسو - 1»، «ءبىر اينالىم سويلەسۋ»، بايانداۋ، سالىستىرۋ، مانەرلەپ وقۋ، رولگە ءبولىپ وقۋ، جيناقتاۋ، توپتاستىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى دايىندالعان پرەزەنتاسيا، كەسپەلەر
باعالاۋ: ويدى ەركىن جەتكىزە ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىنە قاراي باعالانادى.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
I قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وقۋشىلاردى جۇپقا ءبولۋ.
«وي قوزعاۋ» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى تۋرالى بەينە كورىنىس كورسەتىلەدى.
وقۋشىلار بەينە كورىنىستىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعاندىعىن ايتادى.
II ماعىنانى تانۋ
1. وقۋشىلاردىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتقاندارىن تولىقتىرۋ ماقساتىندا سلايد ماتەريالدارى كورسەتىلەدى.
2. «دجيگسو - 1» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا مىسالدارىنىڭ مازمۇنى تاراتىلادى. مىسالدارىنىڭ مازمۇنىنا قاراي وقۋشىلار ءبىرىنىڭ ويىن ءبىرى جالعايدى، ءوزارا پىكىر الماسا وتىرىپ، تولىقتىرادى.
I «وگىز بەن باقا» (ءماتىن تۋرالى ءوز ويلارىن ايتۋ)
II «ەگىننىڭ باستارى» (ءماتىن تۋرالى ءوز ويلارىن ايتۋ) وقۋشىلار - 1 - 3 سوزبەن
3. شىعارماشىلىق جۇمىس: جۇپ بولىپ مىسال ولەڭنىڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرۋ، تاربيەلىك ءمانىن انىقتاۋ
كۇناسىن كۇندەگەننىڭ جامان قاتتى،
كۇندەي مە بىرەۋگە اللا بەرگەن باقتى؟!
وگىزدى كۇندەپ، سونداي بولامىن دەپ،
كولباقا ونان قانشا پايدا تاپتى؟!
اۋەلدە قۇداي ولشەپ بەرگەن دەنە،
قانشاما زارلانعانمەن ارتىلماپتى.
ناقىل ءسوز: «ءالىن بىلمەس الەك» دەگەن،
وسىنداي اۋرە بولعان جاننان قاپتى.
تاپسىرما: 2 ءتۇرلى تۇسىندىرمە كۇندەلىگى (اۆتور وسى مىسال ارقىلى نە ايتقىسى كەلدى؟)
• ماقتانشاقتىق
• كورەالماۋشىلىق
• باقاستىق
• تاربيەلىك ءمانى قانداي؟
«ويلان - سەرىكتەسىڭمەن تالقىلا، ءويبولىس ستراتەگياسى»
ماتىننەن ءۇزىندى وقۋشى كوزقاراسى
2 - تاپسىرما «بەلسەندى وقىتۋ ستراتەگياسى» ليۆەرلىك ءادىس(ماتىنمەن جۇمىس)
ا) باقا مەن وگىزدىڭ ءىس - ارەكەتى - سۋ ءىشىپ جارىسۋى
ب) ەكەۋىنە مىنەزدەمە بەرۋ - باقاستىق، باقانىڭ كورەالماۋشىلىعى، وگىزدىڭ باقاعا ماعان جەتۋ قايدا دەگەن كوزقاراسى
ۆ) ءىس - ارەكەتىنە باعا – باقانىڭ وزىنە قاراماي جاساعان ءىسىنىڭ ماقتانشاقتىعى
ۆەنن دياگرامما: سالىستىرۋ. «وگىز بەن باقا»
• ۇقساستىقتارى
• ايىرماشىلىقتارى
«ەگىننىڭ باستارى» مىسال ولەڭىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالۋ.
ءبىر ادام جاس بالاسىن جانىنا الدى،
ەكەۋى سايران ەتىپ كەتىپ قالدى.
قىدىرىپ ءارلى - بەرلى ءجۇردى داعى،
ەگىنشى ەگىن ەككەن جەرگە باردى.
ارالاپ ءار ەگىندى قاراپ ءجۇردى،
كەز ەدى ءپىسىپ بولعان ەگىن ءتۇرلى.
باستارىن دانگە تولعان تومەن سالىپ،
بيدايلار بەينە تاعزىم ەتىپ تۇردى.
جالعىز - اق ءبىر بيداي تۇر كوككە قاراپ،
بەينە ءبىر جالعىز ءوزىن كوپكە بالاپ.
بالانىڭ سول بيدايعا كوزى ءتۇسىپ،
بىلمەككە كەتتى كوڭىل ءجونىن سۇراپ:
شاعىن توپتار: (تالقىلاۋ ءبولىسۋ جانە جاساۋ) «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى
• مىسالدىڭ «ەگىننىڭ باستارى» دەپ اتالۋى سەبەبى نەدە؟
• ادام. بالا. ەگىنشى. بيداي
• اكەسى بالاسىمەن ەگىن باسىنا كەلۋى
• بيدايلاردىڭ بەينەسى
ا) سۋرەتتەۋ
ب) سالىستىرۋ
ۆ) زەرتتەۋ
س) قولدانۋ مىسالى،( ماتىندە سۋرەتتەلۋىن تاۋىپ وقۋ)
ە) تالداۋ ( قولدانىسى)
«اسپەكتىلەرگە ءبولىپ قاراستىرۋ» ستراتەگياسى (مىسالدار)
ا) جانر مەن تەگىن، ءستيلىن انىقتاۋ «مىسالدىڭ ليريكالىق جانر، تەگى - قۇرىلىمى اكەسىنىڭ بالاسىن ەگىن باسىنا الىپ كەلىپ بيدايلار سويلەسۋى، بەينەسى
ب) بەينەلەۋ، ناسيحاتتاۋ، جاڭا ۇلگىسى سۋرەت سالۋ - بيدايدى بەينەلەۋ، ناسيحاتتاۋ، بيدايدىڭ پايداسى، نەشە ءتۇرى.
ۆ) ءماتىننىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ - ادام، بيداي، ەگىنشى - يدەياسى ءبىر - بىرىمەن بايلانىسى - ىرىم، ادەپتىلىك تۋرالى ايتىلعاندىعى
احمەت بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى». جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماتەماتيكالىق ناۋرىز
